Ο μύθος του Μελέαγρου και της Αλθαίας

Ο Μελέαγρος ήταν γιος του βασιλιά της Καλυδώνας Οινέως και της Αλθαίας, αδελφής της Λήδας. Ο Μελέαγρος είναι ο κεντρικός ήρωας των διηγήσεων για τον Καλυδώνιο Κάπρο.

Ο μύθος αρχίζει όταν ο Οινέας θυσίασε κάποτε σε όλους τους άλλους θεούς αλλά ξέχασε την Άρτεμη. Η θεά οργίσθηκε και έστειλε εναντίον των Καλυδωνίων ένα φοβερό αγριογούρουνο, τον Καλυδώνιο Κάπρο, που προκαλούσε μεγάλες καταστροφές. Ο Μελέαγρος καταδίωξε μαζί με τους πιο ονομαστούς Έλληνες ήρωες της εποχής το θηρίο και πέτυχε τελικά να το σκοτώσει. Η Άρτεμις τότε προκάλεσε διχόνοια μεταξύ των Αιτωλών και των Κουρήτων που είχαν πάρει μέρος στο κυνήγι για το ποιος θα κρατήσει το τομάρι και το κεφάλι του ζώου. Επακολούθησε μάχη και σε αυτή ο Μελέαγρος σκότωσε τους Τοξέα και Πλέξιππο, αδελφούς της μητέρας του, η οποία τότε τον καταράστηκε, επικαλούμενη εναντίον του την οργή των «χθονίων θεών» (του Κάτω Κόσμου). Ο Μελέαγρος, φοβούμενος το αποτέλεσμα της μητρικής κατάρας, αποσύρθηκε τότε από τη μάχη κι έτσι νίκησαν οι Κουρήτες και πολιόρκησαν τους Αιτωλούς στην Καλυδώνα. Μάταια ικέτευαν τον Μελέαγρο να πολεμήσει για να σώσει την πόλη του: ο ήρωας έκλεινε τα αυτιά του στις παρακλήσεις των γερόντων, των ιερέων, του πατέρα του και της μητέρας του (που είχε μετανοήσει). Τελικώς ο εχθρός κυρίευσε και πυρπόλησε την Καλυδώνα, και οι Κουρήτες ετοιμάζονταν να λεηλατήσουν το μέγαρο του Μελεάγρου. Τότε μόνο ο Μελέαγρος μεταπείσθηκε από τις ικεσίες της συζύγου του Κλεοπάτρας (κόρης του Ίδα), πήρε τα όπλα του και έσωσε την πόλη, αλλά σκοτώθηκε καθώς φαίνεται την ώρα του τέλους της μάχης.

Αργότερα, ο μύθος εξελίχθηκε με μείωση της έμφασης στον πόλεμο Κουρήτων-Αιτωλών και αναγωγή του κυνηγιού του Καλυδώνιου Κάπρου στο κεντρικό επεισόδιο. Κατά τον μεταγενέστερο μύθο, όταν ο Μελέαγρος ήταν επτά ημερών βρέφος οι Μοίρες εμφανίσθηκαν στη μητέρα του και της είπαν ότι ο γιος της θα πέθαινε όταν θα καιγόταν τελείως το ξύλο (δαυλός) που ήταν εκείνη τη στιγμή στην εστία (τζάκι). Η Αλθαία, έντρομη, άρπαξε και έσβησε τον δαυλό, τον οποίο φύλαξε στη συνέχεια με μεγάλη προσοχή. Αργότερα, όταν ο Μελέαγρος μεγάλωσε, έλαβε μέρος στο κυνήγι του κάπρου. Σε αυτό είχε συμμετάσχει και η Αταλάντη, και ο Μελέαγρος σκότωσε στη διαμάχη τους θείους του (γιους του Θεστίου) προκειμένου να προσφέρει το τομάρι του θηρίου στην Αταλάντη, και δίκαια, καθώς εκείνη το είχε πληγώσει πρώτη. Τότε η Αλθαία εξοργίσθηκε τόσο πολύ για τον χαμό των αδελφών της, ώστε άρπαξε τον κρυμμένο δαυλό και τον έκαψε, με αποτέλεσμα να πεθάνει αμέσως ο γιος της. Αυτή η ιστορία παρουσιάζει ομοιότητα με τον σκανδιναβικό μύθο του Norna-Gests. Η Αλθαία όμως μετανόησε και αυτοκτόνησε. Αυτοκτόνησε επίσης και η σύζυγος του ήρωα, η Κλεοπάτρα. Σύμφωνα με ομηρική παραλλαγή, ο Μελέαγρος, που ήταν κατά τα άλλα άτρωτος, σκοτώθηκε από τον ίδιο τον θεό Απόλλωνα, ο οποίος αγωνιζόταν με το μέρος των Κουρήτων.

Σύμφωνα με λιγότερο αποδεκτές εκδοχές, ο Μελέαγρος σκότωσε και άλλους στο κυνήγι για χάρη της Αταλάντης: τους Κενταύρους Υλαίο και Ραίκο επειδή προσπάθησαν να τη βιάσουν, και τους Ιφικλή και Ευρύπυλο επειδή την είχαν προσβάλει.