Seneca, De Beneficiis
John W. Basore, Ed.

17. Deficiet dies enumerantem ingratos usque in ultima patriae exitia. Aeque immensum erit, si percurrere coepero, ipsa res publica quam ingrata in optimos ac devotissimos sibi fuerit quamque non minus saepe peccaverit, quam in ipsam peccatum est. [2] Camillum in exilium misit, Scipionem dimisit; [p. 338] exsulavit post Catilinam Cicero, diruti eius penates, bona direpta, factum, quidquid victor Catilina fecisset; Rutilius innocentiae pretium tulit in Asia latere ; Catoni populus Romanus praeturam negavit, consulatum pernegavit. [3] Ingrati publice sumus. Se quisque interroget: nemo non aliquem queritur ingratum. Atqui non potest fieri, ut omnes querantur, nisi querendum est de omnibus : omnes ergo ingrati sunt. Ingrati sunt¹ tantum ? Et cupidi omnes et maligni omnes et timidi omnes, illi in primis, qui videntur audaces. Adice : et ambitiosi omnes sunt et impii omnes. Sed non est, quod irascaris ; ignosce illis, omnes insaniunt. [4] Nolo te ad incerta revocare, ut dicam : " Vide, quam ingrata sit iuventus ! Quis non patris sui supremum diem, ut innocens sit, optat ? Ut moderatus sit, expectat ? Ut pius, cogitat ? Quotus quisque uxoris optimae mortem timet, ut non et computet ? Cui, rogo, litigatori defenso tam magni beneficii ultra res proximas memoria duravit ? " [5] Illud in confesso est : quis sine querella moritur ? Quis extremo die dicere audet :

Vixi et quem dederat cursum fortuna peregi ?

Quis non recusans, quis non gemens exit ? Atqui hoc ingrati est non esse contentum praeterito tem- [p. 340] pore. Semper pauci dies erunt, si illos numeraveris. [6] Cogita non esse summum bonum in tempore ; quantumcumque est, boni consules. Ut prorogetur tibi dies mortis, nihil proficitur ad felicitatem, quoniam mora non fit beatior vita sed longior. [7] Quanto satius est gratum adversus perceptas voluptates non aliorum annos computare, sed suos benigne aestimare et in lucro ponere ! " Hoc me dignum iudicavit deus, hoc satis est ; potuit plus, sed hoc quoque beneficium est." Grati simus adversus deos, grati adversus homines, grati adversus eos, qui aliquid nobis praestiterunt, grati etiam adversus eos, qui nostris praestiterunt.