A.that which is in habitual practice, use or possession, not in Hom. (cf. J.Ap.2.15), though read by Zenod. in Od.1.3.
I. usage, custom, “[Μοῦσαι] μέλπονται πάντων τε νόμους καὶ ἤθεα κεδνά” Hes.Th.66; “ν. ἀρχαῖος ἄριστος” Id.Fr.221; ἔνθα ν. (sc. ἐστί) c. inf., where it is the custom . . , Alc.Supp.25.5; ν. πάντων βασιλεύς custom is lord of all, Pi.Fr.169.1; “ν. δεσπότης” Hdt.7.104, Pl. Lg.715d; “ν. τύραννος τῶν ἀνθρώπων” Id.Prt.337d; “ἴησις ὀθονίοισι κατὰ τὸν ν. τὸν ἀρθριτικόν” Hp.Art.18; “ὡς νόμος” Id.Mochl.37: hence, law, ordinance, “τόνδε . . ν. διέταξε Κρονίων . . θηρσὶ . . ἐσθέμεν ἀλλήλους” Hes. Op.276; “τρέφονται πάντες οἱ ἀνθρώπειοι ν. ὑπὸ τοῦ θείου” Heraclit. 114; “ἄφθογγον εἶναι τὸν παλαμναῖον ν. [ἐστί]” A.Eu.448; “ν. κάλλιστον ἐξευρόντα, πειθαρχεῖν πατρί” S.Tr.1177; ν. κοινός, = ὀρθὸς λόγος, Zeno Stoic.1.43: pl., “ἔργων . . ὧν νόμοι πρόκεινται ὑψίποδες” S.OT865 (lyr.); “νεοχμοῖς ν. Ζεὺς κρατύνει” A.Pr.150 (lyr.).
b. in VT, of the law of God, “ἐν τῷ νόμῳ Κυρίου τὸ θέλημα αὐτοῦ” LXXPs.1.2, al., cf. Is.2.3; νόμον ὃν ἐνετείλατο ὑμῖν Μωϋσῆς ib.De.33.4; so in NT, “ὁ ν. Μωϋσέως” Ev.Luc.2.22, etc.; but also “ὁ ν. τοῦ Χριστοῦ” Ep.Gal.6.2; ὁ ν. τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς, opp. ὁ ν. τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου, Ep.Rom.8.2; “ν. τέλειος ὁ τῆς ἐλευθερίας” Ep.Jac.1.25.
c. with Preps., κατὰ νόμον according to custom or law, Hes.Th.417, Hdt.1.61, etc.; “κὰν νόμον” Pi.O.8.78; οἱ κατὰ ν. ὄντες θεοί the established deities, Pl.Lg.904a; “κατὰ νόμους” A.Supp.241; παρὰ νόμον contrary to . . , Id.Eu.171 (lyr.); “παρὰ τοὺς τῆς φύσεως ν.” Pl.Ti.83e; “ἐν Πανελλάνων νόμῳ” Pi.I.2.38; ἐν Ἀδραστείῳ νόμῳ by the law of Adrastus, i.e. at the Nemean games, Id.N.10.28: esp. in dat. νόμῳ by custom, conventionally, opp. φύσει, Hdt. 4.39, Philol.9, Arist.EN1094b16, etc.; ν. γλυκύ, ν. πικρόν, Democr.9; “εἰ μή τις λέγοι ν. ὁρᾶν καὶ τὰς λεγομένας ποιότητας μὴ ἐν τοῖς ὑποκειμένοις εἶναι” Plot.4.4.29; ὅσον νόμου χάριν just for form's sake, Diph.43.14, Arist.Metaph.1076a27.
d. statute, ordinance made by authority, “[Σόλων] νόμους ἔθηκεν ἄλλους, τοῖς δὲ Δράκοντος θεσμοῖς ἐπαύσαντο χρώμενοι πλὴν τῶν φονικῶν” Id.Ath.7.1 (but “τὸν Δράκοντος ν. τὸν περὶ τοῦ φόνου” IG12.115.5), etc.; νόμον τιθέναι, τίθεσθαι, v. τίθημι; βασιλικὸς ν. OGI483.1 (Pergam., ii A.D.), Ep.Jac.2.8: freq. of general laws, opp. ψηφίσματα (special decrees), Pl.Tht.173d, etc.; “ὅταν τὰ ψηφίσματα κύρια ᾖ ἀλλὰ μὴ ὁ ν.” Arist.Pol.1292a7: generally, law, ἄνευ ὀρέξεως νοῦς ὁ ν. ἐστίν ib. 1287a32; ἄγραφος ν. Lex ap. And.1.85, etc.; opp. γεγραμμένος, Arist.Rh.1373b6; ν. ἴδιος, opp. κοινός, ib.4; ὁ ν. freq. as subject, “οἱ ν. διδόασι τιμωρίας” D.18.12; “ὧν ὁ ν. ἀγορεύει” Inscr.Magn. 92b16 (ii B.C.); μὴ ὁ ν. κρίνει τὸν ἄνθρωπον ἐὰν μὴ ἀκούσῃ πρῶτον; Ev.Jo.7.51.
e. c. gen. rei, “οὗτός τοι πεδίων πέλεται ν.” Hes.Op.388; “Ὑλλίδος στάθμας ἐν νόμοις” Pi.P.1.62; “τὸν φαρμάκων δίδαξε μαλακόχειρα ν.” Id.N.3.55; “ν. ἐμβολῆς καὶ διορθώσιος” Hp.Mochl.38; ὁ ν. τοῦ κριοῦ, τοῦ ἀνδρός, τῶν ἐρανιστῶν, LXXLe.6.31 (7.1), Ep.Rom.7.2, SIG 1198.14 (Arcesine, iii B.C.); ἐς χειρῶν νόμον ἀπικέσθαι to come to blows, into action, Hdt.9.48; ἐν χειρῶν νόμῳ ἀπόλλυσθαι, περιπεσεῖν, die in action, Id.8.89, Plb.1.57.8; “μεταλλάξαι τὸν βίον ἐν χ. ν.” Id.3.63.5, cf. 3.116.9; “Ἀσδρούβας . . ἐν χ. ν. κατέστρεψε τὸν βίον” Id.11.2.1; “τοὺς μὲν ἐν χ. ν. διέφθειρε” Id.1.82.2; τοὺς ἐν χ. ν. τὰς πολιτείας καταλύοντας by 'direct action', Aeschin.1.5; but “κτεῖναι ἐν ταῖς πολεμικαῖς ἐξόδοις ἐν χειρὸς νόμῳ” under martial law, Arist.Pol.1285a10; “τῷ τοῦ πολέμου νόμῳ κτησάμενος” Aeschin.2.33.
II. melody, strain, “οἶδα δ᾽ ὀρνίχων νόμως πάντων” Alcm.67; “ν. ἵππιος” Pi.O. 1.101; “Ἀπόλλων ἁγεῖτο παντοίων ν.” Id.N.5.25; “ν. πολεμικοί” Th.5.69; “ἐπηλάλαξαν Ἀραὶ τὸν ὀξὺν ν.” A.Th.952 (lyr.); “κρεκτοὶ ν.” S.Fr. 463, cf. AP9.584: metaph., “τοὺς Ἅιδου ν.” S.Fr.861.
2. esp. a type of early melody created by Terpander for the lyre as an accompaniment to Epic texts, “ν. ὄρθιος” Hdt.1.24; “ν. Βοιώτιος” S.Fr.966; “ν. κιθαρῳδικοί” Ar.Ra.1282, cf. Pl.Lg.700d, Arist.Po.1447b26, Pr.918b13, etc.; also for the flute, “ν. αὐλῳδικός” Plu.2.1132d; without sung text, ν. αὐλητικός ib.1133d, cf. 138b, Poll.4.79; later, composition including both words and melody, e.g. Tim.Pers.
III. = νοῦμμος (q. v.), Epich.136, Sophr.162, Inscr.Délos407.21 (ii B.C.); ν. σηστέρτιοι, = Lat. nummi sestertii, Inscr.Prien.41.13 (ii B.C.).
IV. Archit., course of masonry, IG12(2).11.17 (Mytil.).
