8 Mart'da Av. süreyya Ağaoğlu

İstanbul Darulfünun Mekteb-i Hukuk İlk Bayan Öğrencisi
Süreyya Hanım

Değerli meslektaşlarımın ve tüm bayanların 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü kutlarım.

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinin ilk Bayan Öğrencisi Süreyya Hanım hakkında İstanbul Darulfünun Mekteb-i Hukuk’a girişinin öyküsünü sunuyorum. Süreyya Hanım’ın yaşamına ilişkin araştırmalar devam etmektedir. Av. Süreyya Ağaoğlu’nun yaşamına ilişkin bilgilere ulaşmamda yardımda bulunan İstanbul Barosu Genel Sekreteri Sayın Av. Filiz Saraç’a teşekkür ederim. Araştırma tamamlandığında Baro Dergilerinde ve internet de yayınlanacaktır.

1921 Yılı sonbaharında, Ulusal Kurtuluş Savaşının en hareketli günlerinde, Süreyya isimli genç bir kız İstanbul Darülfünun’u Hukuk Mektebi’ne İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi) gelir. O sırada tek bir bayan öğrencinin olmadığı Hukuk Mektebi’nde kayıt yaptırmak istemekte, kayıt konusunu görüşebileceği bir yetkili aramaktadır. Fakülte görevlilerine ayrıntısına girmeden Hukuk Mektebi Reisi ile görüşmek istediğini söyler ve odasını sorar. Görevliler, 2. katta bulunan Hukuk Mektebi Reisi Selahattin Bey’in odasını gösterirler.

Süreyya Hanım, Haldun Taner'in Babası, Hukuk Mektebi Reisi Devletler Hukuk Profesörü Selahattin Bey’in kapısını çalar ve odasına girer. Hukuk Mektebi Reisi Selahattin Bey odasında fakültede görevli hocalar ve fakülte görevlileri ile sohbet etmektedir. Süreyya Hanım, Bezmialem Valide Sultanisi’ni bitirdiğini, Hukuk Mektebi’ne girmek istediğini soluk dahi almadan bir çırpıda Selahattin Bey’e belirtir. Genç bir bayanın bu cesareti odada bulunan Prof. Veli Bey ve katibi Umumi Rauf Bey tarafından hayret ve tebessümle karşılanmıştır. O güne kadar kızların tamamı çarşaf giymesine, Hukuk Mektebi’nde tek bir bayan öğrenci olmamasına rağmen, gri tayyörle ve çağdaş bir giysi ile gelen bu kıza biraz şaşkın, biraz hayran bir biçimde şöyle bir bakarlar. Odada bulunanlar çok şaşırır, hukuk eğitiminin ne derece ağır bir eğitim olduğunu, Hukuk Mektebi’nde tek bir bayan öğrenci olmadığını kendisinin çok sıkıntı çekeceğini anlatmaya çalışırlar. Süreyya Hanım çok kararlıdır. Ne olursa olsun Hukuk Mektebi’ne kayıt yaptırmak istemektedir. Selahattin Bey ve odada bulunanlar kendi aralarında kısa bir görüşme yaptıktan sonra, Süreyya Hanım’ın belki de vazgeçeceğini hatta başka bir arkadaş bulamayacağını düşünerek kayıt için üç bayan arkadaş daha getirirse Hukuk Mektebi’ne kendisini kaydedeceklerini söylerler.

Genç Süreyya, yakın arkadaşları Bedia, Melahat ve Saime Hanımları ikna ederek onlarla birlikte Hukuk Mektebi’ne kaydolur. Hukuk Mektebi yönetimi de Süreyya Hanım’ı arzusu ve cesareti nedeniyle Hukuk Mektebi’ne bir sıra numarasını vererek kayıt ederler.

İstanbul Darulfünunu’nda o yıllarda erkek ve bayan öğrenciler birlikte öğrenim yapmayıp, öğleden önce erkeklere, öğleden sonra ise; kadınlar ders izleyebilmekteydi. Bu durum oldukça yorucu olduğundan, okulun çabası yalnızca bir dönem sürmüş, Bir süre sonra bay ve bayan öğrenciler birlikte öğrenim görmeye başlamışlardır. Başını kapatmamakta direnen Ağaoğlu'na erkekler, “başını açma” dediklerinde verdiği yanıt: “Ben açıyorum, sen bakma” olmuştur. Tüm bu yaşananları Süreyya Ağaoğlu’ndan iki dönem sonra Mektib i Hukukta öğrenim gören ilk bayan hakimlerimizden Suat Berk’de doğrulamaktadır.