Gimpel Beynish the Matchmaker
(Gimpl Beynish der Shadkhn)
Yiddish Comics of the early 20th century

Translation and commentary by Jane Peppler
Click here to read about and order the seven Gimpel books I've published.

Comics read right to left. Click on any comic strip for larger view.

Wednesday, January 30, 2019

Car trouble with matzohs: 3-21-1915



March 21, 1915: A wise Jew gives himself some advice.

  1. Go figure, you can make money with a car that doesn't run.
  2. If it were the eve of Passover all year, I'd give up my matchmaker's fees.
  3. Why did you up and stop on me? They're going to be asking the four questions soon.
  4. To the Dardanelles with you, or to East Frisia, you'd get what's coming to you.
  5. I only have 83 more houses to bring matzoh to, then I'll be all right.

3-21-1915
אַ איד אַ חכם גיט זיך אָן עצה.

1
געה װײס אַז מען קען מאַכען געלד מיט אַן אױטאָמאָביל װאָס װיל ניט געהן.
2
װען עס זאָל אַ גאַנץ יאָהר זײַן ערב פסח, װאָלט איך אױפֿגעגעבען מײַן שדכנות.
3
װאָס-זשע האָסטו זיך מיר אַװעגעשטעלט? מען דאַרף שױן באַלד פֿרעגען דיא קשיות.
4
געה מיר אין דיא דאַרדאַנעלען, אָדער אין איסט פֿרײשען, װעט מען דיר טהון דײַן רעכט.
5
איך דאַרף נאָך צוטראָגען דיא מצות 83 הײַזער, װעל איך זײַן אָלל-רײַט.

Wednesday, January 23, 2019

Gimpel has no patience with high art and snooty poets: 3-20-1915



March 20, 1915: Poetry is not in his line, even when it's springtime.

  1. GB: I just barely survived to see summer arrive, that's to say springtime, as the rhymers say.
  2. GB: How lovely, how fine this is, exactly like the fields behind our shtetl, forgive the comparison.
  3. GB: Who's nattering on over there? Is it a crow or a cuckoo?
  4. Long hair guy: Come here, little birds / You can already smell the little bagels!
  5. GB: Where can I run to get away from this clown? A pity there is no war here.

3-20-1915
פּאָעזיע איז ניט אין זײַן לײַן אפֿילו אָם פֿריהלינג.

1
גימפּעל בײניש: קױם, קױם דערלעבט דעם זומער, דאָס הײסט דעם פֿריהלינג, װי די גראַמען-מאַכער זאָגען.
2
גימפּעל בײניש: װיא שעהן, װיא פֿײַן דאָ איז, אַקוראַט װיא בײַ אונז הינטער׳ן שטעדטיל, להבדיל.
3
גימפּעל בײניש: װער האַקט דאָס דאָרט אַ טשאַיניק? זאָל דאָס זײַן אַ װאָראָנע אָדער אַ קוקוסטערקע?
4
לאַנג האָריגער: קומט אַהער, פֿײגעלעך, עס שמעקען שױן די בעגעלעך!
5
גימפּעל בײניש: װאו אַנטלױפֿט מען פֿון דעם לץ? אַ שאָד װאָס דאָ איז ניט קײן מלכמה.

Wednesday, January 16, 2019

Car trouble on Passover: 3-19-1915



March 19, 1915: If you have an automobile when Passover is coming, maybe all is not lost.

  1. Jake: Follow my advice, it's the start of Passover and the automobile can be of good use to you.
  2. GB: What did that dummy mean? Maybe he's actually a German spy?
  3. GB: Oh, I get it! Passover eve, automobile - he's not so dumb after all.
  4. GB: It's done. Passover is a slack time for matches.
  5. GB: I'll soon be as busy transporting matzoh as Pharoah was with receiving his plagues.

3-19-1915
אַז מען האָט אַן אױטאָמאָביל פֿאַר פּסח קען מען טאַקע אפֿשר ניט פֿאַרפֿאַלען װערען.

1
דזשײק: פֿאָלגט מיך, ס׳איז ערבֿ פּסח. דער אוטאָמאָביל קען אײַך גוט צינוץ קומען.
2
גימפּעל בײניש: װאָס האָט ער געמײנט דער יאָלד? אפֿשר איז ער גאָר אַ דײַטשער שפּיאָן?
3
גימפּעל בײניש: אי, איך פֿאַרשטעה! ערבֿ פּסח, איטאָמאָמביל – ער איז דאָך ניט קײן יאָלד.
4
גימפּעל בײניש: עס װערט שױן געטהון, בײַ שידוכים איז סײַ װיא סלעק ערבֿ פּסח.
5
גימפּעל בײניש: איך װעל באַלד װערען ביזי מיט פֿיהרען מצות װי פּרעה מיט קריגען מכּות.

Wednesday, January 9, 2019

Car trouble part three: 3-18-1915

Another public service announcement for new Americans: you need a license to sell a car. Wait, what?



March 18, 1915: Getting rid of the automobile causes him grief, too.

  1. GB: Hopefully somebody will come take a look at the automobile. Nobody wants to buy it.
  2. GB: Sha, a policeman's coming, but why would a policeman need an automobile? Besides its providing him a place for a nap.
  3. Policeman: But you're certainly Gimpel Beynish and the automobile is certainly yours? Tell the truth.
  4. Policeman: If you are actually a fine person and telling the truth, I have a warrant for you.
  5. Policeman: And we'll see how many years of prison you get for selling automobiles without a license.

3-18-1915
פּטור װערען פֿון דעם אױטאָמאָביל קומט איהם אױך אָן מיט צרות.

1
גימפּעל בײניש: ס׳זאָל אימיצער קומען אַ שמעק צו טהון צום אױטאָמאָביל. קײנער װיל איהם ניט קױפֿען.
2
גימפּעל בײניש: שאַ, אַ פּאָליסמאַן קומט אַהער, אָבער צו װאָס דאַרף אַ פּאָליסמאַן אַן אױטאָמאָביל? סײַדען אױף צו כאַפּען אַ דרעמעל.
3
פּאָליסמאַן: אָבער איהר זײַט געװיס גימפּעל בײניש און דער אײַטאָמאָביל איז געװיס אײַערער? זאָגט דעם אמת.
4
פּאָליסמאַן: אַז איהר זײַט יאָ אַזאַ פֿײַנער מענש און זאָגט דעם אמת, האָב איך פֿאַר אײַך אָט דעם װאַראַנט.
5
פּאָליסמאַן: און מיר װעלען זעהן װיפֿיעל יאָהר פּריזאָן עס קומט פֿאַר פֿאַרקױפֿען אױטאָמאָבילס אָהן לײַסענס.


Wednesday, January 2, 2019

Car trouble part two: 3-17-1915



March 17, 1915: He finds a way to be rid of his trouble.

  1. Why are you pausing so long for your prayers again? Haven't you stood in one place long enough?
  2. It seems I'll have to go to a fortune teller with my swinish automobile, or send it to a hospital.
  3. As I live and breathe - it never occurred to me. What, can only Bismarck be a wise man?
  4. Yes, soon all will be well with the world. I'll be a free man again.
  5. [Sign: For Sale] Well, how long will it be until I'm rid of my troublesome swinish car?

3-17-1915
עס װײַזט זיך איהם אַ װעג פּטור צו װערען פֿון זײַן צרה.

1
װאָס איז שױן װידער אַ לאַנג שמונה עשרה אױף דיר? שױן לאַנג ניט געשטאַנען אױף אַן אָרט?
2
דאַכט זיך, איך׳ל מוזען געהן צו אַ קאָרטענװאַרפֿערקע מיט מײַן הזיר׳שען אױטאָמאָביל, אָדער איהם שיקען אין האָספּיטאַל.
3
װיא איך בין אַ מענש – עס איז מיר גאָר ניט אײַנגעפֿאַלען. װאָס-זשע, נאָר ביסמאַרק האָט געמעגט זײַן אַ חכם?
4
יאָ, איך װער באַלד געהאָלפֿען און מיר װעט זײַן גוט װיא דיא װעלט. איך׳ל װיעדער װערען אַ פֿרײער מענש.
5
נו, װיא לאַנג, אַ שטײגער, װעט עס דאַרפֿען געדױערען ביז איך װעל פּטור װערען פֿון מײַן צרה׳דיגע חזיר׳ײַ?


Sunday, August 26, 2018

When you had to crank the automobile 3-16-1915



March 16, 1915: For him the automobile remains, above all, an enigma.
  1. GB: Throw yourself in the automobile, loafers, I'll take you for a ride.
  2. GB: What's your hurry? Just sit there while I crank.
  3. Motke: Giddyup, horsie! Let's see if we can drive without the cranking.
  4. GB: Say, loafers! Not yet. There hasn't been enough cranking.
  5. GB: Look at them go! And I thought it wasn't ready yet.

3-16-1915
דער אױטאָמאָביל איז פֿאַר איהם נאָך אַלץ אַ שטיקעל רעטעניש.

1
גימפּעל בײניש: װאַרפֿט זיך אַרײַן אין אױטאָמאָביל, לױפֿערס, װעל איך אײַך געבען אַ ראַיד.
2
גימפּעל בײניש: װאָס אײַלט איהר זיך אַזױ? איהר זעהט דאָך אַז איך מוז אָנדרעהען.
3
מאָטקע: גידאָפּ, האָרסי! לאָמיר זעהן צי קען מען ניט פֿאָהרען אָהן דרעהן.
4
גימפּעל בײניש: סעי, לױפֿערס! מען טאָהר נאָך ניט. עס איז דאָך נאָך ניט גענוג אָנגעדרעהט.
5
גימפּעל בײניש: זעה נאָר װי זײ פֿאָהרען! און איך האָב געמײנט אַז מען טאָהר נאָך ניט.


Sunday, August 19, 2018

A snide dig at the Bread Trustniks 3-15-1915



March 15, 1915: It seems he'll soon lose his desire for the automobile.
  1. Here, it's already come to a stop like a policeman in the back room of a saloon.
  2. Say, I'll pay you for your trouble, let's hitch your automobile to mine.
  3. Well, a job, like the bread-trustniks, the submarines, and the Cossacks have.
  4. So now it is sort of going. Maybe I should buy THAT automobile too.
  5. Say, where are you dragging me?! I want to ride, not fly. Police! Save me!

Chicago Tribune January 11 1915
Federal Inquiry into Wheat Rise: Middlemen in protest
To see whether "food cornering" had anything to do with the present high price of wheat.
"There have been statements... that the middlemen and the speculators, not the American farmers, were profiting out of the remarkable advance in the price of wheat since the beginning of the war. Experts of the department of agriculture do not agree... they believe that the American grower of wheat is getting a large part of this big profit.. these experts explained that shortly after the war began shipping stopped... and railroads refused to accept shipments from interior points. This forced the farmer to hold on to his wheat for the simple reason that it could not be shipped. In the next article, An "alleged pool of bakers" was sued for "forming a pool and trust agreement with seven others."
3-15-1915
דאַכט זיך דער אױטאָמאָביל װעט זיך איהם באַלד אָבגלוסטען.

1
אָט האָט ער זיך שױן װידער אַװעקגעשטעלט װיא אַ פּאָליסמאַן אין בעק-רום פֿון אַ סאַלון.
2
סעי, איך׳ל דיר באַצאָהלען פֿאַר דײַן טרחה און לאָמיך צובינדען דײַן אוטאָמאָביל צו מײַנעם.
3
נו, אַ דזשאָב, אױף אַלע ברױט-טראָסטניקעס, סאָבמאַרינס און קאָזאַקען געזאָגט געװאָרען.
4
אַזױ געהט ער עפּעס יאָ. אפֿשר װאָלט איך ד ע ם אױטאָמאָביל אױך געקױפֿט.
5
סעי, װאָהין שלעפּטסטו מיך! איך װיל פֿאָהרען, נאָט פֿליהען. פּאָליץ! ראַטעװעט!