Το Διαδίκτυο σώζει τα καμένα
Για τη διάσωση των πυρόπληκτων περιοχών της Ελλάδας οι ελπίδες εναποτίθενται στο Internet, όπου οι πολίτες συνασπίζονται διεκδικώντας τα δικαιώματά τους
ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΣΗ ΚΑΜΕΝΩΝ
ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ
Οι καμένες εκτάσεις του 2007 που έχει προλάβει να καταγράψει μέχρι στιγμής το ιστολόγιο
ΤΗΛΑΦΟΣ
Τα αποκριάτικα γέμισαν τις βιτρίνες και οι πρώτοι μασκαράδες βγήκαν παγανιά. Με τις πρώτες αναλαμπές της άνοιξης θα αρχίσουν και τα μπουμπούκια να σκεπάζουν τα καμένα στις ολόμαυρες ράχες... Οχι, δεν αναφερόμαστε στα μπουμπούκια της φύσης, αλλά σε εκείνα των πόλεων, που μετατρέπουν τη φύση σε οικόπεδα για να μας τα μοσχοπουλήσουν αργότερα.
Αυτή τη φορά όμως δεν θα κινηθούν στο σκοτάδι. Κάποιοι, όχι απαραιτήτως «αρμόδιοι», έχουν στήσει καραούλι. Κάποιοι, πολίτες όπως εμείς οι υπόλοιποι, ενεργοποιούν την τεχνολογία που έχουν διαθέσιμη για να προασπίσουν τα λίγα που έχουν μείνει κοινά. Είτε πρόκειται για καμένες δασικές εκτάσεις είτε για άλλα θέματα κοινού και δημοσίου συμφέροντος, ένα ρεύμα εθελοντισμού ορθώνεται σε όσους μας διαφθείρουν καθημερινά και πλιατσικολογούν τη χώρα μας. Ποιοι είναι αυτοί οι εθελοντές και πώς το κατορθώνουν;
Ιχνηλάτες καταστροφών
Στην αποφορά διαφθοράς των ημερών, ανάσα καθαρού αέρα και ελπίδα διαφάνειας για το μέλλον βρήκαμε σε ένα φρέσκο δημοσίευμα του ηλεκτρονικού Τύπου, ένα ιστολόγιο (blog) του Διαδικτύου. Συγκεκριμένα είδαμε ότι το ιστολόγιο
«Τήλαφος» "http: //tilaphos. blogspot. com/" κινητοποιεί εθελοντές και δημοσιεύει χάρτες από καμένες περιοχές. Τα στοιχεία των περιοχών συλλέγονται επί τόπου από τους εθελοντές, με φορητές συσκευές που διαθέτουν σύστημα γεωεντοπισμού (GPS), και παρουσιάζονται στο ιστολόγιο με τη βοήθεια του δωρεάν συστήματος χαρτογράφησης Google Maps και του αντίστοιχου συστήματος δορυφορικών εικόνων Google Earth. Οι δωρεάν δορυφορικές απεικονίσεις παρέχονται από τον δορυφόρο Landsat 7, μέσω της αμερικανικής γεωγραφικής υπηρεσίας USGS.
Δημιουργός του ιστολογίου και ψυχή της εθελοντικής αυτής δράσης είναι ο Δημήτρης Ζαχαριάδης, ένας μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών που έχει διατελέσει σύμβουλος τηλεπικοινωνιών του υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, μέλος της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και σύμβουλος τηλεμετρίας και τηλεπικοινωνιών σε ιδιωτικά έργα. Οπως γράφει ο ίδιος στο ιστολόγιό του «ο μόνος τρόπος για να ξεπεράσει κανείς τη θλίψη και την απόγνωση που δημιουργούν κάθε χρόνο οι δασικές πυρκαϊές και το δάσος που χάνεται, είναι να κάνει κάτι γι' αυτό. Η ελεύθερη κυκλοφορία πληροφοριών σχετικά με τα δάση και τις πυρκαϊές είναι σημαντική συνιστώσα στη συνειδητοποίηση του προβλήματος. Ετσι, και επειδή η πολιτεία δεν παρέχει επαρκή στοιχεία, μεθόδους ή διευκολύνσεις, η προσπάθεια συγκέντρωσης, καταγραφής και παρουσίασης καμένων περιοχών στην Ελλάδα φαίνεται ότι θα πρέπει να ξεκινήσει από εθελοντές».
Η διαδικασία της καταγραφής καμένων τόπων απαιτεί λίγες τεχνικές ικανότητες για τη ρύθμιση ενός GPS και ενός υπολογιστή και θέληση για να διανύσει κανείς περπατώντας τα όρια των καμένων περιοχών στα δάση. Στις σχετικές οδηγίες του ιστολογίου καταγράφεται ότι χρειάζονται:
* συσκευή GPS ρυθμισμένη στο δυαδικό πρωτόκολλο (binary) και όχι στο ΝΜΕΑ,
* υπολογιστής με σύνδεση στο Διαδίκτυο,
* το πρόγραμμα gpsbabel, που κατεβάζει τις διαδρομές από το GPS σε ένα αρχείο υπολογιστή. Είναι ανοιχτό λογισμικό (δωρεάν) και χρησιμοποιείται για μετατροπές αρχείων,
* καλώδιο σύνδεσης του GPS με τον υπολογιστή, και
* το δωρεάν πρόγραμμα Google Earth, για κατόπτευση της καταγραφής στην οθόνη του υπολογιστή.
Ο «Τήλαφος» λειτουργεί ως διαδικτυακό σημείο συγκέντρωσης και διάθεσης μεθόδων και δεδομένων. Τα στοιχεία των καμένων διατίθενται ελεύθερα, με άδεια χρήσης GPL, σε μορφή αρχείων kml. Εκτός από τις καταγεγραμμένες καμένες περιοχές, στον «Τήλαφο» παρατίθενται και γεωγραφικά στίγματα πυρκαϊών του τελευταίου 48ώρου, όπως καταφθάνουν από το σύστημα FIRMS που αξιοποιεί δορυφορικές εικόνες του συστήματος MODIS της NASA.
Εύκολο για εθελοντές, «δύσκολο» για το κράτος
Στο εύλογο ερώτημα γιατί δεν αναλαμβάνουν αυτό το έργο οι αρμόδιοι φορείς, η απάντηση είναι αφοπλιστική: «Μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα, περπατώντας Σαββατοκύριακα, με μόνο εξοπλισμό ένα φορητό GPS, έναν υπολογιστή και ένα αυτοκίνητο, δύο άτομα καλύψαμε διαδρομή 40 χλμ. καμένων ορίων, περπατώντας συνολικά 13 ώρες. Με απλή αριθμητική και θεωρώντας εφικτά 10 χλμ. περπάτημα τη μέρα, συν μετάβαση, συν δουλειά γραφείου (PC, gpsbabel, Google Maps), βγαίνει το συμπέρασμα ότι... για τα 260 χλμ. της περιφέρειας των καμένων της Πάρνηθας αρκούν μία εβδομάδα και 6 άτομα. Ολη η Αττική τελειώνει το πολύ σε έναν μήνα, μαζί με όλη τη γραφειοκρατία. Αν υπολογίσουμε ότι οι δασικοί υπάλληλοι (ή οι αγροφύλακες) περιδιαβαίνουν τα δάση όλες τις εποχές, μέσα στα πλαίσια των καθηκόντων τους, και ότι οι πυροσβέστες δεν έχουν και πολλή δουλειά τον χειμώνα - δηλαδή το κόστος σε ανθρωποώρες και μεταφορές βγαίνει εκτός υπολογισμού, γιατί είναι μισθοί και τυπικά λειτουργικά έξοδα - τότε χρειάζεται μόνον η προμήθεια των φορητών GPS (περίπου 160 ευρώ), μια και το PC συνήθως υπάρχει. Αν θεωρήσουμε ότι αυτή η οργάνωση γίνεται σε επίπεδο νομαρχίας, τότε 160 ευρώ για κάθε μία από τις 54 νομαρχίες μάς κάνουν 8.640 ευρώ, το οποίο δεκαπλασιάζεται για απρόβλεπτα και εκπαίδευση και καταλήγει σε συνολικό κόστος επένδυσης 86.400 ευρώ. Περίπου τόσο κοστίζει η γνώση για τα δάση που χάνονται».
Σχόλιον... ουδέν.
«ΚΑΡΦΙΑ» ΠΑΝΤΟΥ
Το ξεμπρόστιασμα των καμένων εκτάσεων για να μην καταπατηθούν τα δάση δεν είναι το μόνο του είδους. Ακολουθώντας τα χνάρια του περυσινού βραβείου καινοτομίας της Otenet, το Ινστιτούτο Οδικής Βοήθειας «Πάνος Μυλωνάς» συνεργάστηκε με το ηλεκτρονικό περιοδικό MSFREE για την υλοποίηση του «The Pin Project» (Το Εργο της Καρφίτσας, ελληνιστί). Το τι ακριβώς είναι αυτό φαίνεται με μια επίσκεψη στην ιστοσελίδα του Διαδικτύου www. msfree. gr/pin/: Ο κάθε πολίτης μπορεί να «καρφώσει» τα κακώς κείμενα των ελληνικών δρόμων, χρησιμοποιώντας επίσης τις δωρεάν παρεχόμενες δυνατότητες χαρτογράφησης. Βάζει ένα σημαιάκι στο σημείο όπου τα εντόπισε, επιλέγοντας ένα από τρία χρώματα - ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητάς τους. Ενόσω οι επισκέπτες της ιστοσελίδας ενημερώνονται για το πού κρύβονται αυτές οι «παγίδες», ο μηχανισμός του ινστιτούτου φροντίζει να ενημερώσει τους κατά περίπτωση αρμόδιους δημάρχους για την ευθύνη τους!
Δεν γνωρίζουμε αν προσάναμμα για το έργο αυτό υπήρξε σχετικό παλαιότερο άρθρο μας στο BHMAscience («Κοινωνία Ωρα Μηδέν - Ενα», 13.5.2007), αλλά είμαστε σίγουροι για την επιτυχία του: Ηδη η ιστοσελίδα κατακλύζεται από επισκέπτες που «καρφώνουν». Αν δείτε πόσες λακκούβες υπάρχουν στην καρδιά της ολυμπιακής μας πρωτεύουσας, θα τρομάξετε. Πόσο μάλλον στο επαρχιακό δίκτυο.
Παρόμοιες δράσεις κοινωνικής ευαισθησίας βρίσκει κανείς σχεδόν σε κάθε χώρα «ψηφιακά εναλφάβητη». Και μάλιστα κάθε μορφής: από το σχεδόν στατικό MapEcos (http: //mapecos. org/), όπου τα σημαιάκια «καρφώνουν» την τοξικότητα των αποβλήτων κάθε εργοστασίου των ΗΠΑ, ως το δυναμικό flood. firetree. net, που προσομοιώνει τις παράκτιες περιοχές που θα πλημμυρίσουν αν λιώσουν και άλλο οι πάγοι και σηκωθεί η θάλασσα. Ακόμη υπάρχουν και περιπτώσεις πραγματικού «ρεπορτάζ εν κινήσει», όπως αυτό του ποδηλάτη Chris Contolini, που εκπέμπει τη θέση του μέσω GPS, ενόσω περιδιαβάζει την πόλη του και καταγράφει τις απόψεις του για ό,τι βλέπει (http: //contοlini. com/chris/)!
Σαφώς τη μεγάλη ώθηση σε αυτή την υπερανάπτυξη της «χαρτογραφούμενης κοινωνικής δικτύωσης» έδωσε η δωρεάν διάθεση των αντίστοιχων εργαλείων από τη δικτυακή εταιρεία Google. Τώρα προβλέπεται αυτή η τάση να λάβει σαρωτικές διαστάσεις, καθώς και η Apple προωθεί δικό της συνολάκι εργαλείων, για τα iPod, τα iPhone και όσους κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων την ακολουθήσουν.
Με εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται το ετήσιο διεθνές συνέδριο «Where 2.0», που εφέτος θα διεξαχθεί στις 12-14 Μαΐου, στο Burlingame της Καλιφόρνιας, στο San Francisco Airport Marriott. Εκεί, χρήστες, εθελοντές, ακτιβιστές, προγραμματιστές, εταιρείες πληροφορικής, αλλά και διαφημιστές, πολιτικοί, αστυνομικοί, μεσίτες, ή... κοινοί οικοπεδοφάγοι, θα περιμένουν με αγωνία να ακούσουν πού θα φθάσει η ψηφιακή κοινωνική δικτύωση. Το ότι τα επόμενα χρόνια κρύβουν μεγάλες εκπλήξεις είναι σίγουρο. Το θέμα είναι για ποιον.
a.kafantaris@gmail.com
