Ermeni Isyanlari - Soykirim Masali II

Biraz uzun belki ama, tarihimizi bilmek acisindan cok onemli. 

Cok degil sadece 100 yil oncesini iyi ogrenelim, gelecek karanlik olabilir.

Bir Soykirim Masali

Evlerin bahceli, televizyonsuz ve mahallelerin yazlik sinemali, komsulugun teklifsiz oldugu cocukluk gunlerimde buyuk anne gibi sevip saydigim bir komsumuz vardi. Ahter Hanim Teyze.!

1914 dogumlu; oz anne ve babasini bilmez ama yaninda buyutulup yetistirildigi aile ile ilgili anilarini yasli gozlerle anlatirdi. Tehcir sirasinda ortada kalmis bir Ermeni ailesinin bebegi. Vicdan sahibi bir Turk tarafindan kurtarilarak sonradan ailesi olacak baska bir Turk aileye verilmis bir Ermeni bebegi.

Bana Izmir Marsini o ogretmisti.

Hatice halam, ki aslinda oz halam olmadigini lise yillarinda ogrenmistim, annemlerle birlikte mubadele sirasinda Kavala’dan goc etmis bir ailenin 1 yasindaki kizlari. Istanbula geldiklerinde babaannemlerin bitisigindeki eve tasiniyorlar. O sirada babam alti aylik bir bebek.

Hatice Halamin babasi Halil Efendi, devrin Selanik Muftusu. Uzun yillar cocuk sahibi olamamislar ve karisi Gul Nene ile tam kaderlerine razi olmuslar iken, bir gun, Halil Efendi’yi acilen bir camiye doldurulup kursuna dizilen muslumanlarin kimlik tespiti ve defin isleri icin cagiriyorlar. Halil Efendi eve dondugunde yasli gozlerle kucagindaki bebegi Gul Nene’ye Allahin bir armagani olarak veriyor.

Evladini o mezalimden cani pahasina kurtarabilmis olan zavalli oz anne’nin hikayesi Ahter Hanim Teyze’nin annesinin hikayesinden  farkli midir?

Gul Nine yeni bebegini odunc sut anneler bularak besliyor butun bir yolculuk boyunca. Son sut annesi de babaannem. O nedenle Hala diyormusum.

SIRADISI BIR 23 NISAN YAZISI

23 Nisan 1968 sabahi, ilk 23 Nisan Bayrami heyecani ile ve zeybek kiyafetleri giymis olarak annemle birlikte okula kostuk. Ne kosmasi uctuk adeta.! Haftalardir sinifi susluyoruz grafon kagitlariyla. Sinif ablasi var, adini unuttum, herhalde 15-16 yaslarinda bir kiz, her isle o ilgileniyor. Biz zaten 1.sinif ogrencileri ne makas tutmayi biliyoruz ne de boyumuz yetiyor herhangi bir susu asmaya. Ben, uc adimda biten zeybek oyununu 2 haftada ancak ogrenebildim. Mesele ogrenememek degil, heyecandan ve utanctan dizlerim kitleniyor, adim atamiyorum.

Neyse, beklenen gun geldi, okuldayiz artik. Feyzullah Ilkokulu bahcesinde siniflara ayrilan yerlerde siraya girdik. En minik bizler en ondeyiz. Piril piril gunesli ama ayaz bir Nisan sabahi. Once Istiklal Marsi, sonra andimiz okundu ve sonra gunun anlam ve onemiyle ilgili olarak, bir suru zevat, muhtemelen once Kartal Kaymakami, sonra ilce ilk ogretim muduru, sonra bizim okulun muduru sirasiyla uzun nutuklar attilar. Yorulduk, ogrenci siralarindan ugultular yukselmeye basladi ve ogretmenler disiplini saglamaya calistilar. Sonra birden okul muduru, kursuye birini davet etti.

Gri takim elbisesi, ve gosgsunde istiklal madalyasiyla Albay Amca kursuye geldi.

Albay Halit Bey Amca! Amcamin komsusu. Muhtemelen 1895 -96 dogumlu, yani o tarihlerde 70 kusur yasinda ve hala tahta jantli yaris bisikletiyle Pendik pazarina gidip alis veris yapabilecek kadar dinc. Amcam da emekli albay ama 20 yas daha genc. 1936 harpokulu mezunu tesadufen diger 3 sinif arkadasi Tarik Bey Amca, Hulusi Bey Amca ve Nazmi Bey Amca da ayni mahalleden diger komsulari. Her gun muttasil en azindan bir yada ikisi amcamin evinde toplanir saatlerce yatili okul, harbiye ve ilk boluk ve tabur hatiralarini konusur, cocuklar gibi eglenirler ve ben de bu sohbetleri hic bitmesin isterdim. Cocuk olmama ragmen bu uc kafadar ile Halit Bey amcayi kafamda farkli yerlere koymus, ve bizimkilere sadece "amca" ama Halit Bey amca'ya daima "Albay Amca" demisimdir. Fakat ne zaman, Halit Bey Amca bahce kapisinda gorunse, bizimkilerin askerlik sohbetleri bicak gibi kesilir, bahcedeki elma agaclarini saran kurtlarla yapilacak zirai mucadele vs gibi beni hic hosnut etmeyen konular konusulmaya baslanirdi. Sirf bu nedenle, Albay Amca hic gelsin istemezdim.

Ben kursude tanidik bir sima gorunce; "Aa Albay Amca" diye sasirmisim. Goz goze geldik, mavi-gri gozleri her zamankinden daha farkli parliyordu ve Albay Amca, o gun bize, hic duymadigimiz bir 23 Nisan hikayesi anlatti.

Hikayesine 25 Nisan 1915 Anzak cikarmasiyla basladi. Sirasiyla; Kirte, Zigindere ve Kerevizdere muharebelerini ve Conk Bayiri ve Anafartalar Zaferlerini anlatti. Kursuyu coktan terketmisti. Kah, siperden tavsan gibi sicriyor kah dusmana sungu ile saldiriyor; aslinda anlatmiyor, savasi orada, hepimizin ve bizleri izleyen velilerin onunde yeniden yasiyordu. Butun izleyenler gozyaslarina bogulmuslardi.  Yorgun ve sikkin ogrenciler canlanmis pur dikkat dinliyorduk. Su sozunu hic unutmam "Dusmanla mesafemiz 7 metre. Iste, mudur bey karsimda. Anzak askeri bana mudur bey kadar yakin. Ikimizin de gozu faltasi gibi acilmis, sungu ile birbirimize saldiriyoruz ve mesafe 1 metre kadar kalmisti ki vurulup yikildi."

Daha sonra isgal gunlerini, 19 Mayis'i, Ilk meclisi ve yapilan savas hazirliklarini, Inonu, Sakarya ve Buyuk Taarruz ve General Trikopis'in esir alinma hadisesini butun detaylariyla anlatti ve konusmasini Cumhuriyetin Ilani ile sonlandirdi. Once bir sessizlik sonra da buyuk bir alkis koptu.

Konusmasini bitirdiginde resmi elbiseli bir subay (muhtemelen bir yuzbasi), yasli gazinin yanina kadar gelip selam vererek birseyler soyledi. Bu arada, okulun Drama Koprusu tarafina bakan bahce duvari disinda park etmis olan iki ayri GMC den atlayan birer manga asker kamyonlardan agac fidanlari indirmeye basladilar. Albay Amca, kursuden o gunun anisini yasatmak icin ogrencilerle birlikte okulun corak olan bahcesini askerlerin de yardimiyla agaclandiracagimizi ilan etti.  Ve butun ogrenciler, o gun, o agaclari Feyzullah Ilkokulu bahcesinin tren yoluna bakan kismina ektik. Butun yapilan musamere hazirliklari, okunacak siirler, oynanacak halk oyunlari ve bizim zeybek havasi, agac ekim isiyle o gun kaynadi ve bir sontaki haftaya ertelendi.

Daha sonra amcamdan hikayenin diger kismini dinledim. Meger, okul muduru ayni okulda ogretmen olan yengem vasitasiyla Albay Amca'ya haber gondererek 23 Nisan'la ilgili olarak bir konusma yapmasindan okul yonetiminin cok memnun olacagini iletmis. Bunu kendine vazife sayan Albay Amca, bir konusmanin cok yavan kalacagi, cocuklarda bir iz birakmak lazim geldigini dusunerek agac dikmenin en uygun yol olduguna karar vermis.

 

O donemde Maltepe'den Haydarpasa'ya  kara tren yarim saatte bir geciyor ve bir saatte ancak varabiliyorsunuz. Kadikoye ise sadece 2 minibus ve  1 tane de belediye otobusu var, ne zaman gelecegi mechul. Donemin ulasim zorluklarina ragmen, Albay Amca, Beykoz Fidanligina gidip kendi parasiyla bircok fidan satin aliyor ama fidanlarin nakli konusu kendi imkanlarini asiyor. Bu sefer akillarina  5. Zirhli Tugay komutanligina gidip yardim istemek geliyor. Tugay komutani konuyla yakindan ilgileniyor ve iki GMC ve ilave olarak da 1 manga da asker tahsis ediyor.

Iste, 25 Nisan Anzak cikarmasi ve Canakkale sehitleri anisina ekilen o agaclar bugun artik bahcenin demiryoluna bakan kismini bir koru haline getirmistir.

Vatani kurtaran ve uzerimizde haklari olan kahramanlarin aziz hatirasi onunde saygiyla egiliyorum..