O Sraosha κλείνει ένα-ένα τα βιβλία του

Στο παραμυθένια χορταστικό 'Τα βιβλία του Πρόσπερο', στο τέλος της ταινίας ο Πρόσπερο κλείνει ένα-ένα τα βιβλία του και τα αποχαιρετάει ρίχνοντάς τα στο αλμυρό νερό. Έτσι απαρνείται τις μαγγανείες και τις γητειές του και ετοιμάζεται να επιστρέψει στον κανονικό κόσμο, χωρίς Άριελ και Κάλιμπαν.

Όσο θέτεις περιορισμούς στον εαυτό σου, τόσο πιο καλά δημιουργείς. Δε μιλάω για στέρηση ή για ακρωτηριασμό, μιλάω για περιορισμούς. Ακολουθεί μακροσκελές τσιτάτο από μια συνέντευξη του Τσόμσκυ (την οποία είχα βρει ονλάιν πολύ παλιά):

[…] Human nature has been seen as something ‘regressive’, but that must be the result of profound confusion. […] There is nothing ‘regressive’ about the fact that a human embryo is so constrained that it does not grow wings, or that its visual system cannot function in the manner of an insect, or that it lacks the homing instinct of pigeons. The same factors that constrain the organism's development also enable it to attain a rich, complex, and highly articulated structure, similar in fundamental ways to conspecifics, with rich and remarkable capacities. An organism that lacked such determinative intrinsic structure – which of course radically limits the paths of development – would be some kind of amoeboid creature, to be pitied (even if it could survive somehow). The scope and limits of development are logically related. Take language, one of the few distinctive human capacities about which much is known. We have very strong reasons to believe that all possible human languages are very similar; a Martian scientist observing humans might conclude that there is just a single language, with minor variants. The reason is that the particular aspect of human nature that underlies the growth of language allows very restricted options. Is this limiting? Of course. Is it liberating? Also of course. It is these very restrictions that make it possible for a rich and intricate system of expression of thought to develop in similar ways on the basis of very rudimentary, scattered, and varied experience.

Προσπαθώ λοιπόν να περιορίσω τα θέματα με τα οποία ασχολούμαι (που είναι και η πιο εύκολη μορφή άσκησης), με το να αποτραβιέμαι από εκείνα για τα οποία δεν έχω να πω τίποτε χρήσιμο ή έστω και ελάχιστα ουσιώδες. Ξεκίνησα με το κυπριακό, απόψε συνεχίζω με την Oρθοδοξία.



Από τα πολλά βιβλία που μπορεί να διαβάσει κανείς για την Ορθοδοξία, τρία είναι πολύ σημαντικά (δύο εκ των οποίων γραμμένα από Βρετανούς). Πρώτα απ' όλα, δεν είναι τυχαίο ότι τα δύο από τα βιβλία είναι γραμμένα από Βρετανούς: καθ' όλη τη δεκαετία του '90 κατέβαιναν ορδές αγγλικανών στην Ελλάδα, άλλοι για να βρούνε τους Πατέρες (όπως οι προπάπποι τους για να βρούνε τον Περικλή, τον Σωκράτη ή κάποιον κίναιδο της κλασσικής αρχαιότητας), άλλοι για να γλιτώσουν από τις απαίσιες κι αντικανονικές γυναίκες ιερείς της Εκκλησίας της Αγγλίας. Ένας πρώην αγγλικανός παπάς μού είπε τότε το εξής αμίμητα καζουιστικό: "άμα χειροτονήσει γυναίκες η Ρώμη ή έσεις, να χειροτονήσουμε κι εμείς: όμως εσείς έχετε την αποστολική διαδοχή, εμείς είμαστε τα μπάσταρδα του μοιχού μονάρχη".

Τα δύο βιβλία είναι σαν ταξιδιωτικά: το 'Στη σκιά του Βυζαντίου' (από τον Άθω μέχρι την Αίγυπτο) και το 'Why angels fall' (από τη Σερβία μέχρι την Κύπρο μέσω Ρωσίας και Ρουμανίας και Σταμπούλ).

Το δεύτερο μάλλον δε θα μεταφραστεί ποτέ στα ελληνικά: γραμμένο από μια χολερική κυριούλα, η οποία όμως δυστυχώς έχει τσεκάρει και τεκμηριώσει πολύ καλά όσα γράφει και φροντίζει συνήθως να δίνει και τις δυο απόψεις σε θέματα διαμάχης, θεωρεί την Ορθοδοξία την καρδιά της χριστιανοσύνης (που όμως έχει χάσει το μυαλό της). Αντιλαμβάνεστε την ισόρροπη γνώμη της για τη δυτική χριστιανοσύνη: το άκαρδο μυαλό κτλ.

Τα χαρακτηριστικά του 'Why angels fall' είναι δύο: η αναδίφηση διάφορων ανατριχιαστικών γεγονότων από την ιστορία της Ορθοδοξίας, πάντα τεκμηριωμένη, και ότι, όπως το 'στη σκιά του Βυζαντίου', το βιβλίο είναι ουσιαστικά μια αλυσίδα από συναντήσεις και συνεντεύξεις με δεσποτάδες, μοναχούς, πιστούς και άπιστους. Και στα δύο βιβλία οι άνθρωποι στις τρεις πρώτες κατηγορίες (από τον καλόγερο στον Άγιο Σάββα στην Ιουδαία του πρώτου βιβλίου μέχρι την Ουαλλή προσήλυτη της Πάτμου του δεύτερου) είναι είτε σατανάδες καλλιγωμένοι, είτε ούφο περιστρεφόμενα (και ενίοτε βαθιά ανεύθυνα), είτε κατευθείαν για το μουρλοκομείο. Κανονικά όμως. Αναρωτιόμουν αν πρόκειται για αντιπροσωπευτικά δείγματα. Αναρωτιέμαι ακόμα. Σχεδόν.

Το τρίτο βιβλίο είναι το 'Ορθοδοξία και Δύση στη σύγχρονη Ελλάδα'. Ανακουφιστικό και παραμυθητικό μετά τα προηγούμενα δύο. Η Ορθοδοξία είναι όλα και τα πάντα. Μια πρώτη νόθευση ξεκίνησε τον 13ο αιώνα και συνεχίζεται. Αλλά αυτά είναι ψιλοθεολογικά. Όσα μεμπτά μπορείτε όμως να δείτε εσείς στην Ορθοδοξία είναι αποτέλεσμα των Βαυαρών και των μετέπειτα σκοτεινών οργανώσεων Ζωή, Σωτήρ και σία. Έξω από τις οργανώσεις και μέσα στην ενορία όλα είναι συναλληλία, συναμφότερον, αλληλοπεριχώρηση, κοινότητα, σύναξη, βίωμα, αλήθεια, ποιότητα, μέθεξη, κατάνυξη και μοναστικές κιβωτοί. Εν έτει 2009 βεβαίως ξέρουμε ότι όσες μοναστικές κιβωτοί δεν είναι τίγκα στους φανατίλες, είναι επίχρυσες και πολύχρυσες και χρυσοπακτωμένες, τύπος και σκιά των οποίων είναι εκείνη η ταπεινή Κιβωτός της Διάθηκης που περιέφεραν οι ισραηλίτες στην έρημο και βρήκε ο Ιντιάνα Τζόουνς. Αλλά κι αυτό εξηγείται: φταίει η Δύση. Που πρώτα διέφθειρε την Ορθοδοξία και μετά τα μυαλά ανθρώπων σαν κι εμένα. Ενδέχεται πάλι, όλα αυτά να λέγονται γιατί δεν καλλιεργούνται οι ιστορικές σπουδές και δεν ασχολούμαστε με την ελληνική ιστορία στην Ελλάδα. Ενδέχεται να φταίει που δεν έχουμε ιδέα για τα ορθόδοξα σύνδρομα βορείως της Γευγελής και του Σαντάνσκι. Που είμαστε στο κέντρο της Οικουμένης, ρε αδερφέ.

Άντε, τελειώσαμε και μ' αυτό. Έκλεισε κι αυτό το βιβλίο. Στο τέλος θα καταλήξω να σας λέω την ιστορία της ζωής μου με δόσεις...

Here's to you

Ένα τραγούδι από το οποίο αντηχούσαν τα παιδικά μου χρόνια:



Καιρό είχα να συγκινηθώ από κάτι που βρήκα στο Ίντερνετ. Πληροφορίες εδώ κι εδώ:



Αν και χτες ο Κουκουζέλης μού έδειξε τα ελληνικά ποιήματα του Μεβλανά Τζαλαλαντίν Ρουμί.

Επίμετρο: Πώς τα τραγούδια πάνε στη Γαλλία για να ψοφήσουνε



Δεύτερο επίμετρο:

If it had not been for this thing, I might have lived out my life talking at street corners to scorning men. I might have died, unmarked, unknown, a failure. Now we are not a failure. This is our career and our triumph. Never in our full life can we hope to do such work for tolerance, justice, for man's understanding of man, as now we do by accident. Our words - our lives - our pains - nothing! The taking of our lives - lives of a good shoemaker and a poor fish peddler - all! That last moment belong to us - that agony is our triumph.

Benim büyük babam İstanbul'dan geldi

Προοίμιο: Το ποστ προέκυψε από την οργή που μου προκάλεσε ανώνυμος πατερναλιστής που αποφάσισε (σα γνήσιος συμπατριώτης μου) να μου πει για τη ζωή μου. Ωστόσο, κατάφερε να μου θυμίσει τον παππού κι έτσι να συμμαζέψω σκέψεις που κάνω εδώ και δυο βδομάδες. Τον ευχαριστώ θερμά και του ζητώ να μην ξανασχολιάσει τίποτα δικό μου, αν έχει την καλοσύνη. Επίσης ευχαριστώ τον Χαίντελ και τον Τιμ Μπάκλυ που μου έκαναν παρέα όσο έγραφα. Αυτοί πάλι μπορούνε να σχολιάζουν όσο θέλουν.

Αν με ρωτήσουν ποτέ, που φυσικά μάλλον δεν πρόκειται να χρειαστεί, ποιοι άνθρωποι με επηρέασαν πιο πολύ, νομίζω ότι πολύ πιο πάνω κι από τον φίλο μου τον Γιώργο (που με έμαθε να ακούω μουσική: πολύ μεγάλο δώρο) είναι ο παππούς ο παρα λίγο συνονόματος, ο σχεδόν φίλος του Κατσίμπαλη. Έχω ξαναπεί γι΄αυτόν. Ήταν ένας πολύ στριφνός και δύσκολος και κρυψίνους άνθρωπος που έδινε σε όλους την εντύπωση της απλότητας, της ευθυμίας και της μεγαλοκαρδίας. Η ζωή τον είχε σμιλέψει μέσα από μια αλληλουχία πολλαπλών διαψεύσεων αλλά δεν γκρίνιαζε ποτέ. Μόνο τα γερατειά του τον πίκραιναν.

Μια μεγάλη διάψευση τον βρήκε σε ηλικία 70 ετών, το 1980, όταν πήγε στην πατρίδα του, στην Πόλη, μετά από απουσία περίπου μισού αιώνα. Στην Πόλη του '80 όλοι τον αντιμετώπιζαν σαν φάντασμα του παρελθόντος με μακρύ παλτό και ρεπούμπλικο που μιλούσε μιξοφράγκικα παλιομοδίτικα τούρκικα και ρώταγε τιμές σε γρόσια. Αυτός είδε μια σκιά της Πόλης γεμάτη Τούρκους και την ay-yıldız να κυματίζει υπερμεγέθης στον ιστό του σχολείου του, λες και δεν κυμάτιζε όταν έφυγε. Του φάνηκε μια πόλη βρώμικη και μίζερη, φτωχή και γεμάτη κλέφτες εμπόρους και κακοντυμένα λωποδυτάκια.

Γύρισε πίσω στην Αθήνα ερείπιο, με το (χρόνια πια σβησμένο) πράσινο βλέμμα του να σαρώνει πολύ επίμονα πολύ μικρές περιοχές του οπτικού πεδίου απέναντί του καθώς μας τα έλεγε στο σαλόνι του παλιού σπιτιού. Ήξερε πια ότι, ακόμα και σε επίπεδο φαντασιακό, είχε χάσει για πάντα την Πόλη και ήτανε καταδικασμένος στην ωραία αλλά ξένη του Αθήνα. Μας έφερε κι έναν δίσκο με "τούρκικα", αλλά με λάθος "τούρκικα": είχε ζητήσει δημοτικά τραγούδια για τη μητέρα μου αλλά ο απατεώνας "άλλο με έδειξε κι άλλο μ' έδωσε, πότε πρόλαβε και το τύλιξε, δεν ξέρω". Του είχε δώσει λοιπόν κάτι "απαίσια γύφτικα" του Σουλουκουλέ. Τον έχω ακόμα τον δίσκο, είχε μια θελκτική κορακόμαλλη χορεύτρια στο εξώφυλλο (την έχει ακόμα) με σωστούς γοφούς και το απαραίτητο στήθος που τελειώνει σε κρόσια χανούμικα. Ένα τραγούδι εκεί μέσα (kestane λέγεται: 'κάστανα') μου άρεσε πολύ: είχε κι ωραία τουμπελέκια.

Η Πόλη του παππού είναι αυτή που κοιτούσε από το βαπόρι φεύγοντας για Σαλονίκη, με το σχολείο, τους κήπους, με τα βαποράκια του Κεράτιου που τον ανέβαιναν ζικ-ζακ, με τα ναυτικά που έντυναν τον αδερφό του, με τις εκκλησίες, το χασάπικο του πατέρα του, τα Πατριαρχεία, το όραμα του Αβέρωφ στον Βόσπορο ("οχτώ χρονών ήμουνα") και τις συνοδευτικές γαλανόλευκες παντού στη γειτονιά του, με τη μάνα του που τον έστελνε να παίξει (κι αυτός ερχόταν πίσω σε 10 λεπτά για να διαβάσει εγγλέζικα και πώς προφέρεται αυτό το 'barrel'). Αυτό που είδε το 1980 ήταν ένα λείψανο από εκταφή της Πόλης του, αν και σίγουρα η χαρά και το καμάρι και η φωλιά εκατομμυρίων άλλων.

Η πόλη η δική μου, η Αθήνα, είναι αυτή του 2004. Νομίζω ότι γερνάει πολυ γρήγορα. Και δε θα χρειαστεί να περιμένω 50-60 χρόνια να δω κάποιο μισολιωμένο λείψανό της. Νομίζω ότι τη βλέπω να γερνάει και να εκπίπτει. Αλλά πάλι, είτε είναι για την Πόλη, είτε για την Αθήνα, είτε για ανθρώπους που μας πήρε ο θάνατος ή ο χωρισμός πριν χρόνια, είτε και για εγώ δεν ξέρω για ποιον, "η αγάπη ουδέποτε πίπτει".

Όποιος ισχυρίζεται ότι δεν αγαπάει την πατρίδα του, πιθανότατα σφίγγεται υπερβολικά μποντυμπιλνταράδικα για να μας πείσει, όπως ο Τολστόι που ήθελε να απαρνηθούμε το σεξ. Απλώς, άλλο αγαπάω την πατρίδα και άλλο "αγαπάω" την ιδέα της. Άλλο καλλιεργώ την ταυτότητά μου, άλλο ανήκω σε μια παράδοση (συγγνώμη, ποιος δεν ανήκει;) και άλλο κραδαίνω φετιχιστικά την παράδοση σαν φαλλό υπεραναπληρωτικό ή σαν τσεκούρι στο κεφάλι του Άλλου, ενώ στον νου μου έχω συντηρητισμό, επαρχιωτισμό κι εσωστρέφεια -- ή απλώς τρικυμία. Όπως διάβασα πριν πολλά χρόνια στην 'Παλινωδία του Παπαδιαμάντη' του Ράμφου, με αφορμή τους 'Δαιμονισμένους' του θεού Ντοστό, οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι είναι αυτοί που υποκαθιστούνε τα βιώματά τους (που δεν έχουνε) με αφηρημένες ιδέες.

Όσοι δεν έχουνε βιώματα, τα υποκαθιστούνε με ιδεολογία και απονία, με απάθεια και κυνισμό. Όσοι αρνούνται τον ορθό λόγο εκεί που εφαρμόζεται κι αρμόζει, τον υποκαθιστούνε με βιωματικά μαγιλίκια και διαισθητικό καραγκιοζισμό, με σαμανικά φαντάσματα και δαιμόνια-τελώνια.

Όσοι έχουνε και βιώματα και ορθό λόγο, απλώς τα αισθάνονται κάποτε μέσα τους να παλεύουν και να αλληλοσυμμαζεύονται, να αλληλοδασκαλεύονται και να μουρμουρίζουνε μεταξύ τους όπως οι σφυγμοί της καρδιάς μέσα στην ησυχία της νύχτας. Να διαψεύδουνε τα μεν τα δε, εναλλάξ και επί τα αυτά, όπως θα μας διαψεύσει όλους μας μια μέρα η γροθόσχημη καρδιά μας: το σύμβολο των συναισθημάτων που είναι μυώδης αντλία τετράχωρη.

Sraosha: Oolon Colluphid

Γι' αυτόν τον αξιοσημείωτο στοχαστή έμαθα από εδώ, αφού τα κακογραμμένα βιβλία του σχωρεμένου του Άνταμς προσεγγίζουν πολύ ικανοποιητικά τον ορισμό της πλήξης. Για μένα τουλάχιστον.

Στο πνεύμα του Colluphid, λοιπόν, μετά από μια ντουζίνα (πάντα ανώνυμα βεβαίως) σχετικά σχόλια-νουθεσίες από παιδιά διάσημων πατεράδων, συντρόφους στη ζωή ακόμα λιγότερο διάσημων δημοσιογράφων κι άλλους πολλούς.

Η σονάτα του Kreutzer

Από εδώ:

Ιn the Epilogue To The Kreutzer Sonata, published in 1890, Tolstoy clarifies the intended message of the novella, writing, "We must cease thinking that carnal love is something peculiarly exalted; we must come to understand that the aim which is worthy of man is to serve humanity, his country, science, or art (let alone serving God)." Countering the argument that widespread abstinence would lead to a cessation of the human race, he describes chastity as an ideal that provides guidance and direction, not as a firm rule. Writing from a position of deep religiosity (that he had explained in his Confession in 1882), he points out that not Christ, but the Church (which he despises) instituted marriage. "The Christian's ideal is love of God and his neighbour, self-renunciation in order to serve God and his neighbour; carnal love, marriage, means serving oneself, and therefore is, in any case, a hindrance in the service of God and men".

During the international celebration of Tolstoy's 80th birthday in 1908, G. K. Chesterton would criticize this aspect of Tolstoy's thought in an article in the September 19th issue of Illustrated London News, writing: "Tolstoy is not content with pitying humanity for its pains: such as poverty and prisons. He also pities humanity for its pleasures, such as music and patriotism. He weeps at the thought of hatred; but in The Kreutzer Sonata he weeps almost as much at the thought of love. He and all the humanitarians pity the joys of men." He went on to address Tolstoy directly: "What you dislike is being a man. You are at least next door to hating humanity, for you pity humanity because it is human."

Πάω στις μαργαρίτες

Μετά κι από αυτό (δείτε κι εδώ), θα γράφω μόνο για λουλούδια και περιφερειακά, καταστήματα εσωρούχων και τον καιρό, συνταγές με μελιτζάνες και ιδέες για διακόσμηση, αυτοβιογραφικά σημειώματα και μουσικοκριτικές. Μπα, αυτές είναι επισφαλείς.

(Η εικονογράφηση από το ταινιάκι Erzsébet Báthory της σπονδυλωτής Contes Immoraux του Borowczyk. Βέβαια, ίσως και μ' αυτό να βρω τον μπελά μου.

Exit Rakasha

Μετά από μια σύντομη άνοιξη, ο μπλογκάς εξαιτίας του οποίου και χάρη στον οποίο τόλμησα να βγω στο μεϊντάνι αποχωρεί. Για μένα ήταν ο γουάου από τους Διόσκουρους, ο αθάνατος.

Είμαι στενοχωρημένος.

Ηθικός πανικός

Πριν καιρό έγραψα για τη σύλληψη ενός γκραφιτά στη Λευκωσία. Ο γκραφιτάς στην ανάκριση ρωτήθηκε "για τη σχέση του με τους αναρχικούς που προκαλούν επεισόδια". Στα σχόλια εκεί απλώς σημείωσα ότι "το παραμύθι ότι αναρχικοί στην Κύπρο προκαλούν επεισόδια είναι κλασικό παράδειγμα ηθικού πανικού: οι αναρχικοί στην Κύπρο δεν προκαλούν επεισόδια, απλώς, όταν διαμαρτύρονται, τους τουλουμιάζουνε στο ξύλο οι (σχεδόν κατά τεκμήριο) διεφθαρμένοι μπάτσοι της ΚουΔού". Όπου 'ΚουΔού', Κυπριακή Δημοκρατία.

Δεν έχω σκοπό να ξαναγράψω εδώ για το αναρχικό και αντιεξουσιαστικό κίνημα σε Ελλάδα και Κύπρο, αφού έχω ασχοληθεί αρκετά με το θέμα πρόσφατα και είμαι και αναρμόδιος, τελικά. Διαολίζομαι όμως να διαβάζω ότι οι "αναρχικοί προκαλούν επεισόδια" σε μια κοινωνία όπου, ακόμα και σήμερα, όταν θέλεις να εκφοβίσεις κάποιον ή λ.χ. να του υπενθυμίσεις χρέη του, βάζεις ανθρώπους γνωστούς να του κρούσουν (κάψουν) το αμάξι. Μέχρι κι εγώ έχω πρόσβαση σε τέτοιους ανθρώπους. Εγώ ο ξένος, ο πράος, ο άσχετος, ο Καλαμαράς, ο κοσμοκαλόγερος. Έτσι, έως πολύ πρόσφατα είχαμε έναν 'εμπρησμό' στις ειδήσεις κάθε τρεις-τέσσερις μέρες (ποιος ξέρει πόσοι δεν καταγγελλόντουσαν). Απεναντίας, θα ήθελα σοβαρά να αναφέρει κάποιος (πέρα από ανορθόγραφα συνθήματα, κυρίως μουτζουρώματα των πολλών φασιστικών, κι ένα μπουγέλο μαύρη μπογιά στα δικαστήρια με αφορμή τα πρόσφατα αίσχη) έστω και ένα επεισόδιο που προκάλεσαν "αναρχικοί" στην Κύπρο. Άσε που ούτε κράνη ή κουκούλες δε φοράν οι έρμοι!

Ο φόβος των αναρχικών, ιδίως στα κανάλια, προέρχεται από την ίδια πηγή που εκπήγασε κι ο φόβος του ΣΥΝ στην Ελλάδα. Μια αφορμή χρειάζεται κι εδώ για να ολοκληρωθεί η μίμηση της ελλαδικής πράξεως (εξ ορισμού σπουδαίας και τελείας για την εδώ εξουσία -- αλλά τα έχουμε ξαναπεί).



Πάντως ο κιτρινισμός των μέσων δεν εξαρτάται από το μέγεθος του φορέα τους. Δε χρειάζεται να είσαι η Telegraph ή το CNN για να κάνεις το έργο του Οξαποδώ στην (αν)ενημέρωση και στην (παρα)πληροφόρηση, για να ρουφιανεύεις και να εκφοβίζεις. Αρκεί να περνιέσαι για αυθεντία, είτε είσαι ο παπα-Κίτσος, είτε η Fox News. Και δεν κάνεις πάντα το έργο σου με όσα λες αλλά -- κυρίως -- με όσα υπαινίσσεσαι. Πιχί, που λέει και μια ψυχή:

Χτες αναφέρθηκε ακόμα ένα φιάσκο της κυπριακής αστυνομίας. Προσπάθησαν να εξαρθρώσουν με τη Μέθοδο Κλουζώ μια σπείρα εισαγωγής μαριχουάνας (προφανώς και γιατί χαλάνε την πιάτσα στους ντόπιους παραγωγούς και καλλιεργητές -- προστατευτισμός, κουμπάρε, άσε). Φυσικά δεν είναι αυτό το θέμα μας: αν η αστυνομία έκανε τη δουλειά της (όχι "σωστά", απλώς αν έκανε τη δουλειά της), εγώ θα ήμουνα γραμμένος σε Σωματείο Φίλων του Μπάτσου. Το θέμα μας είναι ότι το δελτίο ειδήσεων του κρατικού ραδιοφώνου ανέφερε ότι οι εισαγωγείς ήταν ένας Πορτογάλος και μια μελαμψή Ολλανδέζα! Πιάνει κανείς σας τον τραγέλαφο; Κι αν ναι, από τα κέρατα; Αναφέρθηκε το χρώμα της επιδερμίδας της διακινήτριας; Γιατί; Γιατί είναι όλοι οι Κυπραίοι Φιλανδοί και τους προκαλεί μια αμηχανία κι έναν φόβο η μαυροκακαριασμένη όψη των μελαμψών ξένων; Όχι, αλλά για να ξεκαθαριστεί ότι δεν είναι 'γνήσια Ολλανδέζα', παρά μιγάδα. Απλώς είχε ένα ολλανδικό διαβατήριο εκεί πέρα, ποιος ξέρει ποιοι την έσπειραν. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, το 'μελαμψή' εμπεριέχει και μια μομφή, μια προειδοποίηση απέναντι στο να ανακατώνονται οι φυλές. Έτσι είχανε βρίσει μια φίλη μου (ελληνοαφρικανή τρίτης γενιάς) έξω από ένα εκλογικό τμήμα στην Αθήνα: "βέβαια, αφού σας έδωσε ο Σημίτης ταυτότητες!" (ναι, η κωλόγρια είχε ζητήσει να δει την ταυτότητά της).

Να περάσουμε όμως κανονικά στην Αθήνα, για να δείτε ότι δεν πρόκειται απλώς για κυπριακή επαρχιωτίλα. Ας δούμε, λ.χ., τη Στιγμή της Αλήθειας. Την εκπομπή την έχω δει ακριβώς τέσσερις φορές (ναι, ξέρετε ότι έχω απέραντη υπομονή στον πραγματικό μου βίο: κοσμοκαλόγερος, σας λέω). Την πρώτη φορά έπαιζε ένας τύπος που πιθανότατα μισούσε τον πατέρα του, τη δεύτερη μια κοπέλα που είχε σεξουαλική ζωή ενός μέσου συνομήλικού της άντρα , την τρίτη ένας γιος ιδιοκτήτη στριπτιζάδικου που γλίτωσε το outing στο παρατσάκ, την τέταρτη μια κοπέλα γεννημένη στην Αλβανία (και Αλβανή όσο είμαι εγώ από το Παλιό Ψυχικό) που είχε σεξουαλική ζωή ενός γαμίκουλα συνομήλικού της άντρα. Παραλείπω όλα τα υπόλοιπα γύρω από αυτό το δημόσιο ξέσκισμα, στο οποίο απλώς απαντάς 'ναι' κι εύχεσαι να μη φας τα κέρδη σου σε καρδιολόγους για τον δύστυχο γονιό που παρακολουθεί, και μένω στο εξής:



Όλοι μας έχουμε πολλά μυστικά, και πολλά από αυτά θα είχαν τρομακτική ισχύ εάν τα εκθέταμε στην ατμόσφαιρα. Όμως, οι συντελεστές του παιχνιδιού αντιλαμβάνονται ότι τελικά για την κοινωνία μας δύο είναι τα είδη μυστικών που συνεγείρουνε τα πλήθη και πυροδοτούν ανατριχίλες και ρίγη: να μισείς τα γονικά σου και να είσαι πούστης. Αυτά αν είσαι άντρας. Αν είσαι γυναίκα, αρκεί να (παραδέχεσαι ότι) έχεις σεξουαλική ζωή.

Ανθρώπινη είναι -- ίσως -- η ευαισθησία απέναντι σε αυτά τα θέματα. Αυτό που με ξενίζει (ανάμεσα σε πολλά άλλα) είναι η εκλεκτική εμμονή με αυτά τα τρία θέματα, και μιλάω τώρα για καταστάσεις και γεγονότα πέρα από τη Στιγμή της Αλήθειας. Νομίζω ότι αυτή η εμμονή είναι χαρακτηριστική της κοινωνίας μας. Ενδεχομένως να μη μας ενδιαφέρει το 'καλό' και το 'κακό', το ορθό και το άδικο (ιδίως αφού είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε το άδικο εάν λ.χ. μάς διορίσει στο Δημόσιο), ενδεχομένως η ηθική στάση μας ως κοινωνίας να είναι καθαρά ηδονοβλεπτική, με την έννοια του "χαλβαδιάζω ό,τι δεν μπορώ να κάνω γιατί δε με παίρνει". Λέω, ενδεχομένως.

Μια παρένθεση: η "Αλήθεια" κάνει ό,τι μπορεί. Όταν οι συντελεστές ρωτάνε μια κοπέλα 19 χρονών εάν έχει παρτουζωθεί, αφού ήδη την έχουνε ρωτήσει εάν έχει κάνει "χρήση", πώς να το χειριστεί κι αυτή το θέμα ως παρουσιάστρια με το κοινό της να καγχάζει; Κι εγώ κάπως έτσι θα το χειριζόμουνα, κι ας μην [...].



Επιστρέφοντας τώρα στο μπανιστήρι. Κάποια στιγμή έπαψαν να ασχολούνται με την πορνογραφία οι παπάδες. Μάλλον επειδή κατάλαβαν ότι δε βάζει ιδέες στον κόσμο η πορνογραφία: οι ιδέες είναι εκεί που είναι έτσι κι αλλιώς -- άσε που πολλοί δεν έχουν άλλες ιδέες, μόνον πορνογραφικές. Έκτοτε η συζήτηση για την πορνογραφία έχει μετατραπεί σε μια συζήτηση σχετικά σοβαρών ανθρώπων:

Οι μεν αντιμετωπίζουν την πορνογραφία (και την πορνεία) όπως τη δουλεία: μια κατάσταση εξευτελισμού και ανελευθερίας, την οποία υπερασπίζονται με τάχα μου κοινωνικά και φιλοσοφικά επιχειρήματα όσοι επωφελούνται από αυτή: άλλωστε οι δουλοκτήτες τον 18ο και τον 19ο αιώνα έλεγαν ότι είναι καλύτεροι από τους καπιταλίστες, αφού έχουν ανθρώπινη σχέση με τους δούλους τους κι ευθύνη απέναντί τους (τους ταΐζουν, τους ντύνουν, τους στεγάζουν) και δεν μπορούνε να τους σχολάσουν ανά πάσα στιγμή. Πολλοί θεωρούν τη συμμετοχή στην πορνογραφία (ή και το σεξ επί χρήμασι) κάτι αντίστοιχο της εξαναγκαστικής εργασίας και ως a priori εξευτελιστική.

Οι δε μιλάνε για το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Τι είναι πιο εξευτελιστικό: να σε πηδάν επαγγελματίες για 60-70 λεπτά (ώστε να βγει η περίφημη 20λεπτη σκηνή) για €2000 μίνιμουμ ή να καθαρίζεις λεκάνες, σκάλες, πατώματα, νιπτήρες, έως και δάπεδα σφαγείων με τη μάνικα, για μάξιμουμ €50 την ώρα; Η απάντηση είναι ότι εσύ αποφασίζεις. Πολλοί και πολλές που εκδίδονται μάλιστα θεωρούνε τους υποστηρικτές της άλλης πλευράς απλώς πατερναλιστές. Ακόμη περισσότεροί ζητούνε δικαιώματα και εργασιακή προστασία όσων συμμετέχουν στην πορνογραφία και των εργατών του σεξ αντίστοιχες με των άλλων εργαζομένων.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η συζήτηση για την πορνογραφία (όχι όμως και για την πορνεία) έχει μετατοπιστεί από την κατανάλωσή της στο πώς παράγεται. Οπότε, ουσιαστικά, και οι δυο πλευρές θα δέχονταν, λ.χ. την πορνογραφική πρόζα και το πορνογραφικό κόμικ; Υπάρχει και το σχετικό νομικό θέμα.

Κολάστηκα

Πολλαπλά.

A counterfactual by Sraosha

Ήμουν έτοιμος να γράψω κάτι μεγάλο, βαθύ και δύσκολο.
Θα λεγόταν "Ηθικός πανικός: από τους αναρχικούς μέχρι την πορνογραφία". Η πορεία θα διαγραφόταν μέσω της Στιγμής της Ηλίθιας και μιας μελαμψής Ολλανδέζας.

Όμως νυστάζω. Πάω στο κρεβάτι να διαβάσω Yourcenar και όλα τ' άλλα. Ίσως κάποια άλλη στιγμή.

'Οπως σ' τα λέω (εγώ ο Sraosha)

Κι εδώ.

Μάθημα Γαλλικών

Make The Girl Dance "Baby Baby Baby" ( official video )
by placeblancherec

Ο Sraosha συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της Ευρώπης του σήμερα, εν όψει ευρωεκλογών και στον απόηχο της Γιουροβίζιον. Αμήν

δηλαδής Μεθύστακες και Κοιλιόδουλοι.

Γεωπολιτικοί συσχετισμοί

12ρια στην Ελλάδα από

Βουλγαρία
Αλβανία
Κύπρο

ένα 10άρι από την Αρμενία
κι ένα 8άρι από τη Ρουμανία

Αποκτήσαμε επιτέλους το δικό μας μπλοκ.

Εδώ κάτι άλλο, η εσθονική συμμετοχή:



Και μια σοπράνο. Πού παν οι καημένες οι φωνάρες:



Στη Γιουροβίζιον πάνε.

Με το ξυράφι του Όκκαμ

Έζησα για μια εξαετία στην Αγγλία. Κι όταν λέω 'Αγγλία', εννοώ αυτό που οι κάτοικοί της αποκαλούνε 'Middle England': όχι στους θύλακες, γεωγραφικούς, κοινωνικούς και ψυχολογικούς, όπου οι Έλληνες φοιτητές εγκλείονται αγεληδόν κατά το λαμπρό στάδιο των σπουδών τους 'στο εξωτερικό'. Ψήφιζα στις ευρωεκλογές και στις δημοτικές εκλογές. Ψώνιζα βραβευμένα εγγλέζικα λουκάνικα στον Allen & Son. Η κυρία πιο πάνω μας έδινε σέσκουλα από τον μπαξέ της (το allotment) για να φτιάξουμε χορτόπιτα. Και τα λοιπά.

Εκεί χώνεψα ότι κάθε λαός κουβαλάει και τη μαλακία του, η οποία όμως συνήθως δεν είναι πρωτότυπη. Λ.χ. των Εγγλέζων λέγεται σεμνή προγονοπληξία και αντιευρωπαϊσμός. Επίσης εκεί συνειδητοποίησα ότι όσα αποκαλούμε η 'ελληνική νόσος', η 'κατάρα της φυλής', η 'Ψωροκώσταινα', η 'νεοελληνική μιζέρια' κτλ. είναι κατά μεγάλο μέρος πανευρωπαϊκές (αν όχι πανανθρώπινες) παθήσεις με σχεδόν φολκλορικά, όχι ουσιαστικά, κατά τόπους χαρακτηριστικά. Μόνον το νεοελληνικό σύμπλεγμα "αλαζονία, αγένεια και τζάμπα μαγκιά" μού φαίνεται να αποτελεί μέρος του 'εθνικού χαρακτήρα' μας, αλλά και πάλι η διαφορά (αν υπάρχει) με το ιταλικό ή το γαλλικό ή το βαλκανικό αντίστοιχο σύμπλεγμα μάλλον είναι ποσοτική, όχι ποιοτική.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν, ας πούμε, βίωμά μου: όπως είπα και πριν δυο βδομάδες, ένας μικρομεσαίος ευρωπαϊκός λαός σε μια μικρομεσαία ευρωπαϊκή χώρα είμαστε. Πρόκειται για πράγματα που έχω ζήσει κι έχω ενστερνιστεί. Κι όμως.

Κι όμως τι; Κι όμως όταν διαβάζω περιγραφές, συνήθως όλο γκρίνια και καταστροφολογία, του νεοελληνικού πολτού, αναγνωρίζω κάτι μοναδικό και διαισθάνομαι κάτι μοναδικά δυσάρεστο. Όταν, λ.χ., ωρύεται ο Γεωργελές εδώ κι εδώ δε λέω, όπως μ' αλλους κι άλλους, "α, εκτός πραγματικότητας" ή "κουβέντες του καφενέ" ή "μα τι λέει μωρέ πάλι". Ίσα-ίσα. Οι αντιδράσεις μου είναι ανάλογες με εκείνες που μου είχε δημιουργήσει ένα κείμενο του Ξυδάκη, αν και όχι τόσο έντονες: αναγνωρίζω αυτά που νιώθω, αυτά που μου λένε που κατά καιρούς, αυτά που βλέπω και ζω στην Ελλάδα.

Παρά λοιπόν όσα ξέρω κι όσα έχω ζήσει, το ελληνικό χάλι μου φαίνεται και πιο σύνθετο και πιο οξύ και -- τελικά -- πιο απελπιστικό. Μπορεί και να 'ναι επειδή με αφορά περισσότερο ο κομφορμισμός του Έλληνα παρά του Ελβετού. Μπορεί και γιατί την αιματηρή πρόσφατη ιστορία μας τρώω στη μάπα, όχι αυτή των Γάλλων ή των Ισπανών. Μπορεί κι επειδή πληρώνω φόρους στο κράτος του Μίστερ Νιντέντο κι όχι στη μαφιοκρατία του γλοιώδους Πάπι.

Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ότι το ελληνικό χάλι είναι πιο σύνθετο και πιο οξύ επειδή δεν μπορούμε ή δε θέλουμε να αναγνωρίσουμε ακριβώς ότι η ελληνική περίπτωση εντάσσεται σε ένα περικείμενο γεωπολιτικό, ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό. Ότι δεν είμαστε υπερμοναδικοί, ανάδελφοι, ανεπανάληπτοι και υπέροχα μόνοι. Ότι όσα συμβαίνουν εδώ συμβαίνουν αλλού και έχουνε ξανασυμβεί, και εδώ και αλλού.

Tu es Petrus, et super hanc petram...

(κλικ στην εικόνα)

Союз нерушимый / республик свободных / Сплотила навеки / Великая Русь!

Ενδεχομένως να πρόκειται για τερατώδη τούρκικη τηλεοπτική παρεμβολή. Ενδεχομένως το ΡΙΚ προβάλλει παρωδία της Γιουροβίζιον με τον Μποράτ.

Είχα την τηλεόραση στη σίγαση και ξαφνικά βλέπω κοζάκους. Και τη χορωδία του Κόκκινου Στρατού. Ανοίγω την ένταση τόσο όσο να μην ξυπνήσει κανείς. Καλίνκα! Καζατσόκ! Ότσι τσόρνιε! Χωριατοπούλες με ψωμί κι αλάτι. Σπαθοφόροι χορευτές. Και μετά οι Τατού (το γνωστό λεσβιόφρον ντουέτο που δε χάλασε κόσμο πριν μια δεκαετία), να τις συνοδεύει η χορωδία που λέγαμε.

Ηθικό Δίδαγμα: Δεν είμαστε μοναδικοί ούτε καν στη μαλακία που μας δέρνει (ξέρετε: παραδοσιοπληξία, παρελθοντολαγνία, συμφυρμός των κατηγοριών). Συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες.

Υ.Γ της επόμενης μέρας: Αμάρτησα, θε μου, αμάρτησα.

Η Κατακλείδα

Διαβάζουμε το άρθρο εδώ.

Προσέχουμε την κατακλείδα του άρθρου:

Fouad, a 33-year-old Moroccan immigrant living in the building, told AP that he could not understand why the protesters had attacked.

"We didn't do anything. Why do they treat us like this?" he said.

"The police did nothing. Here in Greece, human rights don't exist."

Η υπογράμμιση δική μου. Για κάποιον λόγο, τον πιστεύω αυτόν τον Φουάντ.

Παίζοντας Mahler σωστά

Δείτε πρώτα αυτό. Μετά δείτε κι αυτό.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Μη δείτε τίποτε αν είστε ο Μπερεκέτης.

(Εμένα πάντως μ' αρέσει η Πρώτη του Μάλερ.)

Ε, ρε γλέντια

αφιερωμένο στον alberich

Τι βρίσκει κανείς στο φέισμπουκ...

Από τον Ταρκόφσκι στην Μπιορκ

Amanda Palmer - Creep

Σενάριο ταινίας καταστροφής

Οι γονείς μου ψήφισαν Αριστερά πριν 30 χρόνια για τελευταία φορά κι έχουν ακόμα να το λένε. Βέβαια τη δεκαετία του '70 όλοι οι ευπρεπείς άνθρωποι ψήφιζαν Αριστερά ή κάτι σαν Αριστερά, λ.χ. το ΠΑΣΟΚ του δημαγωγού-λαοπλάνου. Η δεκαετία του '70 φαίνεται να έχει σημαδέψει πολιτικά τους γονείς μου. Π.χ. ο πατέρας μου διάβασε το "Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος" πριν κανα χρόνο και το βρήκε "πολύ ενδιαφέρον" (για τον πατέρα μου αυτό είναι τεράστιο κομπλιμέντο).

Η δεκαετία του '7ο είναι επίσης η εποχή που διάφοροι τύποι "έκαναν αίσθηση" και "άφηναν εποχή" γράφοντας κοντόφθαλμα και παιδαριώδη πολιτικά κείμενα δομημένα πάνω σε σχηματικές αντιθέσεις, κείμενα που επέλυαν βαθύτατα ασήμαντα ζητήματα μαρξιστικού ιδεασμού (κατά την ερμηνεία του ΚΚΕ ή του ΚΚΕ εσ., οι καλοί). Σήμερα όλοι αυτοί οι πρωτοποριακοί στοχαστές της Αριστεράς θα είχαν τύχει της προσοχής που τυγχάνει ένα μπλογκ πέμπτης κατηγορίας, μάλιστα θα έγραφαν και σε ένα από αυτά. Βεβαίως, για να πούμε και του στραβού ΚΝίτη / Ρήγα το δίκιο, τότε υπουργός Τύπου ήταν ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος ενώ όταν δολοφονούσε η Αστυνομία, απλώς δεν το μαθαίναμε. Συγγνώμη που σας πληγώνω (τους μεγαλύτερους) ή σας κάνω να βαριέστε (όσους γεννηθήκατε πιο μετά, συμπεριλαμβανομένων και των δικών μου ξώγαμων).

Με πιάσαν οι δικοί μου τις προάλλες να με ρωτήσουνε τι να ψηφίσουν. Αφού εξήγησα στη μητέρα μου ότι δεν ισχύει η άποψη ότι 'το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και τα συνδικάτα φταίνε που δεν άφησαν τις κυβερνήσεις του Καραμανλή να κάνουν τη δουλειά τους' κι αφού παραδέχτηκαν κι οι δύο ότι ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε η ΝΔ έχουνε στελέχη της προκοπής, έπεσε αμηχανία.

Προχτές που έγραφα στον ολντμπόυ αναρωτήθηκα: "Τι θα γίνει αν καταφέρει να ξαναχάσει τις εκλογές ο Γιωργάκης;"

Wacht auf , Verdammte dieser Erde

Το τελευταίο σημείωμα του Sraosha για το Κυπριακό

Με διάφορες όψεις του Κυπριακού έχω ασχοληθεί αρκετά στο προηγούμενο μπλογκ. Οι ζεύξεις είναι οι ακόλουθες, με αντίστροφη χρονολογική σειρά:

Cyprus meze
Χρονομηχανή: tua res agitur
Μικρή νεκρολογία για ένα οδόφραγμα
Κυπριακό εικονογραφημένο
Δεν έχει (;) σίδερα η καρδιά σου να με κλείσει
"πειρασμός... σαγήνη... κακεντρέχεια"
Sine studio et ira
Cum grano salis

Ο λόγος που αυτό είναι το τελευταίο (δικό μου) σημείωμα είναι ο εξής: "το Κυπριακό τελείωσε, άμετε στα σπίτια σας". Το γράφω με αφορμή μια διαφωτιστική κουβέντα με έναν (πρώην) βουλευτή της Κύπρου και μια συναρπαστική συζήτηση με έναν σοβαρό άνθρωπο στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις και οι δύο: ο μεν πρώην βουλευτής επειδή, ως πρώην, αισθάνεται ότι μπορεί πια να μιλήσει για πράγματα που έμαθε κατά τη θητεία του, ο δε σοβαρός άνθρωπος ως σπάνιο δείγμα σοβαρού ανθρώπου στην Ελλάδα.

Το θέμα μου είναι πώς συζητάμε το Κυπριακό στην Ελλάδα. Εντοπίζω τρεις πτυχές:

Η πρώτη

Μιλώντας με τον σοβαρό άνθρωπο, θιασώτη του Όχι, ξανάκουσα μια άποψη που έχω ακούσει πάρα πολλές φορές και την οποία συνοψίζω πιο κάτω. Πρόκειται για μια γνώμη και μια οπτική αρκετά δημοφιλή στην Ελλάδα:

Οι Ελληνοκύπριοι χωρίζονται σε όσους αναγνωρίζουν και αποδέχονται την ελληνική ταυτότητά τους και σε όσους προσπαθούν να την υπονομεύσουν ή και να την απεκδυθούν. Οι δεύτεροι, οι λεγόμενοι 'νεοκύπριοι', με την αγγλική τους παιδεία και τις ποικίλες εξαρτήσεις τους από την νεοαποικιακή πολιτική της Βρετανίας, προσπαθούν να επιβάλουν μια ετεροκαθοριζόμενη 'κυπριακή' ταυτότητα και να απομακρύνουν την Κύπρο από τη σφαίρα επιρροής του ελληνισμού.

Είναι πραγματικότητα ότι διαφορετικοί Ελληνοκύπριοι αντιλαμβάνονται διαφορετικά τη συμμετοχή τους στον ελληνισμό, όχι μόνο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά, όσον αφορά τον τρόπο, δηλαδή. Αυτό είναι αναπόφευκτο στην περιφέρεια μια ζώνης επιρροής, είτε αυτή λέγεται 'ελληνισμός', είτε λέγεται 'Ευρώπη', είτε κάτι άλλο. Σε κάθε περίπτωση είμαι κατά του ετεροκαθορισμού: κανείς δε θα πει σε κανέναν Ελληνοκύπριο πόσο Έλληνας (οφείλει να) είναι ή πώς.

Είναι επίσης πραγματικότητα ότι πολλοί από όσους αυτοκαθορίζονται ως Έλληνες ερωτοτροπούν (κάπως συμπλεγματικά) με έναν ελληνισμό 'μητροπολιτικού' τύπου, εντελώς ξένο με το νησί. Για παράδειγμα, πολλοί από τους συνειδητούς και γνήσιους Έλληνες της Κύπρου είναι λυσσαλέοι πολέμιοι της ντόπιας διαλέκτου, ως είδους μπάσταρδου και ως μιας λαλιάς που ανήκει είτε στο φολκλορικό παρελθόν, είτε στους αγγλοθρεμμένους ριψάσπιδες νεοκύπριους. Λαμπρή εξαίρεση σε αυτόν τον παραλογισμό αποτελεί ο κύκλος του Β. Φτωχόπουλου, ο οποίος αντιλαμβάνεται ότι ελληνική ταυτότητα δεν προϋποθέτει γλωσσικά την απάρνηση της κυπριακής ελληνικής (βεβαίως, πολιτικά, ο Φτωχόπουλος ταυτίζει τον ελληνισμό και την ελληνικότητα με την Ένωσιν, ταυτίζοντας έτσι απόλυτα τον πατριωτισμό με τον αλυτρωτισμό).

Από τη διχοτομία που περιέγραψα επάνω μέχρι τα σχηματικά δίπολα, ο δρόμος είναι αρκετά μακρύς αλλά πάντως κατηφορικός και έχει διανυθεί πολλές φορές χάρη και στις πολιτικές και τις τακτικές του μακαρίτη του Τάσσου Π.: Ελληνισμός-Ένωση/ενιαίο κράτος-αντίσταση/αντιαποικιακό πνεύμα-Όχι από τη μια, Ανθελληνισμός/Νεοκυπρισμός-Ομοσπονδία-υποταγή/ξενοδουλία-Ναι από την άλλη.

Επειδή το θέμα το έχω συζητήσει σε όλα τα παραπάνω ποστάκια, να ξαναπώ εδώ απλώς ότι η ίδια διχοτομία είναι πλαστή, εάν αυτό δεν έχει γίνει ήδη κατανοητό: σε έναν τόπο όπου τα πάντα αντιμετωπίζονται διλημματικά (ενδεχομένως κατ' απαίτηση της μαμάς Ελλάδας), υπάρχει μια μικρή μερίδα ανθρώπων που αντιλαμβάνονται ότι οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πολλαπλές ταυτότητες, και μάλιστα όσοι ορμώνται από τις περιφέρειες. Αυτό σε καμμία περίπτωση δεν τους κάνει αγγλόδουλους και φορείς του 'διαίρει και βασίλευε'.

Η δεύτερη

Στην Ελλάδα μια άλλη τάση είναι να συζητιέται το κυπριακό με γεωπολιτικούς όρους, σχεδόν αποκλειστικά. Αυτό είναι αναμενόμενο, υπάρχουν σημαντικές γεωπολιτικές παράμετροι στο πρόβλημα. Ενδεχομένως μάλιστα η έμφαση στη γεωπολιτική μεριά να αντισταθμίζει υγιώς τον φρενήρη νομικισμό ο οποίος για πολλούς Ελληνοκύπριους φαντάζει η μόνη πλέον σημαίνουσα διάσταση του όλου θέματος, λες και λύθηκε ποτέ διεθνές πρόβλημα στα δικαστήρια. Δυστυχώς στην Ελλάδα η έμφαση στα γεωπολιτικά ζητήματα γίνεται λόγος να παραγνωρίζονται κάποιες ουσιώδεις συνιστάμενες του Κυπριακού προβλήματος: τα εγκλήματα της Ελληνικής και της Ελληνοκυπριακής πλευράς το 1957-58, το 1963-4, το 1967 και το 1974, η παρανόηση του αγώνα της ΕΟΚΑ (που, πριν την εκτροπή του 1957, υπήρξε ξεκάθαρα εθνικοαπελευθερωτικός και σε καμμία περίπτωση αντιαποικιακός, αντι-ιμπεριαλιστικός ή ταξικός), η αδιαλλαξία της πλευράς μας που για χρόνια χρησιμοποιούσε ως σκίαστρο την αγυρτεία του Ντενκτάς, την εμμονή μας να θεωρούμε ότι Τουρκοκύπριοι δεν υπάρχουν ή ότι δεν έχουν σημασία (ως δήθεν μαριονέττες μιας Τουρκίας που ήδη από τη δεκαετία του '80 τους έχει αποξενώσει), η σαφής προτίμηση της πλειοψηφίας των Κυπρίων για μια διχοτομική λύση (που όμως θα κόστιζε αδιανόητα βαριά σε όποιον Ελληνοκύπριο πολιτικό θα την υπέγραφε, καθώς και στο κόμμα του).

Η τρίτηΣτην Ελλάδα έχουμε την πεποίθηση ότι η Κύπρος είναι ένα ελληνικό νησί με το γεωγραφικό ατύχημα να κείται μακράν, περίπου όπως το Καστελόριζο, αλλά πιο έντονα. Σε ένα έθνος που οικοδομήθηκε πάνω στη μία και μόνη ταυτότητα, και με την ιδέα της οποίας τρέφεται, είναι αδιανόητο το απλό γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται στη Μέση Ανατολή, με πρόσφατο αποικιακό παρελθόν και με την ιδιορρυθμία να έχει παραμείνει πεισματικά ελληνόφωνη και ορθόδοξη. Όπως είχα πει και εδώ, πολλοί Έλληνες λόγιοι θέλουνε να βλέπουν υπεραναπληρωτικά στην Κύπρο την ουσία και την ειδοποιό διαφορά του ελληνισμού. Αυτό οδηγεί σε παρεξηγήσεις και τραγελαφικές ασυναρτησίες, που θα ήταν κωμικές εάν δε μαύριζαν τη ζωή τόσων ανθρώπων. Η μάταιη διανοητική άσκηση να ανακηρύξουμε την Κύπρο ελληνικότερη όλων των ελληνικών χωρών και πατρίδων είναι διπλά μάταιη: αφενός, όπως ο ποντιακός ελληνισμός ή η Κέρκυρα, η Κύπρος ανήκει στην περιφέρεια του νέου ελληνισμού (και η Κέρκυρα ευλογήθηκε να την έχει περπατήσει ο Θεός της Ελλάδας: ο Διονύσιος Σολωμός, ένας κόντες πιστοποιημένος από τη Γαληνοτάτη), ανήκει στο καβαφικό μείγμα. Φτάνει έτσι να θυμάται κανείς τους βρετόνους, που κάποτε παριστάνουν τους υπερ-γάλλους, όπως ο Ζαν-Μαρί Λεπέν λ.χ. Αφετέρου, το κέντρο του νέου ελληνισμού είναι εδώ και 177 χρόνια η Αθήνα, και 177 χρόνια είναι πολύς καιρός. Η συγκεντρωτική, μισαλλόδοξη, περίκλειστη Αθήνα. Κι αυτό δεν είναι προσωρινό κάταγμα, είναι μια εδραιωμένη ιστορική πραγματικότητα, τόσο εδραιωμένη στο παρόν μας όσο ότι στην Αμερική ζούνε και λευκοί, ότι στην Κύπρο μιλάνε κυρίως ελληνικά κι ότι στη Μακεδονία μιλάν ακόμα ντόπικα / (σλαβο)μακεδονικά.

Ένα μάθημα για τους ιακωβίνους της Αθήνας θα ήταν και το εξής: αντί να ψάχνουνε χαμένα κέντρα, να εξασκηθούν στην κατανόηση δυο πραγμάτων:
α. είμαστε ένα στάνταρ μικρομεσαίο ευρωπαϊκό κράτος (από τα Βαλκάνια έχουμε σαλπάρει μακριά ήδη από το 1913)
β. πιο πολλά κοινά έχουμε με τους Τούρκους του Αιγαίου και της Πόλης, με τους Μακεδόνες της Δ. της Μακεδονίας και τους απαίσιους Αλβανούς, παρά με τους προπάτορες Βυζαντινούς. Τον καφέ και το ντοματάκι το ψιλοκομμένο οι βυζαντινοί δε θα ήξεραν τι να τα κάνουν.

(Καλή Πρωτομαγιά! Να δείτε το Κύμα.)

Και στις καλύτερες οικογένειες, μέρος 43

(Άγγλοι) Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι.

Τώρα, και τα άλλα γουρούνια δολοφονούν.

Τόσος πολύς γρανίτης, τόσο χαζό κείμενο

Το μεγαλιθικό μνημείο στη Τζώρτζια, ο Μαντ Μαξ και ο ερχομός του Αντιχρίστου.

Περιβόλια ανοίχτε στην αγάπη

Αν ξεκινήσω τώρα να λέω ότι ο Παλαμάς είναι δυνατός ποιητής, θα αρχίσουνε πολλοί τις τσιρίδες. Είναι τόσο ντεμοντέ, που η ντεμοντεδιά του Ρίτσου ωχριά μπροστά της, άσε που ο Ρίτσος κυκλοφορεί και στο μετρό πια. Τον Παλαμά δεν τον ανακάλυψα στη Φιλοσοφική Σχολή του Καποδιστριακού, εκεί είναι δύσκολο να ανακαλύψεις οτιδήποτε (εκτός από φοιτήτριες). Θα φτάσουμε όμως και στον Παλαμά.

Ανήκω στους ανθρώπους που δυστυχούν γιατί πάντοτε ξέρουν ακριβώς τι θέλουν. Δεν είναι απαραίτητα εξεζητημένο ή αλλόκοτο αυτό που θέλουμε, είναι όμως αυτό και τίποτε άλλο. Είναι πολύ δύσκολο να ξέρεις ακριβώς τι θες, δε θα το βρεις εύκολα σε μικρούς τόπους.

Ανάμεσα σε πολλά και διάφορα, από 15 χρονών ήθελα επίσης να φύγω από το σπίτι και να ζήσω μόνος. Έγραφα και ποιήματα τότε, με τίτλους βεβαίως όπως 'η φυγή'. Θα φτάσουμε και στα ποιήματα. Ακόμα μ' αρέσει να μπορώ να μένω μόνος κι ευτυχώς συμβιώνω με μια συμβία που συμμερίζεται αυτή την ανάγκη.

Σε ηλικία 22 χρονών βγήκα για πρώτη φορά από την Ελλάδα, και μόνος. Δύο πράγματα με εντυπωσίασαν: η ύπαρξη των Άλλων και πόσο οι Άλλοι κι οι χώρες τους έμοιαζαν σ' εμάς και στη χώρα μας. Έτσι: απλά, χαζά και διδακτικά.

'Ανθρωπος όμως έγινα στο Λονδίνο, στα 23. Μέχρι τότε ήμουν δυνάμει άνθρωπος (που πα' να πει μαλάκας, όμως ο γιατρός μου μού έχει απαγορεύσει αυστηρά να χρησιμοποιώ την αναλυτική κατηγορία 'μαλάκας', παρά μόνο για πρακτικούς σκοπούς). Πριν φύγω για το Λονδίνο, με είχε πιάσει κάτι σαν πανικός και έβλεπα ταινίες με τη σέσουλα: Μέχρι το τέλος του κόσμου, Lion King, Κουαρτέτο σε τέσσερις κινήσεις, Damage του Λουί Μαλ, Ωραία Καβγατζού (τέσσερις ώρες να μπανίζω τη Μπεάρ παρέα με μια Μαρία, με την οποία είχα βρεθεί και στη Μύκονο, και η οποία κατάλαβα ότι με ήθελε τρία χρόνια μετά τη νύχτα της Καβγατζούς -- ζώον, σας λέω). Ευτυχώς είχε και στο Λονδίνο σινεμάδες όπου είδα λ.χ. το Crash και τον Ρωμαίο+Ιουλιέττα του Λέρμαν (κι έκλαιγα, αλλά από μέσα μου) και το Δαμάζοντας τα Κύματα του Φον Τρίερ (κι έκλαιγα απ' έξω μου με λυγμούς κι έγινα κανονικό θέαμα μέσα στο Σινέ Renoir, οπότε από την επόμενη μέρα αποφάσισα να ξεχάσω τους έρωτες και την Anja και να γίνω κωλόπαιδο). Τα κυριακάτικα πρωινά, κατά τις 11 δηλαδή, άκουγα το Requiem του Μότσαρτ (Böhm, στερεοφωνική εκτέλεση του 1971) τέρμα, πετάγοντας επάνω τον μεγαλοφυή φυσικό, τον σεμνό Αφρικανό και τον αποστεωμένο κοκάκια ρέιβερ με τους οποίους γειτόνευα: quam olim Aaaaaabraaaaahae promisisti et semini eius. Το είχα αγοράσει από το υστέρημά μου, τις τελευταίες 30 λίρες πριν τα Χριστούγεννα, μαζί με το CD single του Insomnia των Faithless. Έχει κι ένα άλλο ωραίο μέρος στο Requiem, εξαιρετικά τρυφερό, το Recordare Iesu Pie, quod sum causa tuae viae, ne me perdas illa die. Πανέμορφο.

Πριν φύγω για την Αγγλία μάζεψα όλα τα ποιήματά μου στη μπανιέρα του πατρικού και τα έκαψα. Ακόμα και τώρα που τα γράφω αυτά αισθάνομαι γαλήνη και ανακούφιση. Πάντως η μπανιέρα ακόμα έχει το σημάδι, πρέπει κάποτε να πληρώσω να την επισμαλτώσουν. Τα ημερολόγια από 11 έως 29 χρονών, αν και εξίσου ανατριχιαστικά κι ανόητα, τα κρατάω θαμμένα για ιστορικούς λόγους, αφού δεν έχω καλή μνήμη. Αυτά λοιπόν για τα ποιήματα.

Τέλος, ο Παλαμάς. Τον Παλαμά τον γνώρισα από το κομμάτι του Πράισνερ από το Κουαρτέτο της Ρικάκη που συνοδεύει αυτό το ποστ. Εδώ είναι η εκτέλεση με τον Λιδάκη. Αργότερα, έκατσα και διάβασα τον Δωδεκάλογο. Όποια κι αν είναι η γνώμη σας για τον Παλαμά, μάλλον θα συμφωνήσετε ότι μάς τον καταστρέφει το σχολείο, όπως σχεδόν καταφέρνει να το πράξει με τον Σολωμό και, σε μικρότερο βαθμό, με τον Ελύτη.

Η συμβία μού έμαθε επίσης να εκτιμώ τον άλλο καραπαρεξηγημένο, τον Σικελιανό, και να μην γκαρίζω στο άκουσμα του ονόματός του. Αλλά αυτό είναι θέμα για άλλο ποστ.

7 Jewish Children

Μέσω φωτόσπαθου.
Δείτε το ερμηνευμένο εδώ.

Μανχάτταν

Να εκμυστηρευτώ κάτι: μου τη δίνει πάρα πολύ ο Κωνσταντίνος Τζούμας. Ξέρω ότι μόλις διέπραξα ένα κολοσσιαίο faux pas: πέραν του ότι η δήλωση αυτή καθ' εαυτή είναι α-πα-ρά-δε-κτη, ο Τζούμας είναι φίλος φίλων φίλων ή και φίλος φίλων. Όμως δε θα το έγραφα έτσι το 'μου τη δίνει ο Κ.Τζ.'. Όντως, ο λόγος που το επισημαίνω είναι για να δηλώσω εναντιωματικά τον θαυμασμό μου και την πλήρη ταύτισή μου για το κειμενάκι στο οπισθόφυλλο του νέου του βιβλίου. Το κειμενάκι το ψάρεψε η συμβία, η οποία επίσης ταυτίζεται μαζί του (όχι με τον Κ.Τζ., με το κείμενο που ακολουθεί):

Το Μανχάταν είναι όπως στις ταινίες και στα μυθιστορήματα: οικείο και ταυτόχρονα διαφορετικό σε σπίτια, φύλα, ρόλους... Έχεις την αίσθηση ότι εδώ κάτι μπορεί να γίνει και με την περίπτωσή σου. Μαθαίνεις να μιλάς κατευθείαν, χωρίς τις μακροσκελείς εισαγωγές και τις απολογητικές αγιοποιήσεις της Ευρώπης. Mπορείς να είσαι και παιδιάστικος και γελοίος και σοβαρός και πολύ έξυπνος. Εδώ όλα φαίνεται να επιτρέπονται· εκτός από τη βλακεία, την έλλειψη στυλ ή το να κάνεις κάτι με μισή καρδιά, όπως διάβασα κάπου. Εδώ επιβιώνεις χωρίς να το κάνεις θέμα. Οι ιδιαιτερότητές σου δεν διαφέρουν και πολύ από των άλλων. Των χιλιάδων άλλων. Αποκτάς το δικαίωμα στην αδιαφορία επιτέλους. Κι αυτή η ανωνυμία, τόσο ερωτική... να παίζεις όποιο ρόλο επιθυμείς, όπως στις μεταμορφώσεις της ελληνικής μυθολογίας... Τι δώρο! Να είσαι ένας εντελώς άγνωστος. Ή, για να γίνω κατανοητός, a complete unknown...

Ορμέμφυτος ο Έγκλειστος νικά (σχεδίασμα για κατιτίς)

Η εκκλησία
Δε μ' αρέσει να πηγαίνω εκκλησία. Πλήττω. Η φλυαρία και ο πλατειασμός των ακολουθιών με ενοχλούν, για τη μουσική τα έχουμε ξαναπεί. Αξίζουνε τα ενενηντάλεπτα και τα τρίωρα για λίγες στιγμές ποίησης, έστω και συγκλονιστικής (λ.χ. "ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει"); Πολλοί πιστεύουν πως ναι, οπωσδήποτε. Εγώ πάλι όχι. Αν υπάρχει πάντως ένας λόγος για να πηγαίνει κανείς στην εκκλησία, ιδίως μεγαλοβδομαδιάτικα, είναι οι άνθρωποι. Δεν εννοώ τους κομψούς μορφωμένους επαγγελματίες πιστούς που συχνάζουνε σε γουάου γνησίως παραδοσιακούς ναΐσκους και γραφικά νεορθόδοξα μετόχια -- όπου η ανάτασις, η κατάνυξις, η μεταρσίωσις και η μέθεξις είναι εγγυημένες. Μιλάω για τις ενορίες όπου πάει ο απλός καθημερινός πραγματικός κόσμος, εκεί όπου κοιτάς τα πρόσωπα και δε βλέπεις το κόρδωμα και την μπλαζέ ευσέβεια του καμαρωτού για την παράδοσή του εθνικού υποκειμένου. Μιλάω για εκκλησίες χαμένες μέσα σε χαμένες γειτονιές όπου δε θα σύχναζαν όσοι αναγνωρίζουν το κλείσιμο του ματιού του Ευαγγελιστή στους Εσσαίους και του Υμνωδού στους νεοπλατωνικούς. Βρέθηκα σε εκκλησίες όπου έζησα την πασχαλινή μελαγχολία των απλών ανθρώπων, σχεδόν απαραλλάχτη από τη μεγαλοβδομαδιάτικη μελαγχολία τους, γητεμένων από τα αρχαία ακατανόητα ιερά λόγια. Και μόνο γι' αυτό θα άξιζε ένα σαραντάλεπτο στην εκκλησία.


Η Γιουρσενάρ στο Τρίτο
Η στιγμή της αλήθειας και της ανάτασης μου ήρθε στον δρόμο, πηγαίνοντας να βρω τον Μεγάλο Δάσκαλο Τέττιγα το βράδυ της Δευτέρας του Πάσχα. Άκουσα από το Τρίτο Πρόγραμμα την καταπληκτική Μαγδαληνή της Γιουρσενάρ με μουσική επένδυση κάποια νοτιοϊταλικά Laudes: αν ήταν έτσι (ακόμα) η εκκλησιαστική μουσική μας, θα πήγαινα συχνότερα στην εκκλησία. Περισσότερες πληροφορίες για τα Laudes, τη Μαγδαληνή ή την εκπομπή που άκουσα, θα τις προσδοκώ με αδημονία.


Ο γίγαντας της Κρήτης
Γνώρισα και τον Τάλω από κοντά. Ντάξει, ο άνθρωπος είναι φυσιογνωμία. Βρίσκεται καμμιά σαρανταριά χιλιόμετρα μπροστά από εμάς τους υπόλοιπους. Η συνάφεια του ίσκιου του εδώ μέσα στο διαδικτυακό σπήλαιο των ψευδώνυμων σκιών με την πραγματική μορφή και παρουσία του με παρηγόρησε. Υπάρχει ο Τάλως; υπάρχει ελπίς. Κι ας εμπιστεύεται τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. του Αλέξη Τσίπρα. Τουλάχιστον, χάρη σε τύπους σαν τον Τάλω δεν έχουμε φτάσει να μας διαφεντεύουν αποκλειστικά ροβεσπιερικοί και προχειροφιλελεύθεροι ακόμα. Το είπα και θα το ξαναπώ πολλάκις: In talos we trust. Ζήτω, εύγε και ευάν ευοί.

(Να τα ακούει αυτά και να ζηλεύει ο ευαίσθητος γίγας thas, μπας και ανασκουμπωθεί και ανασυγκροτηθεί και επανακάμψει.)


Δι' εσόπτρου και εν αινίγματι
Σε εκείνη τη χαμένη εκκλησία στη χαμένη συνοικία είδα μια τοιχογραφία που εικονογραφούσε αυτό το χωρίο. Λεγόταν 'ο της μεγάλης βουλής άγγελος' (στο εδάφιο 9: 5) και βρισκόταν σε αντιβολή με τον Μελχισεδέκ. Μ' αρέσουν αυτές οι μυστηριακές και κάπως μυστηριώδεις προεικονίσεις του Χριστού, όπως μ' αρέσει και η απεικόνισή Του 'εν Ετέρα Μορφή', στην τσάρκα προς Εμμαούς. Έχει κι άλλα ωραία από θεματολογικής άποψης η αγιογράφηση εκείνου του ναού (μια σειρά αγιογραφίες από τη σύλληψη και την παιδική ηλικία της Παναγίας, μια οσία Ταώρ κ.α.), αλλά θα τα κουβεντιάσουμε άλλη φορά.


Docete gentes
Σε μια Αθήνα άδεια αλλά πάντοτε ταλαίπωρη, περπάτησα πολύ και στα Εξάρχεια. Περπατάω στα Εξάρχεια εδώ και πολλές δεκαετίες και πάντα διαβάζω τις αφίσες των αναρχικών, αφού διαβάζονται σαν μαοϊκές εφημερίδες τοίχου: μπόλικο κείμενο και πυκνό. Και συνήθως κενό νοήματος. Εδώ και δεκαετίες διαβάζω τις ίδιες πολεμικές ιαχές για άλωση των πάντων, τις ίδιες δαιδαλώδεις διατυπώσεις που και διδάκτορα θα αποθάρρυναν (ε, χμ, καλά -- αυτό ας το αφήσουμε τώρα), τις ίδιες συλλογιστικές που θεμελιώνονται στην ίδια καταστασιακή-αντορνοϊκή βάση προϋποθέσεων: είμαστε όλοι ζόμπι, όλοι κορόιδα, όλοι παθητικοί δέκτες επίλεκτης και ζαμπόνηρης προπαγάνδας. Βρίθουν από συνθηματολογικές διατυπώσεις και σχηματικές απεικονίσεις, πάντα δοσμένες με αναίτια θεωρητικόλαγνη ορολογία. Απεικονίζουν ηθικά σύμπαντα κόμικ υπερηρώων της δεκαετίας του '60 (Εκδικητές και έτσι). Διάβαζα λ.χ. ένα αυτοκόλλητο ακτιβιστριών λεσβιών, που (δικαιολογημένα) θέλανε να συσχετίσουν τον αυτοπροσδιορισμό των γυναικών, τη σεξουαλική απελευθέρωση και τον πόλεμο κατά της πατριαρχίας. Κατάλαβα ότι αυτά ήθελε να πει μετά από προσεκτική μελέτη περίπου ενάμισυ λεπτού. Οι περαστικοί θα νόμισαν ότι θα είδα καμμιά ασύλληπτη θεογκόμενα από αυτές που κυκλοφορούν στην πόλη μας ή -- πιο κοντά στο πνεύμα των ημερών -- τον Κύριό μας επιλοχία. Διάβαζα κι ένα άλλο που εξηγούσε ότι πρέπει να απελευθερωθούν κάτι ληστές τραπεζών, αφού οι τράπεζες ληστεύουν κτλ. Εντάξει, ξέρω ότι είμαι κουμάσι ρεφορμιστής και πουλημένος, αλλά για φανταστείτε ότι ακόμα κι ο Χριστούλης (μια και Τον έφερε η κουβέντα πιο πάνω) κήρυσσε λέγοντας ότι δεν ήρθε να αλλάξει τον Νόμο του Μωυσή. Για φανταστείτε να έλεγε (τουλάχιστον κατά τη διδασκαλία της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής'):

"Τυπολάτρες, κορόιδα, καλησπέρα. Είμαι ο Δημιουργός σας: είμαι το δεύτερο Πρόσωπο της μιας τριαδικής Θεότητας (θα σας εξηγήσω μέσω Αγίου Πνεύματος σε τρεις αιώνες -- Άχρονος είμαι) που μιλάω στους πατέρες σας κάθε τόσο. Λοιπόν, ό,τι ξέρατε να το ξεχάσετε. Αντί για ζώα, θα θυσιάζομαι Εγώ στο εφεξής κατά τη διάρκεια τελετών που θα αναπαριστούν επεισόδια της ζωής Μου. Επιπλέον, τις προάλλες τα έλεγα με τον Μωυσή και τον Ηλία στο Θαβώρ..." κτλ.

Ακόμα και οι πιο μεγάλες αλήθειες πρέπει να λέγονται με σεβασμό στον ακροατή.


Ρητορικές ασκήσεις για αρχαρίους και προχωρημένους συνθηματολόγους
Όσο για τα συνθήματα των αναρχικών πάνω στους τοίχους των κομψών σπιτιών των Εξαρχείων, σχεδόν πάντα η ίδια φόρμουλα του Όσκαρ Ουάιλντ. Κατά το 'Every silver lining has a cloud' (που αναποδογυρίζει το 'every cloud has a silver lining'): 'Το σύστημα της διδασκαλίας είναι η διδασκαλία του συστήματος' και τα λοιπά.


Μ' αρέσει να τρώω
Συνιστώ για φαγητό:

Κουκούτσι στον Κορυδαλλό, εκεί σε μια πλατεία (αν και ο Κορυδαλλός -- δεν είχα ξαναπάει -- είναι σαν να έβαλε κάποιος τη Λάρισα δίπλα στη Νίκαια: καραμπανάλ χωριατιά στα 40 λεπτά από την Ομόνοια, ναι, 40, τώρα που θα μπαίνει η κίτρινη φυλή στους λεωφορειόδρομους). Κάθε πιάτο μια ευχάριστη έκπληξη. Σοβαρά.

Βάιος στο Κερατσίνι: συγκλονιστικά μύδια με κρασί και σκόρδο. Εξαιρετικά ψαρικά και θαλασσινά. Μύδιαααα...

Εύχαρις (αχ, αυτά τα τριτόκλιτα) πίσω από τον σταθμό του Μοναστηρακίου, για τσίπουρο και ούζο. Να πάρετε τον μικρό κρεατομεζέ, είναι κολοσσιαίων διαστάσεων και νόστιμος.

Τα υπόλοιπα τα ξέρετε ήδη.


Σοφία Χιλλ
Ευτυχώς πρόλαβα να δω τη Σοφία Χιλλ στο Mademoiselle Julie. Χρόνια είχα να στραβωθώ έτσι στο θέατρο ('στραβωθώ' όπως η Σεμέλη). Βγήκα έξω και κατάλαβα γιατί πηγαίνω στο θέατρο ακόμα. Επίθετα τύπου 'συγκλονιστικό', 'πανίσχυρο' και 'διαπεραστικό' είναι λίγα. Αισθάνθηκα απεριόριστο θαυμασμό για την κυρία Χιλλ. Διέγνωσα διαισθητικά τη σύζευξη ταλέντου, σωματικής αυτοπειθαρχίας, μελέτης και βαθειάς σκηνικής σοφίας. Η φωνή της λάξευε το κείμενο με εξωπραγματική ακρίβεια. Τυχεροί είμαστε να έχουμε ζήσει εμπειρίες όπως αυτή η παράσταση.


Ο έρως και τα προσώπατα
Η Αίγινα ήταν πράσινη και ανθισμένη. Αλλόκοτο. Η θάλασσά της ήτανε σαν λίμνη. Μια κάπως μουντή θλίψη σαν αυτή που μόνο ο thas μπορεί να αποδώσει και να περιγράψει γλύκαινε το τοπίο. Το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα πήγαμε στα Περδικιώτικα και στο Καφέ Βαρτάν. Τα Περδικιώτικα έχουνε πλέον μετατραπεί σε εστιατόριο -- τουλάχιστον έπεσα πάνω σ' έναν φίλο εκεί. Μετά πήγαμε στον θρυλικό Τσίτρα (κατά κόσμον 'International Corner'), αλλά γι' αυτόν θα μιλήσουμε στο Δεύτερο Βιβλίο Περί Ποιητικής, που λέει κι ο Έκο. Καταλήξαμε στο Καφέ Βαρτάν. Θα επαναλάβω, κουραστικά πλέον, πόσο ωραίες γυναίκες κυκλοφορούν στην Ελλάδα γενικά και -- συγκεκριμένα -- στο Καφέ Βαρτάν. Επίσης θα ξαναπώ χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες κάτι που έχω ξαναπεί και μάλλον θα ξαναπώ στο μέλλον (επέρχεται συντριπτικώς η άνοια): στην Ελλάδα έχουμε πλεόνασμα αισθησιασμού και (τζάμπα) πρόκλησης αλλά σοβαρό έλλειμμα ερωτοπραξίας. Άχαρα πράματα. Άχαρος κόσμος. Άχαρα κορμιά. Άχαρες χαρές; Ελπίζω πως όχι.


Επίλογος
Με λένε Sraosha. Είμαι στοιχειό. Είμαι ζώδιο της κρύας θαμπής φωτιάς.

Σ' όποιον δάσκαλο καθήσεις

Για να μην ξεχνιόμαστε

Ich bin der Batman

Τρέμετε καταστολείς: ο Μπάτμαν στο πλευρό μας. Ή τουλάχιστον η νεοελληνική εκδοχή του: η Αλεπού, κατά κόσμον Παλαιοκώστας.

in qua urbe vivimus?

Όπως ίσως θυμάστε κι από παλιότερα, έχω ένα θέμα με τον Πρώτο Λόγο Κατά Κατιλίνα. Βεβαίως ποτέ δεν έβγαλα άκρη εάν όντως ο Κατιλίνας ήταν ένας δημαγωγός συνωμότης ή απλώς πολιτικός αντίπαλος ενός προικισμένου ρήτορα. Θυμάμαι όμως πάντοτε τσιτάτα από τον περίφημο λόγο του Κικέρωνα. Έχει μάλιστα μια αποστροφή σε κάποιο σημείο, που πάντοτε μού έκανε εντύπωση με τον βαρύγδουπο τόνο του και τη σχεδόν προσποιητή αγανάκτησή του:

O di inmortales! ubinam gentium sumus? in qua urbe vivimus? quam rem publicam habemus?
("Αθάνατοι θεοί! σε ποιο λοιπόν γένος ανήκουμε; σε ποια πόλη ζούμε; τι πολίτευμα έχουμε;" -- η μετάφραση δική μου, διορθώσεις από φιλολόγους ευπρόσδεκτες)

Διαβάζοντας αυτές τις λέξεις, πάντοτε έκανα τις στερεοτυπικές σκέψεις που κάνουμε για τους Ρωμαίους: ποζεράδες, φαφλατάδες, κενοί ντενεκέδες ξεγάνωτοι, προσόψεις χωρίς ουσία, "γι' αυτό και δεν κατάφεραν να βγάλουν έναν φιλόσοφο της προκοπής" κτλ. κτλ. Βεβαίως, τώρα που μεγάλωσα (υπερβολικά), ξέρω ότι οι Ρωμαίοι είναι φίλοι μας, ότι ο παρακμιακός και παρακμασμένος πολιτισμός τους που στερεοτυπικά σκιαγραφείται στις βιβλικές και παραβιβλικές ταινίες της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος είναι ο δικός μας πολιτισμός, κάτι που nos ancêtres οι Ρωμιοί (les byzantins, ντε) είχανε πάρα πολύ καλά χωνεμένο κι εμπεδωμένο, τουλάχιστον στο φαντασιακό επίπεδο. Τόσο καλά χωνεμένο κι εμπεδωμένο, όσο λ.χ. έχουμε εμείς οι Νέοι Έλληνες ότι μιλάμε τη γλώσσα που μας "δόθηκε" στις ακρογιαλιές του Ομήρου -- ή πώς το λέει ο Βιομήχανος-Ποιητής



(Ναι, είμαι με το Κόμμα του Εμπειρίκου: σαφώς καταλληλότερος για πρωθυπουργός, θα έφερνε τον ελεύθερο έρως και θα μετέφερε την πρωτεύουσα στην Οκτάνα, αντί να μουτζώνει το μετρό και να ψάχνει από που θα περάσουν οι αυτοκινητόδρομοι και τα ταξί).



Οι Ρωμαίοι, που λέτε, έχουνε μια ιστορία γεμάτη αποτυχίες. Άφησαν πίσω τους όμως πανανθρώπινη κληρονομιά. Ήταν καλοί μαθητές. Βέβαια, ήταν καλοί μαθητές όχι με τον τρόπο που ο Αριστοτέλης ήταν μαθητής του Πλάτωνα ή ο Βιτγκενστάιν του Ράσελ. Ήταν καλοί μαθητές σαν τους Αμερικάνους κατά την τριαίωνη ιστορία τους: από ένα μάτσο χωριάτες του κερατά, η Εστία της επιστήμης, της φιλοσοφίας, πολλών τεχνών.

Η Ρωμαϊκή Δημοκρατία έπεσε όταν κατάντησε θεσμός που αυτοτροφοδοτούνταν, αυτοσυντηρούνταν και υπήρχε για χάρη των πελατών της. Ένα κοινό φετίχ (διεστραμμένα res publica) πέραν του ελέγχου των πολιτών, των οποίων τις ανάγκες υποτίθεται ότι εξυπηρετούσε. Ένα φετίχ τόσο δυνατό, ώστε ο Οκταβιανός δεν ανακηρύχθηκε βασιλιάς (rex) παρά ένα σωρό άλλα πράματα. Η Πολιτεία κατ' όνομα συνέχισε να υπάρχει. Η Σύγκλητος διοικούσε κάποιες επαρχίες, ο (Στρατηγός) Αυτοκράτωρ (imperator) και Αρχιερεύς (Augustus και pontifex maximus) άλλες.



Με άλλα λόγια: η δημοκρατία δεν καταλύεται μόνον όταν ένας μουρλός Μποκάσα αυτοανακηρύσσεται σε δεν-ξέρω-τι. Η σύγχρονη δημοκρατία μπορεί να γλιστρήσει προς την κοινοβουλευτική αυταρχία, στην οποία ελίτ πολιτικών και φίλων φροντίζουν ο ένας για τον αλλον και για τον εαυτό τους. Μια δημοκρατία (δημοκρατία ή και res publica) μόνο κατ' όνομα.



Όσο για την πόλη; Τι να πω. Οι εξοχές έχουνε μια διαχρονικότητα, μια ακινησία, μια διάρκεια. Μοναρχίες, ομοσπονδίες, ομόσπονδες μοναρχίες, δημοκρατίες, λαοκρατίες, κλεπτοκρατίες, όλες περνούν από πάνω τους και στη χειρότερη περίπτωση απλώς τις αποψιλώνουν (όπως έκανε ο κομμουνισμός στην Αλβανία). Οι πόλεις όμως ζούνε και πεθαίνουν ανάλογα με το πολίτευμα. Αν υπάρχει μια (υποθετική) πόλη όπου ο θόρυβος είναι ανεξέλεγκτος, η βρωμιά πανταχού παρούσα και η φτώχεια ξεχειλίζει, δεν είναι ζήτημα φυλετικής ιδιοσυγκρασίας. Αν πολλοί ζούνε μεταξύ μωλ και προαστείου και περισσότεροι μεταξύ ταλαιπωρίας και καταπατημένου δημόσιου χώρου, δε φταίει ο καιρός. Τις πόλεις δεν τις φτιάχνει το κισμέτ, ούτε καν ο πλούτος, αφού, όταν η πολιτική τού το επιτρέπει, ο πλούτος μπορεί να συγκεντρώνεται είτε μακριά από τις πόλεις (Βρετανία του 19ου), είτε στα φιλέτα μέσα στις πόλεις (Παρισάκι του 19ου). Η διαφορά Βαρκελώνης και Θεσσαλονίκης ή Αθήνας και Μαδρίτης είναι και ιστορική αλλά -- πλέον -- και πολιτική.



Καλό Πάσχα: ό,τι αξίζει απο τη χριστιανική πίστη είναι η λαμπρή υπόσχεση της ανάστασης των σωμάτων. Το λέει κι ο Απόστολος Παύλος. Για τις πόλεις, η πίστη έχει άλλα σχέδια, υπερβολικά μακρόπνοα και πολεοδομικώς ύποπτα ίσως.

Υπερκόπωση

Σαφώς μαζοχιζόμενος, παρακολουθώ πολιτικές ειδήσεις συστηματικά εδώ και μια βδομάδα. Είναι σαν τη δίαιτα της τουλούμπας: τρώγε τουλούμπες για δέκα μέρες-δυο βδομάδες-ένα μήνα, μέχρι να τις μπουχτίσεις. Στο μεταξύ έχεις πάρει 15 κιλά και το ζάχαρό σου έχει φτάσει στη Ζαχάρω (με Ζήτα κεφαλαίο).

Αν βαριέστε να διαβάστε το υπόλοιπο, πηγαίνετε εδώ. Μια χαρά τα λέει.

Αν δε βαριέστε, συνεχίζω.

Ι.

Είναι τελικά πολύ προβλέψιμος ο τρόπος που η εξουσία διαχειρίζεται την εξέγερση του Δεκεμβρίου. Πρώτα χαϊδολογήματα ("ναι μωρέ τα τσαμένα τα παιδιά, δίκιο έχουν") αλλά και προπαγάνδα ("καίγεται η Εθνική Βιβλιοθήκη, φωτιά στη Βουλή, διάρρηξη οπλοπωλείου στην Ομόνοια, πυρηνικές κεφαλές στο Ντα Κάπο" κτλ.).

Μετά ατέρμονη ανάλυση και κοζερί, μπούρου-μπούρου και αμπελοφιλοσοφίες, από αριστερότερους των εξεγερθέντων, ορθότερους των εξεγερθέντων, αδεσμευτότερους των εξεγερθέντων, ανενταχτότερους των εξεγερθέντων, αναρχικότερους του Βασιλέως. Κι από -- συγγνώμη για τη λέξη -- κοινούς ρουφιάνους. Είπαμε, να πουληθούμε. Ντάξει. Αλλά έχει κι η ρουφιανιά τα όριά της.

Ακολουθεί ο κατήφορος: αντεξουσιαστές, αναρχικοί (ΜΠΟΥ!) --> ταραχές, ταραξίες --> κουκουλοφόροι, κουκουλοφορία --> έγκλημα, εγκληματικότητα, εγκληματίες. Όλα στη μπετονιέρα. Καλλιέργεια φόβου και τρόμου. Σήμερα οι Δίδυμοι Πύργοι, αύριο το σπίτι σου στο Westchester. Μια στιγμή, όμως: για κάτι τέτοια δεν κοροϊδεύαμε τα αμερικανάκια το 2001; Τουλάχιστον εκείνοι είχαν έναν εχθρό (που τον σπονσοράριζαν, άλλοι κι εκείνοι). Εμείς τον κατασκευάζουμε και τον μετασκευάζουμε. Κάθε φορά και πιο αποκρουστικό, με βάση κλεφτές ματιές στο απείκασμα του εαυτού μας στον καθρέφτη (όπως πάει και το στερεότυπο "εικόνα σου είμαι κενωνία και σου μοιάζω").

ΙΙ.

Εδώ και πέντε χρόνια ήθελα να το πω, αλλά ήθελα να κρατήσω το επίπεδο στο παλιό μπλογκ. Εδώ που είμαστε κοινόβιο, δε με νιάζει:

Πείτε στον ατάλαντο καραγκιοζοπαίχτη να πάψει να κουνάει τα χέρια του. Δε μας βγάζει συμπάθεια. Δε φαίνεται πιο λεβένταρος από όσο είναι. Ότι κι αν του είπαν οι μάγοι, τζουτζέδες και τσαρλατάνοι του που αυτοαποκαλούνται επικοινωνιολόγοι, δεν τον κάνει λαϊκότερο. Ούτε εκφραστικότερο. Κι αυτό να το ξέρει κι ο αδαής παιζοκουβαδάκιας που θα τον διαδεχτεί. Να το κάνω λιανό, πιο σλόγκαν:

Μην κουνάτε τα χέρια σας με αποφασιστικότητα και ευθύνη.
Χαμογελάστε ηλίθια σαν τον Μπλαιρ. Πείτε καμμιά άθλια μαλακία σαν τον Μπερλουσκόνι. Κοιτάξτε αλεπουδίσια το μέλλον σαν τον Πούτιν. Αλλά

Μην κουνάτε τα χέρια σας σε ορθές γωνίες με κοφτές, ρωμαλέες και αντρίκιες κινήσεις.

ΙΙΙ.

Καταλαβαίνω ότι ο έλληνας κυρίως για την πόζα ενδιαφέρεται. Είναι αυτό που οι ανθρωπολόγοι λένε face και που εξυψώνεται σε 'κούτελο' και 'φιλότιμο' και, υπό ευτυχείς συγκυρίες, σε 'τιμή'. Μεσογειακή αρρώστια ή και ιδιοσυστασία, άμα προτιμάτε.

Καταλαβαίνω ότι τα κλαμένα μήντια, τα σπαραχτικά δελτία ειδήσεων, η καλλιέργεια πανικού για το έγκλημα και τους αλλοδαπούς δρούνε σαν λιπαντικό ώστε να έχουμε πιο ομαλή επιβολή αντιλαϊκών μέτρων που δε θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση της κρίσης (αλλά θα βοηθήσουν κάποιους να συνεχίσουνε να κερδοφορούν σε καιρούς λίμας και αψιλίας). Άλλωστε, είναι γνωστό: οι φτωχοί φταίνε για όλα. Οι φτωχοί πάνε κι εγκληματούν χωρίς να έχουν εξασφαλίσει λεφτά για 'ποινικολόγο' πρώτα. Οι άσχετοι.

Αντιλαμβάνομαι ότι αιώνες στέρησης, καταπίεσης και υποκρισίας έχουν καλλιεργήσει ένα ήθος που επιτρέπει στον καθένα μας να εκτονώνεται συμβολικά ή και δι' αντιπροσώπου: είτε με το καρναβάλι, είτε με την πάλαι ποτέ τσόντα, είτε με το σκυλάδικο, είτε με τον Λαζόπουλο.

Αλλά από τίποτε από τα παραπάνω, ακόμα κι αν τα συναθροίσουμε, δεν προκύπτει ότι μπορείτε να μας κοροϊδεύετε όλους συνέχεια. Είπαμε: ή όλους για λίγο, ή μερικούς συνέχεια. Απλή λογική.

Άσχετο υστερόγραφο: Ξύπνησαν κι αυτοί.

Μοναστισμοί

Διαβάζω το Anathem και είναι ατελείωτο. Επίσης, είναι ενδιαφέρον και το πρώτο βιβλίο με τρέιλερ.

Λέω να φτιάξω ένα τρέιλερ για μένα, ένα βιντεάκι-επισκεπτήριο. Δυστυχώς πέθανε ο Don LaFontaine.

Πάντως, το τρέιλερ του Anathem μού θύμισε αυτό.

η Σφιγξ

Από εδώ.

O Sraosha στην Πόλη των Καταχανάδων

Είχα να πατήσω στη Σαλονίκη χρόνια. Στο αεροπλάνο καθόμουν πίσω από μια οικογένεια ορθόδοξων Εβραίων. Ο μπαμπάς ήταν Ασκενάζης κοκκινοτρίχης. Η μαμά Σεφαραδίτισσα, μικρότερή μου αλλά αργασμένη. Η αγγελόμορφη αδερφή της Σεφαραδίτισσας πρόσεχε δύο από τα πέντε ανήψια της. Αναρωτιόμουνα γιατί ξεκίνησαν αυτοί οι άνθρωποι την εκστρατεία τους από το Τελ Αβίβ για τη Σαλονίκο. Τι περίμεναν να βρουν, τι θα έβρισκαν, πού θα πήγαιναν.

Είχα χρόνια να πατήσω στη Σαλονίκη. Η διαφορά ήτανε πολύ μεγάλη. Την τελευταία φορά που είχα πάει, η πόλη διατηρούσε κάτι από τη γοητεία και τη διακριτική βαρκελωνιά που τη χαρακτήριζε στα τέλη της τελευταίας δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα. Αυτή τη φορά τα πράγματα ήταν αλλιώς: ακόμα περισσότερος θόρυβος, μούτρα πεσμένα αθηναίικα πλέον, αδιανόητη κίνηση (ακινησία, δηλαδή) που -- συνδυασμένη με την περίφημη νωθρότητα του σαλονικιού οδηγού -- μετατρέπει την πόλη σε ένα στενόμακρου σχήματος μίγμα Λος Άντζελες και Καΐρου. Η πόλη είναι πια πέρα από φρακαρισμένη. Πέρα από πήχτρα. Είναι πέρα από το έμφραγμα. Μάλλον κατά κάποιον τρόπο πεθαίνει. Κι ίσως είναι αργά και για μετρό πια. Το χειρότερο από όλα είναι πια τα τριπλοπαρκαρίσματα παντού. Παντού. Παντού γεμάτο Μαλακομομπίλ του κάθε Μαλάκαμαν. Παντού.

Για να μη φανεί ότι παριστάνω τον συγκοινωνιολόγο, εντάξει, υπάρχουν πράγματα που δεν αλλάζουν στον Βορρά (έτσι αποκαλούσε ο πατέρας μου την πόλη και κάποιους κατοίκους της): καλό φαΐ, χορταστικές γυναίκες (αμάν, σαν Πανίκας ακούγομαι τώρα), ωραία χαμόγελα (αν και σπανιότερα, όπως είπα), ωραία συνοδευτικά με τα ποτά, η Μυροβόλος Σμύρνη (στη Μόδιανο), που ανακάλυψε ο πατέρας μου το 1961 και στην οποία πάμε από οικογενειακή παράδοση. Ωραία είναι να σηκώνεις το βλέμμα και να βλέπεις τον Χορτιάτη και τα Κάστρα και την Άνω Πόλη (ο Θερμαϊκός ποτέ δε μου άρεσε). Όμορφα είναι όλα αυτά κι άλλα πολλά. Όμως οι πόλεις δεν είναι μόνο για να (τις) χαλβαδιάζουμε και να (τις) διασκεδάζουμε. Είναι και για να ζούμε και να δουλεύουμε.

Μια και ανέφερα το όνομα του λαοφιλούς και λαοπρόβλητου παλληκαριού από τον Πόντο (και του σκιώδους αδερφού του που κινεί τα νήματα κατά τους ταξιτζήδες), νομίζω ότι αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση πολιτικού που όντως έχει βλάψει έναν τόπο και δεν έχει απλώς αφήσει τα πράματα να πάνε μόνα τους. Βεβαίως, λόγω εντροπίας και άλλων δεινών, όταν τα πράματα πάνε μόνα τους, πάνε κατά διαόλου, οπότε ίσως να έχω κι άδικο.

Πάντως αυτή τη φορά δεν ένιωσα τη χαρά που ένιωθα παλιά όταν περπατούσα τους δρόμους της πόλης.

(Όνειρε, έπεσε δουλειά, γι' αυτό δεν ξανατηλεφώνησα.)

Υ.Γ. Είδα αυτό και προβληματίστηκα πολύ.