Διήγηση ἐπίκαιρη καί ὠφέλιμη (Πρωτοπρ. Θωμάς Βαμβίνης)

Διήγηση ἐπίκαιρη καί ὠφέλιμη (Πρωτοπρ. Θωμάς Βαμβίνης)

Ὁ Ὀκτώβριος, μήνας τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἔφερε στήν «ἁγιολογική ἐπικαιρότητα» τόν βίο καί τά θαύματα τοῦ Μεγαλομάρτυρα Μυροβλήτη. Σέ ἕνα ἀπό αὐτά θά ἀναφερθοῦμε στήν συνέχεια, παίρνοντάς το ἀπό τήν αὐτοβιογραφία τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου (Ἔκδοση Ὀρθοδόξου Κυψέλης, σελ. 39-45). Εἶναι μιά ἐπίκαιρη καί ὠφέλιμη διήγηση. Ὁ Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος, ἐπιθυμώντας ἀπ’ τήν νεότητά του τόν αὐθεντικό βίο, ἀναζητοῦσε καθοδηγητές, πού θά τοῦ ὑποδείκνυαν τήν ὁδό πού ἔπρεπε νά ἀκολουθήσῃ. Σέ αὐτήν τήν ἀναζήτηση καθοριστικές ἦταν οἱ γνῶμες τοῦ π. Εὐσεβίου Ματθοπούλου καί τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου. Ὁ π. Εὐσέβιος τόν συμβούλευσε νά ἐκπληρώσῃ τήν στρατιωτική του ὑποχρέωση, ἀποδίδοντας τά Καίσαρος Καίσαρι, καί κατόπιν νά ἀναχωρήσῃ ἀπό τόν κόσμο γιά νά ὑπηρετήσῃ τόν Οὐράνιο Βασιλέα.

Ἄκουσε τήν συμβουλή του καί κατά τήν στρατιωτική του θητεία (ἡ Μονάδα του στρατοπέδευε στήν Ἀθήνα) συνέχισε νά ἔχη ἐπαφή μαζί του παρακολουθώντας τίς ὁμιλίες του στόν Ἱερό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, στό Μοναστηράκι. Ἔτρεχε ὅμως καί σέ ἄλλες πνευματικές ἑστίες, ἄκουγε καί ἄλλους ἱεροκήρυκες, παίρνοντας ὅ,τι καλύτερο μποροῦσε ἀπό τήν πνευματική ζωή τῆς Ἀθήνας. Στό διάστημα αὐτό γνωρίστηκε μέ τόν Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη καί τόν Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη, μέ τούς ὁποίους πήγαινε συχνά στίς ἀγρυπνίες, πού τελοῦσε στόν Ναό τοῦ Προφήτη Ἐλισσαίου ὁ ἅγιος Ἱερέας παπα-Νικόλας Πλανᾶς καί ἔψελνε μαζί τους.

Ὁ π. Φιλόθεος συνάντησε τόν ἅγιο Νεκτάριο μετά τό τέλος τῆς στρατιωτικῆς του θητείας, ὅταν, ὑπακούοντας στόν π. Εὐσέβιο, ἀποφάσισε νά γίνῃ «στρατιώτης τοῦ ἐπουρανίου Βασιλέως». Ὁ ἅγιος Νεκτάριος ἦταν τότε Διευθυντής τῆς Ριζαρείου Ἱερατικῆς Σχολῆς. Ἡ συμβουλή του ἦταν σαφής, ἀλλά δέν συνέπιπτε μέ τόν νεανικό φιλοαγιορειτικό ζῆλο τοῦ π. Φιλοθέου. Τοῦ εἶπε ὅτι εἶναι καλή ἡ γνώμη του γιά τήν μοναχική ἀφιέρωση, καί τόν συμβούλευσε νά μήν πάῃ σέ ἄλλη Μονή παρά στήν Μονή τῆς Πάρου, στήν ὁποία ὑπῆρχαν πολλοί καί ἐνάρετοι μοναχοί.

Ἁγία Γραφή καί Ἐπικαιρότητα (Πρωτοπρ. Θωμᾶς Βαμβίνης)

Δημοσιεύουμε μιά μικρή εἰσήγηση στήν πρώτη φετινή σύναξη τῶν ὑπευθύνων Κληρικῶν τοῦ κατηχητικοῦ ἐνοριακοῦ ἔργου τῆς Μητροπόλεως Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου καί τῶν λαϊκῶν κατηχητῶν, πού μᾶς ἀνατέθηκε νά παρουσιάσουμε. Ἔχει τήν μορφή ὁμιλίας, ἀπαρτίζεται ὅμως ἀπό ἐπίκαιρους σχολιασμούς αἰχμηρῶν ποιμαντικῶν προβλημάτων, πού γεννιοῦνται ἀπό τήν αἰχμαλωσία σέ πειρασμικούς λογισμούς τῆς ρέουσας κοσμικῆς ἐπικαιρότητας.

Ὅπως φανερώνει ὁ τίτλος τῆς εἰσήγησής μου –«Ἁγία Γραφή καί Ἐπικαιρότητα»– θά μιλήσουμε γιά ἕναν πειρασμό πού μᾶς προσβάλλει μέσα στήν διαδικασία τῆς κατήχησης, γενικά μέσα στήν ποιμαντική πράξη τῆς Ἐκκλησίας. Θέλουμε μέ κάθε τρόπο νά παρουσιάσουμε τήν Ἁγία Γραφή καί ὅλη τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας σάν κάτι τό ἐπίκαιρο. Δέν εἶναι κακός ὁ σκοπός. Πολύ συχνά κακός εἶναι ὁ τρόπος. Σ’ αὐτόν τόν τρόπο θά ἐπικεντρωθοῦμε. Πολύ συχνά, λοιπόν, θέλουμε νά ἐπικαιροποιήσουμε τήν Ἁγία Γραφή ἔχοντας τόν νοῦ μας αἰχμαλωτισμένο στήν νοοτροπία τοῦ κόσμου καί ὄχι στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι ζωή ἀληθινή καί γι’ αὐτό εἶναι πάντα ἐπίκαιρη.

Θά ξεκινήσουμε ἀπό τίς σημασίες τῶν λέξεων «ἐπικαιρότητα» καί «ἐπίκαιρο». Ἀπό τό λεξικό μαθαίνουμε: Ἐπικαιρότητα εἶναι ἡ ἰδιότητα τοῦ ἐπίκαιρου ἤ τό σύνολο τῶν γεγονότων πού ἀπασχολοῦν τήν συγκεκριμένη στιγμή τά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημερώσεως. Ἐπίκαιρο εἶναι αὐτό πού γίνεται τήν κατάλληλη στιγμή ἤ αὐτό πού σχετίζεται μέ τό παρόν, μέ ὅ,τι συμβαίνει τώρα, μέ σύγχρονα γεγονότα ἤ, ἀκόμη, σέ σχέση μέ τόπο, εἶναι αὐτό πού ἔχει ἰδιαίτερη σημασία γιά τήν ἐπίτευξη ὁρισμένου σκοποῦ. Λέμε, γιά παράδειγμα, ὅτι οἱ στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν ἐπίκαιρες θέσεις, πού σημαίνει κατέλαβαν κατάλληλες θέσεις, ὥστε νά πετύχουν τόν σκοπό τους.

Ἄν δῆ κανείς τήν Ἁγία Γραφή, μέσα ἀπό τήν πίστη καί τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας, σχετιζόμενη μέ τίς παραπάνω σημασίες τοῦ ἐπίκαιρου, θά διαπιστώσῃ ὅτι πραγματικά μᾶς προσφέρει τήν κατάλληλη διδασκαλία πού ἔχουμε ἀνάγκη γιά κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας. Οἱ λόγοι της, γεμάτοι νόημα ζωῆς, εἶναι αὐτοί πού πρέπει νά ἔχουμε μέσα στό νοῦ μας διαρκῶς. Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πρέπει νά «ἐνοικεῖ πλουσίως» μέσα στήν καρδιά μας, ὥστε αὐτός νά καθορίζη τήν πορεία τῆς ζωῆς μας. Δέν σχετίζεται, βέβαια, μόνον μέ τήν κάθε στιγμή τῆς παρούσης ζωῆς μας, ἀλλά εἶναι αὐτή πού μᾶς ἀνοίγει ἕνα φωτεινό ἀτελεύτητο μέλλον. Γι’ αὐτό ποτέ δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι κάτι παλιό, ἕνα κείμενο πού γράφτηκε ἄλλη ἐποχή καί ἀφορᾶ ἄλλες κοινωνίες, ὅτι εἶναι, δηλαδή, κάτι τό παρωχημένο.

Πρόσωπο, ἀμβλώσεις, βρεφοκτονίες (Πρωτοπρ. Θωμᾶς Βαμβίνης)

Ἡ συζήτηση γιά τίς ἀντιλήψεις ὁρισμένων σύγχρονων θεολόγων γιά τό πρόσωπο στόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο, πιό συγκεκριμένα, γιά τήν ὀντολογία τοῦ προσώπου, μπορεῖ ἀπό ὁρισμένους νά θεωρεῖται ἀπαξιωτικά ὡς ἀνούσια «θεολογική γυμναστική», δηλαδή ὡς συζήτηση χωρίς ποιμαντικό ἀντίκρισμα, δυστυχῶς ὅμως οἱ ἀπόψεις γιά τίς ὁποῖες γίνεται λόγος ἔχουν στενή σχέση μέ τραγικές πτυχές τῆς καθημερινότητας. Γιά παράδειγμα: ἡ σύνδεση τῆς θέλησης μέ τό πρόσωπο καί ὄχι μέ τήν φύση, μπορεῖ γιά τόν πολύ κόσμο νά εἶναι μιά ἄσχετη μέ τήν ζωή του καί ἀκατανόητη διανοητική κατασκευή, ὅμως ἀποδεικνύεται ὅτι εἶναι ἕνα πολύ ἰσχυρό ὑπερασπιστικό μέσο γιά τούς αὐτουργούς καί συνεργούς πράξεων ἐναντίον τῆς ζωῆς, πού ἐνεργοῦνται, κάτω ἀπό τό προστατευτικό πέπλο τῶν ἀπόρρητων προσωπικῶν δεδομένων, σέ κάποιες κλινικές πού ἔχουν ὡς ἔργο τήν διακονία τῆς ζωῆς.

Τίθενται ἐρωτήματα τοῦ τύπου: Τό ἔμβρυο εἶναι πρόσωπο; Γιά νά εἶναι πρόσωπο πρέπει νά ἔχη δική του θέληση, ὁπότε καί «δικαιώματα καί συμφέροντα». Δικαιώματα καί συμφέροντα δέν μποροῦν νά ὑπάρχουν, ἄν δέν ὑπάρχη θέληση.

Δέν εἶναι ὑπερβολή. Τά θέματα αὐτά συζητιοῦνται μέ σοκαριστική ρεαλιστικότητα σέ κοσμικά βιοηθικά κείμενα, χωρίς θεολογικές ἀναφορές, χωρίς ἐνδιαφέρον γιά τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος ἤ τίς δύο φύσεις καί τίς δύο θελήσεις στήν μία ὑπόσταση τοῦ Λόγου Χριστοῦ, δηλαδή, χωρίς φόβους ἄν ἡ θεώρηση τῆς θέλησης ὡς ἐνέργειας τοῦ προσώπου διασπᾶ τό ἑνιαῖο τῆς Τριαδικῆς Θεότητας καί ὁδηγεῖ τήν Χριστολογία στόν Μονοενεργητισμό καί τόν Μονοφυσιτισμό.

Ὁ ἔσχατος ἀπανθρωπισμός (Πρωτοπρ. Θωμάς Βαμβίνης)

Ὅσα σημειωθοῦν παρακάτω ἔχουν ἀφορμή δύο γεγονότα τοῦ Ἰουνίου πού εἶναι γνωστά κυρίως σέ ὅσους ἐνδιαφέρονται γι’ αὐτά ἤ ἐμπλέκονται σ’ αὐτά. Τό πρῶτο εἶναι ἐκπαιδευτικό θέμα καί τό δεύτερο πολιτικό. Καί τά δύο ὅμως ἔχουν σχέση, ὑπό γενική ἔννοια, μέ τήν ποινική δικαιοσύνη, ὄχι τόσο ὡς μέσο καταστολῆς, ὅσο ὡς ἔκφραση καί τρόπο ἀφομοίωσης τῶν ἀξιῶν τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας.

Τό ἐκπαιδευτικό θέμα ἔχει σχέση μέ τόν χαρακτηρισμό τῆς διαγωγῆς τῶν μαθητῶν. Κάθε τέλος Ἰουνίου καλοῦνται οἱ σύλλογοι τῶν καθηγητῶν τῆς δευροβάθμιας ἐκπαίδευσης νά χαρακτηρίσουν τήν διαγωγή τῶν μαθητῶν τους ὡς «Ἐξαιρετική», «Καλή» ἤ «Μεμπτή», σύμφωνα μέ τήν ἰσχύουσα Ὑπουργική Ἀπόφαση 10645/23.1.2018. Παλαιότερα χαρακτηριζόταν «Κοσμιωτάτη», «Κοσμία» ἤ «Ἐπίμεμπτη» (Προεδρικό Διάταγμα 104/1979).

Ἤλθαμε σέ ἐπαφή μέ τό θέμα αὐτό συζητώντας μέ ἐκπαιδευτικούς, χωρίς ἀναφορά σέ συγκεκριμένα στοιχεῖα μαθητῶν, γιά τό πῶς εἶναι δυνατόν νά διαχειριστοῦν περιπτώσεις παραβατικῶν μαθητῶν τους, ἄν δηλαδή ἔχει νόημα ἡ μείωση τῆς διαγωγῆς, ἄν ἐνδείκνυται ἡ ἀλλαγή τοῦ σχολικοῦ περιβάλλοντος ἤ ἄν πρέπει μέ ἡπιότερα παιδαγωγικά μέτρα νά ἐπιδιώκουν τήν ἐπανένταξή τους στήν κανονικότητα τῆς σχολικῆς ζωῆς. Ἤθελαν νά δοῦν τό θέμα αὐτό ὄχι μόνον μέσα ἀπό τό γράμμα τοῦ νόμου, ἀλλά καί ἀπό «πνευματικῆς πλευρᾶς».

Τό δεύτερο θέμα, τό πολιτικό, εἶναι παρεμφερές. Εἶναι ἡ ψήφιση τοῦ νέου Ποινικοῦ Κώδικα, πού δείχνει σημαντικές ἀλλαγές στό σύστημα ἀξιῶν τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας, ὅπως αὐτό ἐκφράζεται ἀπό τήν νομοθεσία τοῦ Κράτους.«Ὁ Ποινικός Κώδικας “ἐκφράζει” ἀνάγλυφα τό ἀξιακό σύστημα μιᾶς κοινωνίας» ὑπογραμμίζει σέ ἄρθρο του ὁ καθηγητής τῆς Νομικῆς τοῦ ΑΠΘ Γρ. Καλφέλης (Βῆμα, 9 Ἰουνίου 2019). Κάποιες ἀπό τίς ἀλλαγές πού ἔγιναν ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν πίστη, τήν ζωή καί τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἄς δοῦμε ὅμως τά δύο θέματα λίγο ἀναλυτικότερα.

Δηλητηριῶδες «ψυχοθεραπευτικό ὑλικό» (Πρωτοπρ. Θωμᾶς Βαμβίνης)

Δηλητηριῶδες «ψυχοθεραπευτικό ὑλικό» (Πρωτοπρ. Θωμᾶς Βαμβίνης)

 Θά καταγράψουμε κάποιες παρατηρήσεις μέ ἀφορμή τρία κείμενα. Τό ἕνα προέρχεται ἀπό τό «Ἡμερολόγιο» τοῦ Γ. Σεφέρη (Μέρες, τόμος Θ΄), τό ἄλλο ἀπό μιά ὁμιλία τοῦ Ἴρβιν Γιάλομ μέ τίτλο «Θρησκεία καί Ψυχιατρική» καί τό τρίτο ἀπό τό βιβλίο «Τό μυστήριο τῆς Χριστιανικῆς ζωῆς» τοῦ Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ. Μέσα σ’ αὐτά τά κείμενα φαίνεται καθαρά τό πῶς λειτουργεῖ ἡ ὑποκρισία συνδεδεμένη μέ τήν φιλαυτία καί τήν ὑπερηφάνεια, στό πεδίο τῆς κοσμικῆς ζωῆς, ἀλλά καί στά πρῶτα βήματα τῆς πνευματικῆς ζωῆς, κάποιων ἀνώριμων Χριστιανῶν.

Τό περίεργο εἶναι ὅτι κείμενα πού δομήθηκαν μέ κίβδηλα «πνευματικά ὑλικά», μέ πολύ ψέμα καί ὑποκρισία, θεωροῦνται ἀπό ὁρισμένους στοχαστές καί ψυχοθεραπευτές ὡς ψυχοθεραπευτικά φάρμακα, πράγμα ἀδιανόητο γιά τούς Πατέρες καί Διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας. Γνωρίζουν οἱ ποιμένες καί θεραπευτές τοῦ λαοῦ τῆς Ἐκκλησίας ὅτι «ὁ εἰς τόν βίον αὐτοῦ ψευδόμενος», δηλαδή ὁ ὑποκριτής, ὡς πνευματικά ἀσθενής, καταστρέφει τόν ἑαυτό του, ἀλλά δυσχεραίνει καί τήν εἴσοδο στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας πολλῶν ἄλλων. Ὅ,τι παράγει (λόγος, συγγραφή, κοινωνικό ἔργο) εἶναι ἔκθετο σέ πνευματικούς ἐπιμολυσμούς. Καί τό καλό πού κάνει, ἐν τέλει, δέν τό κάνει καλά. Ἄλλωστε, μέ ψέματα δέν θεραπεύεται ὁ ἄνθρωπος, οὔτε ποιμαίνεται ὁ λαός τῆς Ἐκκλησίας.

Ἄς ἔλθουμε ὅμως στά τρία κείμενα πού προαναφέραμε. Εἰσαγωγικά πρέπει νά σημειωθῇ ὅτι ἕνας ἄνθρωπος μέ καλλιέργεια, ὄχι ὑποχρεωτικά πνευματική μέ τήν ὀρθόδοξη χριστιανική ἔννοια τοῦ ὅρου, ὁπωσδήποτε ὅμως μέ διανοητική, αἰσθητική καί γλωσσική, ὅπως ἦταν ὁ Γ. Σεφέρης, καταλαβαίνει εὔκολα τόν κούφιο λόγο, τόν κίβδηλο, αὐτόν πού εἶναι ἐμποτισμένος ἀπό τό ψέμα, τήν ὑποκρισία, τήν ὑπεροψία. Βλέπει καθαρά τόν ὑποκρινόμενο συγγραφέα νά παίρνῃ μέσα στά κείμενά του διάφορες θεατρικές «πόζες» γιά νά ἐντυπωσιάσῃ τούς ἀνυποψίαστους ἀναγνῶστες του, μέ στόχο νά προσελκύσῃ στό δίχτυ του ὅλους τούς ἀνήμπορους νά ἀντέξουν τήν τραγικότητα τῆς ζωῆς, οἱ ὁποῖοι θέλουν ἐπικύρωση τῶν παθῶν τους καί διαφυγή σέ χαρά χωρίς εὐθύνη καί χωρίς καυστικό καί φωτιστικό θεολογικό νόημα.

Ποιμαντικές ἰδιορρυθμίες – Ἡ εἰρήνη τῆς ἀγάπης (π. Θωμάς Βαμβίνης)

  

Ποιμαντικές ἰδιορρυθμίες

Ὅλο τό νόημα τῆς καθημερινότητας συνοψίζεται, ἀπό πολλούς στίς μέρες μας, στό νά αἰσθάνεται κανείς καλά μέ τόν ἑαυτό του, νά μήν αἰσθάνεται ἐνοχές καί τύψεις, νά μήν ἐνοχοποιῆ τίς ἐπιθυμίες του, οὔτε τούς θυμούς του, νά μή λυπᾶται γενικά γιά τά πάθη του, ἀλλά νά ἀποδέχεται μέ εἰλικρίνεια τόν ἑαυτό του. Στάση ζωῆς πού ἐνισχύεται ἀπό τήν κοσμική τηλεοπτική ψυχοθεραπεία ἐλαφρῶν ἐκπομπῶν, ἡ ὁποία ὅμως πέρασε (καί ἔχει πέραση) καί σέ μιά ἰδιόμορφη διαδικτυακή ποιμαντική, ἰδιωτικῆς πρωτοβουλίας, ἰδιόρρυθμων ποιμένων.

Τό συνθετικό «ἴδιο» στίς παραπάνω λέξεις παραπέμπει στήν ἰδιοτέλεια τῆς ἐγωκεντρικῆς ἀγάπης, ἡ ὁποία ἐκμεταλλευόμενη ἀκόμη καί τήν δημόσια ἐξομολόγηση, δέν ἀλλάζει, δέν μετανοεῖ, ἀλλά ἐπιχειρεῖ νά κάνῃ ἀποδεκτή, ὅπως εἶναι, τήν κατάσταση τῆς ἀνθρώπινης ἀνομίας. Ἄλλωστε… «οὐδείς καθαρός ἀπό ρύπου», ὅπως λέγεται στήν τρίτη εὐχή τῆς Πεντηκοστῆς. Ὅμως στήν ἐν λόγῳ εὐχή ἡ πρόταση συμπληρώνεται μέ τό «ἐνώπιόν σου». Ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι κανείς καθαρός ἀπό ρύπου κι αὐτό γεννᾶ προσευχή μετανοίας.

Πάντως, ἡ διαδικτυακή ἰδιόρρυθμη ποιμαντική, μέ πολύ «γλυκύτητα», «ἐξομολογητικότητα» καί ἐπιδεικτική συγκαταβατικότητα στίς ἀνθρώπινες ἀδυναμίες, βγάζει τούς ἀνθρώπους ἔξω ἀπό τόν κυρίως Ναό τῆς Ἐκκλησίας, στόν Νάρθηκα ἤ τόν αὐλόγυρό της, δημιουργώντας τους ταυτόχρονα τήν αἴσθηση ὅτι εἶναι αὐθεντικοί Χριστιανοί καί ὄχι κίβδηλοι εὐσεβιστές καί νομικιστές. Ἔσχατοι χρόνοι…

Αὐτή ἡ ποιμαντική ἐκτροπή, ὅμως, ἐκπέμπει καί ἕνα σημαντικό μήνυμα: ἡ εὔκολη ἀποδοχή της ἀπό πολύ λαό, δείχνει, σέ ὅλους τούς ποιμένες, τήν ἀνάγκη πού ἔχουν οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι νά τούς ἀγγίζῃ ὁ θεραπευτικός λόγος τῆς Ἐκκλησίας στίς πιό κρυφές πληγές τῆς ψυχῆς τους μέ διάκριση καί ἀγάπη, ὥστε μέ ἐπίγνωση, ταπείνωση καί ἐλπίδα νά λαμβάνουν δύναμη γιά τήν ἑκούσια ἄρση τοῦ σταυροῦ τῆς μετανοίας τους.

Μία ἀπάντηση στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ

τοῦ Πρωτ. Θωμᾶ Βαμβίνη

 Ἡ καταγραφή μιᾶς προσωπικῆς μαρτυρίας, κυρίως ὅταν ἀναφέρεται στόν ἀγώνα γιά τήν εὕρεση τοῦ πραγματικοῦ νοήματος τῆς ζωῆς, ἔχει μεγάλο πνευματικό βάρος. Μιά τέτοια μαρτυρία διαβάσαμε πρόσφατα στό διαδίκτυο.

Σέ αὐτήν τήν μαρτυρία καταγράφεται ἡ ἀναζήτηση καί ἡ ἐκκλησιαστική ἐμπειρία μιᾶς ἀπό γεννήσεως προτεστάντισσας, ἡ ὁποία στήν πνευματική ἐναγώνια πορεία της ἔγινε κατ’ ἀρχήν καθολική σέ μιά κοινότητα, ἡ ὁποία «διακατεχόταν ἀπό ἀκραῖο μοντερνισμό», κατόπιν, ἀνικανοποίητη στίς ἀναζητήσεις της, ἐντάχθηκε σέ μιά καθολική μοναστική ἀδελφότητα, γιά νά φθάση τελικά στό «σπίτι της», μέ τό νά λάβη τό ὀρθόδοξο Βάπτισμα καί νά γίνη στήν συνέχεια ὀρθόδοξη μοναχή στά Ἱεροσόλυμα.

Θά καταγράψουμε ὁρισμένα, κατά τήν γνώμη μας, σημαντικά στοιχεῖα ἀπό τήν μαρτυρία της, τά ὁποῖα θεωροῦμε ὅτι ἀποτελοῦν ἀφυπνιστικές ὑπομνήσεις, γιά τόν μεγάλο θησαυρό πού δόθηκε δωρεάν, σ΄ ἐμᾶς τούς ἐκ γενετῆς ὀρθοδόξους Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι «ὡς ἀναισθητοῦντα βρέφη» λάβαμε τό ὀρθόδοξο Βάπτισμα, χωρίς ἴσως νά τό ἐνεργοποιήσουμε μέ τήν ἐν Χριστῷ ζωή μας.

Ἀλιεῖς ἀνθρώπων

Σήμερα διαβάζεται στούς Ιερούς Ναούς τό ευαγγελικό ανάγνωσμα, από τό κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, πού περιγράφει τήν κλήση τών τεσσάρων πρώτων μαθητών τού Χριστού. Τούς βρήκε «παρά τήν θάλασσαν τής Γαλιλαίας», τούς μέν (Πέτρο καί Ανδρέα) «βάλλοντας αμφίβληστρον εις τήν θάλασσαν», δηλαδή ρίχνοντας τά δίχτυα τους στήν λίμνη, τούς δέ (Ιάκωβο καί Ιωάννη) «καταρτίζοντας τά δίκτυα αυτών» καί τούς κάλεσε νά εγκαταλείψουν τήν αλιεία τών ψαριών, νά Τόν ακολουθήσουν, προκειμένου νά τούς κάνη «αλιείς ανθρώπων». Τούς πήρε από τήν θάλασσα τής Γαλιλαίας καί τούς άνοιξε στό πέλαγος τής κοινωνίας τών ανθρώπων δίνοντάς τους ως δίχτυ τήν διδασκαλία Του καί τήν μαρτυρία γιά τό πρόσωπό Του, τόν Θεό Λόγο, πού προσέλαβε στήν υπόστασή Του ακέραιη τήν φύση μας.

Ἡ Εὐρώπη τοῦ «παθητικοῦ μηδενισμοῦ»

 

τοῦ Πρωτ. Θωμᾶ Βαμβίνη

 Οἱ εὐρωεκλογές καί οἱ αὐτοδιοικητικές ἐκλογές μονοπώλησαν τόν τελευταῖο καιρό τό ἐνδιαφέρον τῶν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων πολιτῶν, ὄχι βέβαια μέ τήν θέρμη παλαιοτέρων ἐποχῶν. Ὡς συνήθως ἄνοιξαν τά τηλεοπτικά παράθυρα καί φιλοξένησαν ὑποψηφίους, πού διαφήμισαν τίς ἀπόψεις τους προκειμένου νά προσελκύσουν ψηφοφόρους.

Ἀκούστηκαν πολλά. Ἀπό τά πολλά ἐπιλέγουμε νά σχολιάσουμε μιά παρατήρηση, ἡ ὁποία ἐκφραζόταν συχνά, ἄλλοτε μέ εἰλικρίνεια καί ἄλλοτε ὡς ὑπεκφυγή, διότι μέσα ἀπό αὐτήν μποροῦμε νά μιλήσουμε γιά μερικά οὐσιώδη θέματα πού σχετίζονται μέ τήν πίστη τῶν Εὐρωπαίων, ἡ ὁποία, δυστυχῶς, σταδιακά γίνεται καί πίστη τῶν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων.

Συχνά ἀκουγόταν ἡ παρατήρηση: Ἔχουμε εὐρωεκλογές καί δέν ἀσχολούμαστε μέ εὐρωπαϊκά θέματα. Δέν μιλᾶμε γιά τό ποιά Εὐρώπη θέλουμε. Δέν μιλοῦμε γιά τό πῶς εἶναι τώρα ἡ Εὐρώπη καί σέ τί πρέπει νά ἀλλάξη. Αὐτή ἦταν μιά πολύ σωστή παρατήρηση, ἡ ὁποία ὅμως ἐξαντλοῦσε συνήθως πολύ γρήγορα ὅλη τήν ἔντασή της μόνο στά οἰκονομικά θέματα, στόν «μερκελισμό», τήν «Εὐρώπη τῶν τραπεζιτῶν», χωρίς νά περνᾶ στίς πνευματικές ἀφετηρίες τῶν σύγχρονων προβλημάτων, χωρίς νά ἀκουμπᾶ τά νιτσεϊκά θεμέλια τῆς «γερμανικῆς Εὐρώπης» ἤ τά προτεσταντικά καί οὐμανιστικά θεμέλια τοῦ εὐρωπαϊκοῦ Φιλελευθερισμοῦ, τοῦ ὁποίου μιά πτυχή μόνον ἀποτελεῖ ὁ οἰκονομικός Φιλελευθερισμός.

Δυό ξένοι μέ καημό γιά τήν γλώσσα μας (π. Θωμᾶς Βαμβίνης)

Θά καταγράψουμε δύο περιπτώσεις ξένων πού κάνουν ἕναν, μᾶλλον μοναχικό ἀγώνα γιά τήν γλώσσα μας, τήν ὁποία οἱ νεοέλληνες δέν δείχνουμε νά ἐκτιμοῦμε ὅσο πρέπει. Ὁ ἕνας εἶναι Νιγηριανός ὀδοντίατρος καί ὁ ἄλλος Βρετανός καθηγητής Νέων Ἑλληνικῶν στό Κέμπριτζ. Πρίν ἀπό λίγο καιρό κυκλοφόρησε στό διαδίκτυο ἡ εἴδηση ὅτι ὁ Νιγηριανός ὀδοντίατρος Σάμ Τσέκγουοζ ἄνοιξε στήν Νέα Ὑορκη ἕνα ἑλληνικό βιβλιοπωλεῖο, μέ στόχο νά διαφυλάξη τήν ἑλληνική γλώσσα καί νά μυήση σέ αὐτήν καί τήν λογοτεχνία της τούς Ἀμερικανούς. Ὁ Σάμ Τσέκγουοζ σπούδασε στήν Θεσσαλονίκη, ἔχει πολλούς φίλους στήν Ἑλλάδα καί ἔχει ἀγαπήσει τήν ἑλληνική γραμματεία. Σέ συνέντευξή του εἶπε τό πόσο στενοχωρήθηκε κάποτε, ὅταν δυό ἀμερικανίδες φοιτήτριες τοῦ ζήτησαν Παπαδιαμάντη στά ἀγγλικά, ἀλλά δέν εἶχε νά τίς προμηθεύση.

Ποιούς ἡγέτες χρειαζόμαστε (Πρωτοπρ. Θωμᾶς Βαμβίνης)

Ἡγέτες «συναλγεῖν ἐπιστάμενοι»

τοῦ Πρωτ. Θωμᾶ Βαμβίνη

Στίς μέρες μας εἶναι κοινή ἄποψη ὅτι: γιά τήν οἰκονομική κρίση τῆς χώρας μας φταῖνε οἱ πολιτικοί, γιά τά προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας μας οἱ Κληρικοί, γιά τίς δυσλειτουργίες τοῦ τραπεζικοῦ μας συστήματος οἱ Τραπεζίτες. Πίσω ἀπό τήν κρίση τῶν θεσμῶν καί τήν κακή λειτουργία τῶν διαφόρων φορέων τῆς κοινωνικῆς καί οἰκονομικῆς ζωῆς «ἀνακαλύπτονται» οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὑπεύθυνοι τῶν θεσμῶν καί τῶν φορέων, οἱ ὁποῖοι ἐνοχοποιοῦνται ἀπό τήν διαμορφούμενη κοινή γνώμη γιά ὅ,τι κακό συμβαίνει.

Παρά τίς ὑπερβολές καί τίς ἀδικίες πού παρατηροῦνται, ἡ προσέγγιση αὐτή ἔχει τό μεγαλύτερο μέρος τῆς ἀλήθειας. Τό πρόβλημα εἶναι πάντα ὁ ἄνθρωπος καί ὄχι τόσο ὁ θεσμός ἤ τό ὁποιοδήποτε σύστημα. Τό «ὄχι τόσο» γράφεται γιατί ὑπάρχουν «ἄρρωστα συστήματα», ἀνελεύθερα καθεστῶτα, ἀπάνθρωπες ἰδεολογίες, πού «ἀρρωσταίνουν», διαφθείρουν καί ἐξαθλιώνουν τούς ἀνθρώπους.

Ἐν σοφία πρός τούς ἔξω (π. Θωμᾶς Βαμβίνης)

Η κ. Νίκη Παπαγεωργίου (Καθηγήτρια στό Α.Π.Θ), παρουσιάζοντας τόν συλλογικό τόμο μέ τίτλο: «Ανανέωση στήν Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση; Tό ζήτημα τής αλλαγής στήν Ελληνορθόδοξη σκέψη καί πράξη», σημειώνει: «Τά άρθρα τού τόμου δείχνουν ότι κανένας “θεσμός” δέν μένει στατικός καί αμετακίνητος στήν ιστορία, ούτε λειτουργεί μέ τρόπο ανιστορικό καί άυλο. Η θεολογική σκέψη καί διανόηση, αλλά καί η Εκκλησία ως θεσμός, αποτελούν μέρος αυτού τού κόσμου καί διαλέγονται φανερώς ή αφανώς μαζί του».

Σέ αυτή τήν άποψη μπορεί κανείς νά αντιτείνη τόν λόγο πού είπε ο Χριστός στούς μαθητές Του: «ει εκ τού κόσμου ήτε, ο κόσμος άν τό ίδιον εφίλει ότι δέ εκ τού κόσμου ουκ εστέ, αλλ' εγώ εξελεξάμην υμάς εκ τού κόσμου, διά τούτο μισεί υμάς ο κόσμος». (Ιωάνν. 15,19). Ισχύει, όμως, καί η προτροπή τού απ. Παύλου πρός τούς Κολασσαείς «Εν σοφία περιπατείτε πρός τούς έξω» καί «Ο λόγος υμών πάντοτε εν χάριτι, άλατι ηρτυμένος, ειδέναι πώς δεί υμάς ενί εκάστω αποκρίνεσθαι» (4,5-6).

Ἀποδυναμώσαμε τό νόημα τῆς ἀργίας (π. Θωμᾶς Βαμβίνης)

Τον τελευταίο καιρό έγιναν έντονες συζητήσεις με αφορμή την κατάργηση της αργίας της Κυριακής, δηλαδή για το άρθρο 16 του νομοσχεδίου, και ήδη νόμου, με τίτλο: «Κανόνες ρύθμισης της αγοράς προϊόντων και της παροχής υπηρεσιών».

Οι πιό έντονες αντιδράσεις εκδηλώθηκαν από τούς συνδικαλιστικούς φορείς τών μικρομεσαίων επιχειρήσεων καί τών εργαζομένων σ’ αυτές, πού βλέπουν αφ’ ενός μέν νά συμπιέζεται τό κέρδος τους μέ τήν αύξηση τού κόστους λειτουργίας τών επιχειρήσεών τους, αφ’ ετέρου δέ νά εξαφανίζεται ο ελάχιστος χρόνος ανάπαυσης κατά εβδομάδα πού μέχρι τώρα είχαν.

Όμως, η κατάργηση της αργίας της Κυριακής δέν είναι ένα απλό θέμα, διότι δέν έχει μόνον οικονομικές παραμέτρους, αλλά καί πολιτιστικές καί θρησκευτικές. Υπερτονίστηκαν οι οικονομικές, δέν δόθηκε, όμως, όση προσοχή χρειαζόταν στήν πολιτιστική καί θρησκευτική παράμετρο.

Ἀνομοῦντες διακενῆς (Πρωτ. π. Θωμᾶς Βαμβίνης)

 

Η ανομία ψάχνει συνήθως προφάσεις. Αναζητά αιτίες πού νά μπορούν νά τήν δικαιολογήσουν ή, καλύτερα, πού νά μπορούν νά αποδείξουν ότι ο άνομος δέν είναι πλήρως υπεύθυνος γιά τήν ανομία του. Καί κάποιες φορές, πράγματι, δέν είναι. Συνήθως όμως οι προβαλλόμενες αιτίες είναι «προφάσεις εν αμαρτίαις». Γιά παράδειγμα, στίς κρίσιμες μέρες πού περνάμε, κάτω από τήν πίεση αυτής τής αυτοδικαιωτικής ανάγκης τών «ανομούντων», βλέπουμε νά προβάλλονται προφάσεις σύμμεικτες μέ πραγματικές αιτίες, νά συμπλέκονται, δηλαδή, αλήθειες μέ ψέματα, πραγματικότητες μέ φαντασίες, γεγονός πού χαρακτηρίζει μιά κοινωνία σέ αστάθεια, αναβρασμό ή, στήν καλύτερη περίπτωση, σέ δύσκολη μετάβαση πρός έναν νέο τύπο οργάνωσης καί λειτουργίας.

Έτσι, λοιπόν, γιά τίς φοροδιαφυγές, τίς φοροκλοπές, τούς μικρούς ή τούς μεγάλους δόλους στό επάγγελμα ή στήν διαχείριση τού δημοσίου χρήματος ή ακόμη καί τού ιερού εκκλησιαστικού χρήματος, βλέπουμε νά ενοχοποιούνται πρόσωπα, θεσμοί ή κάποιες καταστάσεις έξω από τούς «ανομούντες».