Το χρονικό Αλώσεως της Βασιλεύουσας

1404 μ.Χ. Γεννιέται στην Κωνσταντινούπολη ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος από τον Μανουήλ Παλαιολόγο και την Ειρήνη Δράγαζη

1430 μ.Χ. 29 Μαρτίου. Αλωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους!

1437 μ.Χ. 27 Νοεμβρίου. Ο βασιλιάς Ιωάννης Παλαιολόγος - αδερφός του Κωνσταντίνου - πηγαίνει στην Ιταλία για να ζητήσει βοήθεια για τον Τουρκικό Κίνδυνο. Στη θέση του στην Πόλη, μένει ο Κωνσταντίνος.

1439 μ.Χ. 6 Ιουλίου. "ʼAλωση της Ορθοδοξίας" επιχειρείται στην Ιταλία, αφού "υπογράφεται" στη Φλωρεντία η "Ψευδοένωση των εκκλησιών", από τον αδελφό του Κωνσταντίνου, βασιλέα Ιωάννη Παλαιολόγο… Αρνήθηκε τότε να υπογράψει ο μέγας ʼγιος Μάρκος ο Ευγενικός Επίσκοπος Εφέσσου , έχων το αξίωμα του Εξάρχου της Συνόδου και Τοποτηρητού των Ανατολικών Πατριαρχών και ο αδερφός του Ιωάννης, Διάκονος και Αρχιφύλαξ της Μεγάλης Εκκλησίας, ο Επίσκοπος Σταυρουπόλεως Ησαΐας και ο Ιβηρίας που απείχε επίτηδες. Ο πιστός ορθόδοξος λαός εξοργίζεται δίκαια και χάνει κάθε εμπιστοσύνη στους βασιλείς του… Ο δε Πάπας μαθαίνοντας ότι ο ʼΑγιος Μάρκος δεν υπέγραψε, είπε "λοιπόν τίποτα δεν εκάναμε"! Ο Πάπας θέλησε την καθαίρεση μάλιστα του Μάρκου, τον προστάτεψε όμως ο βασιλέας Ιωάννης, ο οποίος φαίνεται πως στο βάθος αναγνώριζε το πνευματικό και ηθικό ανάστημα του αγίου πατρός.

1448 μ.Χ. 30 Οκτωβρίου. Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Ιωάννης Παλαιολόγος, σε βαθιά θλίψη, εξ αιτίας της συνεχούς ήττας των χριστιανικών όπλων, εξ αιτίας επίσης της κοροϊδίας του Πάπα - που δεν του έστειλε καμία απολύτως βοήθεια, παρότι είχε υποσχεθεί στρατιωτική βοήθεια των ηγεμόνων της Δύσεως και είκοσι πολεμικά πλοία για έξι μήνες ή δέκα για ένα χρόνο - και εξ αιτίας ακόμη για τα όσα ο ίδιος ο Ιωάννης είχε κάνει σε βάρος της Αγίας του Θεού Εκκλησίας, της Ορθοδοξίας, για τα οποία και βαθιά μετανόησε.

1449 μ.Χ. 6 Ιανουαρίου. Στέφεται νέος βασιλέας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, στην Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο Μυστρά, όπου βρισκόταν. Στην Εκκλησία αυτή εργάστηκε, καθάρισε και στερέωσε τις αγιογραφίες - όπως σημειώνει στην "Πονεμένη Ρωμιοσύνη" του - ο ίδιος ο Φώτης Κόντογλου.

1452 μ.Χ. 12 Δεκεμβρίου. Γίνεται στην Αγία Σοφία το απαράδεκτο "ενωτικό συλλείτουργο" με τον Καρδινάλιο Ισίδωρο ως απεσταλμένο του Πάπα, όπου και ακούγεται το αιρετικό "Φιλιόκβε", εξοργίζοντας και αναστατώνοντας ολόκληρη τη Βασιλεύουσα! Στη "λειτουργία" παρίσταται με σφιγμένα δόντια ο Κωνσταντίνος, που θεωρεί πως ήταν η εσχάτη, έστω απελπισμένη, ενέργεια να περισώσει την Πόλη, από τους Τούρκους που την κύκλωναν απειλητικά. Τις Πόλεις βέβαια και τους λαούς τους προστατεύει και τους σώζει όπως χιλιάδες φορές είδαμε ο Θεός. Η ευσέβεια και όχι η ασέβεια! Και η ασέβεια είχε γίνει! Στις 12 Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Σπυρίδωνα, στην Κωνσταντινούπολη.

1453 μ.Χ. 7 Απριλίου. Ο Μωχάμετ (Μωάμεθ) Β΄ αρχίζει την πολιορκία της Πόλης με 250.000 στρατό, έναντι 7.000 μόλις υπερασπιστών (5.000 Έλληνες + 2.000 Γενουάτες, Βενετοί κ.α.). Η βοήθεια, την οποία προσδοκούσε - μετά το "συλλείτουργο" που είχε κάνει με το μαχαίρι στην καρδιά - ο Παλαιολόγος, δεν ήρθε. Μόνο ο Ιουστινιάνης έφτασε με 700 για να βοηθήσει. Ο Πάπας είχε πετύχει διπλή ΝΙΚΗ. Αφού πέτυχε το εξευτελιστικό "συλλείτουργο" ανοίγοντας δρόμο πολλών προς τη Ρώμη, τώρα θα πετύχαινε και την τέλεια υποταγή, αφού χωρίς Βασιλεύουσα, χωρίς Υπερασπιστή, η Ορθοδοξία θα ξεχνιόταν για πάντα… Έτσι νόμισαν πολλοί… Αλλά δεν ήταν αυτό το θέλημα του Θεού…

1453 μ.Χ. 18 Απριλίου. Το ελληνικό Πυροβολικό χτυπά με εύστοχη βολή τα πυρομαχικά του τεράστιου κανονιού του Μωάμεθ, με αποτέλεσμα να σκάσει το κανόνι και να σκοτωθεί ο περίφημος κατασκευαστής του Ουρβανός! Ο Ουρβανός, Ούγγρος στην καταγωγή, εργαζόταν για λογαριασμό των Ελλήνων μέσα στην Πόλη αλλά εξαγοράστηκε από τον Μωάμεθ και έφυγε άτιμα για να υπηρετήσει τους αλλόπιστους, φτιάχνοντας το μέγα κανόνι, που χρειάστηκαν 70 ζευγάρια βόδια να το σύρουν και χίλιοι άντρες και που όταν χτυπούσε σείονταν σαν σε ισχυρό σεισμό ο τόπος ολόκληρος!

1453 μ.Χ. 20 Απριλίου. Συγκλονιστική Ναυμαχία μπροστά στον Κεράτιο, όπου 4 μονάχα ελληνικοί Δρόμωνες ναυμαχούν με 130 τουρκικά πλοία που είχαν πλημμυρίσει το Βόσπορο!!! Επικεφαλής των δικών μας ο γενναιότατος Φλαντανελλάς, που δεν δείλιασε ούτε στιγμή μπροστά στα τουρκικά κατάρτια που είχαν γεμίσει απειλητικά τη θάλασσα και ούτε καν πισωγύρισε την πλώρη του! Πρόκειται για μια από τις συγκινητικότερες παλικαριές της Ιστορίας! Η Ναυμαχία που ακολουθεί είναι επική! Επικεφαλής των Τούρκων είναι ο Βούλγαρος εξωμότης πλοίαρχος Μπαλτόγλου Σουλεϊμάν Μπέης που με ορμή πετάγεται να τσακίσει τον Φλαντανελλά! Ο λαός σκαρφαλώνει στα θαλάσσια τείχη και παρακολουθεί με αδιάκοπη προσευχή στην Παναγία Βλαχερνών!!!  "Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΚΑ" φωνάζουν τα πληρώματά μας και ορμούν με πρωτοφανή δύναμη απάνω στα τούρκικα που αρχίζουν να τα τσακίζουν ένα ένα και να τα καίνε! Τρεις ώρες κράτησε η θύελλα του Φλαντανελλά και διέλυσε κυριολεκτικά τον τουρκικό στόλο!!! Από τη λύσσα του ο ίδιος ο Μωχάμετ (Μεχμέτ - Μωάμεθ) σπιρούνισε το άλογό του και χώθηκε βαθιά στη θάλασσα ανήμπορος να σταματήσει την καταστροφή και τον διασυρμό του! "Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα Νικητήρια…" ακουγόταν από τα θαλασσινά κάστρα και αντηχούσε η ψαλμωδία παντού καθώς χαλάρωνε η ανίκητη αλυσίδα του Κερατίου για να υποδεχθεί τους μεγάλους Ήρωες, αναριγώντας από χαρά και συγκίνηση!

1453 μ.Χ. 22 προς 23 Απριλίου. Ο Μεχμέτ (Μωάμεθ) δεν το βάζει κάτω και απαντά σχεδόν αστραπιαία μετά από δύο ημέρες, κάνοντας κάτι απίστευτο. Σε μια νύχτα, 22 προς 23 Απριλίου, περνάει πίσω από το Γαλατά, από τη στεριά, 72 ολόκληρα πλοία, σέρνοντάς τα πάνω σε σανίδες αλειμμένες με λίπος και τα ρίχνει μέσα στον Κεράτιο Κόλπο!!! Ευτυχώς οι δικοί μας συνέρχονται γρήγορα και με πυρπολικά αναχαιτίζουν τον τουρκικό στόλο που μπήκε στον Κεράτιο. Τα τουρκικά πλοία έτσι μένουν στην άκρη, από το φόβο της πυρπόλησής τους…

1453 μ.Χ. 5 Μαΐου. Ένα μικρό γρήγορο πλοιάριο γλιστρά νύχτα προς τον Ελλήσποντο. Ελπίδες ότι δήθεν έρχεται μεγάλη βοήθεια από τον Πάπα και στόλος της Βενετίας, σπρώχνει τον τελευταίο Αυτοκράτορα να στείλει την αποστολή, ώστε να απαντήσει τους Δυτικούς και τους πει να κάνουν φτερά, να βοηθήσουν!..

1453 μ.Χ. 18 Μαΐου. Ένας τεράστιος τουρκικός πολιορκητικός Πύργος ξεφυτρώνει μπροστά στα ελληνικά κάστρα της Πόλης, ξεπερνώντας κατά πολύ το ύψος τους, μπαζώνοντας με πέτρες και χώματα την προστατευτική, αμυντική μας τάφρο, ώστε να φτάσει το τείχος και να κατεβάσει τότε την τεράστια πόρτα - καταπέλτη του τρίτου ορόφου, για να πηδήσουν απλά μέσα στην Βασιλεύουσα οι αμέτρητες χιλιάδες φανατισμένοι βάρβαροι της Ανατολής! Ευτυχώς και εδώ ο μέγας ηρωισμός των Ελλήνων καταφέρνει να κάψει με καταδρομική αποστολή μέσα στη νύχτα και αυτό το μεγαθήριο!

1453 μ.Χ. 22 Μαΐου. Επιστρέφει το ανιχνευτικό πλοιάριο, φέρνοντας την απελπισία. Κάνενας! Πουθενά! Μήτε φλάμπουρο δυτικό, μήτε πουλί πετούμενο! ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΒΟΗΘΕΙΑ!!! ΔΕΝ ΕΡΧΟΤΑΝ ΚΑΝΕΙΣ! Συννέφιασε το πρόσωπο του Παλαιολόγου και των άλλων αρχόντων. Σφίχτηκε από θυμό! Θυμό για τον εαυτό τους που άσκοπα λοιπόν, τόσο άσκοπα καταδέχτηκαν να μαγαριστεί η Ορθοδοξία με το "συλλείτουργο" που μόνο και η ανάμνηση του οποίου τους έφερνε αναστάτωση στο στομάχι! ΑΔΙΚΑ! Τώρα ένοιωθαν το απέραντο σφάλμα! Τώρα τα μάτια έβλεπαν ολοκάθαρα! Είδαν το δρόμο. Είδαν τη γενναιότητα! Πως κράτησαν μόνοι τους σχεδόν ίσα με τότε, τόσες λυσσασμένες επιθέσεις! Πενηνταριές, πενηνταριές χιλιάδες τους ρίχνονταν οι Τούρκοι και αυτοί ακόμα βαστούσαν, σαν από θαύμα τόσο καιρό!… Τώρα, σαν είδαν καθάρια και συλλογίστηκαν σωστά, τώρα δυνάμωσαν πιότερο! Ατσάλι έγιναν οι Ρωμιοί, οι Έλληνες! Στη μοναξιά τους δυνάμωσαν, σαν τα δέντρα που είναι σε καθάριο αέρα και όχι σε μολυσμένη πίστη… Γύρεψαν τη συγνώμη του Χριστού, τη συγνώμη του λαού, τη συγνώμη όλων των γενιών των Ελλήνων και αποφάσισαν εκείνο που αργότερα, θα αποφάσιζαν και 2.500.000 Νεομάρτυρες! Τη θυσία! Την τέλεια κάθαρση!Γέμισε η ψυχή τους, ηρέμησε. Χάθηκε η αναμονή και η ανυπομονησία. Βασίλεψε η ειρήνη στο μυαλό και την καρδιά τους. Η ειρήνη Εκείνου που νίκησε το θάνατο. Πέταξε ο νους τους στο ληστή και χωρίς να σταθεί έτρεξε στον Πέτρο. Έκλαιγε και η δική τους ψυχή και αναζητούσε τη συγνώμη του Βασιλέως των βασιλέων… Στο βάθος, κάπου, κάποιος αλέκτωρ ακουγόταν για τρίτη κιόλας φορά..

1453 μ.Χ. 23 Μαΐου. Ο Μωάμεθ, στέλνει πρεσβεία στον Παλαιολόγο, για να πετύχει την παράδοση της Κωνσταντινούπολης που δεν έλεγε να πέσει με τίποτα, αλλά και για να παρατηρήσει την κατάσταση των πολιορκητών από μέσα και να σπείρει αν μπορούσε διχόνοια, αφού έταζε να φύγουν με τα πράγματά τους ανεμπόδιστα όσοι ήθελαν από την Κωνσταντινούπολη και αυτός ο βασιλιάς με τους δικούς του. Ο Πορθητής υποσχόταν πως δεν θα πείραζε απολύτως κανέναν! Αλλά αν έμεναν, με το που θα έμπαινε στην Πόλη, θα την κατέστρεφε, θα έσφαζε όλους τους άντρες και θα πουλούσε στα σκλαβοπάζαρα τα γυναικόπαιδα!!! Ο Κωνσταντίνος, ήταν έτοιμος από καιρό, από αιώνες, από χιλιετίες! Ορμηνεμένος από το Λεωνίδα, ατσαλωμένος από το χρέος, από την μεγάλη κληρονομιά του Ελληνισμού, που με τα ΟΧΙ μεγάλωσε και με τα ΟΧΙ σκάλισε και σκαλίζει ως τώρα, ως την Κύπρο, ανεξίτηλα τις γρανιτένιες πλάκες της Ιστορίας.

Γύρισε ο Αυτοκράτορας το βλέμμα του ένα γύρω στο θρόνο του. Και είδε να τον βαστά από η μια ο Μέγας και ʼΑγιος Κωνσταντίνος και από την άλλη η Αγία Ελένη, η Ελληνίδα, πρώτη Χριστιανή Βασίλισσα, από το Δρέπανο της Βιθυνίας μας, που βρήκε και ύψωσε τον ΤΙΜΙΟ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ!Κεραυνός χτύπησε τον απεσταλμένο του Μωάμεθ, σαν αντίκρισε την αποφασιστικότητα και την παλικαριά, στη ματιά του βασιλέα μας που με τη φωνή ολάκερης της Ρωμιοσύνης έδινε την ιστορική απάντησή του, μνημείο ανδρείας & τιμής αιώνιο:

"Το δε την Πόλιν σοι δούναι, ουτ΄ εμόν εστίν ουτ΄ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη.

 Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών"!!!

Σφίχτηκε η ψυχή του απεσταλμένου των Τούρκων. Τέτοιοι λαοί σκέφτηκε, τέτοιοι άντρες, είναι στ΄ αλήθεια ανίκητοι! Ακόμα κι αν ηττηθούν, αυτοί είναι τελικά οι μεγάλοι νικητές της Ιστορίας!...

1453 μ.Χ. 24 Μαΐου. Ξεκινά μεγάλη λιτανεία με την Εικόνα της Παναγίας των Βλαχερνών, που ξαφνικά καταμεσής των δεήσεων πέφτει κάτω η Εικόνα και δεν σηκώνεται, όσο κι αν πασχίζουν Ιερείς και λαϊκοί, με τις χοντρέ στάλες ίδρωτα αγωνίας στα μέτωπα.! Είναι βαριά η Εικόνα, βαριά…εκείνη που μέχρι πριν την μεταφέραν με άνεση. Με χίλιες προσπάθειες και προσευχές, η Εικόνα σηκώθηκε στο τέλος, όπως θα σηκωνόταν κι ο λαός μας, με μύριους κόπους μετά τόσα χρόνια μαύρης σκλαβιάς

…

1453 μ.Χ. 26 Μαΐου. Απελπισμένος στέκεται ο Μωάμεθ απέναντι. Είχε κάνει τα πάντα! Τα αδύνατα, έκανε δυνατά! Για πρώτη φορά στα χίλια και πλέον χρόνια της Ιστορίας της Πόλης, έσφιξε με τέτοια μαστοριά το λουρί γύρω από την άπαρτη Χριστιανική Πολιτεία. Είχε ξεριζώσει κάθε τι γύρω, είχε ζώσει στεριά και θάλασσα, είχε φτιάξει τα καλύτερα και μεγαλύτερα κανόνια που είδε ο κόσμος, είχε κάνει ως και τη στεριά θάλασσα και πέρασε τα πολεμικά του! Αμέτρητες επιθέσεις! Αμέτρητοι νεκροί! ʼπαρτη ήταν η Πόλη. Αυτά πάνω κάτω του έλεγαν και οι στρατηγοί του και κυρίως ο Χαλήλ που ήταν …δικός μας… Να λύσει την πολιορκία, γιατί στο τέλος θα έχανε όλο το στρατό, όλη τη δύναμή του…

Έτοιμος ήταν και εκείνος να το αποφασίσει. Μάταια ήταν όλα. Τρία χρόνια μιας τεράστιας, μελετημένης προετοιμασίας, πενήντα ημέρες σκληρής πολιορκίας και ο Κωνσταντίνος του μηνούσε λεει, πως δεν παρέδιδε την Πόλη και πως ήταν έτοιμος να πεθάνει εκείνος και όλοι οι Ρωμιοί ανά πάσα στιγμή! Τα μάτια των πρεσβευτών του, του είπαν όμως κι άλλα. Πως είναι αλύγιστοι οι Έλληνες. Μέσα στα τείχη στεκόταν ακόμα και αδιάφορα και περιφρονητικά στη θέα της τουρκικής πρεσβείας. Και εκείνος, ο Κωνσταντίνος και όλοι γύρω του, απολύτως άκαμπτοι… Δεν θα έπεφτε η Πόλη, λοιπόν… Σκοτείνιασε το πρόσωπό του από τη στεναχώρια. Και χωρίς να το θέλει, συλλογίστηκε τη μάνα του, τη Μάρω, τη χριστιανή Πριγκίπισσα της Σερβίας, που του έλεγε για το Χριστό κρυφά και για τη μεγάλη Πόλη Του, που τη φύλαγε η ίδια η Παναγιά και γι΄ αυτό ήταν άπαρτη… Τίναξε αμέσως το κεφάλι του, οργισμένος. Μα πάλι ήρθε η σκέψη. Η μορφή ενός εικονίσματος ερχόταν από τα παιδικά του χρόνια και έπιασε τον εαυτό του να γεμίζει σέβας… Ό,τι και να έκανε λοιπόν ήταν μάταιο! Θα την έλυνε την πολιορκία! Το πήρε απόφαση! Όσο η …, φοβήθηκε να προφέρει το όνομά της, φυλούσε την Πόλη, ήταν αδύνατο να την πάρει άνθρωπος…Ξαφνικά, μια δυνατή φωνή διέκοψε τις αποφάσεις του! Ήταν ένας από τους Στρατηγούς του, που τον καλούσε να βγει από τη πολυτελή σκηνή του. "Πολυχρονεμένε μου Σουλτάνε, φώναξε λαχανιασμένος, κοίτα τον κουμπέ της Μεγάλης Εκκλησιάς των Ρωμιών! Κοίτα! "!

Εκείνος είχε κιόλας βγει και στύλωνε τα μάτια του στον τρούλο της Αγια- Σοφιάς κι ύστερα κράτησε την ανάσα του για ώρα. Ολόκληρος ο τεράστιος τρούλος, το θαύμα εκείνο της τεχνικής, έκαιγε από αόρατη φωτιά, φλογιζόταν σαν σε καμίνι και η λάμψη του τύφλωνε! Έπειτα, έπειτα το φως ανέβηκε στα ουράνια και ο κουμπές αχνόσβησε σαν το σίδερο που βγαίνει από τη πυροστιά…"Είδες αφέντη, έκανε με φανερό καμάρι ο Τούρκος. Ο Θεός τους, εγκαταλείπει τους Ρωμιούς"!!! "Καλέστε το Πολεμικό μου Συμβούλιο, πρόσταξε όλο χαρά, ανάμικτη με δέος ο Πορθητής. Η πολιορκία θα συνεχιστεί! Η Πόλη θα πέσει! Να ετοιμαστεί Γενική Επίθεση από όλο το ασκέρι"…

1453 μ.Χ. 28 Μαΐου, Δευτέρα. Μεγάλη λιτανεία πραγματοποιείται στη Βασιλεύουσα με κεφαλή τον Αυτοκράτορα. Όλος ο λαός και ο κλήρος, με δάκρυα στα μάτια, περιδιαβαίνει τα μισογκρεμισμένα τείχη και στο τέλος ο Κωνσταντίνος απευθύνει ψυχωμένο λόγο σε όλους, τους τελευταίους Έλληνες και Φιλέλληνες υπερασπιστές, τονώνοντας το ηθικό τους, στεριώνοντας την απόφαση θανάτου μέσα τους, κάνοντας όλα τα μάτια να δακρύσουν, ανάμεσα στις λαμπάδες και τα θυμιάματα που τύλιγαν τη Θεοσκέπαστη εκείνη τη νύχτα.. Την τελευταία νύχτα της Πόλης μας…Ύστερα, για πρώτη φορά μετά από τόσους μήνες, για πρώτη φορά μετά από την ασέβεια της 12ης Δεκεμβρίου, με το παπικό συλλείτουργο, πήγαν να Λειτουργήσουν στην Αγιά Σοφιά, που έμενε αλειτούργητη από τότε… Ορθόδοξη, γνήσια, ευπρόσδεκτη και πραγματική θα ήταν η Λειτουργία αυτή τη φορά,. Την τελευταία φορά… Μια Λειτουργία Συγνώμης και Εξιλέωσης, μια Λειτουργία Ειρήνης με το Θεό της απέραντης Υπομονής και Αγαθότητος… Με Εκείνον που θυσιάστηκε ο ίδιος, που οδηγήθηκε ως πρόβατο στη σφαγή, όπως θα οδηγούνταν σε λίγο, Θεέ μου, ο λαός της Βασιλεύουσας και όλη η Ορθόδοξη Ρωμιοσύνη… Για να έρθει πάλι κάποτε η ολόλαμπρη, γλυκιά και βεβαία Ανάσταση…

"Σώσον Κύριε τον λαόν σου…" έβγαινε με θέρμη και πίστη από χιλιάδες στόματα Ελλήνων και Φιλελλήνων

Δάκρυσε ο λαός, γονάτισαν όλοι, προσευχήθηκαν οι Ιερείς, έλαμψαν τα καντήλια μπροστά στις χρυσοντυμένες άγιες εικόνες, άστραψε το άγιο Δισκοπότηρο, ένας κόμπος ανέβηκε στο λαιμό όλων, η Πόλη όλη έκλαιγε, η Πόλη όλη ήταν στο Γολγοθά, ένοιωθε τη θυσία του Χριστού, πλημμύρισε τις καρδιές η αγάπη για τον Πλάστη, έπεσε στις ψυχές κάθε εμπόδιο, έλιωσε κάθε απιστία, κάηκε από τον ποταμό των καυτών δακρύων κάθε ασέβεια!

Συγχώρεσέ με Κύριε", ψιθύρισε με φόβο και δέος ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο Κωνσταντίνος ΙΑ'…"Συγχώρεσέ με …και δώσε μου ανδρείο τέλος"…Δύο σταγόνες κύλησαν στο μάγουλό του καθώς έκλεινε μέσα του τον ίδιο τον Βασιλέα των βασιλέων… Και από πίσω του όλοι οι αξιωματικοί και οι αξιωματούχοι, όλος ο λαός, ένα αμέτρητο πλήθος, με άπειρη συγκίνηση και περισσή ευλάβεια, Μεταλάμβανε των Αχράντων Μυστηρίων, λαμβάνοντας αληθώς Σώμα και αληθώς Αίμα του εσφαγμένου Αρνίου, του Σωτήρα Χριστού. Στην τελευταία Μεταλαβιά…Στο ύστατο "Μετά Φόβου"… Τη νύχτα της 28ης Μαΐου, στην Αγία του Θεού Σοφία… Καθώς έξω, πέρα, στο τουρκικό στρατόπεδο, γινόταν οι τελευταίες προετοιμασίες για την τελική επίθεση, ο τελευταίος φανατισμός για ελεύθερη λεηλασία της σπουδαιότερης, λαμπρότερης και ανίκητης πόλης του κόσμου. Της Πρωτεύουσας του Ελληνισμού και της Χριστιανοσύνης!

1453 μ.Χ. 29 Μαΐου, Τρίτη. Δεν είχε ακόμα ξημερώσει, όταν οι άπιστοι ουρλιάζοντας σα δαιμονισμένοι, ρίχτηκαν και πάλι στους ελάχιστους υπερασπιστές, που αναγκάζονταν να είναι διασπαρμένοι σε όλο το μήκος των τειχών, γιατί οι επιθέσεις εκδηλωνόταν ή μπορούσαν να εκδηλωθούν οπουδήποτε. Καθώς οι Τούρκοι ορμούσαν, έβγαιναν ξοπίσω οι τρομεροί γενίτσαροι, τα καημένα αρπαγμένα παιδάκια που τα είχαν μεγαλώσει ως θηρία απάνθρωπα οι Τούρκοι… Οι γενίτσαροι παρακολοθούσαν ποιος Τούρκος στρατιώτης θα πισωγυρίσει και ορμούσαν και τον έσφαζαν μπροστά στους άλλους, ώστε περισσότερο φόβο να έχουν οι Τούρκοι πίσω, παρά εμπρός!Όμως οι λίγοι γενναίοι Έλληνες και Φιλέλληνες, με τον Ιουστινιάνη πρωτοστράτωρα και μπροστάρη τον ίδιο τον Παλαιολόγο, αμύνονταν με ηρωισμό τέτοιο, που δεν έχει όμοιό του στην Ιστορία των λαών… Δεν παλεύανε οι Έλληνες με στρατό, αλλά με θηρία φανατισμένα. Και η αντιστοιχία ήταν 1 δικός μας με 35 Τούρκους και Γενίτσαρους! Και βαστούσαμε 58 ημέρες τώρα, θαύμα στ΄ αλήθεια, θαύμα!

Πανηγύρισαν οι πολιορκημένοι! Είχαν αποκρούσει την πρώτη επίθεση με επιτυχία! Μα ήδη ξεκινούσε δεύτερο κύμα με αλαλαγμούς φοβερούς και σκληράδα θανάτου! Μα ενίσχυση μεγάλη για τους υπερασπιστές σε αυτές τις στιγμές ήταν οι δυναμικοί και φιλικοί ήχοι από τις καμπάνες των Εκκλησιών μας, που δεν έπαυαν να ηχούν και να ενισχύουν τους υπερασπιστές, τους γίγαντες αυτούς που κανείς δεν έχει τιμήσει ίσα με σήμερα όπως τους πρέπει! Ένα μνημείο (=μνήμη) δεν έχει στηθεί για τη θυσία τους!..Πλατάγισαν στο αμυδρό φως οι χρυσοκίτρινες σημαίες με το Δικέφαλο αετό στα κάστρα και τους πύργους της Αυτοκρατορίας! Είχαμε πάρει πάλι τη νίκη!

Αλλά ήταν ασταμάτητοι οι εχθροί. Και ρίχνονταν τρίτη φορά τώρα με την κύρια δύναμή τους στο πιο αδύνατο όπως πάντα σημείο των τειχών. Την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, δίπλα στην κοιλάδα του ποταμού Λύκου!Τώρα ο Μεχμέτης έστελνε ξεκούραστους, τις ειδικές του δυνάμεις, τον επίλεκτο στρατό με συνοδεία δέκα χιλιάδων Γενιτσάρων. Δεν σταμάτησαν τούτη τη φορά. Σύννεφο σκέπασε με τις σαγίτες τα κάστρα, για να μη ξεμυτίσει κεφάλι ρωμέικο, ώστε να στηρίξουν οι άπιστοι σκάλες στα τειχιά και να φτάσουν απάνω. Και τόσο ούρλιαζαν και φώναζαν το όνομα του Αντιχρίστου Αλλάχ και του προφήτη του θηρίου, του Μωάμεθ, που είχαν ξεκουφάνει τελείως τους υπερασπιστές, οι οποίοι είχαν όμως βάλσαμο στην καρδιά τους το γλυκύ όνομα του Χριστού. Με τόση ορμή ανέβαινε τούτη το επίλεκτο κύμα που έσπαζαν οι σκάλες από τη μανία τους! Με ορμή άφταστη αμύνονταν όμως και οι πολιορκημένοι! Κι όλοι, γυναίκες, παιδιά, βοηθούσαν με κάθε τρόπο να χρησιμεύουν στους στρατιώτες των επάλξεων! "Κρατάτε αδερφοί μου! Υποχωρούν", φώναξε γεμάτος χαρά ο βασιλιάς μας και είδαν όλοι ότι ξεψύχησε η δύναμη και η φωνή των Αγαρηνών και γέμισε δύναμη η ψυχή τους. Μα δεν πρόλαβαν να χαρούν πολύ."Τον Ιουστινιάνη! Χτυπήσαν τον Ιουστινιάνη" φώναξε κάποιος καθώς ο αρχηγός της άμυνας, ο μόνος ξένος που φιλοτιμήθηκε να έρθει να βοηθήσει την Πόλη των Χριστιανών, διπλωνόταν στα δύο, κάνοντας μεγάλη προσπάθεια να μη φωνάξει από τον πόνο, να σταθεί όσο μπορούσε, αλλά δεν μπορούσε!

"Βασιλέα, γρήγορα το κλειδί της πόρτας" ψιθύρισε στον Κωνσταντίνο που έτρεξε σιμά του. "Πεθαίνω"

"Όχι, τώρα γενναίε Ιουστινιάνη. Σε παρακαλώ, μείνε εδώ, αν φύγεις" "Πεθαίνω"Λιγοψύχησαν οι δικοί του, οι ηρωικοί πολεμιστές του Ιουστινιάνη, βλέποντας τον αρχηγό τους βαριά λαβωμένο και πήγαν να τον ακολουθήσουν…

Αυτό ήταν. Χαλάρωσε η άμυνα, στην οποία κάθε πέτρα, κάθε κεραμίδι βυζαντινό, κάθε στρατιώτης, έπαιζε σημαντικότατο ρόλο! Και Θεέ μου! Θεέ μου! Από μια πόρτα, από την Κερκόπορτα είχαν μπει λίγοι Τούρκοι και σήκωσαν μία και μοναδική σημαία απάνω στα τειχιά μας! Ουρλιαχτά ακούστηκαν, ενός πανικού, που στην πραγματικότητα δεν υπήρχε, αν έμενε στη θέση του ο Ιουστινιάνη, αν δε λαβωνόταν. τη δύναμη όλων των γενεών των Ελλήνων ρίχτηκε στη μάχη τώρα ο ίδιος ο τελευταίος βασιλέας μας. Σήκωνε το σπαθί του και όταν το κατέβαζε απλώνονταν σωρός οι Τούρκοι, που βλέποντας πως κάτι συνέβαινε ξανατρέξαν με καινούργια ορμή στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, εκεί που πολεμούσε σαν το λιοντάρι ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος! Στο πιο αδύναμο μέρος της άμυνας!

Ο πανικός απλωνόταν, οι στρατιώτες του Ιουστινιάνη έφευγαν αν και απολύτως ζωτικοί για την άμυνα! "Οι Τούρκοι, οι Τούρκοι" ακούγονταν ακόμα πιο πολλές φωνές πανικού, βλέποντας το λυσσασμένο κύμα των Γενιτσάρων να σπάει τις αφύλακτες πια θέσεις των ανδρών του Ιουστινιάνι και να περικυκλώνει τον Αυτοκράτορα, που πολεμούσε με όλη τη δύναμη της ψυχής του, με όλη την πνοή της ανδρείας του!

"Εάλωωω! Η Πόλις εάλω"

Δάκρυα σπαραγμού βγήκαν από τα σωθικά του σαν άκουσε εκείνο το "εάλω"… Η Πόλη του, ό,τι αγάπησε, αυτό για το οποίο τόσο πάλεψε και ξαγρύπνησε, αυτή για την οποία διέπραξε τη μεγάλη ασέβεια, η Πόλη του Θεέ μου "εάλω"!Γύρισε κατάκοπος το κεφάλι του ο Κωνσταντίνος… Ήταν πια ολομόναχος! Όλοι σχεδόν γύρω του είχαν πέσει σαν ήρωες! Ως Έλληνες! "Δεν υπάρχει κανείς Χριστιανός να μου πάρει το κεφάλι;" φώναξε με όλη τη δύναμή του καθώς το σπαθί του κατέβαινε με ορμή σε ένα Γενίτσαρο που ούρλιαξε από το πόνο, φοβούμενος μην πέσει ζωντανός στα χέρια των σκυλιών! Αστραπή πέρασε από το νου του το αίτημα που είχε ζητήσει από το Χριστό, το βράδυ όταν Μεταλάμβανε και γύρεψε συγχώρηση.

Και σαν απάντηση ήρθε τότε ένα δυνατό χτύπημα που του έκοψε την ανάσα! Ένας Γενίτσαρος τον είχε λαβώσει πισώπλατα! "Εάλω η Πόλις" ακούστηκε μακάβρια η σπαραχτική φωνή. Και όπλισε με τέτοια δύναμη τον βασιλέα, που γύρισε τραυματισμένος και με μια σπαθιά πήρε το κεφάλι του άτιμου που τον χτύπησε! Καινούριο κύμα Τούρκων χίμηξε από τα χαλάσματα μέσα! Όσοι είχαν απομείνει πάλευαν τώρα 1 με 20! Μακάρι να μπορούσε εκεί να είναι όλη η Ελλάδα, όλες οι γενιές, να δουν τι θα πει πατρίδα, να δουν τι θα πει Πίστη, να δουν τι θα πει ΕΛΛΗΝΑΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ!!! Μακάρι να ήταν εκεί όλα τα Έθνη, για να ξέρουν, για να τρέμουν από δέος, για να βουρκώνουν τα μάτια τους όταν θα λένε Ελλάδα και Ρωμιοσύνη, όταν θα μιλούν για Κωνσταντινούπολη και για Ιστορία της Ανθρωπότητος! Μακάρι να ήταν εκεί όλοι οι Δάσκαλοι, όλοι οι Εκπαιδευτικοί της Ελλάδας και του Κόσμου, για να διδάσκουν στα παιδιά της γης, τον τιτάνιο αγώνα που έδωσε μόνος του ο Ελληνισμός, αιώνες, για να κρατήσει τον Ισλαμισμό και τον Τουρκισμό έξω από την Ευρώπη, μακριά από τη Δύση, για να μπορούν εκείνοι, να είναι σήμερα εφευρέτες και καλλιτέχνες και χορευτές και διανοούμενοι και εύποροι και έμποροι και αφέντες.Πάλι σήκωσε το σπαθί ο Κωνσταντίνος! Πάλι πολεμούσε για την Πίστη, όπως είχε πει στον τελευταίο λόγο του και για την Πατρίδα! Ζωτικές αξίες που θα επαναλάμβανε 400 χρόνια αργότερα ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης! Γιατί αυτό και το ίδιο είναι τούτο το Γένος στους αιώνες! Μακριά από το Χριστό χάνεται και κοντά Του ξαναγεννιέται!

Γέμισε ο τόπος τούρκικα σαρίκια! Ένα δόρυ σφενδονίστηκε καταπάνω του και τον ήβρε τον ΗΡΩΑ στο στήθος! Χαλάρωσε η λαβή του! Λύγισαν τα γόνατα! Τα μάτια του έγιναν βαριά! Οι φωνές έπαψαν να ακούγονται! Τα ουρλιαχτά πια δεν τον άγγιζαν! Ο Αετός φτερούγιζε για τα ουράνια! Να βάλει μετάνοια πια μπροστά στον ολόλαμπρο θρόνο του Υψίστου Βασιλέως, να σμίξει με τους παλιούς ήρωες, που τον περίμεναν δακρυσμένοι στα ουράνια, κάτω από το Θρόνο του Κυρίου της Ζωής και της Ανάστασης! Είχαν προλάβει με απανωτές τους Πρεσβείες, με μπροστάρισα την ίδια τη Βασίλισσα των Αγγέλων και είχαν αποσπάσει τη μεγάλη και βεβαία υπόσχεσή Του:

"Πάλι με χρόνια, με καιρούς, πάλε δικά σας θα 'ναι"!!!

Αιωνία η μνήμη, αιωνία η μνήμη, αιωνία αυτών η μνήμη

πηγή

Ένας Μάρτυρας της Αλώσεως...

Κάθε πού ζύγωνε 29 Μαΐου ό Γερο-Ζαχαρίας δεν είχε αναπαμό. Έπρεπε να ετοιμάσει το στάρι για το κόλλυβο των «Μαρτύρων της "Αλωσης». Ξάκρινε το καθαρό σπυρί - σπυρί και το 'βαζε να βράσει ήσυχα μέχρι ν' ανοίξει σαν το ρόδο. Ύστερα το στέγνωνε κι έπιανε κατόπιν να το στολίζει χωρίς βιάση. Μάστορας δουλεμένος στην Αγιογραφία, έπιανε το χέρι του. Πάνω στη χιονάτη ζάχαρη θα 'φτιαχνε το δικέφαλο αετό μέσα σε στολίδια απίστευτα.

«Μνήσθητι Κύριε ως αγαθός των δούλων Σου...», μονολογούσε καί τα δάκρυα του τρέχανε ποτάμι.

Μετά τη λειτουργία γίνηκε το τρισάγιο για τους κεκοιμημέμηνους».Κι άμα ο γέρο-Τρύφωνας πήρε να λέει το ''αιωνία η μνήμη'' ό Γερο-Ζαχαρίας σήμανε μονοκάμπανο λυπητερό όπως αρμόζει. Μετά πήρε το δίσκο κι άρχισε να μοιράζει το στάρι. Πρώτα στους πατέρες, έπειτα στους λαϊκούς. Άμάθητοι οι ξένοι από τέτοια έθιμα τον ρώτησαν για όλα τούτα τα παράδοξα. Ό Γερο-Ζαχαρίας τους πήρε παράμερα στο μεγάλο χαγιάτι κι άρχισε να τους μιλάει για τη Μεγάλη Τρίτη του 1453, για το κούρσεμα της Πόλης καί τη θυσία του τελυταίου αυτοκράτορα. Ένιωθε χρέος ό σεβαστός Γέροντας να τους μνημονεύει όλους μέσα στη Θ. λειτουργία καί να μιλά γι' αυτούς σ' όσους ρωτούσαν να μάθουν.

Κάθε τόσο ό παππούς έκοβε τη διήγηση στη μέση καθώς ή φωνή τσάκιζε από το κλάμα. Μα εκεί πού βαλάντωνε ό γέροντας ήταν όταν μιλούσε για την ιστορία του άρχοντα Λουκά του Νοταρά πού κρύφθηκε ή θυσία του γιατί τη σκέπασε εκείνη του Παλαιολόγου.

- Το λοιπόν... είπε ό Γερο-Ζαχαρίας. Μετά το τριήμερο κούρσεμα της Πόλης καί τη μοιρασιά των λαφύρων, ό σουλτάνος έκανε συμπόσιο για τη νίκη. Κάποιος τότε μπιστικός του για να φανεί καλός, τον συμβούλεψε να ζητήσει από το Νοταρά να του στείλει πεσκέσι το δεκατετράχρονο γιο του

στο παλάτι. Κι αν τον έδινε με τη θέληση του, θα 'δινε ό  Σουλτάνος στο Νοταρά θέση ζηλευτή. Αλλιώς θα παίρνε σ'όλους το κεφάλι.

Ποιος ήταν ό Λουκάς ό Νοταράς; Ήταν ό πρώτος Βυζαντινός άρχοντας, από τίς πιο μεγάλες μορφές στα τελευταία ελεύθερα χρόνια της Βασιλεύουσας.

Με ψυχή παιδιού, μα φρόνημα λιονταρίσιο. Ό Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος κρίνοντας άξια, τον έκαμε Πρωθυπουργό, Ύπατο του Κράτους, λειτουργό καί Μέγα Δούκα. Νους λαμπερός ό Νοταράς είχε δει νωρίς τη λατινική απειλή καί αντιστάθηκε σθεναρά.

Τώρα ό γίγαντας αυτός ήταν φυλακισμένος.

Ό Νοταράς στην "Αλωση φρουρούσε τον Κεράτιο από το Πετρίο μέχρι την πύλη της Αγίας Θεοδοσίας με 100 Ιππείς καί 500 σφενδονήτες καί τοξότες. Οί Τούρκοι είχαν μπει στην Πόλη, μα εκείνος αγωνιζόταν ακόμη. Καί σαν τον κύκλωσαν ήρθε ή αιχμαλωσία. Οί δυο γιοι του είχαν πέσει στα τείχη υπερασπίζοντας τον τόπο κι εκείνος πιάστηκε αιχμάλωτος μαζί με την Κυρά του, την κόρη, τον γαμπρό του κι ελπίδα στερνή το δεκατετράχρονο βλαστάρι του.

Καί τώρα τούτο το αγγελούδι του το ζητούσε ό σουλτάνος.- Δεν είναι συνήθεια σε μας, απάντησε ό Βυζαντινός άρχοντας, να δίνουμε με τα χέρια μας τα παιδιά μας στίς ακολασίες σας. Θα ήταν καλύτερα ό ηγεμόνας να μας πάρει το κεφάλι.Ό Νοταράς έστρεψε στοργικά το βλέμμα του στο παιδί του πού στεκόταν ήρεμο, γεμάτο εμπιστοσύνη καί σεβασμό προς τον πατέρα του. Ή σκέψη του άρχοντα έτρεξε μακριά. Καμάρωσε το γιο του μικρό καί τον φανταζότανε μεγάλο. Μα δεν γινόταν αλλιώς, Για να 'ναι σίγουρος πώς το παιδί του θα φύγει άκηλίδωτο ζήτησε το πρώτο αίμα να είναι του γιου του.

Ό πέλεκυς έπεσε. Ό Νοταράς στάθηκε μάρτυρας στο θάνατο του γιου του! Ακολούθησε ο γαμπρός του. Κι υστέρα εκείνος. Έλυσε την ασημένια πόρπη της χλαμύδας καί πρότεινε περήφανα τον τράχηλο πού στιγμή δεν είχε σκύψει στη ζωή του!

Ή φύτρα των Νοταράδων πέρασε στον Παράδεισο.Οί προσκυνητές στο άκουσμα της ιστορίας σταυροκοπήθηκαν. Ταπεινά φίλησαν το σεβάσμιο χέρι του Γέροντα κι έφυγαν.

Κι ό παππούλης πήρε δύο σπυριά για να συχωρέσει. Ό Θεός να σας αναπαύσει, αδέλφια μου, είπε ...
 
Πειραική Εκκλησία


πηγή - μεταφορά στο διαδίκτυο: http://www.proskynitis.blogspot.com/

Ποντιακό μοιρολόι - Σέρρα

Τα στρτάτας ντε πορπάτεσα, τα γεφύρεα ντε δέβα


Ατώρα έρθα και γέρασα, 'ς σο μεσοστράτ' επέμ'να.


Ψηλά ραχιά και πράσινα, 'ς σα λίβεα απες κρυμμένα


Ανοίξτε σεβνταλή μ' ταφήν, βαλτεν απές εμένα.



Τραγουδάει ο Γιώργος Αμαραντίδης

Η καμπάνα του Πόντου

του Φίλωνα Κτενίδη

                                          I

Έναν πουλίν, μαύρον πουλίν, μαύρον άμον την νύχταν,

ολονυχτίς τριγύριζεν ολόγερα ‘ς σον κάστρεν,

‘ς σον κάστρεν, ‘ς σα καστρότειχα τη μαυρο-Τραπεζούντας,

που έχ’ τα ρίζας ‘ς σον γιαλόν και την κορφήν ατ’ ‘ς σ’ άστρα

π’ είχεν δέκα καστρόπορτας κι ούλα χαλκοδεμένα,

κι απ’ έξ’ ας σα καστρόπορτας, ορμία και ποτάμια,

ντο έδεναν και έλυναν, γεφύρια σιδερένια…

Όλεν ο κάστρεν έλαμπεν, άμον ντο λάμπ’ ο Ήλεν,

και το παλάτιν έλαμπεν, άμον διαμάντ’ ΄ς σον Φέγκον,

τη Βασιλέα το παλάτ’, τοι Κομνηνών, φωλέα,

π’ έτον τρανόν και θαμαστόν, κάστρεν απάν’ ΄ς σον Κάστρεν.

Κάποτ’ εγέντονε σεισμός, κι η γη όλεν εσείεν,

κι έναν Δεκαπενταύγουστον, κι έναν μαύρον ημέραν

επάρθαν τα κλειδία θε, κι ο κάστρεν εκρεμίεν…

‘Πέμναν τα πόρτας ανοιχτά, το Παλάτ’, δίχως θρόνον

και δίχως τοι παλατιανούς, και χωρίς Βασιλέαν

….κι ο Κάστρεν ο θεόρατον εγέντον κοιμητήρι.

Χρόνια έρθαν και ‘δέβανε, καιροί έρθαν και πάγ’νε…

….Έναν πουλίν, μαύρον πουλίν, μαύρον άμον την νύχταν,

ολονυχτίς τριγύριζεν γύρω τα καστροπόδια,

π’ επέμναν έρμα κι άκλερα γομάτα κολισιάφτρας…

ολονυχτίς τριγύριζεν, με τα φτερά ανοιγμένα,

και επεστάθεν την Αυγήν, κι εκάτσεν σ’ έναν άκραν

μονάκριβου παρασταρί, δίχως επανωθύρι,

απομεινάρ’ τη Παλατί, κιντέας ντ’ εγομώθεν.

Τερεί απάν, τερεί αφκά, τερεί οπίσ’ και έμπρια…

μακρογουλίζ’, καλοτερεί ‘ς σ’ Ανατολήν και Δύσην,

κι αρχινά να φτουλίγεται άμον χέρα γυναίκα,

κι αρχινά να μοιρολογά, μ’ ανθρώπινον λαλίαν…

                                         II

«Εσείν πλακία άχαρα, μάρμαρα απαρδάλια,

»με μονοκέφαλους Αετούς και Μίτρας Βασιλεάδων

»μ’ εγκόλπια Πατριαρχών, με Σταυρούς Δεσποτάδων,

»με τα σπαθία στρατηγών, παντέρας καπετάνων.

»Μάρμαρα, ντο σκεπάζετεν ολόεν έναν έθνος

»αποσκεπάστεν βλαβικά τ’ άγια τα ταφία.

»Το χώμαν θ’ ευκαιρώνει ατο, τ’ ανάλαφρον αέρας,

»ντ’ εβγαίν’ ας σο ανάσυρμαν κι ας σο μαύρον το κλάμαν,

»….ν’ εβγαίνε οι αποθαμέν’, οι ζωντανοί θ’ εμπαίνε…

Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

Από τον Κώστα Φωτιάδη


Γενοκτονίες, γενοκτονίες, γενοκτονίες. Σ ένα μωσαικό απο αίμα και θάνατο με αρχιμακελάρη τον Μουσταφά Κεμάλ, έχει οικοδομηθεί η γειτονική Τουρκία. Η πρόσφατη αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων απο τις ΗΠΑ, ξυπνάει στις μνήμες μας τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

Ο καθηγητής και Ιστορικός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κ. Κώστας Φωτιάδης έχει αφιερώσει τη ζωή του στην αιματοβαμμένη Οδύσσεια του Ποντιακού Ελληνισμού. Το κείμενο που αναδημοσιεύουμε απο την Ιστοσελίδα του http://www.pontos-genoktonia.gr/ , αποκαλύπτει το μεγαλείο του Ποντιακού Ελληνισμού αλλά και την πέρα απο τ ανθρώπινα βαρβαρότητα των Τούρκων που εξολόθρευσαν πάνω απο 350000 Ποντίους και οδήγησαν στον ξεριζωμό τους. Πρόκειται για μια συγκλονιστική καταγραφή>

Ο Ελληνισμός του Πόντου. Πολιτισμός και γενοκτονία.


1. Εισαγωγή.

Η ιστορία του Ελληνισμού του Εύξεινου Πόντου, ξεκινά από το μύθο, από τότε που ο Φρίξος και η Έλλη ταξίδεψαν πάνω στο Χρυσόμαλλο Δέρας για να αποφύγουν τη θυσία τους από τους θεούς του Ολύμπου. Ακολούθησε ο θάνατος της Έλλης και ο Φρίξος με την άφιξή του στην Κολχίδα ανέθεσε τη φύλαξη του πολύτιμου Δέρατος στο βασιλιά Αιήτη. Η Αργοναυτική εκστρατεία, με τον Ιάσονα και πλήρωμα απ' όλες τις ελληνικές πόλεις, αποτέλεσε την προσπάθεια για την κτήση του Χρυσόμαλλου Δέρατος και την απόπειρα για εποικισμό της περιοχής, που αρχίζει αμέσως μετά τον Τρωικό πόλεμο, το 1100 π.Χ.


2. Οι ελληνικές αποικίες

Η Μίλητος είναι η πρώτη πόλη της Ιωνίας που επικοινωνεί με τον Εύξεινο Πόντο, δημιουργώντας αποικίες οι οποίες σύντομα μετεξελίχθηκαν σε σημαντικές πόλεις. Η Σινώπη (ιδρύθηκε το 785 π. Χ), η Τραπεζούντα (756 π.Χ), η Κερασούντα (700 π.Χ), η Αμισός (Σαμψούντα- 600 π.Χ), η Οδησσός, το Παντικάπαιον, η Διοσκούρια (Σοχούμι), η Πιτιούντα, η Αρχαιόπολις, είναι μερικές από αυτές.


3. Η βυζαντινή και η μεταβυζαντινή περίοδος

Στη βυζαντινή περίοδο αναπτύσσεται η ελληνική ταυτότητα, αλλά ο Εύξεινος Πόντος συνεχίζει να αποτελεί το χώρο όπου υπάρχουν αντιπαραθέσεις της αυτοκρατορίας με τους Άραβες, Πέρσες, Τούρκους, Σελτζούκους και την αναδυόμενη Ρωσία. Με την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους το 1204, δημιουργείται η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας από τους Κομνηνούς.

Οι Οθωμανοί ταύτισαν τον Εύξεινο Πόντο, με τα πιο σημαντικά τους συμφέροντα, αφού προσέφερε ασφάλεια και επιπλέον ήταν ο χώρος σύνδεσης με τους πόρους του Καυκάσου και της Κασπίας, ενώ η Ρωσία θα κυριαρχήσει μετά το ρωσοτουρκικό πόλεμο και τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καιναρτζή (1774). Οι Έλληνες της περιοχής ανακτούν την πίστη τους και συμμετέχουν στη Φιλική Εταιρεία η οποία ξεκινά στην Οδησσό με αρχηγός το γόνο μίας διακεκριμένης Ποντιακής οικογένειας, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.

4. Η Ποντιακή αναγέννηση.

Από το 1100 π.Χ. έως το 1923 μ.Χ., ο Ελληνισμός του Πόντου υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα τμήματα του έθνους. Σ΄ όλη τη διάρκεια της παρουσίας των Ελλήνων στην περιοχή, αναδείχθηκαν μορφές όπως ο Διογένης, ο Ηρακλείδης ο πολιτικός, ο Διϊφιλος, ο Στράβωνας, και αργότερα οι Καρατζάδες, Μουρούζηδες, Γαβράδες, οι Υψηλάντηδες, ο Πασσαλίδης, ο Καπετανίδης, ο Κωνσταντινίδης, ο Καπετάν Ευκλείδης, κ.ά. Η οικονομική ανάκαμψη του Ποντιακού Ελληνισμού συνδυάστηκε με τη δημογραφική άνοδο.

1865 οι Έλληνες του Πόντου ήταν 265.000 άτομα

1880 οι Έλληνες του Πόντου ήταν 330.000 άτομα.

Ποντιακός Ελληνισμός στις αρχές του 20ου αιώνα αριθμούσε, σύμφωνα με υπολογισμούς του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Οθωμανικών αρχών 600.000 περίπου άτομα.

Την ίδια περίοδο στη νότια Ρωσία, στην περιοχή του Καυκάσου, κατοικούσαν περίπου 150.000 Πόντιοι, που είχαν μετοικίσει εκεί μετά την άλωση της Τραπεζούντας.

Οι κυριότερες πόλεις του Πόντου ήταν η Τραπεζούντα η Κερασούντα, η Τρίπολη, τα Κοτύωρα, η Αμισός (Σαμψούντα), η Σινώπη, η Νικόπολη, η Αργυρούπολη και η Αμάσεια.

Η περιοχή ήταν χωρισμένη στις εξής 6 μητροπόλεις: 1. Τραπεζούντας. 2. Ροδοπόλεως. 3. Κολωνίας. 4. Χαλδίας - Κερασούντας. 5. Νεοκαισάρειας και 6. Αμάσειας ενώ υπήρχαν 376 σχολεία, 386 δασκάλους και 23.600 μαθητές. Σε όλη την περιοχή λειτουργούσαν 1.047 σχολεία με 1.247 δασκάλους και 75.953 μαθητές και μαθήτριες. Ακόμη υπήρχαν 1.131 ναοί, 22 μοναστήρια, 1.647 παρεκκλήσια και 1.459 κληρικοί.



5. Οι Κρυπτοχριστιανοί

Μετά την άλωση της Τραπεζούντας παρουσιάσθηκε το φαινόμενο του Κρυπτοχριστιανισμού. Όπως γράφει ο Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρύσανθος, οι εξισλαμισμοί στον Πόντο πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1648- 1687 από τις πιέσεις των φεουδαρχών. Στη συνέχεια το φαινόμενο του κρυπτοχριστιανισμού εντάθηκε αφού η καταπίεση από τους Οθωμανούς ήταν μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να σημειώνονται ολοένα και περισσότερες προσχωρήσεις προς το Ισλάμ.

Μετά την αναγκαστική προσφυγιά των Ποντίων από τις εστίες τους το 1922, σήμερα στην Τουρκία υπάρχουν ακόμη άτομα που είναι κρυπτοχριστιανοί, ενώ μιλούν ή καταλαβαίνουν την ποντιακή διάλεκτο. Τα μέλη αυτής της πληθυσμιακής ομάδας βρίσκονται σε διάφορα μέρη της Τουρκίας καθώς και στο εξωτερικό ως μετανάστες (κυρίως Γερμανία). Οι ποντιόφωνοι -κρυπτοχιστιανοί που ζουν στην Τουρκία αντιμετωπίζουν προβλήματα αφού δεν επιτρέπεται να ομιλείται η γλώσσα τους, να μεταφέρονται τα έθιμά τους, ενώ οι κρατικές υπηρεσίες ασκούν πιέσεις γεγονός που προκάλεσε την παρέμβαση μη κυβερνητικών οργανώσεων που ζήτησαν την ελευθερία δράσης και σκέψης.


6. Η Γενοκτονία

Οι Πόντιοι από το 1461 και έπειτα γνώρισαν διωγμούς και προσπάθειες για το εξισλαμισμό και εκτουρκισμό. Η απόφαση για την εξόντωση των Ελλήνων (και Αρμένιων) πάρθηκε από τους Νεότουρκους το 1911, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και ολοκληρώθηκε από το Μουσταφά Κεμάλ στην περίοδο 1919 - 1923.

Τον Δεκέμβριο του 1916 εκπονήθηκε από τους Εμβέρ και Ταλαάτ, ηγέτες των Νεότουρκων, σχέδιο εξαφάνισης των Ποντίων που προέβλεπε, «άμεση εξόντωση μόνον των ανδρών των πόλεων από 16-60 ετών και γενική εξορία όλων των ανδρών και γυναικοπαίδων των χωριών στα ενδότερα της Ανατολής με πρόγραμμα σφαγής και εξόντωσης». Η ήττα της Τουρκίας από τις δυνάμεις της Αντάντ έφερε μια προσωρινή ανάπαυλα στο σχέδιο εξόντωσης των Ελλήνων.

Η νέα τουρκική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να δώσει άδειες επιστροφής σε όσους εξόριστους είχαν επιβιώσει. Η διεθνής τάση μετά την λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου για την αυτοδιάθεση των λαών, δημιούργησε προσδοκίες και στον Ελληνισμό του Πόντου. Εξέχοντες Πόντιοι συνέλαβαν την ιδέα της δημιουργίας της Ανεξάρτητης Δημοκρατίας του Πόντου. Με υπομνήματα και παραστάσεις προς τους εκπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων, προτείνουν τη δημιουργία κρατικής οντότητας σχέδιο όμως που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Αντίθετα με την αποβίβαση του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα την 19 Μαΐου 1919, αρχίζει η δεύτερη και σκληρότερη φάση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Ελάχιστο μέτρο αντίδρασης στην προμελετημένη γενοκτονία υπήρξε το αντάρτικο του Πόντου, όπου οι Έλληνες στις ορεινές κυρίως περιοχές αντιστάθηκαν στις δολοφονίες.

Η Μαύρη Βίβλος του Κεντρικού Συμβουλίου των Ποντίων αναφέρει σχετικά με τη γενοκτονία τα εξής: «οι σφαγέντες και οπωσδήποτε εξολοθρευθέντες Έλληνες του Πόντου από το 1914 μέχρι το 1922 ανέρχονται εις τους εξής αριθμούς»: Περιφέρεια Αμασείας : 134.078, Περιφέρεια Ροδοπόλεως :17.479, Περιφέρεια Χαλδείας - Κερασούντας: 64.582, Περιφέρεια Νεοκαισαρείας: 27.216, Περιφέρεια. Τραπεζούντας:38.435, Περιφέρεια Κολωνίας: 21.448: Σύνολο: 303.238 άτομα». Μέχρι την άνοιξη του 1924 το μαρτυρολόγιο των Ποντίων περιέλαβε ακόμα 50.000 θύματα, συνολικά δηλαδή ο αριθμός των Ποντίων που δολοφονήθηκαν έως το Μάρτιο του 1924 ήταν 353.000, ποσοστό που ξεπερνάει το 50% του συνολικού πληθυσμού των Ποντίων.

Η γενοκτονία ανάγκασε τους Πόντιους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μετοικήσουν στην Ελλάδα, στην ΕΣΣΔ (εκεί διώχθηκαν από το σταλινικό καθεστώς την περίοδο του μεσοπολέμου), το Ιράν, στη Συρία, και αλλού (Αυστραλία, ΗΠΑ).


7. Η σημασία της 19ης Μαΐου, της ημέρας μνήμης της γενοκτονίας


Είναι γεγονός ότι η διερεύνηση της γενοκτονίας των Ποντίων αποτέλεσε ένα ζήτημα ταμπού. Το ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας του 1930, η ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ το 1952 και η αποκαλούμενη «ελληνοτουρκική φιλία», αποτέλεσαν σημεία σταθμοί για το Ποντιακό ζήτημα. Είναι αυτές οι παράμετροι «που η Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού δεν απέκτησε τη δικαίωση που επιβαλλόταν να αποκτήσει», όπως αναφέρει ο Κ. Φωτιάδης σε σχετικό του έργο. Αφενός γιατί το πολιτικό κλίμα δεν επέτρεψε να διερευνηθεί το έγκλημα των δολοφονιών εναντίων των Ελλήνων, αφετέρου όταν αυτό έγινε μετά από πρωτοβουλία πολιτικών και επιστημόνων, αντιμετώπισε ένα εχθρικό περιβάλλον. Ωστόσο μετά από αγώνες και προσπάθειες πολλών ετών από Πόντιους της δεύτερης γενιάς, το Ελληνικό κοινοβούλιο θέσπισε το 1994 την 19η Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο».

Έτσι μέχρι σήμερα την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου σε επίπεδο κρατικής οντότητας έχει αναγνωρίσει μόνο η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, και σε επίπεδο ομοσπονδιακό οι πολιτείες των ΗΠΑ, Νέα Υόρκη (19/5/2002), New Jersey (2/9/2002), Columbia (8/12/2002), South Carolina (10/1/2003), Georgia (3/2/2003), Pennsylvania (12/12/2003), Cleveland (11/5/2005) , ενώ την υπόθεση έχει απασχολήσει το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο του ΟΗΕ , και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη..



8. Ο Ποντιακός Ελληνισμός σήμερα


Η παρουσία των Ελλήνων στον Εύξεινο Πόντο πέρασε από το μύθο στην πραγματικότητα. Ο Ελληνισμός ανέπτυξε μια μεγάλη πολιτιστική, πνευματική και οικονομική παρουσία, από το θρησκευτικό στοιχείο και την πολιτισμική συνεισφορά, μέχρι την εμπορική και πολιτική δραστηριότητα. Η παρουσία του Ελληνισμού στον Εύξεινο Πόντο, η οποία διακόπηκε από τη γενοκτονία επέδρασε καταλυτικά σε όλες τις πολιτικές και κρατικές οντότητες που εμφανίσθηκαν στην περιοχή. Σήμερα στην Ελλάδα και τη Διασπορά, οι Πόντιοι είναι περίπου ενάμιση εκατομμύριο, που συνεισέφεραν και συνεχίζουν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του ελλαδικού χώρου και των τόπων όπου ζουν. Αγωνίζονται για την αναγνώριση της γενοκτονίας, προσπαθούν να διασώσουν την κληρονομιά τους, καλλιεργούν την παράδοσή τους και ζουν και πορεύονται με οδηγό την ποντιακή ζωή και συνέχεια.

Ο Ποντιακός Ελληνισμός, που καθ’ όλη τη διάρκεια των αιώνων αυτών που πέρασαν από τους αρχαιότατους χρόνους κράτησε αλώβητη την Ελληνικότητά του και ανέπτυξε την οικονομία του, κατέφυγε στα ενδότερα ορεινά της χώρας, μέχρι το 1922 που ξεριζώθηκε από τη γη του. Δίδαξε και διέδωσε Πολιτισμό, αλλά σφαγιάστηκε. Διώχτηκε, ξεριζώθηκε. Έκανε την κοινωνία του να ευημερήσει, αλλά αντιμετώπισε την καταστροφή. Η ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ιστορικής διαδρομής των Ελλήνων.

Όσοι Έλληνες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο κατάφεραν να επιζήσουν από τις απάνθρωπες Εθνικές εκκαθαρίσεις που πραγματοποίησαν οι Τούρκοι, ήρθαν ως πρόσφυγες στον Ελληνικό χώρο.

Όσοι, δηλαδή, έμειναν ζωντανοί μετά τις σφαγές, την πείνα και τη δίψα που αντιμετώπισαν, τους διωγμούς από το καθεστώς του Κεμάλ, που εξολόθρεψε όσο μπόρεσε το Χριστιανικό κόσμο.

Το κάψιμο τόσων αθώων ανθρώπων, γυναικών, παιδιών και γέρων, Ελλήνων του Πόντου που έπεσαν θύματα μιας απάνθρωπης εθνοκάθαρσης και υποχρεώθηκαν να εκπατριστούν και να εγκατασταθούν σαν πρόσφυγες στον κορμό της μητροπολιτικής Ελλάδος με τη συνθήκη της Λωζάνης.

Η εκρίζωση αυτή των Ελλήνων του Πόντου είναι από τα πρωτοφανή εγκλήματα στην ανθρώπινη ιστορία. Ύστερα από 27 αιώνες ζωής, ένας λαός ξεριζώθηκε από τη γη του αφήνοντας πίσω του πατρογονικές εστίες, σπίτια, εκκλησίες, τάφους προγόνων. Μόνο η Παναγιά Σουμελά ήταν σκέπη τους, όταν εγκατέλειψαν όλα και μετέφεραν μαζί τους το αρχαιοπρεπές γλωσσικό τους ιδίωμα, τον πλούτο των παραδοσιακών τους κληρονομημάτων και τον ομαδικό λαϊκό χαρακτήρα τους. Ρίχτηκαν στις ακτές της Ελλάδος και καλλιέργησαν την παράδοσή τους.

Η Μακεδονία, η Θράκη, οι μεγάλες ελληνικές πόλεις, η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη κ.α. είναι μερικές από τις περιοχές, όπου ρίζωσαν οι πόντιοι πρόσφυγες.



9. Απόψεις για την Γενοκτονία των Ποντίων .


Η Γενοκτονία των Ποντίων αδελφών μας είναι ένα αυταπόδεικτο γεγονός διότι υπάρχουν ακόμα ζωντανές πιστοποιήσεις και δεν χρειάζεται άλλων μαρτυρία, διότι δυστυχώς ή ευτυχώς υπάρχουν τα φιλμαρισμένα ντοκουμέντα και οι φωτογραφίες. Παρακάτω παραθέτουμε τις καταγεγραμμένες απόψεις ατόμων που έπαιξαν σοβαρό ρόλο και δια της γραφίδας τους πιστοποίησαν ότι το κεμαλικό κίνημα χαρακτηριζόταν από φανατικό, επιθετικό και επεκτατικό εθνικισμό

Όπως γράφει ο Νίκος Ψυρρούκης: «Η προσεκτικότερη μελέτη του κεμαλισμού μάς πείθει ότι πρόκειται για βαθιά αντιλαϊκή και αντιδημοκρατική θεωρία. Ο φιλοναζισμός και άλλες αντιδραστικές δοξασίες είναι νομοτελειακή εξέλιξη του κεμαλισμού... Ακόμα και οι κεμαλικές μεταρρυθμίσεις γίνονται με διοικητικές αποφάσεις από πάνω. Περιφρονούν τις πολιτιστικές παραδόσεις του τουρκικού λαού, εκφράζουν το σύμπλεγμα κατωτερότητας των Τούρκων αστών».

Το τέλος του 1921 σφραγίστηκε από τις φοβερές ωμότητες στον μικρασιατικό Πόντο, και ο Βρετανός αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη σερ Horace Rumbold πληροφορεί τον υπουργό Εξωτερικών Curzon: «Οι Τούρκοι φαίνεται ότι δρουν βάσει προμελετημένου σχεδίου για την εξόντωση των μειονοτήτων... Όλοι οι άνδρες ηλικίας άνω των 15 ετών της περιφερείας Τραπεζούντος και της ενδοχώρας εκτοπίστηκαν στα εργατικά τάγματα του Ερζερούμ, Καρς και Σαρήκαμις».

Βασισμένος σε μια σειρά επισήμων αναφορών ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόιντ Τζορτζ προβαίνει σε δημόσιες δηλώσεις στη Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons. The Parliamentary Debates), Fifth Series, τόμ. 157): «...(στον Πόντο) δεκάδες χιλιάδες (Έλληνες) άνδρες, γυναίκες και παιδιά απελαύνονταν και πέθαιναν. Ήταν καθαρή ηθελημένη εξολόθρευση. "Εξολόθρευση" δεν είναι δικιά μου λέξη. Είναι η λέξη που χρησιμοποιεί η Αμερικανική Αποστολή».

Ο Πρωθυπουργός της Αγγλίας σερ Γουίνστον Τσόρτσιλ στο βιβλίο του The World Crisis, τόμ. V, γράφει: «... οι φοβεροί εκτοπισμοί των Ελλήνων από την Τραπεζούντα και τη Σαμψούντα, που είχαν γίνει το φθινόπωρο του 1921, έφταναν τώρα για πρώτη φορά στην Ευρώπη».

Ο Αμερικανός ταγματάρχης Γιόουελ δίνει μια εικόνα του μικρασιατικού Πόντου το 1921: «Πτώματα, πτώματα σε όλο το μήκος της πορείας των εκτοπιζομένων... Φρίκη και πτώματα».

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Γκίμπονς γράφει: «Η πεδιάδα της Μαλάτειας ήταν στρωμένη με πτώματα Ελλήνων ».

Μαρτυρίες Σοβιετικών : Οι σοβιετικοί που υπήρξαν οι βασικοί σύμμαχοι του κεμαλικού εθνικισμού τα πρώτα χρόνια της εμφάνισής του. Είναι οι πιθανότητες οι μπολσεβίκοι να αντάλλαξαν με τον τρόπο αυτό την υποστήριξη του παντουρκιστικού κινήματος που δρούσε στη Ρωσία στην Οκτωβριανή τους Επανάσταση. Για αυτό τον λόγο οι σοβιετικοί λοιπόν προμήθευσαν τους κεμαλικούς με όπλα, χρήματα, στρατιωτικούς συμβούλους. Η τουρκική αντεπίθεση στο μικρασιατικό μέτωπο κατά των ελληνικών στρατευμάτων το 1921, οργανώθηκε από τον Μ. Φρούνζε, στρατιωτικό απεσταλμένο των σοβιετικών. Κατά συνέπεια, η μαρτυρία των αποσταλμένων αυτών έχει ιδιαίτερη αποδεικτική σημασία.

O Φρούνζε, έδωσε μια από τις ελάχιστες μαρτυρίες για τους ηττημένους αντάρτες: «Συναντήσαμε μια μικρή ομάδα από 60-70 Έλληνες, οι οποίοι μόλις είχαν καταθέσει τα όπλα. Όλοι τους είχαν εξαντληθεί στο έπακρο... Άλλοι έμοιαζαν κυριολεκτικά με σκελετούς. Αντί για ρούχα κρέμονταν από τους ώμους τους κάτι απίθανα κουρέλια. Στο κέντρο της ομάδας βρίσκονταν ένας ψηλός κι' αδύνατος παπάς, φορώντας το καλυμαύχι του... Φυσούσε κρύος αέρας και όλη η ομάδα κάτω από τα σπρωξίματα των συνοδών-στρατιωτών, κατευθυνόταν με πηδηματάκια προς τη Χάβζα. Μερικοί όταν μας αντίκρυσαν, άρχισαν να κλαίνε δυνατά ή μάλλον να ουρλιάζουν, μια και ο ήχος που ξέφευγε από τα στήθη τους, έμοιαζε περισσότερο με ουρλιαχτό κυνηγημένου ζώου» . Ο Φρούνζε περιέγραψε και άλλο ένα περιστατικό. Όταν περνούσαν δίπλα από μια ομάδα αιχμάλωτων Ελλήνων στη Μερζιφούντα, ένας από τους αιχμαλώτους φώναξε στη σοβιετική αντιπροσωπεία ότι ήταν και αυτοί ένοχοι γιατί ενίσχυαν τον Κεμάλ και τους Τούρκους. Το συναίσθημα αυτό των ανταρτών του δυτικού Πόντου ήταν εξαιρετικά έντονο. Ο οπλαρχηγός Κισά Μπατζάκ (Κοντοπόδης) διακύρησσε: «... oι Ρώσοι κομμουνιστές δώσανε όπλα στον Κεμάλ για να χτυπήσει εμάς, του έδωσαν υποστήριξη, απελευθέρωσαν όλους τους Τούρκους στρατιώτες που είχαν συλλάβει αιχμαλώτους όταν μπήκαν στην Τραπεζούντα». Υποστήριζε ότι οι κομμουνιστές κατέδιδαν τις προσπάθειες προμήθειας οπλισμού των ανταρτών από τη Ρωσία και παρέδιδαν Πόντιους στους Τούρκους.

Ο Φρούνζε έγραφε τα εξής για την πολιτική του Τοπάλ Οσμάν: «...όλη αυτή η πλούσια και πυκνοκατοικημένη περιοχή της Τουρκίας, ερημώθηκε σε απίστευτο βαθμό. Απ' όλο τον ελληνικό πληθυσμό των περιοχών της Σαμψούντας, της Σινώπης και της Αμάσειας απόμειναν μόνο μερικές ανταρτοομάδες που περιπλανιόντουσαν στα βουνά. Εκείνος που έγινε περισσότερο γνωστός για τις θηριωδίες του ήταν ο αρχηγός των Λαζών Οσμάν Αγάς, ο οποίος πέρασε δια πυρός και σιδήρου με την άγρια ορδή του όλη την περιοχή.»

Ο Αράλοβ, σοβιετικός πρέσβης στην Άγκυρα, ενημερώθηκε στη Σαμψούντα από τον αρχιστράτηγο Φρούνζε. Ο Φρούνζε του είπε ότι είχε δει πλήθος Έλληνες που είχαν σφαγιαστεί, «βάρβαρα σκοτωμένους Έλληνες -γέρους, παιδιά, γυναίκες». Προειδοποίησε επίσης τον Αράλοβ για το τι επρόκειτο να συναντήσει πτώματα σφαγιασμένων Ελλήνων τους οποίους είχαν απαγάγει από τα σπίτια τους και είχαν σκοτώσει πάνω στους δρόμους.

Για το θέμα αυτό ο Αράλοβ είχε ιδιαίτερη συνομιλία με τον Κεμάλ. Αναφέρει ο ίδιος: «Του είπα (του Κεμάλ) για τις φρικτές σφαγές των Ελλήνων που είχε δει ο Φρούντζε και αργότερα εγώ ο ίδιος. Έχοντας υπ' όψη μου τη συμβουλή του Λένιν να μην θίξω την τουρκική εθνική φιλοτιμία, πρόσεχα πολύ τις λέξεις μου...» Ο Κεμάλ απάντησε ως εξής στις «επισημάνσεις» του Φρούνζε: «Ξέρω αυτές τις βαρβαρότητες. Είμαι κατά της βαρβαρότητας. Έχω δώσει διαταγές να μεταχειρίζονται τους Έλληνες αιχμαλώτους με καλό τρόπο... Πρέπει να καταλάβετε τον λαό μας. Είναι εξαγριωμένοι. Ποιοι πρέπει να κατηγορηθούν για αυτό; Εκείνοι που θέλουν να ιδρύσουν ένα "Ποντιακό κράτος" στην Τουρκία...»

Ο Φρούνζε στο βιβλίο του «Αναμνήσεις από την Τουρκία» γράφει: «Από τους 200.000 Έλληνες που ζούσανε στη Σαμψούντα, τη Σινώπη και την Αμάσεια έμειναν λίγοι μόνο αντάρτες που τριγυρίζουν στα βουνά. Το σύνολο σχεδόν των ηλικιωμένων, των γυναικών και των παιδιών εξορίστηκαν σε άλλες περιοχές με πολύ άσχημες συνθήκες. Πληροφορήθηκα ότι οι Τσέτες του Οσμάν Αγά (σ.τ.σ. Τοπάλ Οσμάν) έσπειραν τον πανικό στην πόλη Χάβζα. Έκαψαν, βασάνισαν και σκότωσαν όλους τους Έλληνες και Αρμένιους που βρήκαν μπροστά τους. γκρέμισαν όλες τις γέφυρες. Παντού υπήρχαν σημάδια γκρεμίσματος. Η διαδρομή από την πόλη Καβάκ προς το πέρασμα Χατζηλάρ θα μείνει για πάντα στη μνήμη μου όσο θα ζω. Σε απόσταση 30 χιλιομέτρων συναντούσαμε μόνο πτώματα. Μόνο εγώ μέτρησα 58. Σ' ένα σημείο συναντήσαμε το πτώμα μιας ωραίας κοπέλας. Της είχανε κόψει το κεφάλι και το τοποθέτησαν κοντά στο χέρι της. Σε κάποιο άλλο σημείο υπήρχε το πτώμα ενός άλλου ωραίου κοριτσιού, 7-8 χρονών, με ξανθά μαλλιά και γυμνά πόδια. Φορούσε μόνο ένα παλιό πουκάμισο. Απ' ότι καταλάβαμε, το κοριτσάκι καθώς έκλαιγε, έχωσε το πρόσωπό του στο χώμα, δολοφονημένο από το κάρφωμα της λόγχης του φαντάρου.»

Η τελευταία πράξη του δράματος γράφτηκε στη Σμύρνη, την πρωτεύουσα της Ιωνίας, τον Σεπτέμβριο του 1922, κάτω από τα απαθή βλέμματα των συμμάχων μας και ενώ ο ελληνικός στρατός είχε αποχωρήσει, εγκαταλείποντας τους Έλληνες της Ιωνίας στο έλεος των κεμαλικών στρατευμάτων. Όπως γράφει ο Γουίνστον Τσόρτσιλ: «Ο Κεμάλ γιόρτασε τον θρίαμβό του με τη μεταβολή της Σμύρνης σε τέφρα και την τεράστια σφαγή τού εκεί χριστιανικού πληθυσμού».

Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο υπήρξε το αποτέλεσμα της απόφασης των Τούρκων εθνικιστών για επίλυση του εθνικού προβλήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη φυσική εξαφάνιση των γηγενών εθνοτήτων. Το φυσιολογικό μέλλον της Αυτοκρατορίας αυτής το είχε περιγράψει γλαφυρά η Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Η Τουρκία δεν μπορεί να αναγεννηθεί σαν σύνολο γιατί αποτελείται από διαφορετικές χώρες. Κανένα υλικό συμφέρον, καμιά κοινή εξέλιξη που θα μπορούσε να τις συνδέσει δεν είχε δημιουργηθεί! Αντίθετα, η καταπίεση και η αθλιότητα της κοινής υπαγωγής στο τουρκικό κράτος γίνονται όλο και μεγαλύτερες! Έτσι δημιουργήθηκε μια φυσική τάση των διαφόρων εθνοτήτων να αποσπασθούν από το σύνολο και να αναζητήσουν μέσα από μια αυτόνομη ύπαρξη το δρόμο για μια καλύτερη κοινωνική εξέλιξη. Η κρίση της Ιστορίας για την Τουρκία είχε πια βγει: βάδιζε προς την διάλυση.»

Με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η ήττα της οθωμανικής αυτοκρατορίας προοιωνίζεται την αντικατάστασή της από έθνη-κράτη (Τουρκία στο μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας, Ιωνία και Ανατολική Θράκη ενωμένα με την Ελλάδα, Αρμενία, Κουρδιστάν και πιθανόν ανεξάρτητος Πόντος) με βάση τους πληθυσμούς. Οι Έλληνες, οι οποίοι ήταν περισσότεροι από το ένα τέταρτο του συνολικού οθωμανικού πληθυσμού, με τη Συνθήκη των Σεβρών βρέθηκαν να ελέγχουν το ένα έκτο του οθωμανικού εδάφους, ενώ εξαιρέθηκε το έδαφος του Πόντου. Η προοπτική αυτή, που διασφάλιζε εν μέρει τους πληθυσμούς από την πλήρη εξόντωση, δεν υλοποιήθηκε τελικά. Η ελλαδική παρουσία στην Ιωνία την περίοδο 1919-1922 ουδόλως ανέτρεψε τα όσα είχαν δρομολογηθεί από το 1908. Ο τουρκικός εθνικισμός, με την ηγεσία του Κεμάλ Ατατούρκ, έδωσε την ύστατη μάχη του, βοηθούμενος από τους μπολσεβίκους, τους Ιταλούς, τους Γάλλους, τον μουσουλμανικό κόσμο και τον ελληνικό διχασμό. Οι Αμερικανοί υποστήριζαν την ακεραιότητα της Τουρκίας προσβλέποντας σε ένα μελλοντικό προτεκτοράτο.

Πιστεύοντας ότι ενημερώσαμε πλήρως, όλους τους Έλληνες και τους Απόδημους αδελφούς μας για την αναγκαιότητα της Διεθνοποίησης της Γενοκτονίας του Ποντιακού ελληνισμού και ευχαριστώντας τις πηγές από τις οποίες πήραμε τις πληροφορίες μας, θα ευχηθούμε πάλι για την μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, «Ας είναι Αιωνία η Μνήμη τους σε οποιοδήποτε χώρο και γη και είναι τα λείψανα τους».



10. Μαρτυρίες θυμάτων


Ο Χάρης Τσιρκινίδης στο βιβλίο ¨Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ¨ αναφέρει την μαρτυρία του θείου του Ευριπίδη.

«Με πολλά βάσανα επιτέλους φτάσαμε στην Κερασούντα . Η πόλη ήταν γεμάτη από ρακένδυτους πρόσφυγες που έφυγαν από την τρομοκρατία των Τούρκων της υπαίθρου και συγκεντρώνονταν στις πόλεις. Εκεί, στην Κερασούντα, μας προειδοποίησαν οι συμπατριώτες μας ότι μαζεύουν όλους τους Έλληνες και τους μεν μεγάλους τους κλείνουν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου για να τους εξορίσουν κάθε φορά που συμπλήρωνε ο αριθμός των 250 ατόμων, τους δε μικρούς τους οδηγούν με μικρά καΐκια σ΄άγνωστα μέρη.


Στην εκκλησία δεν συμπληρώθηκε ποτέ ο αριθμός 250, γιατί εκεί χωρίς φαγητά , χωρίς νερό, μέσα στις ίδιες τους τις ακαθαρσίες, σε λίγες μέρες πέθαιναν οι περισσότεροι. Με τα ίδια μας τα μάτια είδαμε εγώ και ο αδελφός μου να μεταφέρουν τα παιδιά λίγο παρά έξω από την Κερασούντα κι εκεί να τα παραδίδουν στους άγριους Τσέτες αντάρτες. Αυτοί τα άρπαζαν από τα πόδια και χτυπούσαν τα κεφάλια τους πάνω στα μεγάλα βράχια της ακτής , μέχρι να πεθάνουν»


Ο Σάββας Κανταρτζής εξέδωσε σε βιβλίο τις φοβερές του εμπειρίες το 1975 στην Κατερίνη. Μια από τις συγκλονιστικές αφηγήσεις του αναφέρεται στην καταστροφή του χωριού Μπεϊαλαν, της περιφέρειας Κοτυώρων από τους τσέτες του Τοπάλ Οσμάν. Το Μπεϊαλάν είναι ένα από τα εκατοντάδες ελληνικά χωριά που καταστράφηκαν από τις τουρκικές συμμορίες:

"Τα χαράματα, στις 16 Φεβρουαρίου 1922, ημέρα Τετάρτη, μια εφιαλτική είδηση, ότι οι τσέτες του Τοπάλ Οσμάν έρχονται στο χωριό, έκανε τους κατοίκους να τρομάξουν και ν' αναστατωθούν. Οι άντρες, όσοι βρίσκονταν τη νύχτα στο χωριό, βιάστηκαν να φύγουν στο δάσος... Άλλοι άντρες που είχαν κρυψώνες σε σπίτια και σε στάβλους, τρύπωσαν σ' αυτές και καμουφλαρίστηκαν έτσι που να μην τους υποπτευθεί κανείς. Τα γυναικόπαιδα και οι γέροι κλείστηκαν στα σπίτια και περίμεναν με καρδιοχτύπι να δουν τι θα γίνει... Δεν πέρασαν παρά λίγα λεπτά κι' οι τσέτες , περισσότεροι από 150 έμπαιναν στο χωριό κραυγάζοντας και πυροβολώντας. Τους ακολουθούσαν τούρκοι χωρικοί από τα γειτονικά χωριά. Αυτούς τους είχαν μυήσει στο εγκληματικό σχέδιο τους και τους κάλεσαν για πλιάτσικο.


Μόλις μπήκαν οι συμμορίτες στο χωριό, η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε και ο ορίζοντας πήρε τη μορφή θύελλας που ξέσπασε άγρια. Με κραυγές και βρισιές, βροντώντας με τους υποκόπανους τις πόρτες και τα παράθυρα, καλούσαν όλους να βγουν έξω από τα σπίτια και να μαζευτούν στην πλατεία- αλλιώς απειλούσαν, θα δώσουν φωτιά στα σπίτια και θα τους κάψουν.


Σε λίγο, όλα τα γυναικόπαιδα και οι γέροι, βρίσκονταν τρέμοντας και κλαίγοντας στους δρόμους. Οι συμμορίτες με κραυγές και απειλές υποπτεύθηκαν, από την πρώτη στιγμή, το μεγάλο κακό που περίμενε όλους και δοκίμασαν να φύγουν έξω από το χωριό. Οι τσέτες, πρόβλεψαν ένα τέτοιο ενδεχόμενο και είχαν πιάσει από πριν τα μπογάζια, απ' όπου μπορούσε να φύγει κανείς. Έτσι, μόλις έφτασαν, τρέχοντας, οι κοπέλες στα μπογάζια, δέχτηκαν, από τσέτες που παραμόνευαν, πυροβολισμούς στο ψαχνό. Μερικές έμειναν στον τόπο σκοτωμένες, ενώ οι άλλες τραυματίστηκαν και γύρισαν πίσω.


Οι φόνοι αυτοί αποκάλυψαν για καλά τους εγκληματικούς σκοπούς των συμμοριτών κι' έγιναν το σύνθημα να ξεσπάσει, το τρομοκρατημένο πλήθος των γυναικόπαιδων, που είχε ριχτεί στους δρόμους σε ένα βουβό κι' ασυγκράτητο κλάμα και σε σπαραξικάρδιες κραυγές απελπισίας. Τίποτα απ' όλα αυτά δεν στάθηκε ικανό να μαλάξει την σκληρότητα του τεράτων, που είχε διαλέξει ο Τοπάλ Οσμάν για την "πατριωτική" του εκστρατεία. Σκληροί σαν ύαινες, που διψούν για αίμα, και διεστραμμένοι σαδιστές, που γλεντούν με τον πόνο και τα βασανιστήρια των θυμάτων τους, χύμιξαν μανιασμένοι στα γυναικόπαιδα και τους γέρους, κραυγάζοντας, βρίζοντας, χτυπώντας, κλωτσώντας και σπρώχνοντάς τους να μαζευτούν στην πλατεία.


Οι μητέρες αναμαλλιασμένες, κατάχλομες από το τσουχτερό κρύο και το φόβο, με τα βρέφη στην αγκαλιά και τα νήπια μπερδεμένα στα πόδια τους. Οι κοπέλες άλλες με τους γέρους γονείς κι' άλλες με γριές ή άρρωστους αγκαλιασμένες, περιμαζεύτηκαν με τον κτηνώδη αυτόν τρόπο, στην πλατεία σαν πρόβατα για τη σφαγή, μέσα σε ένα πανδαιμόνιο από σπαραχτικές κραυγές και θρήνους και κοπετούς. Η πρώτη φάση της απερίγραπτης τραγωδίας του Μπεϊαλάν έκλεισε, έτσι, θριαμβευτικά για τους θλιβερούς ήρωες του νεοτουρκικού εγκλήματος γενοκτονίας.


Όταν πια όλα τα γυναικόπαιδα κ' οι γέροι μαζεύτηκαν στην πλατεία, οι τσέτες έβαλαν μπρος την δεύτερη φάση της σατανικής τους επιχείρησης. Διάταξαν να περάσουν όλοι στα δίπατα σπίτια, που βρίσκονταν στην πλατεία και τα είχαν διαλέξει για να ολοκληρώσουν τον εγκληματικό τους σκοπό. Η απροθυμία, που έδειξε το τραγικό αυτό κοπάδι των μελλοθανάτων να υπακούσει στην διαταγή, γιατί ήταν πια ολοφάνερο ότι όλους τους περίμενε ο θάνατος, εξαγρίωσε τους συμμορίτες που βιάζονταν να τελειώσουν γρήγορα την μακάβρια επιχείρηση. Και τότε, σαν λυσσασμένα θεριά, ρίχτηκαν στις γυναίκες, τα μωρά και τους γέρους, και με γροθιές, με κοντακιές και κλωτσιές έχωσαν και στρίμωξαν στα δύο σπίτια τα αθώα και άκακα αυτά πλάσματα, που ο αριθμός τους πλησίαζε τις τρεις εκατοντάδες.


Κι' όταν, έτσι, ήταν σίγουροι πως δεν έμεινε έξω κανένας, σφάλισαν τις πόρτες, ενώ ο άγριος αλαλαγμός από τα παράθυρα, οι σπαραξικάρδιες κραυγές, το απελπισμένο κλάμα κι' οι βοερές ικεσίες για έλεος και βοήθεια, σχημάτιζαν μια άγριας τραγικότητας μουσική συναυλία, που ξέσκιζε τον ουρανό κι' αντιβούιζε στα γύρω βουνά και δάση...


Και τώρα δεν έμενε παρά η τρίτη και τελική φάση της πατριωτικής... επιχείρησης των θλιβερών ηρώων-συμμοριτών του Τοπάλ Οσμάν. Δεν χρειάστηκαν παρά μια αγκαλιά ξερά χόρτα και μερικά σπασμένα πέταυρα (χαρτόματα) ν' ανάψει η φωτιά. Και σε λίγο τα δύο σπίτια, έγιναν πυροτέχνημα και ζώστηκαν, από μέσα κι' απ' έξω, από πύρινες γλώσσες και μαυροκόκκινο καπνό. Το τι ακολούθησε την ώρα εκείνη δεν περιγράφεται.


Οι μητέρες ξετρελαμένες, έσφιγγαν, αλαλάζοντας και τσιρίζοντας με όλη τη δύναμη της ψυχής τους, στην αγκαλιά τα μωρά τους, που έκλαιγαν και κραύγαζαν "μάνα, μανίτσα!". Οι κοπέλες και οι άλλες γυναίκες με τους γέρους γονείς, τα παιδιά και τους αρρώστους, κραύγαζαν και αρπάζονταν μεταξύ τους σαν να ήθελαν να πάρουν και να δώσουν κουράγιο και βοήθεια, καθώς έπαιρναν φωτιά τα μαλλιά και τα ρούχα τους κι' άρχισαν να γλύφουν το κορμί οι φλόγες. Κραυγές, που ξέσκιζαν το λαρύγγι και τ' αυτιά, φωνές μανιακές και κλάματα βροντερά, άγρια ουρλιαχτά ανθρώπων, που έχασαν από τρόμο και πόνο τα μυαλά τους, χτυπήματα στα στήθη, στον πυρακτωμένο αέρα και στους τοίχους - χαλασμός κόσμου, ένα ζωντανό κομμάτι από την κόλαση στη γη! Αυτή την εφιαλτική εικόνα παρίσταναν, τα πρώτα λεπτά, τα δύο σπίτια που τα είχαν αγκαλιάσει οι φλόγες.


Μερικές γυναίκες και κοπέλες στον πόνο, την φρίκη και την απελπισία τους, δοκίμασαν να ριχτούν από τα παράθυρα, προτιμώντας να σκοτωθούν πέφτοντας κάτω ή με σφαίρες από όπλο, παρά να υποστούν τον φριχτό θάνατο στην φωτιά. Οι τσέτες που απολάμβαναν με κέφι και χαχανητά το μακάβριο θέαμα, έκαναν το χατίρι τους - πυροβόλησαν και τις σκότωσαν.


Δεν κράτησε πολλά λεπτά, αυτή η σπαραξικάρδια οχλοβοή, από τους αλαλαγμούς, τις άγριες κραυγές, τα τσουχτερά ξεφωνητά και το ξέφρενο κλάμα. Στην αρχή ο τόνος της οχλοβοής ανέβηκε ψηλά, ως που μπορούν να φτάνουν κραυγές, ξεφωνητά και ξελαρυγγίσματα από τρεις περίπου εκατοντάδες ανθρώπινα στόματα. Γρήγορα όμως ο τόνος άρχισε να πέφτει, ως που μονομιάς κόπηκαν κι' έσβησαν οι φωνές και το κλάμα. Κι' ακούγονταν μόνο τα ξύλα, που έτριζαν από τη φωτιά και οι καμένοι τοίχοι και τα δοκάρια, που έπεφταν με πάταγο πάνω στα κορμιά, που κείτονταν τώρα σωροί κάρβουνα και στάχτη κάτω στο δάπεδο, στα δύο στοιχειωμένα σπίτια το Μπεϊαλάν".
 
πηγή

Η Κρήτη του προηγούμενου αιώνα σε σπάνιο βίντεο!

Μοναδικές εικόνες από την Κρήτη του 1930 στολίζουν το διαδίκτυο!

Η Κρήτη του 1930 απεικονίζονται σε βίντεο διάρκειας περίπου 15 λεπτών, στο οποίο μπορεί κανείς να πάρει μία γερή "γεύση" της πραγματικής Κρήτης.

Στο βίντεο που "ανέβασε" στο Youtube ο χρήστης jianis19 μπορεί να δει κανείς τους Κρητικούς στα Βορίζια να χορεύουν παραδοσιακούς χορούς, με το λυράρη στο κέντρο του κύκλου. Χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες της εποχής κερδίζουν μία θέση στην "αθανασία" που η καταγραφή προσφέρει, ενώ οι Κρητικοί του 21ου αιώνα μπορούν να δουν επίσης τις παραδοσιακές κρητικές φορεσιές, την καθημερινότητα στα Βορίζια του 1930, το σφάξιμο των ζώων για το τραπέζι, αλλά και να καταλάβει από πού προέρχονται οι γνωστές ... κούπες!

Με καμάρι και με το βλέμμα στην κάμερα οι Κρητικοί του 1930 γυρίζουν από χέρι σε χέρι ένα ποτήρι, το οποίο γεμίζει και ξαναγεμίζει με κρασί, το οποίο καταναλώνεται ... άσπρο πάτο!

 

Η κάμερα, αντικείμενο σπάνιο για την εποχή, προσελκύει τους ανθρώπους που δε διστάζουν να διεκδικήσουν (ακόμη και τότε) τα πέντε λεπτά δημοσιότητας που τους αναλογούν, επιδεικνύοντας με καμάρι τις ιδιαίτερες ικανότητές τους: από το πώς "βεντουζάρει" στην παλάμη ένα ποτήρι, μέχρι το πώς ένας άνδρας ανεβάζει και τα δύο του πόδια πάνω στο κεφάλι του!

Οι εικόνες συνεχίζονται με μια βόλτα στην πόλη - πιθανότατα στο Ηράκλειο. Μαζί με τα πρώτα αυτοκίνητα εμφανίζεται και ο πρώτος τροχονόμος. Η ταμπέλα του καταστήματος του Δαμιανάκη δεσπόζει στην "καρδιά" της πόλης, η αγορά σφύζει από κόσμο, οι νοικοκυρές καθισμένες η μία δίπλα στην άλλη, δουλεύουν τα εργόχειρά τους.

Ιδιαίτερο χαρακτήρα στο βίντεο δίνει η πομπή κληρικών και πιστών. Πρόκειται πιθανότατα για την περιφορά της κάρας του Αγίου Μηνά, με τις δέουσες τιμές και με πάνδημη συμμετοχή κλήρου και λαού, ενώ το 15λεπτης διάρκειας βίντεο "κλείνει" με ένα περίπατο στα δρομάκια του χωριού μετά μουσικής ... και (φυσικά) κρασιού!

Όσο για τον jianis19 ... δε γνωρίζουμε τίποτα γι'αυτόν, όμως το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τον ευχαριστήσουμε για αυτές τις μοναδικές εικόνες!

πηγή

Η παραδοσιακή ενδυμασία της Σινασού

Συντάχθηκε απο τον Κυριάκο Η. Βλασιάδη

Γυναικεία:

Από τις πιο όμορφες αναμνήσεις των γυναικών της Σινασού, ήσαν αυτές που είχαν σχέση με τις παραδοσιακές τους φορεσιές , που ήσαν από τις πιο πλούσιες και τις πιο αρχοντικές του Μικρασιατικού και Καππαδοκικού Ελληνισμού. Και ενώ έπαψαν οι περισσότερες να τις φορούν από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, όχι μόνο δεν τις ξέχασαν, αλλά με χίλιες προφυλάξεις και προσωπικούς κινδύνους, κατόρθωσαν να τις μεταφέρουν σχεδόν ανέπαφες στην Ελλάδα, κατά την Ανταλλαγή του ’24, σαν ευλαβικά κειμήλια μιας ανεπίστρεπτης εποχής.

Η γυναικεία φορεσιά, ήταν ίδια ,γιορτινή ή καθημερινή. Άλλαζαν μόνο στα υφάσματα. Μεταξωτά για τις Κυριακές κι’ εορτές ,βαμβακερά ή τσόχινα για τις καθημερινές.

1.Ιμάτ[ι]: Πουκάμισο που φορούσαν κατάσαρκα από βαμβακερό ύφασμα ή χασέ ή κάμποτο που το έφερναν από την Πόλη. Είχε δαντελένιο γιακά , έφτανε μέχρι την μέση της κνήμης και είχε μακριά φαρδιά μανίκια. Υπήρχαν και κοντομάνικα και ξεμανίκωτα. Είχαν άνοιγμα στο λαιμό, μέχρι το στήθος ,για τον θηλασμό.

2 . Ζιπούνα ή βαμβακούλα: Είδος κοντού παλτού, ή μακριάς ζακέτας, που έφτανε μέχρι τους μηρούς και είχε στενά μανίκια. Τον χειμώνα ήταν μάλλινη με μια εσωτερική στρώση από βαμβάκι, σαν καπιτονέ και το καλοκαίρι βαμβακερή. Η νυφική και η γιορτινή ήταν από μετάξι.

3 . Σαλβάρι: Μακριά φαρδιά βράκα που την έδεναν στη μέση με το βρακοζώνι.. Είχε πολλές σούρες κάτω χαμηλά και τις έσφιγγαν με κορδόνι στους αστραγάλους. Από τη μέση μέχρι τον μηρό ήταν από φτηνό ύφασμα, χασέ ή κάμποτο. Από το μηρό και κάτω που ήταν ορατό από τα ανοίγματα του έντερί, ήταν από ακριβό πολύχρωμο ύφασμα (συχνά μεταξωτό) και το κομμάτι αυτό το έλεγαν τα πατσάδια.

4 . Τραχηλιά: Τετράγωνο ύφασμα από βελούδο, βυσινί ή μπλέ. Δενότανε πίσω με τέσσερις κορδέλες ,τα γόλια. Οι νυφικές και οι γιορτινές ήταν χρυσοκεντημένες ή ασημοκεντημένες .Άλλοι, τις έφερναν από την Πόλη έτοιμες, ενώ άλλες τις αγόραζαν από το Προκόπι και τις έραβαν οι ντόπιες κεντήστρες .

5 . Γιλέκο: Χωρίς μανίκια, από σκούρο μπλέ, μπορντό ή καφέ βελούδο ή τσόχα, χρυσοκεντημένο ή ασημοκεντημένο. Η πλάτη ήταν από φθηνότερο ύφασμα.

6 . Αντερί [εντερί]: Ήταν η αρχαία αναξυρίδα. Είναι εξωτερικός επενδύτης από μεταξωτό ή βαμβακερό ύφασμα , με φαρδιές ρίγες κόκκινες, κίτρινες ή μπλε . Μακρύ ως τον αστράγαλο, και ανοιχτό εμπρός κατακόρυφα. Ανοιχτό επίσης ήταν και στα πλάγια από τον μηρό και κάτω, για να ευκολύνει το περπάτημα αλλά και να προσδίδει χάρη στη γυναίκα. Τα μανίκια ήταν μακριά και ευρύχωρα. Το αντερί που ήταν από τσόχα το έλεγαν ντολαμά. Τα υφάσματα έρχονταν από την Πόλη και τα έραβαν ντόπιες μοδίστρες και ραφτάδες (τερζήδες).

7. Ποδιά ή [πεσκίρ]: Γινόταν από σκουρόχρωμο λεπτό ύφασμα, σαν αλπακάς. Οι γιορτινές και οι νυφικές , ήταν βελούδινες , χρυσοκέντητες ή ασημοκέντητες, και είχε τέλειωμα από άσπρο ή κόκκινο σιρίτι για ομορφιά. Στη μέση δενόταν με κορδόνια ,τα [γόλια] από μπρισίμι ,πού κατέληγαν σε κρόσσια και κρέμονταν μπροστά.

8 . Ζωνάρι [ή ζουνάρ]: Ήταν μεταξωτό πολύχρωμο , το φορούσαν μόνο οι παντρεμένες , πάνω από την ποδιά και πάνω του στερέωναν τον τοκά [ασημένια πόρπη].

9 . Φέρμενε ή σάλτα: Κοντογούνι , ζακέτα ριχτή, με μακριά μανίκια, από βελούδο η τσόχα, μπλε, ραφ, καφέ ή μπορντό, ανάλογα με τον χρωματισμό της κάθε φορεσιάς. Δεν κούμπωνε μπροστά, για να φαίνεται η χρυσοκεντημένη τραχηλιά. Είχε τα ωραιότερα κεντήματα με χρυσοκλωστή ή ασημοκλωστή σε ολόκληρη τη φορεσιά, κεντημένα από τεχνίτες της Πόλης.

10 .Κορσάζο και μπολκάκι: Αυτά φορέθηκαν τα τελευταία χρόνια, όταν άρχισαν να έρχονται τα ευρωπα’ι’κά ρούχα από την Πόλη. Το κορσάζο ήταν κοντό εφαρμοστό κεντημένο γιλέκο με σιρίτια μπροστά στο στήθος ,ενώ το μπολκάκι ,φτιαγμένο από διάφορα υφάσματα, εφαρμοστό, που κούμπωνε όλο εμπρός με πολύ μικρά κουμπάκια.
11 . Γουνί [γούνα]: Κοντό πανωφόρι τσόχινο εσωτερικά επενδυμένο με γούνα από διάφορα ζώα, για τα χειμωνιάτικα κρύα.
12 . Κεφαλόδεσμος: Καθημερινά φορούσαν το φακιόλι άσπρο ή καφέ τουλμπάνινο μαντήλι και έπλεκαν τα μαλλιά τους σε λεπτές κοτσίδες, τα φιτίλια. Για επίσημο είχαν τον γιασμά, σκούρο μαντήλι σταμπωτό με λουλούδια που περιμετρικά είχε μπιμπίλες πλεγμένες με το βελονάκι, σε διάφορα χρώματα. Έκαναν το μαντήλι τρίγωνο, η μια γωνία έπεφτε πίσω και οι άλλες δύο περνούσαν σταυρωτά κάτω από το σαγόνι γύρω από τα μάγουλα και τις στερέωναν στην κορυφή, φροντίζοντας να φαίνονται οι ωραίες μπιμπίλες. Ο κεφαλόδεσμος λεγόταν και μαγουλίκα,[αρχαία : ποφτάριον]
13 . Κοσμήματα : Στο στήθος τους έφερναν αρμαθιές από φλουριά τρυπημένα και ενωμένα με κορδέλες. Ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση φορούσαν δύο , τρείς ή και περισσότερες σειρές. Φορούσαν επίσης βραχιόλια και δαχτυλίδια, όχι όμως κάτι το ιδιαίτερα βαρύ και εξεζητημένο.
14 . Κολτζάχια: Πρόσθετα μανίκια για να προφυλάσσεται η φορεσιά κατά τις διάφορες καθημερινές εργασίες του σπιτιού ,[τ΄άργατα], που αναφέρονται και στο σινασίτικο τραγούδι : «Μάναμ’ ήρτεν η Άνοιξη..….ξέβαν τα σ[χ]ίλια τ’ άργατα τα θέλουν σ[χ]ίλια σ[χ]έρια».
15 . Αρχαλέτς : Απαραίτητο εξάρτημα στη φορεσιά για τις καθημερινές δουλειές. Ήταν τριγωνικό ύφασμα, (πολλές φορές βελούδο),χονδρό, παραγεμισμένο με βαμβάκι ,που το έβαζαν μόνο στο δεξιό ώμο για προστασία, αφού ακουμπούσαν τη στάμνα με το νερό. Στολισμένο με διάφορα κεντίδια, κουκούλια, ψεύτικα νομίσματα και μικρά όστρακα, τοποθετημένα με την προσωπική φροντίδα της κάθε Σινασίτισσας, σε μια προσπάθεια διάκρισης. Το έδεναν γύρω από τη μέση της γυναίκας ,με δικό του ένθετο κορδόνι ,που η μια άκρη του ήταν ραμμένη στην κορυφή του






Ανδρική:



Για την ανδρική παραδοσιακή φορεσιά της Σινασού, δεν υπάρχουν αρκετά γραπτά στοιχεία, καθ’ όσον , εξαφανίσθηκε πολύ νωρίς .Δηλαδή ,από τις αρχές του 19ου αιώνα. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της φυγής των Σινασιτών στην Κωνσταντινούπολη, από τα μικρά τους χρόνια, αμέσως δηλαδή μετά το σχολείο.
Από εκεί ,υιοθέτησαν τα «φράγκικα» της Πόλης , ή τα « πολίτικα», όπως τα έλεγαν στη Σινασό. Αυτό όμως έγινε ουσιαστικά από την ανάγκη των Σινασιτών εμπόρων της Πόλης ,για να μπορούν να συναναστρέφονται με τους άλλους εμπόρους και τους λοιπούς συνεργαζόμενους μαζί τους.
Οι γεροντότεροι Σινασίτες της γενιάς της Ανταλλαγής (Οκτώβριος του 1924),δεν θυμόντουσαν κανέναν που να φορούσε στη Σινασό, τα παραδοσιακά του ρούχα, εκτός από ένα μόνο κομμάτι που φορούσαν οι ηλικιωμένοι. Τη γούνα, το γουνί, όπως το έλεγαν. Ήταν ένα είδος επανωφοριού, με εξωτερικό μάλλινο σκουρόχρωμο χονδρό ύφασμα, και στο εσωτερικό του ήταν ντυμένο με γούνα διαφόρων ζώων, όπως ,λύκου, αλεπούς, προβάτου ή σαμουριού (νυφίτσας). Και αυτό, γιατί ως γνωστό, η Σινασός έχει μεγάλο υψόμετρο, όπως όλη η Καππαδοκία.
Η πιο ακριβή και πιο όμορφη ,ήταν η σαμουρόγουνα, που ήταν και το στοιχείο που πρόδιδε την οικονομική κατάσταση. Τις Κυριακές, φορούσαν την πιο ακριβή και όμορφη, άνδρες και γυναίκες. Είχε στητό γιακά, η ανδρική όμως γούνα ήταν μακριά ,μέχρι κάτω από τα γόνατα.
Στο κεφάλι οι άνδρες, σχεδόν υποχρεωτικά, φορούσαν το φέσι, (φες’) από βυσινί τσόχα , και από την κορυφή του κρεμόταν η φουντωτή μαύρη φούντα, το πουσκούλ. Στο λαιμό έβαζαν το σάλι, (σαλ’), ένα είδος κασκόλ.
Στο σώμα ,κατάσαρκα, είχαν το πουκάμισο, από πάνω του είχαν το γιλέκο, μετά τη ζακέττα και τέλος τη γούνα (το γουνί), που είχε τη γούνα στο εσωτερικό μέρος.
Στη μέση είχαν το ζωνάρι και στο εσωτερικό είχαν τα σαλβάρια (βράκες),δεμένα χαμηλά στους αστραγάλους.
Στα πόδια είχαν τα γαλτσίνια, τις κουντούρες , τα γεμενιά, τις γαλότσες, ή τα «πολίτικα» λάστιχα για τις βροχές. Τα γαλτσίνια των ανδρών είχαν λαιμό μέχρι ψηλά τα γόνατα.
Τα ευρωπα΄ι ΄κά ρούχα ήλθαν πολύ νωρίς στη Σινασό και τα έλεγαν «τσατάλες», από τα δύο παντζάκια του παντελονιού. Επίσης, φορούσαν το γιλέκο, το ζακέτο (σακάκι), το παλτεσού και το σουρτούκο ή παλτό.
Για την παιδική φορεσιά, δεν υπάρχουν, σχεδόν , καθόλου στοιχεία, εκτός από το ότι φορούσαν τα «χηράδια», που ήταν μάλλινη σκούρα ζιπούνα, σαν παλτό, με στενό και στητό γιακά, που κούμπωνε, με τσέπες δεξιά και αριστερά. Στα πόδια φορούσαν και τα παιδιά γαλτσίνια, δερμάτινα παπούτσια, με καρφιά όμως.
Στο Σωματείο μας, υπάρχουν αρκετά κομμάτια από παλιές αυθεντικές φορεσιές, κυρίως γυναικείων, ένα ανδρικό «γουνί» και ένα φέσι, όλα προσφορές από Σινασίτες .



πηγή:  Σωματείο η "Νέα Σινασός"

Ίσσος από την Σινασό

Ο τόπος και το τραγούδι του - "Η ξενιτιά του Πολυπόταμου"

Γυναικεία νυφική ενδυμασία Καλαμωτής Χίου

Γυναικεία νυφική ενδυμασία Καλαμωτής Χίου, 19ος - 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 4603 Η φορεσιά παρουσιάζει πολλά κοινά στοιχεία με την φορεσιά από το Πυργί. Μοναδικά στολίδια της τα περίτεχνα, πολύχρωμα κεντήματα στην ποδιά και το πτυχωτό φουστάνι και ο ιδιόμορφος κεφαλόδεσμος με το αραχνοΰφαντο, βαμβακερό μαντήλι, την παπαζίνα. Ενδιαφέρον στοιχείο της ενδυμασίας είναι οι ζώνες που κρέμονταν από τη μέση, ο αριθμός των οποίων υποδήλωνε στα προξενιά της κοπέλας.

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/8C27E77458C58A6F096D5AC0445E2756F4C9BF35.html?start=2