marX'ın dönüşü - genco erkal

“halkın bir bölümünü her zaman, tümünü bir zaman kandırabilirsiniz ama tümünü her zaman kandıramazsınız.”
abraham lincoln

ben das kapital'i okumadım, komünist manifesto'yu da okumadım, çünkü okusam bile anlamam diye düşündüm. bu oyun benim karl marx'ı anlamaya başlangıç dersim oldu. isterdim ki izleme şansı bulanlar da en az benim kadar kıymetini bilsinler ama yanımda oturan kadın gürültülü hareketlerle kah çantasından rujunu çıkardı tazeledi, kah sakız çıkardı çiğnedi, durmadan üfleyip püfledi. dayanamayıp, "yeter" diye tıslamamla kıpraşmayı kesti de oyuna odaklanabildim. benim merak ettiğim, acaba adı "marx'ın dönüşü" olan bir oyuna hangi beklentiyle geldi de, aradığını bulamadı.

bu oyunla ilgili yazıları okurken "bir tür devrimci stand up" tanımlamasını gördüm, bildiğim en popüler stand upçının cem yılmaz olduğu gerçeğinden yola çıkarsak, yani onun yaptığı stand up ise, bu oyuna stand up tanımlaması yapan insan çok net olarak; ya stand up izlememiştir, ya da bu oyunu izlememiştir.

genco erkal sahneye çıktığında adam çok yaşlı artık, imkanı yok tek başına 80 dakikayı götüremez dedim ama tükürdüğümü keyifle yaladım. son dakikasına kadar tiratları kusursuz, oyunculuğu kusursuz, dikkati sürekli üzerinde toplayan, ufak çıkışlarla oyundan kopmamızı engelleyen, böyle riskli bir oyunu zevkle izlettiren bir usta vardı sahnede.

üstün oyunculuk metindeki bazı pürüzlerin görmezden gelinmesine sebep oldu. "marx bile kendi teorilerine körü körüne inanmazdı, herşeyi sorgulayın." mesajını, "ben marxist değilim" ifadesiyle vermelerini yersiz ve yetersiz buldum ama das kapital'in eleştirdikleri geçmişte kalmadı, marx'ın öyle bir öngörüsü vardı ki günümüzde yaşadıklarımız için bile rahatça kapital'den çıkarımlarda bulunabiliriz vurgusu güzeldi.

gözlerin "mülkiyet hırsızklıktır diyen ama kendi payını isteyen." bakunin'in sahnede vücut bulmuş halini aradığı bu tek kişilik oyunda, en sevimli anektodlar ise karısı jenny'nin 'sansür heyetininin kapital'in basılmasına okumadıkları için izin verdikleri' ve 'kitabı en çok eleştiren kişinin engels olmasının sebebinin ise başkalarının çok karmaşık bulup okumaması' olmasıyla ilgili olanlardı.

--- spoiler ---

"seçim yapılıyor evet, fakat demokrasi yok."
---
din ruhsuz bir dünyanın ruhu, kalpsiz dünyanın bir kalbidir. din ezilenlerin iniltisidir. din kitlelerin afyonudur.
---
haklı olduğumu kanıtlamaya karar verip, çalıştığım gazeteyi kapatmaya karar verdiler.
---
sürülürseniz parise gidin, memleketinizde ne kadar azılı bir komünist olduğunuzu anlatın.
---
halka yoksulluklarını unutturmak için millliyetçiliği ön plana çıkartıyorlar.
---
ingiliz erkekleri ingiliz yemeklerine benzer. (yüzünü buruşturarak)
---
`güçsüzken dalkavukluk edenler, iktidara geldiklerinde zorbalık yapacaklardır.`
---
ifade özgürlüğüne inanıyorlar ama belli sınırlar içerisinde, onlar da liberal! (ölümden sonraki hayat için)
---
şu gülünç milli sınırlar ortadan kalksın, pasaportsuz vizesiz yaşayalım.

--- spoiler ---