(10) - ARUH TULAK BALA DI PASIMPANGAN

Samasa orang Banjar di Sungai Ganal maulah bandang sakali satahun, boleh disambat tiap parit atawa kampong maulah aruh tolak bala sabalum turun samai. Inya diulah kada oleh orang Banjar haja, taumpat jua orang Jawa awan orang Malayu. Matan Parit 13 Bagan Tarap, sasain basasar ka Parit 12, Parit 11, Parit 10 sampailah ka Parit Satu ( kunci air ganal ) pahabisannya.

Amun ditiring sakali imbas, maulah aruh tulak bala tu saja baik Tujuannya supaya bandang musim di hadap kada bapanyakit, dapat pulang hasil banih nang tabaik pada musim sudah. Tagal, amun ditiring matan ajaran agama Islam, di situ kaya ada paulahan baangsur syirik . Napa tidaknya, amun aruh tu baulah hayam baparapah, makanan macam-macam , imbah tu diandaki pulang di ancak batujuan hagan mambari makan hantu !.

Tagal munasaba haja dangsanak kai. Masa tu orang nang paham tantang agama Islam bilang saikit banar. Tu gin cuma tuan-tuan guru nang suah balajar di pondok. Nang lainnya, boleh disambat hanyar jadi mualaf ! ( Minta maaf ulun manyambat kayaitu. Ulun mambandingkan kaadaan masa tu awan masa wahini , tahulah ).

Tuan-tuan guru nang ada di kawasan Sungai Ganal masa tu di antaranya : Kiyai Haji Ehsan – Kampung Lubok Pusing ( Guru tarikat sulok ), Labai Md. Noor – Kampung Bagan Tarap, Tuan Guru Haji Ismail – Kampung Parit 12, Tuan Guru Haji Ahmad Basir ( orang Malaka ) – Kampung Parit 9, Tuan Guru Haji Karim awan Tuan Guru Haji Ishak – Kampung Parit 6, Tuan Guru Haji Hakim – Kampung Parit 5, Tuan Guru Haji Baha – Kampung Parit 3, Tuan Guru Haji Othman Sidek awan Tuan Guru Haji Ahmad Faqeh – Kampung Sungai Haji Dorani, Tuan Guru Haji Mohd. Yatim ( bakas Kadhi ) – Kampung Parit 3 Sungai Haji Dorani.

Hidin tu pulang amun maajar babacaan di surau atawa masigit cuma tantang ilmu Usul ( sifat 20 ), tantang sambahyang, puasa awan zakat. Talabih harat saikit adalah babacaan pasal Hadis. Hidin gin kada tapi maharung banar paulahan orang banyak nang ada baulah macam-macam tu. Hidin badiam maniringkan haja…

Boleh jadi hidin kada pati managur banar tantang paulahan baangsur syirik tu, pasal masa tu orang kabanyakan hanyar handak mula mamaraki balajar agama Islam. Sakulah Agama tatinggi saikit masa tu hanyar ada di Pakan Sungai Ganal awan Batu 38 , Sabak. Amun talalu karas kaya wahini, mau haja bukahan sabarataan balajar agama, sako…

Naah… talayau panjang pulang ulun nih bacarita !.

Babulik carita pasal aruh tulak bala tadi. Inya diulah samasa parak ari sanja. Kabiasaannya diulah di pasimpangan jalan atawa di kuala parit . Sabarataan orang di parit atawa kampong tu , masing-masing datangan mambawa saraba makanan. Ada nang mambawa pulut kuning, walateh, wadai habang wadai putih tamasuk jua makanan nang lainnya.

Bila hudah takumpulan sabarataan, dibacakanlah doa salamat tolak bala. Imbah tu, makanan nang dibawa tadi dimakan sabarataan di situ sampai habis. Amun ada makanan nang kada habis dimakan , kada boleh dibawa bulik. Ditinggal di situ pang saadanya. Ujar, amun dibawa bulik, kainak balanya kada mau hilang !.

Bila kabanyakan parit-parit kawasan Sungai Ganal hudah baulah aruh tulak bala, hanyar aruh tulak bala pahabisan diulah di kuala kunci air ganal di Parit 1, Sungai Ganal. Aruh tulak bala di situ tabarung banyak orang Malayu nang maulah. Jadi lagilah macam-macam khurafat diulahi , tamasuk ada nang basumbalih kambing hirang, mahanyutkan sampilut ( sasampanan halus diulah matan upih pinang ) ka dalam parit ganal masa ari sanja .Di dalam sampilut tu diandaki bamacam-macam makanan tamasuk walateh banih , pisang barangan, jarum awan banang, diandaki lilin pulang di hadapan di buritan sampilut tu…( Bilang kaya adat Hindu pang amun ditiring ! )

Didangar habar, amun aruh tulak bala di kuala Sungai Ganal parak bagan laut lagi harat ulahannya. Nang maulah tu bakambuh antara orang Malayu awan orang Cina bagan. Nang orang Cina mainta supaya salamatan bagana di kawasan bagan awan jangan diganggu oleh hantu laut. Nang Malayu pulang mainta supaya sunyaan bala atawa hantu di kawasan bandang nang hudah takumpulan di kuala, supaya dapat dihalau jauh ka tangah laut. Kada babulik ka daratan lagi , angkuhannya .

Aruh tulak bala tu pulang habarnya ada saekung bomoh Malayu nang harat datang matan Bagan Datok, Perak. Bapakaian saraba hirang, balaung bakaris. Biasanya aruh tulak bala tu paling kurang manyumbalih saekung kambing hirang. Kapala kambing tu kada magan dimasaki. Inya di cucuk awan kayu panjang , ditajak pulang di pinggir laut sampai buruk saurangnya di situ !.

Bila imbah haja baulah aruh tolak bala sunyaan parit atawa kampong di Sungai Ganal, labih kurang saminggu dua, hanyarlah boleh masing-masing marandam padi banih hagan bamula musim babandang.

Tagal, adat maulah aruh tolak bala di pasimpangan jalan tu sudahnya sasain baubah tahun ka tahun. Hudah ada nang maulah di surau atawa masigit haja bacampur pulang awan babacaan Yasin. Bila sampai musim babandang dua kali satahun, adat aruh tulak bala sasain kadada lagi diharungi oleh orang Banjar, Jawa awan Malayu nang baulah bandang.

Asa ulun babarapa sabab maka jadi kayaitu. Partamanya, orang nang jadi katuha maulah aruh tulak bala tu sasain tuhaan atawa matian. Nang anuman pulang kada pati maharung awan mahirani adat nang kayaitu lagi. Kaduanya boleh jadi kada pati sawatan baulah parabia kayaitu, sabab musim babandang parak antara samusim awan samusim – kira-kira 6 bulan haja. Nang katiganya , anak orang Banjar Sungai Ganal hudah banyak nang balajar di sakolah agama. Hudah ganalan. Tahu sarba saikit hukum ulahan syirik awan bid’ah kaya nang dipadahkan di atas tadi.

Wahini alhamdulillah, paulahan tulak bala bacampur khurafat syirik tu kadada lagi diamalkan orang Banjar. Orang Banjar Sungai Ganal gin wahini banyak nang jadi ustaz maajar di sakulahan Kabangsaan atawa sakulahan agama. Hudah ada nang jadi johan qari mambaca Quran peringkat kabangsaan, hudah ada jadi kadi, hudah ada jadi pangarah di Jabatan Agama Islam Salangor, jadi Pagawai Daerah, , pangarah itu pangarah ini, jadi doktor, jadi loyar. Macam-macam lagi !…..

Pendeknya, boleh disambat wahini amun dilihati pagawai-pawagai dalam bidang agama, di mana haja daerah dalam nagri Salangor, bahamburan pang orang Banjar matan Sungai Ganal . Banjar Sungai Ganal saja harat !.

Dicoret:

Sungai Haji Dorani, Sungai Ganal.

27 Oktober 2005 / 23 Ramadhan 1426.

saja harat angahnya, rameei jua ulun membacai kisah banjar bubuhan kita.
ulun nih kiranya urang anum jadi kada tahu adat2 bahari, kiranya kisah nih bulih dijadikan arkib sejarah banjar.
Tahniah jua ulun ucapkan kerana mengulah blogs nih. terima kasih. diharap dapat ditambahi lagi ceritanya...

ulun terganang kayapa kawitan ulun bahari...hehehe