Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες,
Ἀνέτειλε, ἡ μεγαλυτέρα καὶ λαμπροτέρα τοῦ Χριστιανισμοῦ ἑορτή, ἡ βασίλισσα τῶν ἑορτῶν καὶ ἡ πανήγυρις τῶν πανηγύρεων, τὸ Πάσχα τὸ χριστιανικόν, τὸ ἄμωμον καὶ μέγα. Καὶ καλεῖ ὅλους μας, μικροὺς καὶ μεγάλους, πλούσιους καί πένητες, νὰ συμμετάσχουμε μὲ ὅλη τὴν ψυχή μας στὸν πανηγυρικὸ καὶ εὐφρόσυνο ἑορτασμό του. Καὶ εἶναι ἀλήθεια, ὅτι ὅταν φθάσει ἡ ἑορτὴ αὐτὴ, σὰν κάποια ἀόρατη μυστικὴ δύναμη παρακινεῖ ὅλους τούς χριστιανούς, ἀκόμη καὶ αὐτοὺς τοὺς φαινομενικὰ ἀδιάφορους θρησκευτικὰ, νὰ συμμετάσχουν μὲ τὴν καρδιά τους στὴν χριστιανικὴ αὐτὴ πανήγυρη. Νὰ αἰσθανθοῦν στὸ βαθύτερο εἶναι τους μία ἀνεκλάλητη, μυστηριώδη καὶ ἀνέκφραστη τέρψη.
Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ἐπιθυμοῦμε σήμερα μέ τό λόγο μας νὰ συμβάλουμε στὸν οὐσιαστικώτερο καὶ πνευματικώτερο ἑορτασμό του, ὥστε ὁ κάθε χριστιανὸς τέτοιες ἡμέρες νὰ χαίρεται εἰλικρινά, πραγματικὰ, τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ὄχι μόνο διότι τὸ Πάσχα πλαισιώνεται ἀπὸ τὰ γοητευτικώτερα ἔθιμα τοῦ λαοῦ μας ἢ διότι θὰ καταλύσει τὴν αὐστηρὴ νηστεία τῆς Τεσσαρακοστῆς καὶ θὰ γευθεῖ πλούσια ἐδέσματα στὴν ἑορταστικὴ τράπεζά του. Ἀλίμονο! Τὸ Πάσχα δὲν εἶναι μόνο ἔθιμα καὶ παραδόσεις, οὔτε εὐκαιρία γαστρονομικῆς ἀπολαύσεως. Τὸ Πάσχα ἔχει βαθύ, πνευματικὸ περιεχόμενο.
Ἑπομένως τὰ μέγιστα χρήσιμο εἶναι νὰ δοῦμε τὸ μέγα καὶ σπουδαιότατο γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ὑπὸ τὸ φῶς τῆς διδασκαλίας τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν Πατέρων καὶ Διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ δὴ τοῦ ἱ. Χρυσοστόμου, τοῦ ὁποίου τὸν περίφημο κατηχητικὸ Λόγο ἀκούσαμε τὸ βράδυ τῆς Ἀναστάσεως. «Ἑορτάσωμεν, λοιπόν, τὴν ἑορτὴν ταύτην τὴν μεγίστην καὶ λαμπράν, ἐν ἦ ἀνέστη ὁ Κύριοςˑ ἑορτάσωμεν δὲ αὐτὴν φαιδρῶς ὁμοῦ καὶ θεοσεβῶς», κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο καὶ ἀκόμη ἂς προσφέρουμε σὰν ἐλάχιστη ἀμοιβὴ στὴν ἀτίμητη προσφορὰ τοῦ Θείου Λυτρωτοῦ πρὸς ἐμᾶς τὴν θερμὴ πίστη μας καὶ τὰ καλὰ καὶ θεάρεστα ἔργα μας «ἀμειψώμεθα τὸν Δεσπότην τῆς περὶ ἡμᾶς εὐνοίαςˑ ἀμοιβὴ δὲ ἀρίστη, πολιτεία καθαρὰ καὶ ψυχὴ νήφουσα».
Καὶ κατ’ ἀρχὰς, ἀγαπητοί, ἂς ἐρωτήσουμε: γιατί ἀπέθανε ὁ Κύριος, γιατί ἐγεύθη τὸ πικρὸ καὶ ἀναπόφευκτο ποτήριο τοῦ θανάτου; Ὁ Ἀδὰμ καὶ οἱ ἐν συνεχεία, στὴν ροὴ τῶν αἰώνων ἄνθρωποι, ἀπέθαναν διότι ἁμάρτησαν. Ἀλλὰ ὁ Κύριος μας ὑπῆρξε τελείως ἀναμάρτητος. Καὶ ὅμως ἀπέθανε ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Μὲ τὸ «τετέλεσται» ἀφῆκε τὸ πνεῦμα καὶ ἡ παναγία ψυχὴ του ἐγκατέλειψε τὸ ἄχραντο σῶμα Του ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Συνέβη μὲ τὸν Χριστὸ ὅ,τι συμβαίνει μὲ ἐκεῖνον πού πληρώνει τὸ χρέος κάποιου, πού βρίσκεται κλεισμένος στὴν φυλακὴ διότι ὀφείλει χρήματα καὶ ἀδυνατεῖ νὰ τὰ δώσει. Ὁ Ἀδάμ, ὁ ἄνθρωπος, ὤφειλε στὸν Θεό, γι’ αὐτὸ καὶ ᾖταν παραδομένος στὸν θάνατο. Ἦλθε ὅμως ὁ Κύριος «κατέβαλε θάνατον ὑπὲρ τοῦ κατεχομένου ὑπὸ τοῦ διαβόλου, ἵνα ἐκεῖνον ἀπολύση».
Ἀκόμη ὁ ἱ. Χρυσόστομος, μᾶς διδάσκει, ὅτι ὁ μὲν Χριστὸς ἕνα θάνατο ὑπέμεινε, ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος διπλό. Ἐκεῖνος μόνο τὸν θάνατο τοῦ σώματος, ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος καὶ τῆς ψυχῆς, λόγω τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ σώματος. Τὸ ὅτι δὲ ἀπέθανε στὴν ψυχὴ ὁ ἄνθρωπος μόλις ἁμάρτησε, ἀποδεικνύεται σαφέστατα ἀπὸ τὴν ἱστορία τοῦ Ἀδάμ.: «ᾟ ἂν ἡμέρα φάγητε ἀπὸ τοῦ ξύλου, εἶπε ὁ θεὸς στοὺς πρωτοπλάστους, θανάτω ἀποθανεῖσθε». Τὴν ἡμέρα,δηλαδή, πού θὰ ἁμαρτήσετε θὰ πεθάνετε…! Ἀλλὰ ἡ ἴδια ἡ Ἁγία Γραφὴ μᾶς λέγει, ὅτι δὲν ἀπέθαναν οἱ πρωτόπλαστοι μετὰ τὴν παράβασιν, ἀλλὰ ἔζησαν πολλὰ ἀκόμη χρόνια. Σὲ 930 χρόνια ἀνεβάζει ἡ Γραφὴ τὸ σύνολο τῶν ἐτῶν τοῦ Ἀδάμ. Ἑπομένως ὁ πρῶτος καὶ χειρότερος θάνατος εἶναι τῆς ψυχῆς.
Ὁ Κύριος ἔτσι μία ἀνάσταση εἶχε. Μόνο τοῦ σώματος. Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι δύο, τῆς ψυχῆς πρῶτα καὶ κατόπιν τοῦ σώματος. Ἡ πρώτη εἶναι ἡ μεγαλύτερη, διότι καὶ ἡ ψυχὴ μας εἶναι ἀνώτερή τοῦ σώματος καὶ συντελεῖται κυρίως μὲ τὸ βάπτισμα. Τὸ βούτηγμά μας μέσα στὸ νερὸ τῆς κολυμβήθρας συμβολίζει τὸν θανατό μας καὶ ἡ ἄνοδός μας ἀπὸ αὐτὸ τὴν ἀνάστασή μας. Ἀδελφοί, ἀκοῦμε στὸν Ἀπόστολο τοῦ βαπτίσματος, «ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθημεν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημεν».
Ἡ πρώτη ἀνάστασίς μας εἶναι ἡ τῆς ψυχῆς, ἡ ὁποία μᾶς δίδει τὴν δύναμη νὰ ἐλπίζωμε καὶ στὴν ἄλλη τοῦ σώματος. Ἐπειδὴ ὅμως ἐγνώριζε ὁ Κύριος, πόσο δύσπιστος εἶναι ὁ ἄνθρωπος καὶ πιθανὸν νὰ ἔκαμε τὴν ἐσφαλμένη σκέψη, ὅτι ναὶ μὲν ἀνέστη τὸ ἰδικὸ Του σῶμα, διότι ᾖτο Θεάνθρωπος, ἄφησε στὸ τέλος τῆς δράσεώς Του καὶ λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ Πάθος Του τὸ μεγαλύτερό του θαῦμα: τὴν ἀνάσταση τοῦ τετραημέρου φίλου του Λαζάρου. Ἰδού, λοιπόν, γιατί χαίρουν καὶ σκιρτοῦν καὶ δὲν ξέρουν πῶς νὰ ἐκφράσουν τὴν μεγάλη χαρὰ καὶ ἀγαλλίασή των, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Μάρτυρες, οἱ Πατέρες καὶ Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἱεροὶ τῆς Ἐκκλησίας ὑμνογράφοι. Ὄχι διότι θὰ ἔτρωγαν καλύτερα τὸ Πάσχα, οὔτε γιατί θὰ ἀπελάμβαναν γραφικὰ ἔθιμα, ἀλλὰ διότι ἡ Ἀνάστασις τοῦ Κυρίου τοὺς εἶχε χαρίσει ἤδη τὴν πρώτη ἀνάστασή των ἀπὸ τὸν τάφο τῆς ἁμαρτίας καὶ τοὺς ἔδινε τὴν ἐλπίδα, ὅτι καὶ αὐτὸ τὸ ἀσκητικὸ σῶμα τους δὲν θὰ χανότν, ἀλλὰ πάλι θὰ τὸ ξαναέπαιρναν νέο καὶ ἔνδοξο. Γι’ αὐτὸ καί τρισμέγιστη χαρὰ. Εἴθε τήν ἴδια χαρά νά αἰσθανώμεθα καί ἐμεῖς ἀναφωνώντας Χριστὸς Ἀνέστη! Αμήν.
Διάπυρος πρός τόν Ἀναστάντα Κύριον εὐχέτης σας
† Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ