Αρχιτέκτονες από την Αδριανούπολη του 19ου αιώνα στη Κοπρίφστιτσα - Архитекти от Одрин през XIX век в Копривщица

          

Άποψη του ναού από τα Ν.Α. Πλην όλων των άλλων, εντύπωση προκαλεί η τοποθέτηση ακροκεράμων - ίσως να αναπαριστούν περιστέρια - στην κορυφή και στις γωνίες της στέγης, ίσως κατ'απομίμησην αρχαιοελληνικών προτύπων.

 

Στο στρογγυλό παράθυρο επάνω από τον εξωνάρθηκα φαίνονται τα διακοσμητικά στοιχεία με την ημισέληνο

 

Λεπτομέρεια του στρογγυλού παραθύρου, όπου φαίνονται καθαρά οι δύο ημισέληνοι με το άστρο στο κέντρο (Πηγή: https://www.photomoments.bg/bg/post/koprivshtitsa-st-nikolay-church )

Στην Κοπρίφστιτσα - Копривщица (ή Αβράδαλα) της Βουλγαρίας υπάρχουν δύο ναοί. Αυτός της Παναγίας, που  κτίστηκε το 1817 στη θέση ομώνυμου παλαιότερου, που καταστράφηκε από επιδρομές Κιρτζαλήδων ληστών το 1804-1810 και ο δεύτερος αυτός του Αγίου Νικολάου, που  άρχισε να κτίζεται το 1842 - λόγω έλλειψης χώρου για το εκκλησίασμα - και αποπερατώθηκε το 1844. Σύμφωνα με στοιχεία από τον Asen Vasiliev και τον Ν. Mavrodinov, αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο αρχιμάστορας Γαβριήλ από την Αδριανούπολη(1). Στο κτίσιμο και στην ολοκλήρωση του ναού συνετέλεσαν και μάστορες καλφάδες από το Μπρατσίγκοβο και το Μίρκοβο. Ο ευμεγέθης ναός -τρίκλιτη βασιλικη - με τρείς αψίδες στο ανατολικό του τμήμα, φέρει εκλεκτικιστικά στοιχεία στην τοιχοποιία του. Στο ναό υπάρχει και εικόνα του Αγίου Μηνά του 1856 έργο Αλεξάνδρου Δημητρίου αδριανουπολίτου, αφιέρωμα ντόπιων προυχόντων Βουλγάρων(2).

 Κατά την παράδοση, οι κάτοικοι της Κοπρίφστιτσα αναφέρουν  ότι όταν τελείωσε η εκκλησία, ο πασάς της Φιλιππούπολης ήρθε να δει τη νέα εκκλησία. Βλέποντας το τεράστιο κτίριο θύμωσε πολύ και ήθελε να το γκρεμίσει, γιατί υπερέβαινε τα κριτήρια ύψους που είχαν θεσπίσει οι τουρκικές αρχές. Το στρογγυλό παράθυρο πάνω από την είσοδο του ναού (επάνω από τον εξωνάρθηκα) είναι διακοσμημένο με μεταλλικά σχέδια, μερικά από τα οποία απεικονίζουν την οθωμανική ημισέληνο με το αστέρι. Ο κάτοικοι του είπαν λοιπόν, ότι η ημισέληνος αποτελεί σύμβολο της γενναιοδωρίας και της χρηστής διακυβέρνησης του τότε σουλτάνου Abdul Aziz. Έτσι προστάτευσαν την εκκλησία τους, η οποία σημειωτέον δεν είναι υπόσκαφη, δηλ το πάτωμά της είναι στο ίδιο επιπεδο με το έδαφος. Έτσι οι Βούλγαροι με λίγη πονηριά κατόρθωσαν να σώσουν την εκκλησία τους!

(1)Н. Мавродинов, Изкуството на Българското възраждане. С., 1957, 146

(2)A. Vasiliev, Български възрожденски майстори: живописци, резбари, строители. София, „Наука и изкуство“, 1965. с. 570, 572, 649.

Πηγές φωτογραφιών: https://bnr.bg/sofia/post/101919647/istoriata-ojivava-carkvata-sveti-nikolai-v-koprivshtica

https://www.photomoments.bg/bg/post/koprivshtitsa-st-nikolay-church

http://svetimesta.com/Revival-churches/%D0%92%D1%8A%D0%B7%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%20%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0%20-%20%D0%A1%D0%B2.%20%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9%20-%20%D0%9A%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B2%D1%89%D0%B8%D1%86%D0%B0

H πιό πρόσφατη εργασία που αναφέρεται στους μάστορες αυτούς, εδώ:  Мухова,Светлана. Нови данни за дюлгерите, работили в Копривщица през XIX век.[Muhova, Svetlana. New Evidences about the Builders Who Worked in Koprivshtitsa during XIX Century] - ИСТОРИЯ,Istoriya-History journal,Publisher Az-buki, V. 29, 2021, N. 2, 128-148.