|
«Η ναυμαχία της Σαλαμίνος». Πίνακας του Γερμανού ζωγράφου Wilhelm von Kaulbach (1805 – 1874). |
«Εκεί τους περιμένουν τα πιο μεγάλα κακά να πάθουν, πληρωμή για την αυθάδεια και τις σκέψεις που θεόν δεν λογαριάζουν· γιατί στην χώρα την ελληνική σαν ήρθαν, των θεών τ' αγάλματα να ξεγυμνώσουν δεν ντρέπονταν και τους ναούς να κάψουν. Κι οι βωμοί αφανισμένοι και των θεών τα ιερά είν' από ρίζα, ανάκατα, αναποδογυρισμένα από θεμέλια. [...] Και νεκρών σωροί και στην τριτόσπορη γενιά άφωνα θα φανερώσουν στα μάτια των ανθρώπων πως δεν πρέπει, θνητός σαν είναι, νά'ναι περήφανος πέρα απ' το μέτρο· γιατί η υπεροψία, σαν ανθίση, θα καρπίση της καταστροφής το στάχυ, απ' όπου γεμάτο κλάμα θέρισμα θερίζει».
Αισχύλου «Πέρσαι», στ. 807-822, εκδόσεις Πάπυρος, σελ. 77
Πόσες φορές πρέπει να επαναληφθεί κάτι για να γίνει πιστευτό; Όχι πολλές. Αν ο δέκτης της πληροφορίας είναι εχέφρων και οι αποδείξεις αμάχητες αρκεί μία μνεία για να δεχθεί την πραγματικότητα, το ακριβές ενός περιστατικού, μιας αφήγησης. Αρκεί, όμως, μία φορά για να εντάξει ο θεατής ή αναγνώστης το δίδαγμα της αληθείας στην καθημερινότητά του; Όχι. Οι άνθρωποι, όπως μας υποδεικνύει και