Sztokholm

Sztokholm - największe miasto i stolica Szwecji. Siedziba rządu, parlamentu oraz rodziny królewskiej. Położone w środkowej części kraju na 14 wyspach, które połączone są ze sobą 53 mostami oraz lądzie stałym nad zatoką Saltsjön (Morze Bałtyckie) i jeziorem Melar (szw. Mälaren) wraz z łączącą je cieśniną Norrström. Cały obszar stołeczny Sztokholmu obejmuje m.in. archipelag sztokholmski, czyli 24 000 wysp, wysepek i skał przybrzeżnych. Te uwarunkowania sprawiły, że miasto bywa nazywane Wenecją Północy. Ze 188 km² powierzchni miasta jedną trzecią stanowi teren zabudowany, pozostałe woda, lasy i parki. Od 1996 r. miasto jest podzielone na 18 dystryktów z własnymi władzami samorządowymi. Z powodu położenia na północy Europy, klimat Sztokholmu jest mocno zróżnicowany, w zależności od pory roku. Lata są ciepłe (nawet do 36oC), a zimy mroźne (do -32oC).

Przemysł

Sztokholm jest głównym ośrodkiem gospodarczym, kulturalno-naukowym, turystycznym i przemysłowym Szwecji. Rozwinął się tu przemysł maszynowy, metalowy, środków transportu, elektrotechniczny, elektroniczny, precyzyjny, poligraficzny, spożywczy i filmowy. Jest również najważniejszym w kraju centrum handlowo-finansowym oraz drugim po Göteborgu morskim portem handlowym. Pełni funkcję głównego ośrodka handlu detalicznego i hurtowego Szwecji; mieszczą się tu siedziby zarządów wielu banków oraz towarzystw ubezpieczeniowych. Sztokholm posiada dobrze rozwiniętą sieć komunikacji miejskiej: metro istnieje od 1953 r. (ma trzy linie o łącznej długości 108 km); szybka kolejka podmiejska, autobusy, trzy koleje regionalne; liczne połączenia promowe między wyspami. Większość mieszkańców stolicy znalazła zatrudnienie w administracji państwowej oraz instytucjach oświatowych, kulturalnych i naukowych. W Sztokholmie ma swoją siedzibę wiele szkół wyższych, m.in. uniwersytet założony w 1877 r.; politechnika założona w 1827 r., Wyższa Szkoła Ekonomiczna z początku XX w.; Królewska Wyższa Szkoła Muzyczna (1771 r.); Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego i Sportu (z 1813 r.); szkoły medyczne oraz instytuty naukowo-badawcze np. Instytut Karoliński. Duże znaczenie dla nauki ma także powołana w 1900 r. Fundacja Nobla, instytucja utworzona do administrowania majątkiem Alfreda Nobla, w celu wypełnienia jego testamentu. Stanowi bazę materialną dla instytucji powołanych do przyznawania Nagród Nobla. Wyróżnienie to przyznawane jest za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości. Do najważniejszych instytucji kulturalnych należą: Teatr Królewski, Sztokholmska Orkiestra Filharmoniczna oraz Królewski Teatr Dramatyczny. Znajduje się tu około 70 muzeów, z których najczęściej odwiedzanymi są muzeum okrętu Vasa i Skansen na Djurgården; kilkanaście krytych basenów z pełnym zapleczem rekreacyjnym; liczne parki i tereny rekreacyjne.

Historia

Początki miasta jak większości europejskich metropolii sięgają XIII wieku, a zaczęło sie od tradycyjnej niewielkiej rybackiej osady. Dziś pozostałością po niej jest sztokholmskie Stare Miasto, czyli Gamla Stan. Szczególne znaczenie rybacko-łowieckie nadawało osadzie położenie pomiędzy Baltykiem a wielkim Jeziorem Mälaren. Z czasem doskonała trasa żeglugowa została wykorzystana równiez przez kupców. Dokładne początki samego miasta nie są dokładnie znane, choć jako tradycje uznaje się załozenie twierdzy Tre Kronor, która wprawdzie już dziś istnieje jedynie w legendach, ale na jej miejscu wznosi się Pałac Królewski. Sztokholm jako kolejny członek Hanzy szybko się rozwijał, zwłaszcza w sferze handlu i nie przeszkadzało mu to, że był stosunkowo małym miastem. W XIV wieku zapanowali tu Duńczycy i dopiero XVII wiek i wielki pożar spowodowały, że Sztokholm zaczął się przebudowywać i unowocześniać. Wzrosła znacznie liczba ludności a masto zapanowało na Bałtyku. Wielka świetność przeminęła po III wojnie północnej a zastój trwał do rewolucji przemysłowej.

Zabytki

Początki miasta jak większości europejskich metropolii sięgają XIII wieku, a zaczęło sie od tradycyjnej niewielkiej rybackiej osady, leżącej w kluczowym punkcie cieśniny Norrstrom, na której od XI w. istniały umocnienia obronne strzegące m.in. szlaku do Sigtuny.  Dziś pozostałością po niej jest sztokholmskie Stare Miasto, czyli Gambla Stan. Szczególne znaczenie rybacko-łowieckie nadawało osadzie położenie pomiędzy Bałtykiem a wielkim Jeziorem Mälaren. Z czasem doskonała trasa żeglugowa została wykorzystana również przez kupców. Dokładne początki samego miasta nie są dokładnie znane, choć jako tradycje uznaje się założenie twierdzy Tre Kronor, która wprawdzie już dziś istnieje jedynie w legendach, ale na jej miejscu wznosi się Pałac Królewski.  Tre Konor powstał w końcu XII w., a w połowie XIII w. został rozbudowany przez Birgera Jarla, z którego działalnością wiążą się początki miasta. Sztokholm, jako kolejny członek Hanzy szybko się rozwijał, zwłaszcza w sferze handlu i nie przeszkadzało mu to, że był stosunkowo małym miastem. W XIII w. stał się jedną z rezydencji królewskich oraz głównym portem wywozowym (futra, rudy żelaza i miedzi, ryby, masło) i wwozowym Szwecji (tkaniny, sól). Ważnym partnerem handlowym miasta oprócz Lubeki (miasto w północnych Niemczech, główny ośrodek Ligii Hanzeatyckiej, do której należał Sztokholm) był Gdańsk. W ogóle dużą rolę w Sztokholmie odgrywali mieszczanie niemieccy, którzy od około 1350 r. do 1471 r. obsadzali połowę miejsc w radzie miasta. Od końca XIV w. miasto jest uważane za stolicę Szwecji; w tym czasie było wielokrotnie oblegane (szczególnie w okresie walk duńsko-szwedzkich). We wrześniu 1520 r. Sztokholm poddał się Chrystianowi II (królowi Danii i Norwegii), a w czerwcu 1523 r. Gustawowi I Wazie. W historii miasta na stałe zapisała się, tzw. sztokholmska krwawa łaźnia 8 i 9 listopada 1520 r., czyli publiczna egzekucja około 80-90 osób wykonana na rynku w Sztokholmie po opanowaniu Szwecji przez króla Chrystiana II. Reakcją na mord stał się wybuch powstania (w styczniu 1521 r.), które wyniosło na tron Gustawa I Wazę. Odtąd miasto na stałe trafiło w ręce Szwedów. Od średniowiecza osadnictwo rozszerzało się poza granice Sztokholmu na obszary zwane malmar: na południe (Södermalm), na północ (Normalm, Östermalm, które w I połowie XVII w. zostały włączone do miasta.  

XVII wiek

W XVII w. nastąpił szybki rozwój Sztokholmu, jako stolicy i głównego portu państwa. Wielki pożar spowodowały, że zaczął się przebudowywać i unowocześniać. Wzrosła znacznie liczba ludności (do ponad 40 tys.), a miasto zapanowało na Bałtyku. W 1634 r. stało się oficjalną siedzibą urzędów centralnych, a w latach 1636-1765 miało monopol na handel z północną Szwecją i Finlandią. W XVIII w. straciło pozycję głównego portu w kraju na rzecz Göteborga. Wielka świetność Sztokholmu przeminęła po III wojnie północnej, która toczyła się w latach 1700-1721 pomiędzy Danią, Rosją, Prusami, Saksonią i Hanowerem z jednej strony, a Szwecją z drugiej.  Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju w Nystad, w wyniku, którego wzrosło znaczenie Rosji, a Szwecja utraciła status europejskiego mocarstwa. Odtąd aż do rewolucji przemysłowej trwał zastój gospodarczy miasta. W połowie XIX w. wraz z rozwojem przemysłu wzrastała liczba ludności miejskiej; stolica Szwecji liczyła wówczas blisko 100 tysięcy mieszkańców, a w 1960 r. osiągnęła 808 tys. mieszkańców, potem wystąpił proces deglomeracji ludności. Po II wojnie światowej, w 1952 uruchomiono w mieście pierwszą linię metra.

Miasto imprez kulturalnych

Sztokholm to miasto, które mnie zasypia. Od poniedziału do niedzieli 24 godziny na dobę stale się tu coś dzieje. Na co dzień odbywa się tu wiele koncertów, a muzyki można posłuchać w licznych klubach. Dla amatorów jedzenia i piwa znajdzie się wiele pubów i restauracji. Cyklicznie odbywa sie też wiele imprez kulturalnych, z których najważniejsze to Międzynarodowe Targi w Sztokholmie, Festiwal Tanga, Noc Walpurgii i Sztokholmski Festiwal Filmowy. Najciekawsza dla nas jest Noc Walpurgii, która odbywa się od stu lat na terenie stkansenu, a polega ona na śpiewach i tańcach oraz róznorodnych grach. Odprawiana jest na cześć zmarłych i duchów. Festiwal Tanga natomiast ma renomę najlepszego tego typu festiwalu na świecie. Z kolei w Targach bierze udział około 10 tys wystawców prezentując towary na około 60 ekspozycjach. Sztokholm to także miejsce działania Akademii Szwedzkiej - niezależnej organizacji skupiającej literatów, filologów i historyków. Dla tych, którzy mają dość gwaru i imprez zawsze pozostają jeszcze ogromne tereny zielone i zachęta w postaci swobodnego zachowania Szwedów, którzy rozkładają się na trawie i delektują chwila spokoju na łonie natury.

Informacje ogólne

Powierzchnia 188 km²
Ludność 825 tys
Gęstość 3218 os./km²
Aglomeracja 1,25 mln

			Lovetotravel Kontakt

Wa¿ne: nasze strony wykorzystuj¹ pliki cookies