Bước tới nội dung

Nhóm ngôn ngữ Kipchak

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nhóm ngôn ngữ Kipchak
Nhóm ngôn ngữ Turk Tây Nam
Sắc tộcngười Kipchak
Phân bố
địa lý
Trung Á, Nga, Bắc Kavkaz, Ukraine
Phân loại ngôn ngữ họcTurk
Ngữ ngành con
  • Kipchak–Bulgar
  • Kipchak–Cuman
  • Kipchak–Nogai
  • Kyrgyz–Kipchak
Glottolog:kipc1239[1]
{{{mapalt}}}

 Kipchak–Bulgar   Kipchak–Cuman   Kipchak–Nogai và Kyrgyz–Kipchak 

Nhóm ngôn ngữ Kipchak (còn được gọi là Kypchak, Qypchaq hay Turk Tây Bắc) là một nhánh của ngữ hệ Turk được sử dụng bởi khoảng 31,3 triệu người ở phần lớn Trung ÁĐông Âu, trải dài từ Ukraina đến Trung Quốc. Một số ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trong nhóm này là tiếng Kazakh, tiếng Kyrgyztiếng Tatar.

Ngôn ngữ Kipchak theo số người bản ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Ngữ hệ Turk bao gồm ít nhất 35[2] ngôn ngữ được ghi chép lại, được sử dụng bởi các dân tộc Turk. Số lượng người nói từ thống kê hoặc ước tính (2019) và được làm tròn:[3][4]

Số thứ tự Tên Tình trạng Số người bản ngữ Nước chính
1 Tiếng Kazakh Bình thường 14.000.000  Kazakhstan
2 Tiếng Tatar Bình thường 5.500.000  Nga
3 Tiếng Kyrgyz Bình thường 5.000.000  Kyrgyzstan
4 Tếng Bashkir Bị đe dọa 1.500.000  Nga
5 Tiếng Karakalpak Bình thường 650.000  Uzbekistan
6 Tiếng Tatar Krym Bị đe dọa nghiêm trọng 600.000  Ukraina
7 Tiếng Kumyk Bị đe dọa 450.000  Nga
8 Tiếng Karachay-Balkar Bị đe dọa 400.000  Nga
9 Tiếng Tatar Siberia Nguy cấp 100.000  Nga
10 Tiếng Nogai Nguy cấp 100.000  Nga
11 Tiếng Krymchak Rất nguy cấp 200  Israel
12 Tiếng Karaim Rất nguy cấp 100  Ukraina
Toàn bộ Ngôn ngữ Kipchak Bình thường 31.300.000  Kazakhstan

Đặc điểm ngôn ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Nhóm ngôn ngữ Kipchak chia sẻ một số đặc điểm đã khiến các nhà ngôn ngữ học phân loại chúng với nhau. Một số đặc điểm được chia sẻ với các ngôn ngữ Turk thông thường khác; những đặc điểm còn lại chỉ có ở nhóm Kipchak.

Phân loại

[sửa | sửa mã nguồn]

Nhóm ngôn ngữ Kipchak có thể được chia thành bốn nhóm con, dựa trên địa lý và các đặc điểm có chung: Ngôn ngữ in đậm vẫn được sử dụng cho đến ngày nay.

Ngôn ngữ Turk nguyên thủy Ngôn ngữ Turk thường Kipchak Kipchak-Bulgar (Ural, Ural-Caspia)
Kipchak-Cuman (Pontic-Caspia)
Kipchak-Nogai (Aral-Caspia)
Kipchak Kyrgyz (Kyrgyz)
Kipchak Nam

* Lưu ý: Gốc Kipchak-Cuman, nhưng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi các ngôn ngữ Oghuz.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Kipchak”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Dybo A.V., Chronology of Türkic languages and linguistic contacts of early Türks, Moscow, 2007, p. 766, “Archived copy” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 3 năm 2005. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2005.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết) (In Russian)
  3. ^ https://www.ethnologue.com/
  4. ^ https://glottolog.org/

Tài liệu

[sửa | sửa mã nguồn]

Bản mẫu:Ngôn ngữ tại Kazakhstan