Seiz
Ur pennad sidan (disheñvelout) zo ivez.
Ar seiz (pe sidan[1]), a zo un danvez (ur wienn brotein naturel) hag a denn d'an neud hag a vez steuñvet gant loened 'zo, ar preñv-seiz da skouer, hag a vez implijet da zanvez gwiadel.
Ar protein seiz a zo makromolekul hir graet gant trenkennoù aminek (an alanin, ar glisin hag ar serin dreist-holl) hag a ro ur wienn dourlez. Kalz arthropoded a ra seiz gant o gwagrennoù sidaniñ, en o zouez ar c'hevnid ha biskoul balafaned zo (ar genadoù yponomeuta ha bombiks). Eus klozenn ar preñv-seiz, biskoulenn ar bombiks mouar (Bombix mori), e teu ar gwiadoù seiz hag a vez implijet gant an dud evit ober danvez.
Dizoloet e vije an teknik sidanañ e 2500 araok JK e Sina, ha miret e oa kuzh betek ar bloaz 560. Dont a reas da Europa dre Hent brudet ar Seiz er Grennamzer. Krog e oa da sevel preñved-seiz ha da aozañ seiz eno adalek ar VIvet kantved. Kreskiñ a reas ar produiñ en Italia ha Provañs dreist-holl.
Ar sidanerezh a vez graet eus ar sevel preñv-seiz hag ar produiñ seiz, komz a reer eus ijinerezh ar seizh ivez. Sidaner a vez implijet evit komz eus al loen (ur viskoulenn sidaner da skouer) pe eus an den hag a labour er sinaderezh, en ur seizad pe sidanad, al lec'h ma vez aozet seiz.
Lennegezh
- Ar romant italianek berr Seta, gant Alessandro Baricco e 1996.
Pennadoù kar
Notennoù ha daveennoù=
- ↑ Hervez Geriadur Hemon-Huon. Hogen daveenn ebet nag e Geriadur istorel ar brezhoneg nag e krennvrezhoneg kennebeut (Glossaire Moyen-breton Émile Ernault).
