I.full of confusion or disorder, wild, confused, disordered (class.; cf.: agitatus, tumultuosus).
I. Lit.: “turbida tempestas heri fuit,” wild, stormy, Plaut. Rud. 4, 3, 3: “tempestas,” Lucr. 4, 169; 6, 376; Cic. Inv 1, 3, 4; Caes. B. C. 2, 22; Suet. Calig. 15: “tempestas telorum,” Verg. A. 12, 283: “Auster,” Hor. C. 3, 3, 5: “aequora ponti,” Lucr. 5, 1000: “scaturiges,” Liv. 44, 33, 3: “nubila,” Verg. A. 4, 245: “caelum inmite ac turbidum,” Plin. Ep. 8, 17, 1: “imber,” Verg. A. 12, 685: “caligine atrā Pulvis,” id. ib. 11, 876: “coma,” Ov. H. 10, 16: “freta ventis Turbida,” id. ib. 17 (18), 7.—
B. In partic., of fluids, troubled, thick, muddy, turbid: “aqua,” Cic. Tusc. 5, 34, 97: “torrentes,” Quint. 12, 10, 19: “turbidus caeno gurges,” Verg. A. 6, 296: “auro turbidus Hermus,” id. G. 2, 137.—
II. Trop., troubled, disordered, disturbed, perplexed, violent, boisterous, turbulent, vehement: “mens, quae omni turbido motu semper vacet,” Cic. Tusc. 1, 33, 80: turbidi animorum, concitatique motus, id. ib. 4, 15, 34: “mores,” Plaut. Trin. 2, 2, 18: “ingenium,” Tac. A. 14, 59: “Venulo adversum se turbidus infert,” Verg. A. 11, 742; 9, 57: “turbidus et clamosus altercator,” Quint. 6, 4, 15: “reduxit in hiberna turbidos et nihil ausos,” mutinous, seditious, Tac. A. 1, 38; so, “civitas,” id. H. 4, 11: “ex oculis se turbidus abstulit Arruns,” frightened, confused, Verg. A. 11, 814; cf. “frons,” Sen. Hippol. 432: “acies oculi,” id. Herc. Fur. 954: “lumen lunae,” id. Hippol. 790: “puella,” Ov. A. A. 3, 246: “C. Caesar turbidus animi,” Tac. H. 4, 48: “turbidus irae,” Sil. 12, 417; “for which: turbidus irā,” Stat. S. 3, 1, 39: “turbidus ausi,” Sil. 13, 214: “res timida aut turbida,” i. e. troubled, dangerous, perilous, Plaut. Most. 5, 1, 11; cf.: res turbidas tractare, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag. v. 189 Vahl.): “esse in turbidis rebus,” Cic. Phil. 2, 16, 39: “hoc tum turbido tempore,” Nep. Pelop. 4, 1.—Comp.: “pectora sunt ipso turbidiora mari,” Ov. Tr. 1, 11, 34: “tumultuosius atque turbidius,” Quint. 3, 8, 60.—Sup.: “turbidissimus quisque,” Tac. H. 3, 49: “actiones,” Quint. 1, 10, 28. —
b. Neutr. absol.: si turbidissima sapienter ferebas, the most perilous or troubled circumstances, Cic. Fam. 6, 14, 3: nisi quod in turbido minus perspicuum fore putent quid agatur, in confused or troubled times, Liv. 3, 40, 10; so, “in turbido,” Sen. Ep. 3, 5; Tac. H. 1, 21; Curt. 4, 3, 18.—Turbidum, adverb.: “mens turbidum Laetatur,” confusedly, Hor. C. 2, 19, 6.—Hence, adv.: turbĭdē , in disorder, confusedly, Cic. Tusc. 4, 10, 24; Tac. A. 3, 12; Gell. 5, 9, 6.