I.abl. sing. portioni, Inscr. Lat. 206, 38), f. kindr. with pars and πόρω, to share, impart, a share, part, portion (post-Aug., except in the phrase pro portione; v. in foll. II.).
I. Lit.: “Luna aequā portione divisa,” Plin. 2, 9, 6, § 42: ex his portio in Italiā consedit, portio in Illyricos sinus penetravit, Just. 24, 4, 2: “hereditatis,” id. 36, 2, 5; cf. id. 21, 1, 2: “quamvis quota portio faecis Achaei,” Juv. 3, 61: “mox in proflatum additur tertia portio aeris collectanei,” Plin. 34, 9, 20, § 97: “pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, etc.,” Cels. 4, 24; cf.: “glandis cortex et nitrum paribus portionibus,” id. 5, 18, 4: “nil natura portionibus parit,” by parts, piecemeal, Plin. 17, 22, 35, § 177: “portio brevissima vitae,” Juv. 9, 127: “pars A carnaniae, quam in portionem belli acceperat,” as his share for his services in the war, Just. 28, 1, 1: “vocare aliquem in portionem muneris,” id. 5, 2, 9: “magna mortalium portio,” Plin. 8, 28, 42, § 102.—
II. Transf., a relation to any thing, proportion, i. q. proportio.—
A. In gen., adverb.
1. prō portiōne (class.; not in Cæs.), in proportion, proportionally, relatively: “pro portione ea omnia facito,” Cato, R. R. 106 fin.: “pro portione ad majorem fundum vel minorem addere,” Varr. R. R. 1, 18, 3: “Mamertinis pro portione imperaretur,” Cic. Verr. 2, 5, 21, § 55; id. Fl. 14, 32; Liv. 34, 50: “oportet ut aedibus ac templis vestibula et aditus, sic causis principia pro portione rerum praeponere,” in relation, in proportion, Cic. de Or. 2, 79, 320; so, “pro ratā portione,” Plin. 11, 15, 15, § 40: “pro suā scilicet portione,” Quint. 10, 7, 28; Censor. de Die Nat. 3.—
2. portĭōne (post-Aug.): “cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem: sed homo portione maximum,” proportionally, Plin. 11, 37, 49, § 133; so id. 11, 37, 70, § 183; 11, 2, 1, § 2; cf.: “hac portione mediocribus agris semina praebenda,” Col. 2, 9, 1: “quādam portione,” Quint. 6, 1, 26: “eādem portione,” id. 11, 3, 139.—
3. ad portiō-nem (rare and only post Aug.), Plin. 14, 21, 27, § 133; 24, 8, 30, § 46: “ad suam quisque portionem,” id. 36, 16, 25, § 9: “supra portionem,” Col. 7, 1, 2.—
B. Subst.: “eadem ad decem homines servabitur portio,” the same proportion, Curt. 7, 11, 12: “portionem servare,” Col. 11, 2, 87; cf.: “proportione servatā,” id. 8, 11, 6.