This text is part of:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
Hic Caesar, rabies populis, stimulusque furorum,
Ne qua parte sui pereat scelus, agmina circum
It vagus, atque animis ignes flagrantibus addit:
560Inspicit et gladios, qui toti sanguine manent,
Qui niteant primo tantum mucrone cruenti,
Quae presso tremat ense manus, quis languida tela,
Quis contenta ferat, quis praestet bella iubenti,
Quem pugnare iuvet, quis vultum cive peremto
565Mutet: obit latis proiecta cadavera campis:
Vulnera multorum, totum fusura cruorem,
Opposita premit ipse manu. Quacumque vagatur,
Sanguineum veluti quatiens Bellone flagellum,
Bistonas aut Mavors agitans, si verbere saevo
570Palladia stimulet turbatos aegide currus,
Nox ingens scelerum, et caedes oriuntur, et instar
Immensae vocis gemitus, et pondere lapsi
Pectoris arma sonant, confractique ensibus enses.
Ipse manu subicit gladios, ac tela ministrat,
575Adversosque iubet ferro confundere vultus.
Promovet ipse acies: impellit terga suorum:
Verbere conversae cessantes excitat hastae.
In plebem vetat ire manus, monstratque senatum.
Scit, cruor imperii qui sit, quae viscera rerum:
580Unde petat Romam, libertas ultima mundi
Quo steterit ferienda loco. Permixta secundo
Ordine nobilitas, venerandaque corpora ferro
Urgentur: caedunt Lepidos, caeduntque Metellos,
Corvinosque simul, Torquataque nomina, regum
585Saepe duces, summosque hominum, te, Magne, remoto.
Illic, plebeia contectus casside vultus,
Ignotusque hosti, quod ferrum, Brute, tenebas!
O decus imperii, spes o suprema senatus,
Extremum tanti generis per saecula nomen.
590Ne rue per medios nimium temerarius hostes,
Nec tibi fatales admoveris ante Philippos,
Thessalia periture tua. Nil proficis istic
Caesaris intentus iugulo: nondum attigit arcem
Iuris, et, humanum culmen, quo cuncta premuntur,
595Egressus, meruit fatis tam nobile letum.
Vivat, et, ut Bruti procumbat victima, regnet.
Hic patriae perit omne decus: iacet aggere magno
Patricium campis non mixta plebe cadaver.
Mors tamen eminuit clarorum in strage virorum
600Pugnacis Domiti, quem clades fata per omnes
Ducebant. Nusquam Magni Fortuna sine illo
Succubuit: victus toties a Caesare, salva
Libertate perit. Tunc mille in vulnera laetus
Labitur, ac venia gaudet caruisse secunda.
605Viderat in crasso volventem sanguine membra
Caesar, et increpitans; Iam Magni deseris arma,
Successor Domiti; sine te iam bella geruntur.
Dixerat: ast illi suffecit pectora pulsans
Spiritus in vocem, morientiaque ora resolvit:
610Non te funesta scelerum mercede potitum,
Sed dubium fati, Caesar, generoque minorem
Adspicens, Stygias Magno duce liber ad umbras
Et securus eo: te saevo Marte subactum,
Pompeioque graves poenas nobisque daturum,
615Cum morior, sperare licet. Non plura locutum
Vita fugit, densaeque oculos pressere tenebrae.
Impendisse pudet lacrimas in funere mundi
Mortibus innumeris, ac singula fata sequentem
Quaerere, letiferum per cuius viscera vulnus
620Exierit; quis fusa solo vitalia calcet;
Ore quis adverso demisso faucibus ense
Expulerit moriens animam; quis corruat ictu,
Quis steterit, dum membra cadunt: quis pectore tela
Transmittat, vel quos campis adfixerit hasta:
625Quis cruor emissis perruperit aera venis,
Inque hostis cadat arma sui: quis pectora fratris
Caedat, et, ut notum possit spoliare cadaver,
Abscisum longe mittat caput: ora parentis
Quis laceret, nimiaque probet spectantibus ira,
630Quem iugulat, non esse patrem. Mors nulla querela
Digna sua est, nullosque hominum lugere vacamus.
Non istas habuit pugnae Pharsalia partes,
Quas aliae clades: illic per fata virorum,
Per populos hic Roma perit: quae militia illic,
635Mors hic gentis erat: sanguis ibi fluxit Achaeus,
Ponticus, Assyrius: cunctos haerere cruores
Romanus campisque vetat consistere torrens.
Maius ab hac acie, quam quod sua saecula ferrent,
Vulnus habent populi: plus est quam vita salusque,
640Quod perit: in totum mundi prosternimur aevum:
Vincitur his gladiis omnis, quae serviet, aetas.
Proxima quid suboles, aut quid meruere nepotes
In regnum nasci? Pavidi num gessimus arma?
Teximus aut iugulos? Alieni poena timoris
645In nostra cervice sedet. Post proelia natis
Si dominum, Fortuna, dabas, et bella dedisses.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.