M. Annaeus Lucanus, Pharsalia
Carolus Hermannus Weise, Ed.

Brundusium decimis iubet hanc adtingere castris,
375Et cunctas revocare rates, quas avius Hydrus,
Antiquusque Taras, secretaque litora Leucae,
Quas recipit Salapina palus, et subdita Sipus
Montibus: Ausoniam qua torquens frugifer oram,
Dalmatico Boreae, Calabroque obnoxius Austro
380Appulus Hadriacas exit Garganus in undas.
Ipse petit trepidam tutus sine milite Romam,
Iam doctam servire togae: populoque precanti
Scilicet indulgens, summum dictator honorem
Contigit, et laetos fecit se console fastos.
385Namque omnes voces, per quas iam tempore tanto
Mentimur dominis, haec primum reperit aetas,
Qua sibi ne ferri ius ullum Caesar abesset,
Ausonias voluit gladiis miscere secures.
Addidit et fasces aquilis, et nomen inane
390Imperii rapiens, signavit tempora digna
Moesta nota. Nam quo melius Pharsalicus annus
Consule notus erit? Fingit solemnis Campus,
Et non admissae dirimit suffragia plebis,
Decantatque tribus, et vana versat in urna.
395Nec coelum servare licet: tonat augure surdo,
Et laetae iurantur aves, bubone sinistro.
Inde perit primum quondam veneranda potestas
Iuris inops: careat tantum ne nomine tempus,
Menstruus in fastos distinguit saecula consul.
400Nec non Iliacae numen quod praesidet Albae,
Haud meritum Latio sollemnia sacra subacto,
Vidit flammifera confectas nocte Latinas.
Inde rapit cursus, et, quae piger Appulus arva
Deseruit rastris, et inerti tradidit herbae,
405Ocior et coeli flammis et tigride foeta
Transcurrit; curvique tenens Minoia tecta
Brundusii, clausas ventis brumalibus undas
Invenit, et pavidas hiberno sidere classes.
Turpe duci visum, rapiendi tempora belli
410In segnes exisse moras, portuque teneri,
Dum pateat tutum vel non felicibus aequor.
Expertes animos pelagi sic robore complet:
Fortius hiberni flatus, coelumque fretumque
Cum cepere, tenent, quam quos incumbere certos
415Perfida nubiferi vetat inconstantia veris.
Nec maris anfractus lustrandaque litora nobis,
Sed recti fluctus soloque Aquilone secandi.
Hic utinam summi curvet carchesia mali,
Incumbatque furens, et Graia ad moenia perflet,
420Ne Pompeiani Phaeacum e litore toto
Languida iactatis comprendant carbasa remis:
Rumpite, quae retinent felices vincula proras.
Iamdudum nubes et saevas perdimus undas.
Sidera prima poli, Phoebo labente sub undas,
425Exierant, et luna suas iam fecerat umbras,
Cum pariter solvere rates, totosque rudentes
Laxavere sinus: et flexo navita cornu
Obliquat laevo pede carbasa, summaque pandens
Suppara velorum perituras colligit auras.
430Ut primum levior propellere lintea ventus
Incipit, exiguumque tument, mox reddita malo
In mediam cecidere ratem: terraque relicta,
Non valet ipsa sequi puppes, quae vexerat aura.
Aequora lenta iacent, alto torpore ligata.
435Pigrius immotis haesere paludibus undae.
Sic stat iners Scythicas adstringens Bosporus undas,
Cum, glacie retinente, fretum non impulit Ister,
Immensumque gelu tegitur mare: comprimit unda,
Deprendit quascunque rates: nec pervia velis
440Aequora frangit eques, fluctuque latente sonantem
Orbita migrantis scindit Maeotida Bessi.
Saeva quies pelagi, moestoque ignava profundo
Stagna iacentis aquae: veluti deserta rigente
Aequora natura cessant, pontusque vetustas
445Oblitus servare vices, non commeat aestu,
Non horrore tremit, non solis imagine vibrat
Casibus innumeris fixae patuere carinae,
Illinc infestae classes et inertia tonsis
Aequora moturae; gravis hinc languore profundi
450Obsessis ventura fames. Nova vota timori
Sunt inventa novo, fluctus nimiasque precari
Ventorum vires, dum se torpentibus unda
Excutiat stagnis, et sit mare. Nubila nusquam
Undarumque minae: coelo languente fretoque,
455Naufragii spes omnis abit. Sed nocte fugata,
Laesum nube dies iubar extulit, imaque sensim
Concussit pelagi, movitque Ceraunia nautis.
Inde rapi coepere rates, atque aequora classem
Curva sequi, quae iam vento fluctuque secundo
460Lapsa Palaestinas uncis confixit arenas.
Prima duces vidit iunctis consistere castris
Tellus, quam volucer Genusus, quam mollior Apsus
Circueunt ripis. Apso gestare carinas
Caussa palus, leni quam fallens egerit unda.
465At Genusum nunc sole nives, nunc imbre solutae
Praecipitant: neuter longo se gurgite lassat,
Sed minimum terrae, vicino litore, novit.
Hoc fortuna loco tantae duo nomina famae
Composuit: miserique fuit spes irrita mundi
470Posse duces parva campi statione diremtos
Admotum damnare nefas. Nam cernere vultus
Et voces audire datur: multosque per annos
Dilectus tibi, Magne, socer, post pignera tanta
Sanguinis, infausti sobolem mortemque nepotis,
475Te nisi Niliaca propias non vidit arena.