Απρίλης της καιρικής αστάθειας και της πανδημίας!

Κι έρχεται ο Απρίλης αχ καρδούλα μου

να κι ο Μάης συννεφούλα μου.

Δίχως τραγούδι, δάκρυ και φιλί

δεν είναι άνοιξη φέτος αυτή! (Δ. Σαββόπουλος)

Καλο μήνα, φίλοι μου!

 

Γνωρίζετε ότι...

Στη φύση παρατηρείται συχνά ένας μηχανισμός που οδηγεί στη δημιουργία υετού από ένα σύστημα δύο νεφών διαφορετικού ύψους. Στο συγκεκριμένο μη­χανισμό από το υπερκείμενο πολύ ψυχρό νέφος (νέφος-τροφοδότης) πέφτουν παγοκρύσταλλοι στο κατώτε­ρο νέφος (τροφοδοτούμενο νέφος), το οποίο συνήθως αποτελείται μόνο από υπέρψυχρα υδροσταγονίδια. Στο τροφοδοτούμενο νέφος οι παγοκρύσταλλοι λειτουργούν ως πα­γοπυρήνες που προσελκύουν τα υπέρψυχρα υδροσταγονίδια και με τις διαδικασίες της απόθεσης, της σύμφυσης ή της συσσωμάτωσης δημιουργούνται κρύσταλλοι χιονιού που μπορούν να φθάσουν στο έδαφος με τη μορφή βροχής ή χιονιού (βλέπε σχήμα).

Ο καιρός της εβδομάδας

Στου Κίσσαβου τα μέρη, 28-3-2021. Φωτ. Βασίλης Καραλής

Υψηλές πιέσεις καλύπτουν τη δυτική και την κεντρική Ευρώπη, με αποτέλεσμα την επικράτηση ηλιοφάνειας και υψηλών για την εποχή θερμοκρασιών. Αντίθετα, στις Α-ΝΑ περιοχές της ηπείρου μας η ατμοσφαιρική κυκλοφορία γίνεται μεσημβρινή, με συνέπεια την μεταφορά ψυχρών αερίων μαζών από το βορρά προς το νότο και τη δημιουργία σχεδόν χειμωνιάτικων καιρικών συνθηκών. 

Καλημέρα!

Ο Όλυμπος από τα Πιέρια. Φωτ. Γιώργος Τομπουλίδης

 

Βίγλα τ’ ουρανού και των αιώνων

-λάμποντα Όλυμπε,

απ’ το αθεώρητο ύψος σου… Γερόλυμπε,

-απέθαντο βουνό θεών και θρύλων

που τα πετρώματά σου πυργώνουν

τη συνέχεια της Ελλάδας

στους αιώνες (Ερανιώτης Κώστας)

Ούτε ο χειμώνας βιάζεται να φύγει ούτε η άνοιξη ανυπομονεί να έρθει!

Ελικώνας, 24-3-2021
Χριστόδουλος Χριστοδούλου

Το νέο εικοσιτετράωρο (Σάββατο), η χώρα θα επηρεάζεται από τον ασθενή συνδυασμό των υψηλών πιέσεων στην Κεντρική Μεσόγειο με τις χαμηλές στην Ανατολική Μεσόγειο, με αποτέλεσμα την επικράτηση ΒΔ ανέμων εντάσεως το πολύ 5 μποφόρ (ΝΑ Ελλάδα). Κατά τα άλλα, στις περισσότερες περιοχές αναμένεται ηλιοφάνεια και η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο. Πάντως, ο παγετός κατά τόπους στα ηπειρωτικά θα συνεχιστεί, αλλά όχι με τη σημερινή ένταση. 

Την Κυριακή (28/3), προβλέπονται τοπικές νεφώσεις και το πρωί στα ηπειρωτικά ομίχλες. Οι άνεμοι θα πνέουν Δ-ΒΔ 3 με 4 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή περαιτέρω άνοδο. 

Τη Δευτέρα (29/3), προβλέπονται τοπικές νεφώσεις και δεν αποκλείεται να βρέξει πρόσκαιρα στην Α. Μακεδονία και τη Θράκη. Οι άνεμοι βαθμιαία θα γίνουν παντού βόρειοι με ένταση ως τα 6 μποφόρ και η θερμοκρασία στη ΒΑ Ελλάδα θα σημειώσει μικρή πτώση. 

«Ο μεγάλος άνδρας πέθανε!»

Ο Λόρδος Μπάιρον ή Βύρωνας, ένας από τους σημαντικότερους ρομαντικούς ποιητές του 19^ου αιώνα, ήρθε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 1809 ως προσκυνητής του ένδοξου παρελθόντος της και μετά από 14 χρόνια επανήλθε ως υπέρμαχος της ανεξαρτησίας της. Κατά τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, τα είδωλα του Μπάιρον ήταν πάντοτε «Οι Μούσες, ο Έρωτας και ο Άρης». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Κωστής Παλαμάς, που, απευθυνόμενος προς το μεγάλο Φιλέλληνα, έγραψε: «Κι αν έζησες Διόνυσος, ξεψύχησες Μεσσίας». Στο σημερινό άρθρο δεν θα εξετάσουμε την ιδιωτική ζωή του Λόρδου Μπάιρον. Θα ασχοληθούμε με τον αγώνα που έδωσε τους τελευταίους μήνες της ζωής του στο ηρωικό Μεσολόγγι για την απελευθέρωση της Ελλάδας και βέβαια με τον καιρό και το κλίμα της Ιεράς Πόλεως που στάθηκαν απέναντί του.

Επίκαιρα

Πανάθεμά σε Παχνιστή Γενάρη και Φλεβάρη.

Και συ Μαρτούλη θλιβερέ που κάνεις το χειμώνα.

Δεν σκέφτεσαι την κλεφτουριά και τα παλικαράκια

τα γέλασες, τα πλάνεψες με τον λαμπρό τον ήλιο,

και βγήκαν πάνω στα βουνά στους πάγους και στα χιόνια…

Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας

Γνώριζα ότι τις τελευταίες δεκαετίες η Γη (ωκεανοί και ξηρά) δέχεται μεγαλύτερα ποσά θερμότητας από αυτά που αποβάλλει προς το διάστημα και ότι η επιπλέον θερμότητα αποθηκεύεται στο ανώτερο στρώμα των ωκεανών και το έδαφος που θερμαίνεται σε βάθος δεκάδων μέτρων. Δεν γνώριζα επακριβώς ότι το ποσοστό της επιπλέον θερμότητας που εγκλωβίζεται στη Γη από τις ανθρωπογενείς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και αποθηκεύεται στους ωκεανούς είναι λίγο πάνω από το 90%. Μόνο το 2,3% θερμαίνει την ατμόσφαιρα, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό λιώνει το χιόνι και τον πάγο και θερμαίνει την ξηρά (Από την ανακοίνωση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας). Αυτό σημαίνει ότι η παρατηρούμενη υπερθέρμανση των ωκεανών απλά καθυστερεί το συνολικό αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και ότι επί αιώνες μεγάλο μέρος της θερμότητας που απορροφάται από αυτούς θα ρέει προς την ατμόσφαιρα!

                                           Χρόνια πολλά σε όλους τους φίλους της Μετεωρολογίας!

  

Ο καιρός της εβδομάδας

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), ψυχρές αέριες μάζες που μεταφέρονται από τη ΒΑ Ευρώπη προς την περιοχή μας θα δημιουργήσουν χειμωνιάτικες καιρικές συνθήκες σχεδόν σε όλη τη χώρα. Πέρα από τους ισχυρούς βοριάδες εντάσεως ως τα 8 μποφόρ (Αιγαίο) και την πτώση της θερμοκρασίας, αξιόλογες βροχές στα πεδινά και χιονοπτώσεις στα ορεινά-ημιορεινά προβλέπονται κυρίως στις ανατολικές και νότιες περιοχές. 

Οι μετά την εαρινή ισημερία ψυχρές εισβολές του Μάρτη

 

Αθήνα, οδός Τοσίτσα, 23-2-1992. Φωτ. Γιώργης Γκουρνέλος 

Από το 1955 ως το 1991 το ρεκόρ της οψιμότερης χιονόπτωσης στην Αθήνα κατείχε η 14^η Μαρτίου 1972. Το 1992 το ρεκόρ καταρρίφθηκε, καθώς στην πόλη χιόνισε στις 18 και στις 19 του Μάρτη. Στη διάρκεια του τρίτου δεκαημέρου του Μαρτίου την τετραετία 1995-1998 παρατηρήθηκαν οι παρακάτω αξιόλογες ψυχρές εισβολές:

Μνήμες…

Την εποχή που ήμουν φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μπορούσαμε να δώσουμε εξετάσεις μόνο αν είχαμε συγκεκριμένες παρουσίες στη γυμναστική. Όμως, το να ξυπνάς το πρωί στα Γιάννενα για να πας για γυμναστική ήταν πολύ «ηρωικό» και συνήθως το αποφεύγαμε. Οι εναλλακτικές λύσεις για τη συλλογή παρουσιών ήταν η συμμετοχή σε παρελάσεις, αθλητικές δραστηριότητες, τη σκακιστική ομάδα του Πανεπιστημίου κ.ά. Μια μέρα, λίγο πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων του 1967, έπαιζα σκάκι με έναν συμφοιτητή μου και κάποια στιγμή του απείλησα το βασιλιά. Τη στιγμή που εκείνος σκεφτόταν σε πιο τετράγωνο να τον μετακινήσει, ακούμε πάνω από τα σκυμμένα κεφάλια μας κάποιον να φωνάζει: «Στη Ρώμη! Στη Ρώμη!». Ήταν λίγες μέρες μετά το κίνημα-παρωδία του τέως βασιλιά κατά της χούντας (13/12), που τον ανάγκασε να καταφύγει στη Ρώμη με ένα μικρό αεροπλάνο. Αυτός που φώναξε ήταν ο Φάνης Κακριδής, νέος τότε καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο  Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Του καιρού τα νεότερα

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), ένα αβαθές βαρομετρικό χαμηλό, που θα διατρέξει τη χώρα κινούμενο από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά, θα προκαλέσει παροδικές βροχές κυρίως τις ανατολικές και νότιες περιοχές. Οι άνεμοι μόνο στα νότια πελάγη θα φθάσουν τα 6 μποφόρ και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο. Το Σάββατο (20/3), αξιόλογες βροχές και τοπικές καταιγίδες αναμένονται κυρίως στη Δ-ΒΔ Ελλάδα, τη Β. Ελλάδα, τη Θεσσαλία, τη Στερεά και το Β-ΒΑ Αιγαίο. Παράλληλα, χιονοπτώσεις θα σημειωθούν όχι μόνο στα ορεινά, αλλά και σε ημιορεινές περιοχές της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Οι άνεμοι θα πνέουν Α-ΝΑ 4 με 6 μποφόρ και η θερμοκρασία στα νότια θα σημειώσει μικρή περαιτέρω άνοδο. 

Παλιές και νέες φωτογραφίες

Μαρτιάτικο χιόνι στο Παναιτωλικό, 16-3-2021. Φωτ. Φώτης Ματραλής

Ο καιρός του επόμενου πενθημέρου

Ο κάμπος της Βέροιας, του Γιώργου Τομπουλίδη

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τετάρτη), η χώρα μας θα εξακολουθήσει να επηρεάζεται από το συνδυασμό του οργανωμένου βαρομετρικού χαμηλού που βρίσκεται στην περιοχή Α. Ρουμανίας - Δ. Μαύρης Θάλασσας με τις υψηλές πιέσεις της κεντρικής Μεσογείου, με συνέπεια τη διατήρηση του ΒΔ ρεύματος με ένταση ως τα 7 μποφόρ. Κατά τα άλλα, οι βροχές που θα σημειωθούν θα είναι τοπικές, σύντομες και κατά κανόνα ασθενείς. Οι μέγιστες θερμοκρασίες θα φθάσουν τους 17 βαθμούς, αλλά οι ελάχιστες θα είναι σχετικά χαμηλές και κατά τόπους στα ηπειρωτικά θα σημειωθεί ασθενής παγετός. 

Κούλουμα και καιρός

Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Μία μάλιστα έχει και… μετεωρολογική χροιά, καθώς ορισμένοι εικάζουν ότι προέρχεται από το λατινικό cumulus. Δηλαδή, το κούμουλο έγινε με αντιμετάθεση κούλουμο και σημαίνει σωρός, αφθονία νηστήσιμων. Παρόλα αυτά, εγώ κλίνω προς την άποψη ότι η λέξη  προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, τη λέξη columna (στήλη, κολόνα), επειδή το γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα γινόταν στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Πηγές αναφέρουν ότι στην παλιά Αθήνα από την προηγούμενη ημέρα κήρυκες διαλαλούσαν στους δρόμους της πόλης: «Μασκαράδες και πολίτες, στις Κολώνες να βρεθείτε» (Δημήτριου Καμπούρογλου, Ιστορία των Αθηναίων, τόμος τρίτος, 1896 και Μπάμπη Άννινου, Αι Αθήναι κατά το 1850: Εντυπώσεις δύο Γάλλων περιηγητών,1971).

Αξέχαστες Αποκριές

 

Οι Αποκριές των ανέμελων παιδικών μας χρόνων, όπως και οι άλλες γιορτές, είναι φυσικό να συγκαταλέγονται στις ομορφότερες αναμνήσεις μας. Όμως, ο καθένας μας αναπολεί ευτυχισμένες γιορτές και από τότε που έπαψε να είναι παιδί. Είναι αλήθεια ότι σε κάθε φάση της ζωής μας οι προϋποθέσεις για να χαρούμε μια γιορτή ή μια εκδρομή είναι διαφορετικές, αλλά υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που δεν είναι άλλος από την καλή παρέα. Η φυσική ομορφιά ενός τόπου, η φιλοξενία των κατοίκων του και το καλό φαγητό έχουν την αξία τους, αλλά δεν είναι καθοριστικά. Υπάρχει, όμως, κι ένας άλλος παράγοντας που αν τον αγαπάς και σου κάτσει, απογειώνει την όλη φάση, όπως λέμε εμείς οι… νεότεροι!  Μια τέτοια ιστορία έχω να σας διηγηθώ σήμερα. 

Πότε θα λιγοστέψουν οι αρνητές της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής;

-Το διοξείδιο του άνθρακα είναι θερμοκηπικό αέριο; Ναι!

(Το 1896, ο Σουηδός χημικός Σβάντε Αρένιους διατύπωσε την άποψη ότι αν η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας διπλασιαστεί, η θερμοκρασία της Γης θα ανέβει κατά 5 με 6^ο C).

Δεν συμψηφίζονται!

 

Το επιχείρημα πως η μείωση του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική αντισταθμίζεται από την αύξηση του θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική κι επομένως δεν συμβαίνει κάτι περίεργο με το κλίμα της Γης είναι ένα χιλιοειπωμένο επιχείρημα χωρίς επιστημονική βάση. Το γιατί μπορείτε να το δείτε σε παλιότερες αναρτήσεις του μπλογκ και στην ιστοσελίδα https://www.climate.gov/.

Καλημέρα σε όλους

Ο καιρός του επόμενου πενθημέρου

Ακόμα ένα τοπίο από την Πίνδο (Γιώργος Τομπουλίδης)

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), ο ισχυρός συνδυασμός των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο, που προκαλεί τους ενισχυμένους βοριάδες στην περιοχή μας, θα εξασθενήσει, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία πτώση της έντασης των ανέμων σε όλη τη χώρα. Κατά τα άλλα, βροχές δεν προβλέπονται και η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο ως προς τις μέγιστες τιμές της. Οι ελάχιστες τιμές της θερμοκρασίας θα είναι χαμηλές και κατά τόπους στα ηπειρωτικά θα σημειωθεί παγετός. 

Επίκαιρα και χρηστικά Νο 5

- Ο Φεβρουάριος του 2021 ήταν ο μήνας των μεγάλων θερμοκρασιακών αντιθέσεων. Εντύπωση προκαλούν οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στη Ρωσία και τη Β. Αμερική, αποτέλεσμα της εμμονής ενός συγκεκριμένου μοτίβου ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στις συγκεκριμένες περιοχές. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η μέση θερμοκρασία του περασμένου μήνα ήταν κοντά στο μέσο όρο της περιόδου 1991-2020 και κατά 0,26°C υψηλότερη από το μέσο όρο της περιόδου 1981-2010.

- Η εικόνα της Ευρώπης είναι πολύ κοντά στην εικόνα που προέβλεπαν τα μοντέλα των εποχικών προγνώσεων. Όπως έχω πει και παλιότερα, σε ένα χάρτη μέσων τιμών τα ψυχρά διαλείμματα, όπως αυτό που έφερε τα χιόνια της περιόδου 14-16/2/2021, συχνά «εξαφανίζονται», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απέτυχε η εποχική πρόγνωση.

Ο καιρός της εβδομάδας

Τοπίο στην Πίνδο. Φωτ. Γιώργος Τομπουλίδης

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), η διάταξη των βαρομετρικών συστημάτων στη ΝΑ Ευρώπη είναι ευνοϊκή για να επικρατήσουν στη χώρα μας Α-ΒΑ άνεμοι εντάσεως ως τα 6 μποφόρ. Κατά τα άλλα, τοπικές βροχές, κατά κανόνα ασθενείς, αναμένονται κυρίως στην ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα και η θερμοκρασία στα βόρεια δεν θα ξεπεράσει τους 15 βαθμούς, αλλά στα νότια θα φθάσει τους 19 βαθμούς. 

Γιατί τραβιούνται τα νερά από τις ακτές;

Δεν είμαι ο πιο ειδικός να μιλήσω για το θέμα, αλλά επειδή από φίλους του μπλογκ ζητήθηκε η γνώμη μου, σας την παραθέτω επιγραμματικά:

-Η παλιρροιακή συζυγία (ευθυγράμμιση του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης) είναι το βασικό αίτιο.

-Συνέργεια των υψηλών βαρομετρικών πιέσεων που ταπεινώνουν τη στάθμη της θάλασσας είναι αρκετά πιθανό να υπήρξε. Ίσως χρειάζεται να διαπιστωθεί αν παρατηρήθηκε επίδραση των υψηλών πιέσεων στην ευρύτερη περιοχή που αυτές επηρεάζουν. Η περίπτωση της Βενετίας έχει σχέση με αυτό που λέμε.

-Επιφανειακοί άνεμοι κάθετοι προς την ακτογραμμή με φορά από την στεριά προς τη θάλασσα πρέπει να αποκλειστούν.

-Προφανώς, η έκταση του φαινομένου αποκλείει την περίπτωση να θεωρηθεί αυτό ως προσεισμικό γεγονός.

Πανδημία, ρύπανση και κλιματική αλλαγή: τα τρία κακά της μοίρας μας!

Πολλοί είναι εκείνοι που, όχι άδικα, θεωρούν τον Ιπποκράτη πατέρα όχι μόνο της ιατρικής αλλά της κλιματολογίας και της βιομετεωρολογίας. Ένα από τα καλύτερα συγγράμματά του είναι το Περί Ανέμων, Υδάτων και Τόπων, στο οποίο εξετάζει τη σχέση του φυσικού περιβάλλοντος με τη ζωή του ανθρώπου. Στο πολύ σπουδαίο αυτό έργο αναλύεται η επίδραση στους υγιείς και τους άρρωστους οργανισμούς όχι μόνο των μετεωρολογικών στοιχείων, όπως είναι ο άνεμος και η ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και άλλων παραμέτρων, όπως είναι η ποιότητα του εδάφους και του νερού. Σήμερα, γνωρίζουμε, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι ο διαχωρισμός της πολιτικής για την υγεία και το περιβάλλον είναι επικίνδυνη αυταπάτη. Η υγεία μας εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το κλίμα και τους άλλους οργανισμούς με τους οποίους μοιραζόμαστε τον πλανήτη.

Ο καιρός του επόμενου εξαημέρου

Μια συννεφιασμένη μέρα στον Αλιάκμονα. Φωτ. Γιώργος Τομπουλίδης

Το νέο εικοσιτετράωρο (Παρασκευή), οι συνθήκες ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στη ΝΑ Ευρώπη θα είναι ευνοϊκές για να επικρατήσουν στη χώρα μας Δ-ΝΔ άνεμοι εντάσεως ως τα 5 μποφόρ. Την εικόνα του καιρού θα συμπληρώνουν οι αραιές νεφώσεις, οι τοπικές ομίχλες το πρωί κυρίως στα ηπειρωτικά και οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες. 

Στον καιρό του Αισώπου...

                                                                                         Καλημέρα, φίλοι μου! 

Ο καιρός της εβδομάδας

Το νέο εικοσιτετράωρο (Τρίτη), η χώρα θα βρίσκεται υπό την επίδραση του ισχυρού συνδυασμού των υψηλών πιέσεων στα Β. Βαλκάνια με τις χαμηλές πιέσεις στην Α. Μεσόγειο, με συνέπεια την επικράτηση Β-ΒΑ ανέμων εντάσεως ως τα 8 μποφόρ (Αιγαίο). Κατά τα άλλα, οι ψυχρές αέριες μάζες που θα μεταφερθούν από τη Ρωσία προς την περιοχή μας θα ρίξουν πρόσκαιρα τη θερμοκρασία σε όλη τη χώρα και θα προκαλέσουν τοπικές βροχές και παροδικές χιονοπτώσεις (ορεινά) στις ανατολικές και νότιες περιοχές της.