Η μαχόμενη πνευματική φύση του Γιάννη Ρίτσου, με την ποιητική αυθεντικότητά του, δημιουργεί «Τα 18 Λιανοτράγουδα» στην εξορία κατά παράκληση του Μίκη Θεοδωράκη για μελοποίηση (όπως ο «Επιτάφιος»). Ο αθάνατος ποιητής μας παραβιάζει τις καθιερωμένες φόρμες και τους στιχουργικούς κανόνες και γράφει 18 τετράστιχα στον παραδοσιακό 15σύλλαβο, που προσφέρεται κατά τη γνώμη του ως μέσο έκφρασης σε ώρες εθνικής κρίσης. Αυτά είναι:
Αναβάφτιση, Κουβέντα με ένα λουλούδι, Καρτέρεμα, Λαός, Μνημόσυνο, Αυγή, Δε φτάνει, Πράσινη μέρα, Συλλείτουργο, Το νερό, Το κυκλάμινο, Λιγνά Κορίτσια, Τ' άσπρο ξωκλήσι, Επιτύμβιο, Εδώ το φως, Το χτίσιμο, Ο ταμένος, Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις. Πιστός και συνεπής ο Ρίτσος όπως πάντα, όλη του η έμπνευση εκπορεύεται από τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα της Ελλάδας εκείνης της περιόδου.
Τα 16 τα έγραψε σε μία μέρα, τον Σεπτέμβριο του 1968, όταν βρισκόταν στην εξορία στο Παρθένι της Λέρου, ενώ τα υπόλοιπα [16 (Χτίσμο) και 17 (Ταμένος)] το 1970 στο Καρλόβασι της Σάμου, όπου ήταν πάλι σε περιορισμό. Η δικτατορία υπήρξε και αυτή μια μαρτυρική δοκιμασία για τον ποιητή, που ήταν πάλι άρρωστος, δεν ανέκοψε ωστόσο την παραγωγή του ούτε τον χείμαρρο των εκδόσεών του.
Τα «18 Λιανοτράγουδα» έφτασαν στα χέρια του Μίκη, που ήταν αυτοεξόριστος στη Γαλλία, το 1969. Έντυπα κυκλοφόρησαν, αργότερα, προς το τέλος της χούντας. Ένα μικρό λιγοσέλιδο βιβλιαράκι –ένα κομψοτέχνημα– με υπέροχα καλλιγραφικά γράμματα του ποιητή της «Ρωμιοσύνης».
