Με αφορμή τα ερωτήματα για τα γαλάζια μάτια της κόρης μου (με γονείς, παππούδες και γιαγιάδες καστανομάτηδες) ας θυμηθούμε τους νόμους κληρονομικότητας του Μέντελ.Τα γονίδια που περιέχονται στο DNA κάθε οργανισμού φέρουν πληροφορίες για το πώς θα αναπτυχθεί ο οργανισμός (αν το περιβάλλον το επιτρέψει). Το σύνολο αυτών των «πληροφοριών» καλείται γονότυπος. Αν όλες οι «οδηγίες» των γονιδίων θα υλοποιηθούν στον τελικό οργανισμό είναι θέμα πολλών παραγόντων μεταξύ των οποίων το περιβάλλον και οι αλληλεξαρτήσεις των γονιδίων. Η τελική εικόνα που παρουσιάζει ο οργανισμός καλείται φαινότυπος.
Το χρώμα των ματιών ελέγχεται από ένα γονίδιο. Συνηθέστατα στους Έλληνες αυτό το γονίδιο περιέχει την πληροφορία: «μάτια καστανά». Μάλιστα αυτό το γονίδιο λέγεται «επικρατές» γονίδιο γιατί αρκεί ένα τέτοιο από τη μεριά του μπαμπά ή της μαμάς ώστε ο απόγονος να έχει μάτια καστανά! Το γονίδιο για τα γαλανά μάτια, αντίθετα, λέγεται «υπολειπόμενο» γιατί κάθε φορά που θα διασταυρωθεί με το γονίδιο «μάτια καστανά», ο απόγονος θα έχει μάτια καστανά (προφανώς ο απόγονος παίρνει πάντα ένα γονίδιο για τη συγκεκριμένη ιδιότητα από τον πατέρα και ένα από τη μητέρα).
Τι γίνεται λοιπόν με τα υπολειπόμενα γονίδια? Τυχαίνει (με πιθανότητα 1/4 για τη συγκεκριμένη ιδιότητα) κάποια φορά ένας απόγονος να πάρει από τον πατέρα και ταυτόχρονα από την μητέρα μόνο το γονίδιο «γαλανά μάτια» που και οι δυο κουβαλούσαν στο DNA τους μαζί με πολλά άλλα γονίδια ο καθένας από το δικό του γενεαλογικό δέντρο εδώ και 4 έως 7 γενιές. Τις περισσότερες φορές μάλιστα οι πρόγονοι δεν είχαν γαλανά μάτια γιατί απλούστατα το συγκεκριμένο γονίδιο είναι υπολειπόμενο, αντίκριζε δίπλα του το γονίδιο «καστανά μάτια» και έτσι μπαμπάς, μαμά, παππούδες, γιαγιάδες, προ-παππούδες, προγιαγιάδες είχαν όλοι φαινότυπο: καστανά μάτια.
Παρόμοια ένας άνθρωπος μπορεί να φέρει το γονίδιο της «δρεπανοκυτταρικής αναιμίας» αλλά επειδή είναι υπολειπόμενο δεν πρόκειται να εμφανιστεί παρά μόνο αν ζευγαρώσει με άτομο που επίσης φέρει το ίδιο γονίδιο, αλλά και πάλι ο απόγονος θα εμφανίσει δρεπανοκυτταρική αναιμία (θα νοσήσει) με πιθανότητες μόνο 25%.
4 σχόλια:
Η θεώρηση του John Meynard Smith είναι πολύ καλύτερη.Τα γαλανά μάτια των δύο τεσσάρων παιδιών μου συνηγορούν.Η αντιπαράθεση και η "βιωσιμότητα" των αντιτιθέμενων γονιδίων περιγράφονται θαυμάσια σε μερικά από τα συγγράματά του.Για περισσότερα μπορείς να ανατρέξεις στη θεώρηση του Motoo Kimura.Αυτά.-
Οι ¨ουδετεριστές¨ (Motoo Kimura κ.α) παραδέχονται ότι οι προσαρμογές οφείλονται ση φυσική επιλογή (δαρβινισμός) με δύο επιφυλάξεις: 1.οι περισσότερες εξελικτικές αλλαγές ΔΕΝ είναι ¨προσαρμογές¨ και 2. η πλειοψηφία των εξελικτικών αλλαγών είναι σε μοριακό επίπεδο ουδέτερες (τυχαίες).
Έτσι μπορούν να συνυπάρχουν ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές μορφές του ίδιου μορίου που λειτουργούν εξίσου καλά π.χ. αιμοσφαιρίνες του ανθρώπινου αίματος με τα αμινοξέα σε διαφορετική σειρά, αλλά αν υπάρξει ανάγκη για προσαρμογή του οργανισμού, ο μοναδικός μηχανισμός είναι η φυσική επιλογή του Δαρβίνου.
Πάντως ο Κimura δεν αντιμάχεται το Δαρβίνο, αλλά τον συμπληρώνει.
Επίσης είναι σαφές ότι οι κληρονομικοί συνδυασμοί που προτείνουν οι γενετιστές (και ο Μέντελ) από αριθμητικής πλευράς δε διαφωνούν με τη σύγχρονη στατιστική και τη θεωρία των πιθανοτήτων.
έχω μια ερώτηση πάνω σε αυτό και θα ήθελα πολύ αν μπορούσε κάποιος να μου απαντήσει. είμαι μαθήτρια της τρίτης λυκείου, θετική κατεύθυνση και στη βιολογία κατεύθυνσης υπάρχει ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στους τρόπους κληρονόμησης διάφορων χαρακτήρων, στον Μέντελ... καταλαβαίνω ότι είναι εφικτό απο δυο γονείς με καστανά μάτια να προκύψουν παιδιά με γαλάζια. η δική μας περίπτωση όμως είναι λίγο πιο περίεργη. ο πατέρας μου έχει γαλάζια μάτια και η μητέρα μου πράσινα. εγώ και οι δυο αδελφές μου όμως έχουμε καστανά και ιδιαίτερα στη μεσαία αδελφή μου το χρώμα των ματιών της είναι σχεδόν μαύρο! ρώτησα το βιολόγο μου αλλά δεν μπόρεσε να μου απαντήσει. πώς είναι δυνατό αυτό?
Ό κουμπάρος τι χρώμα μάτια έχει?
Καλυτερα ρώτα την μαμά σου ξέρει πιο πολλά για αυτό το θεμα
Δημοσίευση σχολίου