Θα το διαβάσει ο Ανορθωσιάτης;

Δευτέρα, 28 Οκτωβρίου 2013

Μανιαδάκης, ο "πιστός σκύλος" του Μεταξά

Του Ιού

Μια σκοτεινή πολιτική προσωπικότητα βρίσκεται πίσω από τις σύγχρονες αναβιώσεις του ναζισμού στη χώρα μας. Είναι ο διαβόητος υπουργός Ασφάλειας του καθεστώτος Μεταξά Κωνσταντίνος Μανιαδάκης, ο οποίος μεταλαμπάδευσε τις «αξίες» της 4ης Αυγούστου στους σημερινούς της επιγόνους

Δεν χάνουν ευκαιρία οι ποικίλες σύγχρονες πολιτικές επιβιώσεις του εθνικοσοσιαλισμού στη χώρα μας να εκδηλώσουν τον θαυμασμό και την πίστη τους στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου και στο πρόσωπο του Ιωάννη Μεταξά. Παρά το γεγονός ότι η δικτατορία του 1936 δεν διέθετε –όσο κι αν το επιχείρησε– όλα τα χαρακτηριστικά του χιτλερικού της προτύπου, οι σημερινοί απολογητές του ναζισμού δεν δυσκολεύονται να «συγχωρήσουν» το καθεστώς Μεταξά γι’ αυτές του τις ελλείψεις, επιχειρούν μάλιστα να το εξωραΐσουν, όπως αυτοί νομίζουν καλύτερα.

Πίσω από αυτή τη λατρεία που τρέφουν οι σύγχρονοι εθνικοσοσιαλιστές για τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου δεν κρύβεται μόνο η εναγώνια προσπάθειά τους να αποκτήσουν ρίζες στην ιστορική περίοδο που γέννησε τον μεσοπολεμικό φασισμό, αλλά και η προσωπική σχέση των ηγετών τους με έναν στενό συνεργάτη του Μεταξά, εκείνον που τους δίδαξε την απέχθεια στη δημοκρατία, την τέχνη της ίντριγκας και της συνωμοσίας και, κυρίως, το μίσος εναντίον της Αριστεράς.

Αναφερόμαστε στον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη (1893-1972), αυτόν που ο Σεφέρης αποκαλεί «πιστό σκύλο του Μεταξά» («Πολιτικό Ημερολόγιο», Α΄, σ. 95), τον άνθρωπο που έμεινε γνωστός για τα βασανιστήρια εις βάρος των πολιτικών αντιπάλων της δικτατορίας, για τη χρήση του ρετσινόλαδου και του πάγου, προκειμένου να αποσπάσει τις επιθυμητές «ομολογίες» και «μαρτυρίες», για την εφεύρεση της μεθόδου των «δηλώσεων μετανοίας» προκειμένου να υπονομεύσει τη συνοχή και την ηθική ηγεμονία της Αριστεράς και, τέλος, για τη δημιουργία ολόκληρου προβοκατόρικου μηχανισμού για την εξάρθρωση του ΚΚΕ.

Αντίθετα από όσα διαδίδει η προπαγάνδα των σύγχρονων απολογητών του καθεστώτος Μεταξά, και είναι έτοιμη να αποδεχτεί η αναθεωρητική σχολή ιστορικών και δημοσιογράφων, περί «ηρωικού “όχι”», περί «κοινωνικού καθεστώτος» κ.λπ., ο Μανιαδάκης δεν διαθέτει κανένα ηρωικό προφίλ. «Εμείς τον πόλεμο τον κάναμε για τα μάτια», φέρεται να λέει, σύμφωνα πάλι με τον Σεφέρη (στο ίδιο, σ. 51). Και από την Αίγυπτο, όπου κατέληξε η ελληνική κυβέρνηση μετά την εισβολή των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων στην Ελλάδα, ο Μανιαδάκης ουσιαστικά εκδιώχτηκε για την Αργεντινή. Οσο για την επιστροφή του στην Ελλάδα, αυτή την αποφάσισε μόλις τον Αύγουστο του 1949, λίγες μέρες πριν από την οριστική λήξη του εμφυλίου πολέμου. Η εφημερίδα «Ελευθερία» περιγράφει στο φύλλο της 11.8.1949 τη σκηνή της επιστροφής του Μανιαδάκη με τον ειρωνικό τίτλο «Υπεδέχθησαν 121 άτομα τον Μανιαδάκην, και μερικαί λιμουζίναι».

Η είδηση έχει ως εξής:

«Με το καταπλεύσαν χθες το απόγευμα εις τον Πειραιά εκ Μασσαλίας-Γενούης ατμόπλοιον “Κορινθία” αφίκετο, μετά πολυετή παραμονήν εις την Νότιον Αμερικήν, ο επί δικτατορίας υπουργός της Δημοσίας Ασφαλείας κ. Κωνστ. Μανιαδάκης. Εις τον προβλήτα του Τελωνείου είχον συγκεντρωθή από ενωρίς ευάριθμοι φίλοι του και πρώην συνεργάται του, μεταξύ των οποίων ο εν ενεργεία αστυνομικός διευθυντής κ. Νικ. Μπουραντάς, ο τέως διευθυντής της Αστυνομίας Αθηνών κ. Βαβούρης, ο τέως αρχηγός της Χωροφυλακής κ. Μιχαλόπουλος και ο τέως διευθυντής της Ειδικής Ασφάλειας κ. Αγγελέτος». Για τη δράση του Μπουραντά και τον ρόλο της Ειδικής Ασφάλειας επί κατοχής δεν είναι ανάγκη να επεκταθούμε. Σημειώνουμε μόνο το είδος των οπαδών του Μανιαδάκη τον Αύγουστο του 1949. «Εις τον κ. Μανιαδάκην, όστις απεβιβάσθη πρώτος, προσεφέρθη ανθοδέσμη», συνεχίζει η εφημερίδα. «Ο κ. Μανιαδάκης, αφού ενηγκαλίσθη την αδελφήν του, επροχώρησεν εις την αίθουσαν των αποσκευών υπό τας επευφημίας των φίλων του. Εις την πλατείαν του παλαιού Τελωνείου ανέμενον τον κ. Μανιαδάκην εκατόν είκοσι ένα άτομα, τα οποία προέβησαν εις θορυβώδεις εκδηλώσεις ευθύς ως ούτος ενεφανίσθη. Οι ζωηρότεροι εκ των φίλων του τον ανήρπασαν εις τας χείρας και αφού τον περιέφερον επ’ ολίγον εις την πλατείαν εζήτουν επιμόνως να τους ομιλήση. Ο κ. Μανιαδάκης περιωρίσθη απλώς να ζητωκραυγάση υπέρ της Ελλάδος, ακολούθως δε επέβη αυτοκινήτου και ανήλθεν εις Αθήνας ακολουθούμενος από εικοσάδα αυτοκινήτων επί των οποίων επέβαινον οι διοργανώσαντες την υποδοχήν φίλοι του».

Σε εκτενές πρωτοσέλιδο άρθρο της με τίτλο «Οι βρυκόλακες» η ίδια εφημερίδα σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Μανιαδάκη, επιμένει στον αποφασιστικό ρόλο που είχε για τη διαμόρφωση της δικτατορίας («αυτός της έδωσε το πρακτικό περιεχόμενο κι αυτός την ήσκησε»), χαρακτηρίζει «απόδραση» τη φυγή του στην Αργεντινή, την ώρα που ο ελληνικός λαός έδινε τη μάχη της αντίστασης, και αμφισβητεί τον πυρήνα της πολιτικής του, δηλαδή την αποτελεσματικότητα των βασανιστηρίων και των «δηλώσεων μετανοίας» για την εξάρθρωση του «κομμουνιστικού κινδύνου».

Αυτή η «συλλογή αυτογράφων» κατά την εφημερίδα ήταν άχρηστη, εφόσον «απεδείχθη εμπράκτως ότι όχι μόνον κανείς από τους “κουμπάρους” του κ. Μανιαδάκη δεν εγκατέλειψε τον κομμουνισμόν, αλλά τουναντίον έγιναν δεκάκις φανατικότεροι διά να αποπλύνουν το όνειδος της ταπεινώσεως ενώπιον ενός καθεστώτος που δεν είχε καμίαν λαϊκήν δικαίωσι και που τόσον ωμοίαζε με τα καθεστώτα των δύο κατακτητών».

Αλλά το σοβαρότερο, το οποίο προσάπτει η εφημερίδα στον Μανιαδάκη, είναι η «άτιμος συμπεριφορά» της δικτατορίας απέναντι στη νεολαία: «Η δικτατορία έκανε το πρώτο παιδομάζωμα. Θέλουσα να μεταβάλη τους νέους εις βασιβουζούκους του καθεστώτος, προέβη εις βιαίαν επίταξιν αγοριών και κοριτσιών από ηλικίας 9 ετών και τα παρέδωσεν εις εκμαυλιστάς, κιναίδους, αρσενοκοίτας και πορνοβοσκούς, ο υπέρτατος αρχηγός των οποίων απεκαλύφθη –προς αποθέωσιν της ΕΟΝ– και κατεδικάσθη επανειλημμένως, ως ο ιθύνων νους διεθνούς σπείρας λαθρεμπόρων, εις την οποίαν μετείχεν ολόκληρον το επιτελείον της οργανώσεως».

Γιατί χαίρεται ο Πλεύρης;

Τι είναι, λοιπόν, αυτό που συγκινεί τους σημερινούς εθνικοσοσιαλιστές στην προσωπικότητα του Μανιαδάκη; Μα, πρώτα πρώτα το γεγονός ότι ήταν εκείνος ο πρώτος δάσκαλός τους. Δική του ήταν και η έμπνευση να δημιουργηθεί η οργάνωση που έφερε τον τίτλο «Κόμμα 4ης Αυγούστου». Αλλωστε, ο Μανιαδάκης προτού προσχωρήσει στην ΕΡΕ (1958) είχε από το 1956 ιδρύσει το δικό του Κόμμα των Αρχών του Ιωάννου Μεταξά. Στις αναμνήσεις του για την περίοδο που συγκρότησε τη νεοφασιστική αυτή οργάνωση, ο Κώστας Πλεύρης εξηγεί ότι εκείνος που τους εισήγαγε στην πολιτική ήταν ο Μανιαδάκης:

«Ωφελήθημεν τα μέγιστα από τας συζητήσεις με τον Μανιαδάκην, τον δαιμόνιον υπουργόν Ασφαλείας του Μεταξά. Τον επεσκεπτόμεθα στην οικίαν του, στην οδό Νοταρά τα απογεύματα και όλοι μαζί επηγαίναμε μετά στο Green Park στην οδό Μαυρομματαίων, όπου δίπλα στο τζάκι μας διηγείτο, μας διηγείτο κι εμείς εκρεμόμεθα από τα χείλη του. Εις εκείνο το ζαχαροπλαστείο η συντροφιά του Μανιαδάκη απετέλει σχολείο πολιτικής. Μετείχον ο Πιπινέλης, ο Αντωνέλλος, ο Σταθάς, ο Μπαλάσκας (Βίγλαρης), ο Κουτσούρης, ο Σπυρόπουλος, ο Κατσούλος, ο Μιχάλης ο Κλης και άλλαι προσωπικότηται της δημόσιας ζωής, που ανέλυαν τα πολιτικά γεγονότα ή ανεφέροντο στο παρελθόν κι εμείς εδιδασκόμεθα. Αληθώς υπήρξε Σχολή Μανιαδάκη, όπου εμάθαμε διά την πολιτικήν περισσότερα απ’ όσα εμάθαμε στην Πάντειο Σχολήν Πολιτικών Επιστημών (ΠΑΣΠΕ), όπως ελέγετο τότε το Πάντειον Πανεπιστήμιον» (Κωνσταντίνος Α. Πλεύρης, «Γεγονότα 1965-1977. Τα άγνωστα παρασκήνια», Ηλεκτρον, Αθήνα 2009, σ. 24-25).

Βέβαια ο Μανιαδάκης δεν ήταν μόνο δάσκαλος του φασισμού. Με τις διασυνδέσεις του στην ΕΡΕ και το βαθύ κράτος ήταν ο κατάλληλος και για τα ρουσφέτια της παρέας, όπως θυμάται πάλι ο Πλεύρης: «Ηθελα να επιλεγώ έφεδρος αξιωματικός και παρεκάλεσα τον Μανιαδάκη να με βοηθήσει, διότι η ΕΡΕ έκανε αξιωματικούς τους οπαδούς της» (στο ίδιο, σ. 26). Τελικά με τη βοήθεια του Μανιαδάκη και του πατέρα του ο Πλεύρης έγινε έφεδρος αξιωματικός χάρη σε κάποιον συνταγματάρχη, ο οποίος ονομαζόταν Στυλιανός Παττακός!

Η εφημερίδα του Πλεύρη («Τετάρτη Αυγούστου, εθνοκρατική εφημερίς») από τα πρώτα φύλλα της (κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1965) εξυμνεί τον Μανιαδάκη, δημοσιεύει φωτογραφίες του και ολοσέλιδες βιογραφίες του. Και μετά τον θάνατό του, στο φύλλο του Μαρτίου 1972 δημοσιεύει τον «μνημειώδη λόγο» του Μανιαδάκη στην «Ουλή των Ελλήνων» (sic) στις 19.12.1958. Πρόκειται για ένα μακροσκελές αντικομμουνιστικό παραλήρημα, το οποίο ταίριαζε βέβαια στην εποχή εκείνη, με τις διώξεις κατά της Αριστεράς να συνεχίζονται. Η ομιλία του Μανιαδάκη τελείωνε με τις φράσεις που εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο τον ακατέργαστο ρατσισμό των φυλετιστών εθνικοφρόνων: «Ημείς πιστεύομεν εις την πατρίδα. Πιστεύομεν ότι οι άνθρωποι υπάρχουν μόνον ζωολογικώς. Ψυχικώς υπάρχουν Ελληνες, υπάρχουν Τούρκοι, Αλβανοί, Βούλγαροι, Ρώσοι, Αμερικανοί και Αγγλοι και ότι ο κάθε άνθρωπος δρα και σκέπτεται και αποδίδει διά του πρίσματος της εθνικότητός του. Η εθνικότης είναι φαινόμενον φυσιολογικόν. Ημείς εις αυτήν πιστεύομεν, αλλά σεις [σ.σ. απευθύνεται στους βουλευτές της ΕΔΑ] πιστεύετε άλλο πράγμα, ότι η πατρίς σας δεν είναι η Ελλάς, αλλά είναι η Ρωσία».

Από κοντά κι ο Μιχαλολιάκος

Νεότερος βέβαια από τον Πλεύρη, ο Μιχαλολιάκος μυήθηκε από εκείνον στις τεχνικές Μανιαδάκη. Κάθε λίγο και λιγάκι η εφημερίδα της Χρυσής Αυγής υμνεί τον «πρωτομάστορα της 4ης Αυγούστου», τον «άνθρωπο που διέλυσε το ΚΚΕ». Μετά από ένα μνημόσυνο στον τάφο του Μεταξά που οργάνωσε η Χρυσή Αυγή στις 28.10.1996, οι συγκεντρωμένοι κατευθύνθηκαν στον τάφο του Μανιαδάκη και ο Μιχαλολιάκος έβγαλε λόγο:

«Δεν είχα την τύχη και την τιμή να γνωρίσω τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη. Μονάχα μια φορά τον συνάντησα, κι αυτή μικρό παιδί, κρατώντας το χέρι του πατέρα μου και φυσικά δεν ήξερα το έργο, τον βίο και την πολιτεία του ανδρός. Ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης, τον οποίο αυτοί που λεηλατούν τις ψυχές των Ελλήνων, αυτοί που καθορίζουν τα πολιτικά και πνευματικά πράγματα της Ελλάδος, μισούν, υπήρξε ένας μεγάλος Ελληνας. Δεν θα σας κουράσω με πολλά λόγια! Ηταν αυτός, που σαν σιδερένιος υπουργός Ασφαλείας του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου στην κυριολεξία εξαφάνισε το ΚΚΕ! Ηταν αυτός πάλι που πήρε την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Κόμματος της 4ης Αυγούστου, που αποτέλεσε την κιβωτό για κάθε εθνικιστικό κίνημα που υπάρχει σήμερα. Είχαμε καθήκον και υποχρέωση να τιμήσουμε τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη και ας δώσουμε όρκο ότι κάθε χρονιά θα είμαστε εδώ και δεν θα τον ξεχνάμε».

Το ερώτημα είναι τι ακριβώς ήταν το περιεχόμενο των «μαθημάτων» του Κωνσταντίνου Μανιαδάκη στην ομάδα Πλεύρη και μέσω αυτής στην ομάδα Μιχαλολιάκου.

Η κληρονομιά του Μανιαδάκη

Κατ’ αρχάς ο Μανιαδάκης ταιριάζει με το σκληρό προφίλ του διώκτη των «εχθρών του έθνους», δηλαδή των αριστερών, αλλά μιμείται και τις πρακτικές του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Το βασανιστήριο του ρετσινόλαδου το έχει αντιγράψει από τον πρώιμο μουσολινικό φασισμό, ενώ από τον Γκέμπελς εμπνεύστηκε τη δημόσια καύση των ανεπιθύμητων βιβλίων. Μόλις στις 16 Αυγούστου 1936 κάηκαν σε πλατείες εκατοντάδες βιβλία που θεωρήθηκαν «ανθελληνικού περιεχομένου» και είχαν κατασχεθεί από την Αστυνομία, όπως είχε συμβεί στη Γερμανία στις 10.5.1933. Ο Μανιαδάκης συνέχισε την «πνευματική κάθαρση» εκδίδοντας στις 5.11.1938 εγκύκλιο απαγόρευσης 445 βιβλίων.

Αλλά ο Μανιαδάκης διατηρούσε και προσωπικές επαφές με τον ηγετικό πυρήνα του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού. Ηταν εκείνος που εκ μέρους του καθεστώτος Μεταξά συνεργάστηκε στενά με τον Χίμλερ, τον αρχηγό τους γερμανικής Γκεστάπο, και αντήλλασσε μ’ αυτόν πληροφορίες σχετικά με τις τακτικές που εφάρμοζαν οι δύο ομοϊδεάτες στη διοίκηση των Σωμάτων Ασφαλείας. Τον Μάιο του 1937 ο Χίμλερ ζήτησε από τον Μανιαδάκη «να ενώσουν τις δυνάμεις τους εναντίον του κοινού τους εχθρού, του κομμουνισμού, και να μοιραστούν τις πολύτιμες εμπειρίες που είχαν αποκτήσει ως προς την τακτική καταστολής αυτού του κακού» (Πετράκη, σ. 391). Μ’ άλλα λόγια, μπορεί ο Μανιαδάκης να μην ταιριάζει με το πρότυπο ενός καταρτισμένου εθνικοσοσιαλιστή, αλλά επιχειρούσε φιλότιμα να ταυτιστεί με τις πρακτικές των κυβερνήσεων του Αξονα.

Στην ίδια κατεύθυνση βρισκόταν και η δημιουργία των Ταγμάτων Εργασίας, τα οποία οργανώθηκαν από τους πρώτους μήνες της δικτατορίας. Αυτά, γράφει ο Λιναρδάτος, «θα ήταν στην ουσία τάγματα αεργίας και τραμπουκισμού. Τα τάγματα αυτά φαινομενικά σκοπό είχαν “την εκτέλεσιν έργων κοινής ωφελείας”. Στην πραγματικότητα όμως υπάγονταν στο υφυπουργείο Ασφαλείας, ήταν υπό την επιρροή των Κοτζιά και Μανιαδάκη, που ήθελαν να τα χρησιμοποιήσουν σαν τάγματα κρούσης. Αποτελούσαν καθαρή απομίμηση των Ταγμάτων Εφόδου του Χίτλερ. Στην αρχή ο Μεταξάς τα υποστήριξε με ενθουσιασμό. «“Ιδίως τα τάγματα αυτά είναι η φρουρά μου”, έγραφε» (Λιναρδάτος, σ. 167-8).

Ισως εκείνο που κυρίως γοητεύει τους μαθητές του Μανιαδάκη είναι οι τεχνικές που ανέπτυξε κατά τη μεταπολεμική περίοδο, όταν προκαλούσε συνεχή επεισόδια εντός και εκτός Βουλής, με ακραίους χαρακτηρισμούς για τους πολιτικούς του αντιπάλους και μεθοδεύσεις που υπονόμευσαν την εύθραυστη δημοκρατία και άνοιξαν τον δρόμο στη δικτατορία. Είδαμε πιο πάνω τη μακρά ομιλία του στη Βουλή τον Δεκέμβριο του 1958, με στόχο την Αριστερά, η οποία είχε ενισχυθεί στις εκλογές και είχε ήδη τεθεί σε κίνηση ο μηχανισμός που θα έδινε σε τρία χρόνια τις εκλογές βίας και νοθείας και σε εννιά τη δικτατορία.

Οι επεισοδιακές παρεμβάσεις του Μανιαδάκη γίνονται από τότε μόνιμο στοιχείο της κυβερνητικής πολιτικής της ΕΡΕ. Ενα χρόνο αργότερα συναντάμε άλλο επεισόδιο: «Εκτροπή από τον κοινοβουλευτισμό προετοιμάζει η κυβέρνησις, καταγγέλλει η αντιπολίτευση μετά τα επεισόδια στη Βουλή. Σκηνοθετημένη η επίθεσις του κ. Μανιαδάκη κατά των 15 βουλευτών». (Πρωτοσέλιδος τίτλος στα «Νέα», 17.2.1960).

Από τότε ο Μανιαδάκης αναλαμβάνει την προστασία της ΕΚΟΦ και του παρακράτους. Και εμφανίζεται έξαλλος στη Βουλή να καταγγέλλει προκήρυξη της ΕΔΑ, στην οποία γραφόταν ότι «Η οργάνωση της Νεολαίας της ΕΔΑ πρέπει να έχει διαρκώς ανοιχτό το μέτωπο κατά του νεοφασισμού και των οργανώσεών του» (13.05.1961).

Μετά τη νίκη της Ενωσης Κέντρου και τον σχηματισμό κυβέρνησης Παπανδρέου, ο Μανιαδάκης θα πάρει επάνω του την προπαγάνδα για τον «ανθελληνισμό» της Κεντροαριστεράς. Με αφορμή ένα νομοσχέδιο για την Αστυνομία, θα καταγγείλει: «Φαίνεται ότι η μοίρα της παρατάξεώς σας είναι να τα βάζετε πάντοτε με τα Σώματα Ασφαλείας». Οι συσχετισμοί, όμως, είχαν τότε αλλάξει. Μέσα σε γέλια και χειροκροτήματα θα λάβει αμέσως απάντηση από κυβερνητικό βουλευτή: «Δεν εφαρμόσαμε εμείς ρετσινόλαδο». Ο Μανιαδάκης προσπάθησε να μειώσει τις εντυπώσεις: «Ηπιες εσύ;». Και στη συνέχεια: «Αυτό, ρε κορόιδο, ήταν ένα παραμύθι που το πιστέψατε και με το παραμύθι αυτό σας έβαλα σε τάξη».

Η συζήτηση σοβάρεψε όταν του πέταξαν στα μούτρα την απουσία του την κρίσιμη δεκαετία. «Πού ήσουνα εσύ στις δύσκολες ώρες της πατρίδος; Εφυγες από το Γενικό Στρατηγείο;». Το ερώτημα σκεπάστηκε από φωνές: «Το είχε σκάσει».

Και ο Μανιαδάκης: «Το νομοσχέδιον πάντως δεν μου αρέσει και θα το καταψηφίσω. Είναι νομοσχέδιον που θίγει τα Σώματα Ασφαλείας για ν’ ανέβουν οι Λαμπράκηδες» (21.12.1964).

Το αποκορύφωμα της προβοκατόρικης δράσης του Μανιαδάκη μέσα στη Βουλή σημειώθηκε τον Μάιο του 1965, την περίοδο που προετοιμαζόταν η ανατροπή του Γεωργίου Παπανδρέου. Ο Μανιαδάκης επιτέθηκε προσωπικά στον τότε πρωθυπουργό, επικρίνοντας τον τρόπο που είχε εφαρμόσει τον νεοψηφισμένο νόμο περί «πόθεν έσχες». Είχε βέβαια φροντίσει εξαρχής ο Μανιαδάκης να καταγγείλει τη θέσπιση του «πόθεν έσχες», με το επιχείρημα ότι είναι αντισυνταγματικό. «Πρέπει να καταργηθεί, γιατί θα παρασύρει πολλούς αθώους σε περιπέτειες». Η επίθεση αυτή καταγγέλθηκε από το σύνολο της Βουλής. Ακόμα και ο πρόεδρος της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος «άδειασε» τον βουλευτή του, ενώ ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ηλίας Ηλιού χαρακτήρισε «αποκαρδιωτικό και άκοσμο» το θέαμα της συνεδρίασης και κατέληξε με νόημα: «Ο υπουργός Ασφαλείας της 4ης Αυγούστου, ο καταλύσας κάθε νομιμότητα, ενεφανίσθη εδώ ως νομοφύλαξ, ως νομοδιδάσκαλος και ως τιμητής» (25.5.1965).

Στις 17.9.1966, την περίοδο της κρίσης των κυβερνήσεων αποστασίας, ο Κωνσταντίνος Γλίξμπουργκ κάλεσε και τον Μανιαδάκη στο παλάτι για να τον συμβουλευτεί. Η πρόταση του τεταρταυγουστιανού ήταν να εξαντληθεί πάση θυσία η τετραετία και να διεξαχθούν «δυναμικές εκλογές» στις αρχές του 1968. Μέχρι τότε να κυβερνήσει «μέτωπο εθνικοφρόνων». Επτά μήνες αργότερα εκδηλώθηκε το πραξικόπημα των συνταγματαρχών.

Σε όλη αυτή την περίοδο ο Μανιαδάκης φρόντιζε να δηλητηριάζει το πολιτικό κλίμα με υπονοούμενα και κατασκευασμένες ιστορίες. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, η αμφισβήτηση της ηρωικής πράξης του Μανώλη Γλέζου και του Λάκη Σάντα, που κατέβασαν τη γερμανική σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό από τον βράχο της Ακρόπολης το βράδυ της 30ής Μαΐου 1941. Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1958 ο Μανώλης Γλέζος, διευθυντής τότε της «Αυγής», είχε συλληφθεί με την κατηγορία της κατασκοπίας. Ηταν ένας τρόπος κατατρομοκράτησης της Αριστεράς, που είχε κατορθώσει στις εκλογές της ίδιας χρονιάς να φτάσει το 24,5% και να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση. Χρειαζόταν βέβαια να αμαυρωθεί το αγωνιστικό παρελθόν του Γλέζου. Τη δουλειά ανέλαβε ο Μανιαδάκης με μια εντελώς φανταστική ιστορία (23.12.1958). Τότε κανείς δεν έδωσε σημασία στην ύβρη. Τα τελευταία, όμως χρόνια, οι μαθητές του Μανιαδάκη επαναφέρουν την αθλιότητα. Από κοντά και τύποι σαν τον Βελόπουλο, που κυμαίνονται μεταξύ Σαμαρά και Καρατζαφέρη, χωρίς να ξεχνούν τον Πλεύρη και τον Μιχαλολιάκο.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Η μασέλα, η ρουφιάνα και ο πούστης

Μια διαφορετική, εντελώς αντιηρωική εικόνα του Μανιαδάκη καταγράφει στις αναμνήσεις του ο καθηγητής Θεόδωρος Κουλουμπής. Αναζητώντας τις μαρτυρίες πολιτικών από όλο το πολιτικό φάσμα, ο Κουλουμπής, ο οποίος είχε πριν από λίγες μέρες καταθέσει στην υποεπιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Βουλής (12.7.1971) για το ζήτημα της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ελλάδα κατά την περίοδο της δικτατορίας, κατέληξε και στον Μανιαδάκη, την Παρασκευή, 27 Αυγούστου 1971.

«Εφτασα στις 12.15 μ.μ. στο σπίτι του Μανιαδάκη, στον δεύτερο όροφο, στην οδό Νοταρά 51, κοντά στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. (Ο Μανιαδάκης είναι συνταξιούχος βουλευτής, πρόεδρος του κόμματος του Μεταξά, αργότερα βουλευτής της ΕΡΕ, διαβόητος για τον ρόλο που έπαιξε ως υπουργός Εσωτερικών του δικτάτορα το 1936-1940.) Ανέβηκα τις ξύλινες σκάλες και στην κορυφή συνάντησα μια νέα γυναίκα (μεταξύ είκοσι και τριάντα ετών), ελκυστική, με ανοιχτά καστανά μαλλιά και ωραία σιλουέτα.

Με οδήγησε στο καθιστικό του Μανιαδάκη, όπου το “γέρικο θωρηκτό” είχε γείρει σε έναν καναπέ. Με χαιρέτησε και κατόπιν με οδήγησε προς την τραπεζαρία, όπου ήταν στρωμένο το τραπέζι.

Καθίσαμε δίπλα δίπλα και η νεαρή γυναίκα (στην οποία δεν με σύστησε) μας σέρβιρε. Ο Μανιαδάκης αναφέρθηκε μια φορά σε αυτήν, με οικειότητα, ως “ρουφιάνα”. Εκείνη έφερε τεράστιες ποσότητες μαγειρεμένου κρέατος με μακαρόνια, καθώς επίσης σαλάτα και κρασί και αργότερα φρούτα. Επίσης έφερε τη μασέλα του Μανιαδάκη σε μισό ποτήρι νερό, την οποία αυτός τοποθέτησε πρόθυμα στο γεμάτο σάλια στόμα του.

Της ζήτησε να καθίσει μαζί μας, αλλά εκείνη αρνήθηκε ευγενικά. Με είχε φάει η περιέργεια και έτσι τη ρώτησα αν είχε κάποια σχέση με τον “κ. πρόεδρο”.

Εκείνη είπε: “Ρωτήστε αυτόν να σας πει ποια είναι η σχέση μας”. Τον κοίταξα και εκείνος είπε: “Την έχω υιοθετήσει”. Αυτή έδειξε σχεδόν ικανοποιημένη με την απάντηση.

Το υπόλοιπο της συζήτησής μας κύλησε ανάμεσα σε μεγάλες μπουκιές φαγητού, σε σταλαγματιές της σάλτσας του σπαγκέτι, στον κρότο της μασέλας του Μανιαδάκη και στο θορυβώδες ρούφηγμα της ρετσίνας.

Για τον Παπαδόπουλο: Κατά τον Μανιαδάκη, είναι ένας μανιακός που τρώει, σκέφτεται και ονειρεύεται μόνο την εξουσία. Μιλώντας σχετικά με την τελευταία αναδιοργάνωση, ο Μανιαδάκης πιστεύει ότι το κάθαρμα ο Παπαδόπουλος “αποδιοργάνωνε τα πάντα”. Η ακριβής φράση του στα ελληνικά ήταν: “Ο πούστης διέλυσε τα πάντα”.

Και για τον στρατό; τον ρώτησα. Η απάντησή του ήταν να τρίψει τα δάχτυλα του δεξιού του χεριού, υπονοώντας ότι δωροδοκούνται.

Τι γίνεται με την οικονομία; “Σκατά”, ήταν η απάντηση του γέρου.

Αρχισα να διερωτώμαι τι είδους άνθρωπος είναι αυτός ο Παπαδόπουλος, αφού ακόμη και δεδηλωμένοι αυταρχικοί όπως ο Μανιαδάκης τον υποπτεύονται και τον απορρίπτουν.

Ρώτησα τον Μανιαδάκη αν επρόκειτο να γράψει κάτι. Απάντησε “όχι”. Τι γίνεται με τα έγγραφά σας; Θα είναι διαθέσιμα σε ενδιαφερόμενους ερευνητές; Δεν απάντησε στο ερώτημα, προσποιούμενος, ίσως, ότι δεν άκουσε.

“Εχετε κάποια συμβουλή για μένα, κ. πρόεδρε;” τον ρώτησα. Με κοίταξε και μου είπε: “Τέλειωσε το φαγητό σου, πήγαινε σπίτι και κοιμήσου”. Ηταν σαφές ότι η συζήτηση είχε φτάσει στο τέλος της.

Η “υιοθετημένη κόρη του” έφερε τρεις διαφορετικούς τύπους χαπιών, τα οποία κατάπιε με θορυβώδεις γουλιές νερό. Κατόπιν σκούπισε το γεμάτο σάλτσες στόμα του, ρεύτηκε και με οδήγησε στην έξοδο.

“Αντίο και ευχαριστώ που ήρθες”, είπε. Τον ευχαρίστησα για τη φιλοξενία του, φώναξα ευχαριστώ στο κορίτσι που τώρα δεν φαινόταν στην κουζίνα και έφυγα».

Μαδρίτη

Οι εξελίξεις στην οικογενειακή ζωή μας πήγαν για 11 μέρες, τέλος Σεπτέμβρη αρχές Οκτώβρη στην πρωτεύουσα της Ισπανίας. Από το διαδίκτυο κλείσαμε ένα δωμάτιο σε hostelλ (Elena 2) σ’ ένα από τους κύριους δρόμους της Μαδρίτης (Grand via). .

Ευτυχώς οι ιδιοκτήτες ήταν καλοί και εξυπηρετικοί και φιλικοί. Επειδή θα μέναμε αρκετές μέρες μας άλλαξαν το δωμάτιο που κλείσαμε το οποίο ήταν στο δρόμο και θα είχαμε πολλή φασαρία και μας έδωσαν ένα που είχε ησυχία και ήταν κάπως πιο άνετο.

Ο δρόμος 6 λωρίδες κυκλοφορίας με πλατιά πεζοδρόμια (περίπου 6 μέτρα), γεμάτος από καταστήματα υπόδησης, ένδυσης (μερικά απ’ αυτά υπάρχουν και στην Κύπρο), καφεστιατόρια (κάποιες αλυσίδες εστιατορίων υπάρχουν και στην Κύπρο). Σ’ αυτό τον δρόμο υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία, καταστήματα τηλεφωνικών υπηρεσιών, φαρμακεία, πολυκαταστήματα, πολλές πλατείες με καφεστιατόρια, σερβεταιρίες (μπιραρίες, σερβέσα είναι η μπίρα και λειτουργούν  κάπως σαν εστιατόρια). Υπάρχουν και οι πλατείες με ιστορικό και πολιτισμικό χαραχτήρα.

Σε μια πάροδο υπάρχουν φοιτητικές εστίες (ιδιωτικές), ένα παλιό κτήριο με πολλά δωμάτια. Περίπου 200 μέτρα πιο κάτω πάνω στην Grand via είναι το εστιατόριο της εστίας σ’ ένα υπόγειο.

Είχαμε την ευκαιρία και επισκεφτήκαμε μούσια τέχνης και ιστορίας, καθώς και πάρκα  αρχαίων παλατιών: (ντελ Πράδο, το Museo de Cera, το Museo Arqueológιco Nacional, το Εθνικό Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία και το Museo Thyssen-Bornemisza. Τα ανάκτορα Palacio Real, ο καθεδρικός ναός La Almudena οι εκκλησιες San Isidro el Real και Francisco el Grande καθώς και το πάρκο Parque del Buen Retiro και η πλατεία Plaza Mayor). Το πάρκο (Parque del Buen Retiro) βρίσκεται κάπως έξω από την πόλη, πήγαμε με το λεωφορείο, (είναι κάποιου βασιλιά), είναι αρκετά μεγάλο με διάφορες θεματικές. Είναι φυτεμένο με καστανιές, βαλανιδιές και άλλα φυτά, υπάρχει ο βοτανικός κήπος , και μια λίμνη. Εκεί συναντήσαμε ανθρώπους να τρέχουν και να γυμνάζονται (τότε θυμήθηκα και τον φίλο μου τον Πατίνιο και σκέφτηκα πως πρέπει να επισκεφτεί αυτό το πάρκο για να τρέξει απολαμβάνοντας τη φύση και την ησυχία). Όπως σε όλα τα πάρκα, καθώς και σε μετρό και έξω από τα μουσεία,  υπάρχουν τα άτομα που παίζουν μουσική, (επιδιώκοντας την οικονομική συνδρομή του κοινού) κάποιος παίζει κιθάρα, άλλος  πιο κάτω παίζει ακορντεόν, άλλος πιο πέρα τρομπέτα, άλλος βιολί κ.λπ.

Έξω από την πόλη, νομίζω είναι η τελευταία στάση του μετρό, υπάρχει ένα μεγάλο πολυκατάστημα, (gavial) με πολλά καταστήματα και εστιατόρια, εκεί γίνεται χαμός από τον πολύ κόσμο.

Μια γενική εικόνα είναι πως ο κόσμος είναι πρόσχαρος, φιλικός, και έτοιμος να βοηθήσει και να εξυπηρετήσει, βέβαια αυτό δεν σημαίνει πως όλοι είναι έτσι. Όπου μπήκαμε  μας χαιρετούσαν θερμά και ζωντανά.

Άραγε θα γίνει καμιά φορά και στην Κύπρο;

Πουθενά δεν συναντήσαμε αυτοκίνητο πάνω στα πεζοδρόμια. Πουθενά δεν συναντήσαμε δέντρα πάνω στα πεζοδρόμια. Όλα τα πεζοδρόμια είναι με ράμπες ώστε να βοηθούνται τα άτομα με κινητικές δυσκολίες, και με σημάνσεις για τα άτομα με οπτική αναπηρία (υπάρχουν στα πεζοδρόμια ανάγλυφες σημάνσεις στις διαβάσεις, φώτα τροχαίας, εισόδους κτηρίων, καταστημάτων, ξενοδοχείων εισόδους εξόδους μετρό, στάσεις λεωφορείων και γενικά όπου υπάρχει είσοδος, καθώς και στις εισόδους των πάρκων και των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων). Σε πολλές διαβάσεις και φώτα τροχαίας (στις περισσότερες περιπτώσεις) υπάρχουν ηχητικές σημάνσεις για τους τυφλούς, αλλά και στις διαβάσεις πεζών που δεν υπάρχουν, όταν ο πεζός πατήσει στη διάβαση τα’ αυτοκίνητα και τα’ άλλα τροχοφόρα σταματούν. Στα λεωφορεία και μετρό υπάρχουν οι αναγγελίες για την επόμενη στάση. Σε πολλές στάσεις των λεωφορείων  και στους σταθμούς των μετρό υπάρχουν οι οθόνες με πληροφορίες με ομιλούσα φωνή για να εξυπηρετούνται τα άτομα με οπτική αναπηρία.

Διερωτώμαι οι δήμαρχοι, βουλευτές, υπουργοί μας και άλλοι αρμόδιοι, όταν επισκέπτονται αυτές τις πόλεις δεν βλέπουν αυτά τα πράγματα; Αλλά θα μου πείτε πώς να τα δουν αν δεν περπατούν, αφού φαντάζομε όπου πάνε θα παν με το αυτοκίνητο (πολύ πιθανόν πολυτελείας). Αλλά και να τα συναντήσουν θα καταλάβουν τι είναι; Ή μήπως θα διερωτηθούν τι ρόλο παίζουν;

Πώς να απολαύσεις το φαγητό ή το ποτό, όταν γύρω σου άνθρωποι ζητιανεύουν;

Στην Ισπανία των 45000000 κατοίκων οποία πλήττεται και αυτή από την παγκόσμια κρίση του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, υπάρχουν πολύ ψηλά ποσοστά ανεργίας, φτώχιας και εξαθλίωσης. Αυτό αποτυπώνεται και στην πρωτεύουσα.

Στη Μαδρίτη των7 και πλέον εκατομμυρίων, συναντήσαμε ανθρώπους να κοιμούνται στα πεζοδρόμια (ευτυχώς όχι πολλούς), ζητιάνους (μικρά παιδιά, ηλικιωμένους, αλλά και νέους με γεροδεμένα κορμιά). Υπάρχουν οι ζητιάνοι που είναι βρώμικοι, κακοντυμένοι οι οποίοι κάθονται στα πεζοδρόμια και τις πλατείες, αλλά υπάρχουν και εκείνοι που είναι καθαροί, καλά ντυμένοι, ξυρισμένοι, αυτοί έχουν πάνω τους ταμπέλες που κάτι γράφουν ίσως αυτοί να είναι  δεν ξέρω άνεργοι που ζητούν δουλειά.

 Ένα περιστατικό: Σ’ ένα εστιατόριο απ’ αυτά (όσο μπορείς να φας) all you can eat, μια συντροφιά έβαλε πολλά κρέατα και όταν έφυγε έμειναν στο τραπέζι μερικά κομμάτια. Τότε ένας ζητιάνος πλησίασε και άρπαξε ένα κομμάτι και το έβαλε στο αντζειόν (αγγείο) του, ένα γκαρσόνι τον καταδίωξε.

Σε μια από τις πλατείες το βράδυ κοπέλες ακουμπισμένες στα δέντρα και τους τοίχους, όταν υπολογίσουν πως κάποιος είναι πιθανός πελάτης για σεξουαλικές υπηρεσίες, κινούνται μπροστά του.

Το Σάββατο 5 του Οκτώβρη αργά το απόγευμα στην grand via χιλιάδες κόσμος έκανε διαδήλωση.

Την επόμενη μέρα Κυριακή 6 του Οκτώβρη εντελώς διαφορετικό σκηνικό. Οι 6 λωρίδες κυκλοφορίας γέμισαν ποδήλατα. Από τις 9:45 περίπου μέχρι τις 10:40, ίσως και πιο ύστερα ο δρόμος ήταν κλειστός για τα’ αυτοκίνητα και χιλιάδες κόσμου με τα ποδήλατα περνούσαν συνεχώς. (Λίγο έλειψε να χάσουμε και την πτήση της επιστροφής, διότι το ταξί δεν μπορούσε να προσεγγίσει το ξενοδοχείο. Ευτυχώς η ξενοδόχα ήταν συνέχεια μαζί μας και τηλεφωνούσε σε διάφορα ταξί και προσπαθούσε για να μας βοηθήσει και τα κατάφερε, όταν βέβαια αραίωσαν τα ποδήλατα).

Στις  πλατείες ιάπωνες καλούν τον κόσμο να καθήσει σε μια πλαστική σίκλα (κουβά), για να του κάνουν μασαζ. Κάποιοι άλλοι (νέγροι) έχουν τις πραμάτιες τους σ’ ένα σεντόνι και μόλις αντιληφθούν την αστυνομία, το μαζεύουν και εξαφανίζονται.

Τα βιβλιοπωλεία, χαρτοπωλεία, ανήκουν κυρίως σε κινέζους.

Το πανεπιστήμιο καταλαμβάνει μια μεγάλη περιοχή, με διάφορα παλιά κτήρια για την κάθε σχολή. Στο κέντρο είναι γήπεδα. Το λεωφορείο για να καλύψει αυτή την περιοχή χρειάζεται 10-15 λεπτά.

Ο καιρός κατά την διάρκεια της μέρας αλλάζει. Τις πρώτες 2 μέρες ήταν ζεστός γύρω στους 30-33 βαθμούς, (πιο ζεστός απ’ ότι στην Κύπρο) τις επόμενες μέρες κύρια τα πρωινά, αλλά και 1-2 βράδια έβρεξε όχι όμως για πολύ. Η μέρα ξεκινά με χαμηλή θερμοκρασία και αργά το απόγευμα γύρω στις 8 με 9 είναι η πιο ψηλή θερμοκρασία (ήταν από 20 μέχρι 30 βαθμούς).

Ξημερώνει μετά τις 8, και βραδιάζει μετά τις 8 το απόγευμα την εποχή αυτή.

Σ’ αυτή την περιοχή υπάρχει πολύς κόσμος που κινείται στα πεζοδρόμια και στις πλατείες. Τα καφεστιατόρια έχουν κόσμο σε όλη την διάρκεια της μέρας.

Τα λεωφορεία και τα μετρό είναι γεμάτα από κόσμο.

Τα καταστήματα είναι ανοιχτά μέχρι τις 10 το βράδυ (όχι όλα). Επίσης είναι ανοιχτά και τα Σάββατα και τις Κυριακές. Βέβαια εκεί είναι άλλες οι συνθήκες και ο κόσμος εκατομμύρια και η περιοχή τουριστική.

Όταν άκουα τους ανθρώπους να μιλούν, τα ισπανικά δεν μου ακούγονταν τόσο ωραία όπως τα ακούμε από το ράδιο, την τηλεόραση, το αεροδρόμιο, καταστήματα ή επίσημες ομιλίες.

Αυτές είναι οι εντυπώσεις μου σ’ αυτές τις λίγες μέρες, από μια μικρή περιοχή της Μαδρίτης, κύρια την grand via και τους γύρω απ’ αυτήν χώρους.