ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΣΑΡΛΑΤΑΝΟΙ - ΑΓΓΛΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ: Οι οπαδοί του Brexit θυμίζουν τους αρχιτσαρλατάνους ΤσίπροΒαρουφάκηδες περισσότερο κι απ τον τσαρλατάνο Ντόναλντ Τραμπ

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Toυ HUGO DIXON / NewsWeek

Πολλοί έχουν παρομοιάσει τους κύριους θιασώτες του Brexit με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Ο πιο ταιριαστός παραλληλισμός είναι με τον Αλέξη Τσίπρα και τον Γιάνη Βαρουφάκη. Ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον και ο πρώην υπουργός Παιδείας Μάικλ Γκόουβ έχουν δώσει τρελές υποσχέσεις, που δεν μπορούν να εκπληρώσουν, ακριβώς όπως έκανε ο Τσίπρας πριν εκλεγεί πρωθυπουργός τον Ιανουάριο του 2015. Θα αφυπνιστούν με εξίσου απότομο τρόπο εάν κερδίσουν το δημοψήφισμα.
 

Ο Τσίπρας εξαπάτησε τους Ελληνες ψηφοφόρους λέγοντας ότι η εκλογή του θα οδηγούσε στο τέλος της λιτότητας και σε διαγραφή του χρέους. Ελεγε ότι η Γερμανία και οι υπόλοιποι θα έκαναν αυτό που ήθελε η κυβέρνησή του επειδή αν η Ελλάδα έσκαγε, θα διαλυόταν η Ευρωζώνη.

 

Ο Τσίπρας διόρισε ως υπουργό Οικονομικών τον Βαρουφάκη, έναν οικονομολόγο που ειδικευόταν στη θεωρία των παιγνίων. Η θεωρία του Βαρουφάκη, όμως, είχε ένα μειονέκτημα. Οι Γερμανοί και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης είχαν λάβει μέτρα ώστε να διασφαλίσουν ότι το ευρώ θα επιβίωνε μιας ελληνικής εξόδου. Ενώ ο Βαρουφάκης επέμενε στη σκληρή στάση του, ορισμένοι Ευρωπαίοι πολιτικοί θεωρούσαν ότι το Grexit θα ήταν καλή ιδέα. Η στάση τους ήταν: «Τιναχθείτε στον αέρα εάν πραγματικά πρέπει!».
 

Με τα αποθεματικά της χώρας επικίνδυνα χαμηλά, ο Τσίπρας έπρεπε να είχε κάνει αμέσως τη στροφή. Αυτό όμως ήταν αδύνατο με αυτά που είχε υποσχεθεί. Μόνο όταν η Ελλάδα βρέθηκε στο χείλος της αβύσσου έκανε πίσω και ο Βαρουφάκης παραιτήθηκε.
 

Ας εξετάσουμε τώρα τους θιασώτες του Brexit: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΑΓΓΛΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ - Ε.Ε.: Τα ρίσκα ενός Brexit

Toυ HUGO DIXON / REUTERS

Σήμερα πλέον ο Ντέιβιντ Κάμερον έχει συνάψει συμφωνία για την επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ενωση και οι Βρετανοί θα ψηφίσουν στις 23 Ιουνίου εάν θα παραμείνουν ή όχι σε αυτήν.  

Αν και οι πιθανότητες εξόδου της χώρας είναι λιγότερες από 50/50, οι οικονομικές συνέπειες θα ήταν σοβαρές εάν το εκλογικό σώμα αποφάσιζε υπέρ αυτής. Οι δημοσκοπήσεις φανερώνουν πως ο κίνδυνος είναι μεγάλος (...). Από την άλλη πλευρά, ο δημοφιλής δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον διεμήνυσε  ότι θα στηρίξει την εκστρατεία για έξοδο της Βρετανίας, και αυτό θα λειτουργήσει πολύ ενισχυτικά γι’ αυτήν.

 

Πάντως, ακόμα και όσοι ανήκουν στην ομάδα αυτή έχουν διαιρεθεί σε δύο αντίπαλες φατρίες με διαφορετικό όραμα η καθεμία για το πώς θα μοιάζει το «εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης».  

Αρχικά η πιο προβεβλημένη προσωπικότητα της εκστρατείας ήταν ο Νάιτζελ Φάρατζ, ηγέτης του UKIP (Κόμμα Ανεξαρτησίας), ο οποίος λιγότερους προσελκύει και περισσότερους απομακρύνει. Επίσης, πολλά πράγματα θα μπορούσαν να πάνε στραβά για το στρατόπεδο της παραμονής. Οι Βρετανοί πιθανώς να σκεφθούν ότι είναι καλύτερη η έξοδος, εφόσον θα υπάρξει μάλλον νέα αύξηση μεταναστών από τη Μ. Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική με κατεύθυνση την Ευρώπη φέτος την άνοιξη. Παρά το ότι λιγότεροι μετανάστες εισέρχονται στη Βρετανία και η έξοδός της από την Ε.Ε. ενδεχομένως να την εκθέσει περισσότερο στην προσφυγική κρίση, το στρατόπεδο υπέρ της αποχώρησης ισχυρίζεται το αντίθετο.
 

Επιπροσθέτως, οι ψηφοφόροι μπορούν με ευκολία να αγνοήσουν ό,τι η πολιτική ελίτ τούς λέει πως είναι για το συμφέρον τους. Το έχουν κάνει σε άλλα δημοψηφίσματα σε άλλες χώρες της Ε.Ε. στο παρελθόν, όπως, παραδείγματος χάριν, το 2005 στη Γαλλία, όταν καταψηφίστηκε η πρόταση για ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Ενας καλύτερος από τις δημοσκοπήσεις δείκτης των πιθανοτήτων εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι τα γραφεία στοιχημάτων. Το Ladbrokes έδινε πιθανότητες 28% στις 20 Φεβρουαρίου. Εκείνο, βέβαια, που δεν δείχνουν τα γραφεία στοιχημάτων είναι η καταστροφή από μια απομάκρυνση της χώρας, ενώ οι χρηματαγορές έδωσαν μια εικόνα. Το προηγούμενο τρίμηνο, ενόσω οι πιθανότητες εξόδου αυξάνονταν, η στερλίνα σημείωσε πτώση 9% ως προς το ευρώ. Εάν όντως αποχωρήσει η Βρετανία, τότε η πτώση θα είναι μεγαλύτερη. Η νέα ισορροπία που θα διαμορφωθεί θα αποβεί λιγότερο επωφελής από τη σημερινή, επειδή η χώρα θα καταβάλει προσπάθεια να εξασφαλίσει το ίδιο καλή πρόσβαση στην ενιαία αγορά όπως αυτή την οποία απολαμβάνει σήμερα. Χωρίς την πρόσβαση αυτή, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της βρετανικής οικονομίας θα ήταν χαμηλότερες.
 

Αν και θεωρητικά η Βρετανία θα μπορούσε να αντιγράψει τη Νορβηγία, η οποία έχει πρόσβαση στην ενιαία αγορά χωρίς να ανήκει στην Ε.Ε., δεν φαίνεται πιθανό να το επιδιώξει. Αλλωστε, θα πρέπει να επιβάλει τους κανόνες της αγοράς, χωρίς να προηγηθεί ψηφοφορία γι’ αυτούς, ενώ, παράλληλα, θα πρέπει να επιτρέψει την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων. Θα ήταν δύσκολο να «πουληθεί» μια τέτοια συμφωνία σε ένα εκλογικό σώμα το οποίο θα είχε λίγο πριν ψηφίσει υπέρ της εξόδου από την Ε.Ε. 

Αρχικά το διαζύγιο θα είναι οδυνηρό, με...

TOYΡΚΙΑ: "Κοκτέϊλ" υψηλού ρίσκου η οικονομία της

Του HUGO DIXON / REUTERS BREAKING VIEWS

Η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει απειλές σε πολλά μέτωπα. 


Η αντιπαράθεση με τη Ρωσία και η προοπτική της αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων δανεισμού συμπίπτουν με την όλο μεγαλύτερη «πολιτικοποίηση» της οικονομίας και την επιδείνωση της διακυβέρνησης της χώρας από τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.  


Ολα αυτά θα μπορούσαν να αποδειχτούν ένα τοξικό μείγμα δεδομένου του υψηλού δημόσιου χρέους.

 
Το κόστος του κεφαλαίου αυξάνεται για την Τουρκία. Η απόδοση του πενταετούς ομολόγου σε δολάρια ήταν 5% στις 4 Δεκεμβρίου, από 4,7% πριν από ένα χρόνο και από 4,1% αμέσως πριν από την κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού από την Τουρκία τον Νοέμβριο.  


Η τουρκική κυβέρνηση δεν ευθύνεται για το γεγονός ότι οι επενδυτές εγκαταλείπουν γενικότερα τις αναδυόμενες αγορές, ή για την παραβίαση, όπως υποστηρίζει η Τουρκία, του εναέριου χώρου της από τη Ρωσία. Η Τουρκία όμως ευθύνεται για πολλές από τις απειλές που αντιμετωπίζει. Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού τον Νοέμβριο ήδη αναμένεται να έχει υψηλό οικονομικό κόστος για την Τουρκία.


Μεταξύ της δέσμης κυρώσεων που έχουν ήδη ανακοινωθεί, η απαγόρευση των τουριστικών εκδρομών από τη Ρωσία αναμένεται να είναι ιδιαίτερα επιζήμια. Επιπλέον, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται ότι έχει σκοπό να βρει και άλλους τρόπους ώστε να εκδικηθεί την Τουρκία, όπως το να αυξήσει την υποστήριξη προς τους Κούρδους αντάρτες που πολεμούν εντός της Συρίας. Σε κάθε περίπτωση, η στρατηγική Ερντογάν στη Συρία μοιάζει ήδη αποτυχημένη, δεδομένου ότι η Δύση επικεντρώνεται στην καταπολέμηση του «Ισλαμικού Κράτους» και όχι στον στόχο του Ερντογάν, δηλαδή την απομάκρυνση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Ερντογάν «πολιτικοποιεί» όλο και περισσότερο την οικονομία.


Αφότου ανέλαβε την εξουσία, το 2002, ακολούθησε τις συνταγές του ΔΝΤ. Ομως τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν υπονόμευσε την ανεξαρτησία της τουρκικής κεντρικής τράπεζας αντιτιθέμενος στην επιβολή υψηλότερων επιτοκίων δανεισμού, με αποτέλεσμα να μη θεωρούνται πλέον αξιόπιστες οι προσπάθειες καταπολέμησης του πληθωρισμού που τον Νοέμβριο ανήλθε σε 8,1%. Στο μεταξύ, η τουρκική λίρα υποχωρούσε κατά περισσότερο από 20% έναντι του δολαρίου πολλαπλασιάζοντας τα προβλήματα των τουρκικών εταιρειών που είχαν δανειστεί σε δολάριο. Μετά τις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου εμφανίστηκαν και άλλα ανησυχητικά σημάδια. Ο Αλί Μπαμπατσάν δεν τοποθετήθηκε ξανά ως υπεύθυνος για την οικονομία και τη θέση του πήρε ο Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος χαίρει εκτιμήσεως αλλά δεν θεωρείται αναλόγου βεληνεκούς με τον Μπαμπατσάν. Επίσης ο Τούρκος πρόεδρος γίνεται όλο και πιο αυταρχικός.

 
Ο διευθυντής μιας μεγάλης εφημερίδας φυλακίστηκε πρόσφατα διότι δημοσίευσε ένα άρθρο που ο Ερντογάν έκρινε ότι ισοδυναμεί με κατασκοπεία. Δεν είναι μόνο η ελευθερία του Τύπου που έχει περισταλεί, αλλά και η ανεξαρτησία των δικαστών, ενώ είναι εκτεταμένη η διαφθορά, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.


Η αστάθεια και η αδυναμία του κράτους δικαίου είναι κακά για τις επιχειρήσεις. Επίσης υπάρχει και φυγή κεφαλαίων. 


Η Τουρκία είναι ευάλωτη, διότι: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΡΙΖΟΠΛΗΚΤΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Το αντίδοτο στο δηλητήριο του λαϊκισμού

Toυ HUGO DIXON / REUTERS BREAKINGVIEWS

Ο λαϊκισμός έχει μολύνει την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Μπορεί, όμως, να νικηθεί. Τα τρία στοιχεία που χρειάζονται οι παραδοσιακοί πολιτικοί ώστε να αποκτήσουν ξανά τον έλεγχο της δημόσιας συζήτησης είναι επάρκεια, δικαιοσύνη και ηγετικά προσόντα. Σε κάποιο βαθμό η αντεπίθεσή τους έχει αρχίσει να αποδίδει.

 

Τα λαϊκιστικά κινήματα της Δεξιάς και της Αριστεράς απέκτησαν ερείσματα στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Βρέθηκαν στο προσκήνιο κόμματα όπως το Εθνικό Μέτωπο (FN) στη Γαλλία, το Κόμμα της Ανεξαρτησίας (UKIP) στη Βρετανία, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία, οι Podemos στην Ισπανία και ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα.

Η δράση των λαϊκιστών είναι επιβλαβής διότι προτείνουν φαινομενικά ελκυστικές πολιτικές λύσεις που θα είχαν καταστροφικά αποτελέσματα αν εφαρμόζονταν.

  

Αυτή ήταν καταφανώς η περίπτωση του κ. Τσίπρα αφότου κέρδισε την εξουσία τον περασμένο Ιανουάριο.

 

Η ικανότητα είναι το πρώτο στοιχείο που πρέπει να έχουν οι παραδοσιακοί πολιτικοί αν θέλουν να κερδίσουν τον λαϊκισμό. Στην περίπτωση της Ευρώπης αυτό σημαίνει ικανή διαχείριση της οικονομίας. 

Ετσι εξηγείται, κυρίως, η επικράτηση του κ. Ντέιβιντ Κάμερον στις βρετανικές εκλογές του Μαΐου και του Πέδρο Πάσος Κοέλιο στις πορτογαλικές εκλογές στις αρχές Οκτωβρίου. 

Ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι λογικά θα ωφεληθεί από την ίδια τάση στις εκλογές του Δεκεμβρίου. Οι κ. Κοέλιο και Ραχόι επωφελήθηκαν επίσης από την τρομακτική πρώτη θητεία του κ. Τσίπρα και την πολιτική στροφή που έκανε στη συνέχεια. Επρόκειτο περί χρήσιμου αντίδοτου στον αριστερό λαϊκισμό στην Πορτογαλία και στην Ισπανία, τόσο χρήσιμου ώστε οι Podemos υποχώρησαν στην τέταρτη θέση σε ορισμένες πρόσφατες δημοσκοπήσεις. 

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι εργάζεται σκληρά ώστε να αποδείξει ότι είναι ικανός. Εχει αρχίσει να εφαρμόζει σειρά μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, στο τραπεζικό σύστημα και στο δυσλειτουργικό Σύνταγμα της χώρας, με την ελπίδα ότι όλα αυτά θα αποδώσουν καρπούς μέχρι τις επόμενες εκλογές το 2018. Ο κ. Ρέντσι φαίνεται να μη φοβάται να επικρίνει ακροαριστερούς ξένους πολιτικούς ώστε να υπενθυμίσει στο κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα του πόσο σημαντικό είναι να παραμείνουν στο κέντρο. 

Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δεν έχει επιδείξει την ίδια προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις με τον κ. Ρέντσι, αν και ο πρωθυπουργός του Μανουέλ Βαλς και ο υπουργός Οικονομίας Εμανουέλ Μακρόν έχουν φέρει τις μεταρρυθμίσεις στο προσκήνιο.

Μπορεί το να είναι κανείς ικανός να αποτελεί τον σημαντικότερο τρόπο καταπολέμησης του λαϊκισμού, αλλά ενδεχομένως να μην αρκεί. Αλλωστε, ο κ. Τσίπρας επανεξελέγη τον Σεπτέμβριο παρά την εντυπωσιακή επίδειξη ανικανότητας. 

Eν μέρει εξηγείται το φαινόμενο από το γεγονός ότι:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΡΙΖΟΠΛΗΚΤΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: «Αν ο λαός ψηφίσει ''Οχι'', οι καταθέσεις θα χαθούν, είτε μέσω κουρέματος είτε μέσω υποτίμησης» - O HUGO DIXON ξεβρακώνει τον τσαμπουκαλεμένο γραφικό

Σκληρή κριτική άσκησε στον Αλέξη Τσίπρα ο Χιούγκο Ντίξον, με απανωτές αναρτήσεις στο Twitter, λίγα λεπτά μετά από το διάγγελμα του πρωθυπουργού.

«Λάθος του Τσίπρα: Αν ο λαός ψηφίσει ''Οχι'', οι καταθέσεις θα χαθούν, είτε μέσω κουρέματος είτε μέσω υποτίμησης».

«Ο Τσίπρας επίσης κάνει λάθος που λέει ότι το ''Οχι'' θα οδηγήσει σε καλύτερη συμφωνία με τους δανειστές. Κάθε ημέρα που σπαταλιέται οδηγεί την Ελλάδα βαθύτερα στην ύφεση».



«Αν πράγματι ο Τσίπρας δεν έχει πλάνο για Grexit (και κατά κάποιο τρόπο πιστεύω ότι δεν το έχει σκεφτεί) η επάνοδος της δραχμής θα είναι απρογραμμάτιστο χάος».

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΣΥΡΙΖΟΠΛΗΚΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Mόνο ένα "ΝΑΙ" στο δημοψήφισμα μπορεί να σταματήσει το GREXIT - Και δεν είναι βέβαιο!

Toυ HUGO DIXON / REUTERS

Η πιθανότητα να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ αυξήθηκε κατά πολύ. Ωστόσο, η έξοδος της Ελλάδας μπορεί ακόμη να αποτραπεί, παρά τις δραματικές εξελίξεις του Σαββατοκύριακου όταν η Αθήνα ανακοίνωσε το κλείσιμο των τραπεζών για έξι ημέρες μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές της.  

Ο προφανέστερος τρόπος ώστε να αποφευχθεί το Grexit, είναι ο λαός να ψηφίσει πως αποδέχεται τους όρους οικονομικής διάσωσης που προσέφερε η Ευρωζώνη. Ομως ακόμη και αν ψηφίσουν υπέρ, δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρει η Ελλάδα να αποφύγει την επιστροφή στη δραχμή.  

Η αρχική παρόρμηση των Ελλήνων θα είναι να ψηφίσουν «όχι». Εχουν κουραστεί από τη λιτότητα και ο Ελληνας πρωθυπουργός τους λέει ότι οι προτάσεις των δανειστών ισοδυναμούν με εξευτελιστικό τελεσίγραφο. Ο κ. Τσίπρας αύξησε την πίεση όταν ανακοίνωσε το κλείσιμο των τραπεζών. Κατηγόρησε τις χώρες της Ευρωζώνης ότι προσπάθησαν να εκβιάσουν τον ελληνικό λαό σε μια απόπειρα να υπονομεύσουν τη δημοκρατία. Αφότου ανακοίνωσε ο κ. Τσίπρας το δημοψήφισμα, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αρνήθηκαν να επεκτείνουν το πρόγραμμα διάσωσης μετά τις 30 Ιουνίου, κάτι που με τη σειρά του προκάλεσε το πάγωμα της έκτακτης παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ. 

Ο κ. Τσίπρας προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την τρωθείσα περηφάνια του ελληνικού λαού. Ομως καθώς θα περνούν οι ημέρες, μπορεί να αρχίσει να επικρατεί το συναίσθημα του φόβου για το μέλλον.  

Κρίσιμος παράγοντας στο δημοψήφισμα θα είναι για ποια πράγματα θα νομίζει ότι θα ψηφίζει το εκλογικό σώμα:  

Αν πιστεύουν ότι ψηφίζοντας «όχι» ισοδυναμεί με έξοδο από το ευρώ, πιθανότατα θα ψηφίσουν «ναι». 

Αν όμως νομίζουν ότι ψηφίζουν απλώς για να απορρίψουν τις προτάσεις των δανειστών, κάλλιστα θα μπορούσαν να ψηφίσουν «όχι». 

Ο κ. Τσίπρας υποστηρίζει ότι η απόρριψη των απαιτήσεων των πιστωτών δεν ισοδυναμεί με έξοδο από το ευρώ. Ωστόσο, δύσκολα μπορώ να φανταστώ πώς θα επιβιώσει η χώρα επί μακρόν χωρίς λειτουργικό τραπεζικό σύστημα. Και αν ψηφίσει «όχι» ο κόσμος, ο πιο πιθανός τρόπος για να ανοίξουν ξανά οι τράπεζες θα είναι η επιστροφή στη δραχμή.
Εν τω μεταξύ, ο κ. Τσίπρας φαίνεται να ελπίζει ότι οι πιστωτές θα μπορούσαν να του έκαναν καλύτερη προσφορά αν ψηφίσει «όχι» ο λαός. Πράγμα που φαίνεται απίθανο, όσο και η ιδέα ότι οι πιστωτές θα καλυτερέψουν την προσφορά τους τις επόμενες ημέρες ώστε να πείσουν τον πρωθυπουργό να υποστηρίξει το «ναι». Αν δεν συμβεί κάποιο θαύμα, η Αθήνα δεν θα είναι σε θέση να πληρώσει στις 30 Ιουνίου τη δόση 1,5 δισ. ευρώ που οφείλει στο ΔΝΤ. Χωρίς νέα συμφωνία διάσωσης, η Αθήνα δεν θα είναι σε θέση να πληρώσει ούτε την ΕΚΤ στις 20 Ιουλίου. Τότε θα είναι πια πολύ δύσκολο να υποκριθεί κανείς ότι δεν έχει χρεοκοπήσει η κυβέρνηση. Και οι τράπεζες θα είναι χρεοκοπημένες. Οχι μόνο είναι ευθέως εκτεθειμένες στην κυβέρνηση επειδή της έχουν δανείσει χρήματα, αλλά υπάρχει και ο αναβαλλόμενος φόρος. Ακόμη χειρότερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους, τα οποία είναι ήδη τεράστια, θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο εξαιτίας της κατάρρευσης της οικονομίας. Οπότε πρακτικά, η ψήφος στο «όχι» πιθανότατα θα αποτελέσει ψήφο για την επιστροφή στη δραχμή.  

Στη συνέχεια, το νόμισμα θα υποτιμηθεί σε μεγάλο βαθμό, ο πληθωρισμός θα φτάσει στα ύψη και κατά τη μεταβατική περίοδο θα υπάρξουν ελλείψεις βασικών αγαθών όπως καύσιμα και φάρμακα. 

Αν τα αναλογιστούν οι Ελληνες όλα αυτά, ίσως να ψηφίσουν «ναι» στο δημοψήφισμα - αν και το γεγονός ότι απομένει λιγότερο από μια εβδομάδα σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει πολύς χρόνος ώστε να αναθεωρήσουν την αρχική συναισθηματική τους απόφαση.
Ακόμη όμως και αν ψηφίσουν «ναι», δεν είναι σαφές ότι θα παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: H κατάσταση και οι επιλογές του συριζόπληκτου κωλοχανείου σε δέκα πράξεις

Tου HUGO DIXON

1.Μια συμφωνία για την Ελλάδα, αυτή την εβδομάδα, είναι πολύ πιθανή αλλά όχι βέβαιη. 

2.Οι πιστωτές πιθανώς θα ζητήσουν για ακόμη μια φορά παραχωρήσεις από τον Τσίπρα πριν καταλήξουν σε συμφωνία, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολο για τον πρωθυπουργό να «πουλήσει» την συμφωνία στον ΣΥΡΙΖΑ. 

3.Είναι δύσκολο για τον Τσίπρα να περάσει σε έναν επόμενο γύρο μικροπολιτικών/εμπρηστικών λόγων, καθώς τότε πιθανότατα θα επιβληθούν έλεγχοι κεφαλαίων. 

4.Το καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα θα είναι πιθανότατα ο ΣΥΡΙΖΑ να διασπαστεί και ο Τσίπρας να προκαλέσει δεύτερες εκλογές, τις οποίες θα κερδίσει με ένα πιο μετριοπαθές κόμμα. 

5.Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διασπαστεί, τότε ο Τσίπρας θα διαπιστώσει ότι είναι σχεδόν αδύνατο να εφαρμόσει την συμφωνία. Σε μερικούς μήνες, η Ελλάδα θα είναι και πάλι σε διαμάχη με τους πιστωτές της. 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Μία λύση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟ

Του HUGO DIXON / REUTERS

Η Αθήνα έχει δυσκολευτεί να πείσει τους εταίρους της στην Ευρωζώνη να συζητήσουν περί αναδιάρθρωσης χρέους. Αν όμως οι διαπραγματευτές επιλύσουν την τρέχουσα κρίση –οι οιωνοί δεν φαίνονται καλοί– τότε θα πρέπει να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η αναδιάρθρωση χρέους.
Το ελληνικό δημόσιο χρέος, το οποίο αναδιαρθρώθηκε το 2012, είναι τεράστιο: 313 δισ. ευρώ ή στο 175% του ΑΕΠ. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του, περίπου 184 δισ. ευρώ, οφείλεται πλέον στις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και έχει χαμηλή απόδοση.
Επιπλέον, η Ελλάδα δεν χρειάζεται να αρχίσει την αποπληρωμή του μέχρι το 2020 και τότε θα έχει στη διάθεσή της περισσότερα από 30 χρόνια ώστε να αποπληρώσει. 

Η παρούσα αξία του χρέους, δηλαδή πόσο αξίζει σήμερα, είναι συνεπώς πολύ μικρότερη από την ονομαστική του αξία.  

Ομως δεν είναι αυτή ολόκληρη η ιστορία. 

Η Ελλάδα έχει τέσσερις ακόμη πηγές δανεισμού: 

27 δισ. ευρώ που χρωστάει στην ΕΚΤ και 20 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ, χρέος προς του ιδιώτες επενδυτές και βραχυπρόθεσμο χρέος.  

Το πρόβλημα βρίσκεται στο χρέος προς την ΕΚΤ και το ΔΝΤ διότι αυτό ωριμάζει μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Πράγματι, οι επόμενοι πέντε μήνες είναι κρίσιμοι, οπότε και πρέπει να αποπληρωθεί χρέος ύψους 10 δισ. ευρώ. 

Δεν είναι μόνο η Ελλάδα που θέλει την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, αλλά και το ΔΝΤ θεωρεί ότι είναι αναγκαία ώστε να καταστεί βιώσιμο της χρέος της Ελλάδας. Και η Ευρωζώνη θα βρίσκεται υπό πίεση ώστε να προσφέρει νέα δάνεια ώστε να καλυφθούν όλες οι αποπληρωμές προς το ΔΝΤ και την ΕΚΤ.
Επειδή η Ευρωζώνη δεν θα συμφωνήσει στη διαγραφή χρεών, η προφανής λύση είναι να δοθεί στην Αθήνα μεγαλύτερη περίοδος χάριτος και να επιμηκυνθεί η περίοδος αποπληρωμής των ομολόγων. Υπό αυτό το σενάριο, θα μειωθεί και πάλι η παρούσα αξία των χρεών. Ορισμένοι παρατηρούν ότι αυτή η επιλογή δεν θα περιορίσει το ονομαστικό μέγεθος του ελληνικού χρέους.
Αν και αυτό δεν θα πείραζε αν ήταν οι πάντες λογικοί και εστίαζαν στην παρούσα αξία του χρέους, θα μπορούσε να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη και να αποτρέψει την εμφάνιση ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει προτείνει να χωριστούν σε δύο μέρη τα χρέη προς την Ευρωζώνη. Το ένα μέρος θα έχει υψηλότερο επιτόκιο. Το άλλο δεν θα φέρει καθόλου επιτόκιο. Η Αθήνα επιθυμεί αυτό το ομόλογο μηδενικής απόδοσης να διαγραφεί σταδιακά.
Αν και η Ευρωζώνη δεν θα δεχθεί τη διαγραφή, το σχέδιο με τον χωρισμό του χρέους θα μπορούσε να αποδειχθεί λειτουργικό με μερικές αλλαγές:  

Το βασικό θέμα είναι ότι το μηδενικής απόδοσης ομόλογο θα έχει πολύ χαμηλότερη παρούσα αξία από την ονομαστική του.

  Αν μπορούσε η Ελλάδα να βρει ορισμένους οργανισμούς που θα αναλάμβαναν αυτό το χρέος έναντι πληρωμής ποσού ίσου με την παρούσα αξία του, τότε θα μείωνε σημαντικά την ονομαστική αξία του χρέους της.  

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα θα μπορούσε να πάρει νέο δάνειο όσο η παρούσα αξία του χρέους με μηδενικό επιτόκιο. Το χρέος αυτό μαζί με τα χρήματα τα δίνει σε μία εταιρεία. Ετσι, η Ελλάδα διαγράφει το κομμάτι αυτού του χρέους. Η εταιρεία, από την άλλη, παίρνει προκαταβολικά τα χρήματα σε παρούσες αξίες και αναλαμβάνει να αποπληρώσει το χρέος (το οποίο δεν έχει επιτόκιο) ύστερα από πολλά χρόνια στους δανειστές. Με άλλα λόγια, η εταιρεία δεν επένδυσε σε ελληνικό χρέος, αλλά δανείστηκε. Δηλαδή, πήρε χρήματα προκαταβολικά για να τα αποπληρώσει στο μέλλον. Σαν να εξέδωσε ομολογιακό δάνειο.
Η Ευρώπη μπορεί να αποδεχθεί αυτό το είδος χρηματοδότησης και να τη δανείσει, δεδομένου ότι πρέπει να ενισχύσει τις επενδύσεις. Ετσι θα μπορούσε να συνδυαστεί η ελληνική απαίτηση για χαμηλότερο ονομαστικό χρέος με την απροθυμία των Ευρωπαίων να παραδεχθούν στους φορολογουμένους τους ότι έχασαν τμήμα των χρημάτων που δάνεισαν στην Αθήνα. 

Ορισμένοι πιστωτές θα ρωτήσουν γιατί θα πρέπει να προσφέρουν κι άλλη βοήθεια στην Ελλάδα. 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Τί πρέπει να κάνει ο τσαμπουκαλεμένος γραφικός για να πάρει μια "καλή" συμφωνία...(How Greece can cut a goodish deal)

Του HUGO DIXON / Reuters

Oι πιστωτές της Ελλάδας δεν της επέδωσαν κάποιο τελεσίγραφο. Αλλά το τελευταίο επεισόδιο στη διπλωματία υψηλού ρίσκου που λαμβάνει χώρα κατά τη διαπραγμάτευση έχει αφήσει λίγα περιθώρια στην Ελλάδα, εάν θέλει να αποφύγει μία άτακτη χρεοκοπία που θα προκαλέσει οικονομικό και πολιτικό χάος.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει την ευκαιρία να συμμετέχει σε έναν ακόμα γύρο διαπραγματεύσεων. Εάν παίξει καλά τα χαρτιά του, μπορεί να εξασφαλίσει λίγο μικρότερη λιτότητα από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ, καθώς και κάποια ένδειξη ότι το βάρος του χρέους της χώρας θα ελαφρυνθεί αν βέβαια συνεχίσει να συμμορφώνεται με τους κανόνες.

Ο Τσίπρας πιθανόν θα χρειαστεί να παλέψει για να κρατήσει το ΣΥΡΙΖΑ, το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του, ενωμένο. Αλλά θα έπρεπε παρ' όλα αυτά να υπογράψει την καλύτερη συμφωνία που μπορεί να πάρει από τη διαπραγμάτευση. Οι συνέπειες για αυτόν και για τη χώρα, αν δεν το κάνει, θα είναι τρομερές.

Ο Τσίπρας, το ΔΝΤ και η ευρωζώνη έχουν όλοι παρουσιάσει νέες προτάσεις αυτήν την εβδομάδα, καθεμιά εκ των οποίων έχει πλέον διαρρεύσει στη δημοσιότητα. Οι δύο πλευρές έχουν σίγουρα έρθει πιο κοντά τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά βρίσκονται ακόμα αρκετά μακριά.  

Τις επόμενες εβδομάδες όμως η Ελλάδα θα πιαστεί στη φάκα, εκτός κι αν οι δανειστές της τής δανείσουν περισσότερα χρήματα.

Οι πιστωτές έχουν ένα σχέδιο που φαίνεται λογικό, αλλά ακόμα απαιτεί υπερβολικά μεγάλη λιτότητα. Πιέζει για πρωτογενή πλεονάσματα 1% αυτή τη χρονιά και 2% την επόμενη. Αυτό τουλάχιστον αποτελεί μια κάποια βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα 3% και 4,5%.

Ωστόσο, η ελληνική οικονομία έχει πάει τόσο άσχημα τους τελευταίους μήνες που οι πιστωτές τώρα πιστεύουν ότι η Αθήνα θα έχει πρωτογενές έλλειμμα 0,7% του ΑΕΠ αυτή τη χρονιά αν δεν αναλάβει δράση. Για να επιτύχει λοιπόν τον νέο στόχο, η κυβέρνηση πρέπει να περικόψει δαπάνες και να ανεβάσει τους φόρους κατά 1,7% του ΑΕΠ. Αυτό είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα ρίξει την ήδη στάσιμη οικονομία ξανά σε ύφεση.

Το σχέδιο του Τσίπρα ζητά ένα πρωτογενές πλεόνασμα στο 0,6% αυτήν τη χρονιά και 1,5% για το 2016 – επίπεδα τα οποία δεν θα βυθίσουν τόσο πολύ την οικονομία. Όμως οι πιστωτές δεν πρόκειται να ξαναχαμηλώσουν τους δημοσιονομικούς στόχους εκτός κι αν η ελληνική κυβέρνηση τους δώσει κάποιο αντάλλαγμα. Η πιο προφανής υποχώρηση είναι οι βαθύτερες δομικές μεταρρυθμίσεις. Κι εδώ, δυστυχώς, οι προτάσεις του Τσίπρα φαντάζουν ακόμα λίγες.

Υπάρχουν κατ΄αρχάς κάποιες ιδέες προς θετική κατεύθυνση. 

Η Ελλάδα υπόσχεται μια πλήρως ανεξάρτητη φορολογική αρχή, η οποία θα καταπολεμήσει τη φοροδιαφηγή, που είναι ενδημική στη χώρα. Υπόσχεται επίσης να ανεβάσει σταδιακά τις ηλικίες συνταξιοδότησης, που συχνά είναι ιδιαίτερα μικρές.

Η Αθήνα, όμως, θέλει ακόμα να δίνει συμπληρωματικές συντάξεις, τις οποίες τα ασφαλιστικά ταμεία δεν μπορούν να πληρώσουν και θέλει να τις χρηματοδοτήσει με το να δανειστεί από τους πιστωτές της. Αυτό είναι δύσκολο να το δικαιολογήσει κανείς. Εν τω μεταξύ, οι προτάσεις του Τσίπρα για την αναδιάρθρωση του αναποτελεσματικού δημόσιου τομέα είναι θολές και είναι μάλλον χλιαρός στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, το οποίο θα μπορούσε να αναζωογονήσει την οικονομία και να αυξήσει τα έσοδα ώστε η Ελλάδα να μειώσει το βουνό του κρατικού της χρέους.

Αν ο Τσίπρας θέλει συμφωνία, θα πρέπει μάλλον να καταπιεί το χάπι όλων των δομικών μεταρρυθμίσεων που προτείνουν οι δανειστές. 

Αυτές περιλαμβάνουν εκτός των άλλων: 

Απελευθέρωση πολλών αγορών που ακόμα ασφυκτιούν από διάφορα ειδικά συμφέροντα, απλοποίηση του συστήματος ΦΠΑ, το οποίο έχει τόσες τρύπες που μοιάζει με ελβετικό τυρί και την μη-ανάμειξη στο τραπεζικό σύστημα.

Η αποδοχή αυτών των όρων θα έφερνε τον Τσίπρα σε μια καλή διαπραγματευτική θέση ώστε να εξασφαλίσει λιγότερη λιτότητα βραχυπρόθεσμα. Και πιθανότητα θα του έδινε μία καλή βάση ώστε να επιχειρηματολογήσει υπέρ της ελάφρυνσης χρέους.

Οι πιστωτές είναι μάλλον απίθανο να επιτρέψουν να μπει κάτι τέτοιο στο τραπέζι μέχρι η Αθήνα καθίσει μαζί τους στο τραπέζι για ένα καινούριο πρόγραμμα στήριξης το οποίο θα απαιτούσε το να δανείσουν στην Ελλάδα άλλα €50 δισ. περίπου.

Παρ' όλα αυτά ο Τσίπρας θα μπορούσε να πάρει μαθήματα τώρα για το πώς το χρέος θα μπορούσε να μειωθεί στο μέλλον. Το να δοθεί στην Ελλάδα αφενός περισσότερος χρόνος χωρίς επιτόκια στο χρέος και αφετέρου περίπου ακόμα μία δεκαετία για να αποπληρώσει τα χρέη της, θα ήταν οι πιο λογικές επιλογές.

Το πρόβλημα είναι ότι ο Τσίπρας δεν διαπραγματεύεται σωστά: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: O μόνος δρόμος που δεν οδηγεί σε ένα βαθύτατα θλιβερό τέλος είναι ο τσαμπουκελεμένος γραφικός ΝΑ ΦΑΕΙ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ και να ζητήσει ΝΕΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ !!! (Greece needs a second election)

Του Hugo Dixon / Reuters

Τα περισσότερα σενάρια που έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα είναι ζοφερά. Η χώρα θα μπορούσε να χρεοκοπήσει, να επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων, να μετατρέψει αναγκαστικά τις καταθέσεις σε τραπεζικά κεφάλαια, να εγκαταλείψει το ευρώ κλπ.  

Υπάρχει όμως ακόμα μια πιθανότητα τα πράγματα να μην καταλήξουν πολύ άσχημα. Όλοι αυτοί που ενδιαφέρονται για την Ελλάδα, αρχίζοντας από τον πρωθυπουργό της Αλέξη Τσίπρα, πρέπει να εργαστούν σκληρά για τον λιγότερο κακό δρόμο για τη συνέχεια.

Αυτός ο δρόμος όχι μόνο θα απαιτήσει από τον Τσίπρα να φάει τα λόγια του, αλλά και να ζητήσει νέες εκλογές. 

 Η χρονική στιγμή είναι δύσκολη, δεδομένου ότι μέσα στους επόμενους τρεις μήνες η Αθήνα πρέπει να καταβάλει μια σειρά πληρωμών προς το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όμως μπορεί να γίνει.

Το βασικό πρώτο βήμα είναι η Ελλάδα να πετύχει μια βραχυπρόθεσμη συμφωνία με τους πιστωτές της: να ξεκλειδώσει τα δάνεια ύψους 7,2 δισ. ευρώ και να αποφύγει μια χρεοκοπία που σε διαφορετική περίπτωση πιθανότατα θα συμβεί τον επόμενο μήνα.  

Δεδομένου ότι οι δύο πλευρές εξακολουθούν να απέχουν πολύ, αυτό δεν θα είναι εύκολο. 

Από την άλλη πλευρά, ο Τσίπρας λέει πως είναι αισιόδοξος για μια συμφωνία – έτσι ίσως αυτό δείχνει πως είναι επιτέλους έτοιμος να κάνει υποχωρήσεις.

Η σημαντικότερη υποχώρηση που πρέπει να κάνει η Αθήνα αφορά τις συντάξεις. Το ελληνικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο, σε μεγάλο βαθμό λόγω του μεγάλου αριθμού των εξαιρέσεων που επιτρέπουν τη συνταξιοδότηση σε πολύ νεότερη ηλικία από την επίσημη ηλικία συνταξιοδότησης. Οι πιστωτές δεν πρέπει να κάνουν πίσω στο σημείο αυτό.

Από την άλλη πλευρά, η ευρωζώνη και το ΔΝΤ θα πρέπει να είναι έτοιμοι να υποχωρήσουν στο θέμα της εργασιακής μεταρρύθμισης. Αν και έχουν δίκιο να επιμένουν η Ελλάδα να μην ανακαλέσει τις αλλαγές που έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα, δεν υπάρχει λόγος να υπάρξει περαιτέρω κατάργηση της προστασίας των εργαζομένων.

Υποθέτοντας πως μπορεί να υπάρξει μια τέτοια βραχυπρόθεσμη συμφωνία, θα συνεχίσουν να υπάρχουν τρία ερωτήματα: 

Θα μπορέσει ο Τσίπρας να καταφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ να στηρίξει τη συμφωνία; 

Πώς θα χρηματοδοτηθεί η Αθήνα ενόσω θα επεξεργάζεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιρού μια πιο μακροπρόθεσμη συμφωνία με τους πιστωτές; 

Και θα είναι έτοιμοι η Ελλάδα και οι πιστωτές να συμφωνήσουν σε μια πολυετή συμφωνία που θα απαιτεί ακόμα περισσότερες μεταρρυθμίσεις και πιθανότατα νέα δάνεια που θα ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ;

Η προκήρυξη δεύτερων εκλογών θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα. Θα ήταν ένας τρόπος ώστε ο Α. Τσίπρας να διώξει τους σκληροπυρηνικούς από το κόμμα του. Εξασφαλίζοντας μια εντολή από τον ελληνικό λαό να διαπραγματευτεί ένα νέο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, οι πιστωτές θα είχαν περισσότερη εμπιστοσύνη πως η Αθήνα θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Αυτό, με τη σειρά του, θα διευκόλυνε τη ροή χρήματος τώρα, αλλά και μελλοντικά.

Αν δεν στραφεί και πάλι στον ελληνικό λαό ο Τσίπρας, θα είναι δύσκολο οι πιστωτές να εμπιστευθούν οτιδήποτε υποσχεθεί. Μετά τους τελευταίους τέσσερις μήνες αποθαρρυντικών συνομιλιών, θα ανησυχούν ότι απλώς θα πάρει τα χρήματα και θα αποτύχει να εφαρμόσει το πρόγραμμα.

Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης, των οποίων ηγείται η Γερμανία, θα δυσκολευτούν να πείσουν τα κοινοβούλιά τους να εγκρίνουν άλλα 50 δισ. ευρώ και περισσότερα σε δάνειο διάσωσης για την Ελλάδα, θεωρώντας πως είναι πεταμένα λεφτά.  

Το ΔΝΤ επίσης θα είναι απρόθυμο να παίξει ρόλο. Αν δεν το κάνει, τότε σίγουρα θα είναι αδύνατον να συναινέσει το γερμανικό κοινοβούλιο.

Μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, στην οποία ο Α. Τσίπρας θα πει στον ελληνικό λαό ότι πρέπει να κάνει συμβιβασμούς για να σωθεί το κράτος, θα τα άλλαζε όλα αυτά. Δεδομένου ότι θέλουν να παραμείνουν στο ευρώ και των αναταράξεων στην αντιπολίτευση, ο πρωθυπουργός είναι σε καλή θέση να κερδίσει την πλειοψηφία.

Ο καλύτερος χρόνος για μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση πιθανότατα θα ήταν: 

ΤΟΥΡΚΙΑ: Το ευθραυστο οικονομικό "θαύμα"...

Toυ Hugo Dixon / Reuters

Φαίνεται ότι ο Ταγίπ Ερντογάν αρέσκεται να «πνίγει» πράγματα. Το Σαββατοκύριακο ο πρωθυπουργός της Τουρκίας έστειλε δυνάμεις καταστολής στο πάρκο της Κωνσταντινούπολης όπου είχαν συγκεντρωθεί για άλλη μια φορά διαδηλωτές.

Οι αστυνομικές δυνάμεις έφεραν μαζί τους δακρυγόνα και κανόνια νερού. Μια εβδομάδα νωρίτερα, ο κ. Ερντογάν απειλούσε ότι θα «πνίξει» αυτήν που αποκαλούσε μια «ομάδα που είναι υπέρ των υψηλών επιτοκίων», η οποία σύμφωνα με τον ίδιο επιθυμεί την άνοδο του κόστους του χρήματος και την… ασφυξία της τουρκικής οικονομίας.

Οι σκληρές ενέργειες του Ερντογάν ενάντια στους διαδηλωτές και τα σκληρά λόγια του ενάντια στους επενδυτές μπορεί να έχουν οικονομικές επιπτώσεις. Η Τουρκία εξαρτάται από τους ξένους επενδυτές για τη χρηματοδότηση του μεγάλου ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχόντων λογαριασμών. Αν αυτοί αρχίσουν να την εγκαταλείπουν φοβούμενοι την αυξανόμενη αστάθεια, τότε πράγματι τα επιτόκια δανεισμού θα εκτιναχθούν.

Οι διαδηλώσεις που ξέσπασαν προ δύο εβδομάδων στην Τουρκία τρόμαξαν αρχικά τους επενδυτές. Το Χρηματιστήριο έκανε βουτιά, η λίρα υποχώρησε και οι αποδόσεις των ομολόγων του τουρκικού Δημοσίου εκτοξεύθηκαν. Κατόπιν, όταν παρενέβη η Κεντρική Τράπεζα στην αγορά συναλλάγματος και όταν ο Ερντογάν αποφάσισε να ανοίξει δημόσιο διάλογο, οι επενδυτές ηρέμησαν.

Ωστόσο, η χρήση των δυνάμεων καταστολής το Σαββατοκύριακο που πέρασε, αναζωπύρωσε την ένταση που έμοιαζε να εκτονώνεται.

Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ότι οι επενδυτές έχουν κίνητρο να ωθήσουν τα επιτόκια στα ύψη. Αυτό θα ήταν παράδοξο. Σύμφωνα με τη Standard Bank, ξένοι επενδυτές έχουν στην κατοχή τους τουρκικά ομόλογα και μετοχές αξίας 140 δισ. δολ. Αν αυξηθούν τα επιτόκια, θα χάσουν λεφτά. Το πρόβλημα είναι ότι οι ξένοι επενδυτές θα αρχίσουν να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από την Τουρκία αν χαθεί η εμπιστοσύνη.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΑΓΓΛΙΑ: Eνα "BREXIT" θα είναι βλαβερό για την Βρετανία

Του Hugo Dixon / Reuters

Η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ενωση θα έκανε κακό στη Βρετανία. Το να παραμείνει μέλος της Ενωσης ακόμη και στην περίπτωση που η τελευταία δεν θα υποστεί μεταρρυθμίσεις είναι καλύτερο από μια «Brexit». Η αποχώρησή της θα έδινε τέλος στις προσβάσεις της στην ενιαία αγορά, με τεράστιο κόστος για τη βρετανική οικονομία. 

Ο δημόσιος διάλογος για την πιθανότητα αποχώρησης της Βρετανίας από την Ε.Ε. έχει πάρει φωτιά , αφότου το Ανεξάρτητο Βρετανικό Κόμμα, το οποίο την επιδιώκει, πέτυχε καλά αποτελέσματα στις τοπικές εκλογές. Το Συντηρητικό Κόμμα, το οποίο ηγείται της κυβέρνησης συνασπισμού με τους φιλο-Ευρωπαίους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, βρίσκεται σε κρίση καθώς οι Ανεξάρτητοι (UKIP) κερδίζουν ψήφους, κυρίως από τον χώρο των Συντηρητικών ψηφοφόρων.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι πολλοί Συντηρητικοί επιθυμούν την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε.  

O Ντέιβιντ Κάμερον παραμένει σταθερός. Εχει δηλώσει την πρόθεσή του για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος το 2017, προσδοκώντας να έχει πρώτα ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης της χώρας του με την Ε.Ε., χωρίς όμως να αποκαλύπτει σε ποια βάση. 

Παρά τους ολοένα και αυξανόμενους αντιευρωπαϊκούς τόνους του δημοσίου αυτού διαλόγου, η πιθανότητα εξόδου της Βρετανίας από την Ενωση δεν έχει αυξηθεί μετά τις τοπικές εκλογές. Ασφαλώς, τίποτα δεν αποκλείει ότι το φιλοευρωπαϊκό, Εργατικό Κόμμα θα ταχθεί τελικώς υπέρ του δημοψηφίσματος. Αλλά αυτό μάλλον δεν συμβαδίζει με τα συμφέροντά του. Μια κυβέρνηση των Εργατικών στο μέλλον, θα δυσκολευόταν να εξασφαλίσει το «Ναι» -της παραμονής στην Ε.Ε.- από ένα τέτοιο δημοψήφισμα, καθώς οι Συντηρητικοί, ελεύθεροι πλέον από τις υποχρεώσεις της κυβερνητικής εξουσίας, καθώς και οι σύμμαχοί τους στα Μέσα μαζικής Ενημέρωσης, θα έδιναν σκληρή μάχη υπέρ του «Οχι». Μετά από μια τέτοια ήττα, οι Εργατικοί θα βρίσκονταν σε δυσμενέστατη θέση.

Επίσης η οποιαδήποτε προσπάθεια των Συντηρητικών να φέρουν σε δύσκολη θέση τους Εργατικούς απαιτώντας δημοψήφισμα, μπορεί να τους γυρίσει μπούμερανγκ, αποκαλύπτοντας διαφωνίες στο δικό τους στρατόπεδο.

Ωστόσο, τα πολιτικά παιχνίδια δεν είναι αρκετά για τους φιλοευρωπαίους. Πρέπει να πείσουν τους ψηφοφόρους για τους λόγους, για τους οποίους η Βρετανία καλά θα κάνει να παραμείνει μέλος της Ενωσης. Οι Ευρωσκεπτικιστές συνήθως αποφεύγουν να απαντήσουν αν θα πρέπει η Βρετανία να εγκαταλείψει και την ενιαία αγορά σε περίπτωση εξόδου από την Ε.Ε. Χρειάζεται να δώσουν εξηγήσεις σχετικώς στους ψηφοφόρους. 

Η έξοδος από την ενιαία αγορά θα είχε σοβαρές επιπτώσεις για τη βρετανική οικονομία, αφού περί το ήμισυ των εμπορικών συναλλαγών της Βρετανίας διεξάγεται εντός της ενιαίας αγοράς. Ασφαλώς δεν θα χάνονταν όλα τα προνόμια. Αλλά διάφορες νέες «ρυθμίσεις» θα δυσκόλευαν τις διασυνοριακές δραστηριότητες των βρετανικών επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας στη Βρετανία.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΚΥΠΡΟΣ: H Mεγαλόνησος όλο και πιό κοντά σε μια καταστροφική έξοδο απο το ευρώ και ενδεχομένως και απο την Ε.Ε

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟ

Tου Hugo Dixon / Reuters

Η Κύπρος δεν βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της προσοχής. Θα ήταν όμως μέγα λάθος να ξεχάσουμε την Κύπρο. 

Η Μεγαλόνησος βρίσκεται στα πρόθυρα εξόδου από το ευρώ. Κάτι τέτοιο θα επιφέρει καταστροφή πλούτου, την εκτίναξη του πληθωρισμού, θα οδηγήσει σε πτώχευση και θα αφήσει την Κύπρο χωρίς φίλους σε μια προβληματική γειτονιά. Αν επαναφέρει η Λευκωσία τη λίρα, η αξία της θα καταρρεύσει. Ουδείς γνωρίζει σε τι ποσοστό, αλλά εικάζεται ότι θα φτάσει στο 50%. Οι Κύπριοι διαμαρτύρονται για το τεράστιο «κούρεμα» των καταθέσεων στις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας. Αν ακολουθήσει μια τέτοια, τεράστια υποτίμηση, ο πλούτος των υπολοίπων καταθετών θα αποδεκατιστεί. Στο μεταξύ, η υποτίμηση θα φέρει τον πληθωρισμό.

Ολο το πετρέλαιο που καταναλώνεται εκεί είναι εισαγόμενο. Η Κύπρος εξαρτάται επίσης από τα φθηνά εργατικά χέρια των μεταναστών, ιδιαίτερα για την αγροτική παραγωγή της και την τουριστική αγορά της. Το κόστος τους θα αυξηθεί δραστικά έπειτα από μια υποτίμηση κι έτσι θα χαθεί η οποιαδήποτε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας. Οι εισαγωγές θα καταρρεύσουν, όπως και η εγχώρια παραγωγή. Και τότε, η πτώχευση θα είναι αναπόφευκτη.

Μετά μια κατά 50% υποτίμηση του νομίσματός της, η Κύπρος θα δει το χρέος της να διπλασιάζεται στο εθνικό πλέον νόμισμά της. Και έχει δύο ειδών δάνεια αυτή τη στιγμή. Τον κρατικό δανεισμό των 15 δισ. ευρώ και τον δανεισμό των 10 δισ. εκ μέρους της κεντρικής τράπεζας για τις τράπεζες (ELA - έκτακτη ρευστότητα).  

Η πτώχευση ίσως φαντάζει επιθυμητή, καθώς η Λευκωσία θα ξεφορτωθεί διαμιάς τα χρέη της. Αλλά η υπόθεση δεν είναι τόσο απλή. Θα ακολουθήσουν αγωγές. Επίσης, αν η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου δεν είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της σχετικώς με την έκτακτη ρευστότητα του ELA, θα πληγεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η Ευρωζώνη θα δυσαρεστηθεί και θα απαιτήσει κάποιου είδους σταδιακή αποπληρωμή του χρέους.

Η Κύπρος μπορεί ασφαλώς να αρνηθεί. Ομως η περίπτωσή της δεν είναι σαν της Αργεντινής. Πρόκειται για μια μικρή χώρα, στην οποία μπορούν να ασκηθούν έντονες πιέσεις. Είναι πιθανόν να αναγκαστεί ακόμη και σε έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση. 

Κάτι τέτοιο θα ήταν μεγάλο πλήγμα για την Κύπρο. Τα εμπορικά συμφέροντά της βρίσκονται στην Ενωση. Τα πράγματα στη γειτονιά της δεν είναι εύκολα, κυρίως για την Αίγυπτο και τη Συρία. Η δε Τουρκία, όπως όλοι ξέρουμε, δεν «παίζει» αν δεν λυθεί το θέμα των Κατεχόμενων.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΚΥΠΡΟΣ: Oι εναλλακτικές της Μεγαλονήσου μετά την "επανάσταση"

Toυ Hugo Dixon / Reuters

Οπως λένε οι Κύπριοι «εν ιμπορώ άλλο!». Και όλα αυτά μετά μία νύχτα χαράς για πολλούς, μετά το μεγάλο «όχι» του κυπριακού Κοινοβουλίου στο σχέδιο διάσωσης Α, που πρότεινε η Ευρωζώνη.

Εχω υποστηρίξει ότι το εν λόγω σχέδιο αποτελούσε οδυνηρό λάθος, περιγράφοντάς το ως νόμιμη τραπεζική ληστεία. Ομως, το σχέδιο φορολόγησης των καταθέσεων ήταν μέρος ενός ευρύτερου, μέσω του οποίου η Κύπρος θα αποκτούσε πρόσβαση σε άλλα 10 δισ. ευρώ, εφόσον συμφωνούσε με την Ευρωζώνη. Με τους Κυπρίους να αναλογίζονται τώρα τις εναλλακτικές πιθανές επιλογές τους, τα σχέδια Β, ας πούμε, η χαρά αρχίζει να εξατμίζεται.

Ορισμένοι παρατηρητές εκτιμούν πως η Γερμανία θα κάνει τώρα πίσω. Ομως, οι γενικές εκλογές του φθινοπώρου καθιστούν εξαιρετικά απίθανη αυτήν την έκβαση. Το Βερολίνο έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να εγκρίνει για την Κύπρο συνολικό ποσόν μεγαλύτερο των 10 δισ. ευρώ, που ήδη αντιστοιχεί σχεδόν στο 60% του κυπριακού ΑΕΠ. Το πρόβλημα είναι ότι η Λευκωσία χρειάζεται 17 δισ. για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της και για την κάλυψη των κρατικών δαπανών. Ορθώς, δε, το Βερολίνο αρνείται τη χορήγηση του συνολικού αυτού ποσού, που θα εκτίνασσε το δημόσιο χρέος της Κύπρου περίπου στο 160% του ΑΕΠ της, καθιστώντας το μη βιώσιμο.

Ποιες είναι τώρα οι επιλογές της Κύπρου; 

Πρώτον, μπορεί να πουλήσει την ψυχή της στη Ρωσία, μπορεί να κηρύξει πτώχευση και να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη ή μπορεί να επιδιώξει μια νέα συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους της.

Από την πλευρά της, η Μόσχα εμφανίζεται ανάστατη διότι ρωσικά κεφάλαια έχουν τοποθετηθεί μαζικά σε κυπριακές τράπεζες και θα τύγχαναν της προτεινόμενης φορολόγησης. Ομως, η Ρωσία έχει και συμφέροντα στην Κύπρο που δεν συνδέονται με την τραπεζική αγορά της. Η Μεγαλόνησος διαθέτει πιθανώς μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου και η θέση της, στην ανατολική Μεσόγειο, ήταν ανέκαθεν ύψιστης γεωστρατηγικής σημασίας. Στη Μεγαλόνησο υπάρχουν ακόμη και σήμερα δύο βρετανικές πολεμικές βάσεις. Είναι μήπως πιθανόν, η Μόσχα, η οποία διαθέτει στη Μεσόγειο μόνο μία ναυτική βάση, στη σε εμπόλεμη κατάσταση Συρία, να ενδιαφέρεται.

Η δεύτερη «επιλογή», της πτώχευσης, άρα της κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου, θα οδηγούσε στην επιβολή συναλλαγματικών ελέγχων και στην έξοδο από το ευρώ. Κάποια στιγμή θα βρει η χώρα νέες ισορροπίες ασφαλώς, όμως οι καταθέτες θα έχαναν πολύ περισσότερα από το σχέδιο Α. Η Κύπρος ίσως εξωθείτο και εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης.

 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Tα "πρέπει" και τα "μη" μιας Ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης

Toυ Hugo Dixon / Reuters Breakingviews

H κοινή λογική υπαγορεύει μία τραπεζική ένωση στην Ευρωζώνη, ώστε να επιλυθεί η δημοσιονομική κρίση. Αυτό είναι σφάλμα. 

Δεν είναι μόνον ότι υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις σε μία ενοποιημένη ρυθμιστική δομή για τις 6.000 τράπεζες της Ευρωζώνης, είναι και το ότι ο συγκεντρωτισμός υπονομεύει την εθνική κυριαρχία. 

Το «δημιουργήστε μία τραπεζική ένωση» ήταν μία έκκληση, που διατυπωνόταν έντονα λίγο καιρό πριν, ειδικά τότε που φαινόταν ότι το ευρώ επρόκειτο να αποσυντεθεί. Οι υποστηρικτές μιας κοινής Τραπεζικής Αρχής ισχυρίζονται ότι αυτή θα διέλυε «τον φαύλο κύκλο», ο οποίος υποχρεωτικά προσέδενε τις προβληματικές τράπεζες στις προβληματικές κυβερνήσεις.

Υπάρχουν δύο τμήματα του φαύλου κύκλου:

Tο ένα όταν πτωχεύουν οι τράπεζες και τις διασώζουν οι κυβερνήσεις 

Tο άλλο, όταν υπερχρεώνονται οι κυβερνήσεις και συνήθως τους έχουν δανείσει οι εθνικές τράπεζες, οπότε και αυτές τις καταβροχθίζει η δίνη του δημοσίου χρέους. 

Το σχήμα της τραπεζικής ένωσης δεν ασχολείται ούτε καν με το πρώτο τμήμα του φαύλου κύκλου, εφόσον οι πολιτικοί επικεντρώνονται μόνο στην εποπτεία, την οποία θα ασκεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Παρά το γεγονός ότι οι ηγέτες συμφώνησαν τον Ιούνιο να επιτρέψουν στην Ευρωζώνη να ανακεφαλαιοποιήσει άμεσα τις τράπεζες, η Γερμανία επέμεινε ότι αυτό δεν θα ισχύσει για όσες χώρες βρίσκονται ήδη εν μέσω μιας τραπεζικής κρίσης, όπως οι Ισπανία, Ιρλανδία και Ελλάδα. Στο μεσοδιάστημα, η ιδέα ενός σχήματος κοινών εγγυήσεων ανεστάλη.

Πέραν τούτων, δεν έχει υπάρξει συμφωνία στον τρόπο λειτουργίας της εποπτείας, ενώ η Γερμανία δεν επιθυμεί να υπάγονται σε αυτήν τα ταμιευτήριά της, κάτι το οποίο άλλες χώρες το θεωρούν άδικο. Παράλληλα, προσκόμματα υπάρχουν και εκ μέρους χωρών, όπως η Πολωνία, οι οποίες ίσως επιθυμούν να ενταχθούν στην τραπεζική ένωση, αλλά διαμαρτύρονται, γιατί δεν έχουν λόγο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Εν τω μεταξύ, η Βρετανία δεν ενδιαφέρεται για την τραπεζική ένωση, πλην, όμως, θέλει να προστατεύσει το Λονδίνο ως χρηματοπιστωτικό κέντρο.

Υπάρχει εναλλακτική: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΑΔΑ: H μάχη κατά του GREXIT ΔΕΝ έχει ακόμα κερδηθεί

Toυ Hugo Dixon / Reuters Breakingviews

H μάχη κατά της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ απέχει πολύ από το να κερδηθεί. Υποθέστε ότι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αποφασίζουν να εκταμιεύσουν την επόμενη δόση του δανείου, ύψους 44 δισ. ευρώ, και κάποια περαιτέρω απομείωση του χρέους. Ακόμη και τότε, οι τράπεζες θα εξακολουθούν να χωλαίνουν, ενώ ένας ακόμη γύρος λιτότητας είναι στα σκαριά και τα κατεστημένα συμφέροντα εξακολουθούν να υπάρχουν.

Θα είναι δύσκολο να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, και χωρίς αυτή δεν θα υπάρξει ανάπτυξη. 

Στο μεταξύ, χωρίς ανάπτυξη η εύθραυστη κυβέρνηση συνασπισμού του Αντώνη Σαμαρά θα πέσει. Τότε πιθανότατα θα αναλάβει η ριζοσπαστική Αριστερά του Αλέξη Τσίπρα, φέρνοντας τη χώρα σε μια νέα καυτή φάση της κρίσης. Ακόμη περισσότερο, αν οι επενδυτές και οι καταναλωτές φοβούνται ότι θα γίνει πραγματικότητα ένα τέτοιο σενάριο, δεν θα αρχίσουν να δαπανούν, καθιστώντας τη συνέχιση της ύφεσης αυτοεκπληρούμενη προφητεία. 

Ο Σαμαράς αποδείχτηκε καλύτερος απ’ ό,τι φοβούνταν πολλοί. Η στρατηγική που εφάρμοσε ήταν να κάνει ό,τι απαιτούσε η τρόικα από την Ελλάδα με στόχο ν’ αλλάξει την αντίληψη πως η Αθήνα δεν είναι άξια εμπιστοσύνης. Ο πρωθυπουργός είχε να καλύψει πολύ χαμένο έδαφος: εν μέρει εξαιτίας λαθών που είχε κάνει η κυβέρνηση Παπανδρέου και εν μέρει επειδή ο ίδιος ήταν απρόθυμος να υποστηρίξει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων όταν ήταν στην αντιπολίτευση και στη συνέχεια οδήγησε την τεχνοκρατική κυβέρνηση Παπαδήμου σε πρόωρο τέλος.

Τα περυσινά τεχνάσματα –το εγκαταλειφθέν δημοψήφισμα του Παπανδρέου και οι δύο αποσταθεροποιητικές εκλογικές αναμετρήσεις– καταρράκωσαν την ελληνική αξιοπιστία. Τούτων λεχθέντων, η πρόσφατη «καλή συμπεριφορά» της Ελλάδας φαίνεται να ανταμείβεται με μια ένεση ρευστότητας και κάποιου είδους ελάφρυνση του χρέους. Δίχως αμφιβολία πρόκειται για καλά νέα, πιθανότατα όμως δεν αρκούν.

Μεγάλη προσοχή δίνεται στο γεγονός ότι το ελληνικό χρέος θα εξακολουθήσει να είναι μη βιώσιμο διότι η Αγκελα Μέρκελ είναι απρόθυμη να εξετάσει το ενδεχόμενο απομείωσης των δανείων που έχουν δοθεί στην Ελλάδα πριν από τις γερμανικές εκλογές του επόμενου χρόνου, γεγονός που θα πλήξει την εμπιστοσύνη και τις επενδύσεις. Ωστόσο, η αποτυχία ν’ αποκατασταθεί η βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος είναι δυνητικά ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα. Τα περισσότερα από τα 44 δισ. της νέας δόσης θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ωστόσο, πιθανότατα δεν επαρκούν για ν’ αντιμετωπιστούν δύο μεγάλα προβλήματα: