Οι μύθοι των ασημικών

Του ΠΑΥΛΟΥ ΤΣΙΜΑ

Οταν, κάποτε, η κυβέρνηση Σημίτη έβγαλε προς πώληση ένα πακέτο 10% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας, ο αρμόδιος τομεάρχης της τότε αντιπολίτευσης, ο Γιώργος Αλογοσκούφης, είχε κατακεραυνώσει την κίνηση εισάγοντας από το βρετανικό στο ελληνικό πολιτικό λεξιλόγιο μια μνημειώδη φράση της αντιθατσερικής φιλολογίας: «Πουλάτε τα ασημικά της οικογένειας».

 

Η φράση καθιερώθηκε, την επανέλαβαν πολλοί και η μοίρα το έφερε να επιστραφεί εμπλουτισμένη στον μεταφραστή της (όταν εκείνος, ως υπουργός, επιχειρούσε να πουλήσει κανένα ασημικό). Την πώληση του ΟΤΕ στην Deutsche Telekom, για παράδειγμα, ο Γιώργος Παπανδρέου την είχε βαφτίσει «σύγχρονη ελληνική τραγωδία».

 

Είναι ένα σταθερό λάιτ μοτίφ της πολιτικής ζωής, δύο δεκαετίες τώρα:  

 

Όποιος κυβερνά επικαλείται το εθνικό συμφέρον και εξαγγέλλει αποκρατικοποιήσεις. 

 

Οποιος αντιπολιτεύεται καταγγέλλει ξεπούλημα. 

 

Και όταν οι ρόλοι κυβέρνησης και αντιπολίτευσης εναλλάσσονται, οι μεν δανείζονται τη ρητορική των δε.

 

Από την άποψη αυτή, η σφοδρή σύγκρουση Σαμαρά - Τσίπρα  στη Βουλή δεν είχε τίποτε το πρωτότυπο. Επιβεβαίωσε, άλλωστε, τους δύο ζωτικούς μύθους που τρέφουν την πολιτική μας ζωή δύο δεκαετίες τώρα:

 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΤΟΥΡΚΙΑ: Ο Ταγίπ και ο Αλέξης

Του ΠΑΥΛΟΥ ΤΣΙΜΑ

Το 1999 η Τουρκία ήταν μια χώρα σε βαθιά κρίση. Χρόνιος υψηλός πληθωρισμός, εύθραυστο νόμισμα, κόπωση από τον βρώμικο πόλεμο στα βουνά του Κουρδιστάν και τα πολιτικά σκάνδαλα - εκρηκτικό μείγμα. Η κρίση αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα των εκλογών εκείνου του χρόνου.

Πέντε κόμματα πέρασαν το εκλογικό κατώφλι του 10% και το πρώτο έλαβε μόλις 19%. Εκτός Βουλής έμεινε, για πρώτη φορά από την ίδρυση του τουρκικού κράτους, το κατεξοχήν καθεστωτικό κόμμα CHP, το κόμμα του Ατατούρκ. Σχηματίστηκε μια κυβέρνηση αταίριαστης συνεργασίας τριών κομμάτων, υπό τον γηραιό Μπουλέντ Ετζεβίτ. Και όταν οι εκλογές επανελήφθησαν το 2002, από τα πέντε κόμματα της Βουλής ούτε ένα δεν επανεξελέγη! Στη νέα Βουλή μπήκαν δύο μόνον κόμματα: το κεμαλικό CHP, ως αντιπολίτευση, και ένα νέο κόμμα, που είχε ιδρυθεί πριν από λίγους μήνες, το ΑΚΡ. Το οποίο από τότε και επί δέκα ολόκληρα χρόνια κυβερνά την Τουρκία.

Τι μεσολάβησε μεταξύ 1999 και 2002; 

Το ΔΝΤ!

Στις αρχές του 2001 η τουρκική οικονομία κατέρρευσε οριστικά και υποχρεώθηκε να προσφύγει στο Ταμείο. Το οποίο κατέπλευσε στις όχθες του Βοσπόρου, με το συνηθισμένο πρόγραμμά του. Επέβαλε, μάλιστα, και ένα τουρκικής καταγωγής στέλεχός του για υπουργό Οικονομικών. Και 18 μήνες αργότερα, η τουρκική πολιτική ζωή είχε ανατραπεί συθέμελα. 

Παραδοσιακά κόμματα και ισχυρά πολιτικά πρόσωπα, όπως ο Γιλμάζ και η Τσιλέρ, οι σταρ της προηγούμενης δεκαετίας, εξαφανίστηκαν από προσώπου γης και δεν ξανακούσαμε ποτέ γι' αυτούς. Ο παλιός πολιτικός κόσμος συνετρίβη και στη θέση του πρόβαλε ένας καινούργιος, με κεντρική φιγούρα τον Ερντογάν, και τον κάποτε πανίσχυρο στρατό στη γωνία. Είναι σαν η κρίση και η παρέμβαση του ΔΝΤ να έβγαλαν από το μπουκάλι ένα τζίνι που μεταμόρφωσε τη χώρα.

Αυτά στην Τουρκία. Εδώ;

Ακούω πολλούς να αναρωτιούνται μήπως η κρίση και το μοντέλο ΔΝΤ, που φορέσαμε, παράγουν και εδώ - τηρουμένων των αναλογιών - παρόμοια αποτελέσματα. Μήπως και εδώ ο παλιός κόσμος, που μετά βίας επιβίωσε των διπλών εκλογών, οδεύει προς εξαφάνιση. Και μήπως το καθ' ημάς ΑΚΡ του Ερντογάν αποδειχθεί -τηρουμένων ακόμη περισσότερων αναλογιών - ο ανερχόμενος ΣΥΡΙΖΑ του Αλ. Τσίπρα.

Αν κάποιος ψάχνει για αναλογίες, μπορεί πράγματι να βρει. Και ο Ερντογάν, άλλωστε, ξεκίνησε τη μετεωρική του άνοδο από τον δήμο της Πόλης. Και το κόμμα που τον ανέδειξε ήταν κι αυτό ένα ριζοσπαστικό σχήμα (κάτι σαν ΣΥΡΙΖΙ - συνασπισμός του ριζοσπαστικού Ισλάμ), προτού μεταμορφωθεί σε μετριοπαθή μηχανή διακυβέρνησης.

Αλλά υπάρχουν τρεις κρίσιμες διαφορές: