Ο Σιαμαντάκας (ή Οσμαντάκας, ή Οσμάν Ντάκο) ήταν ένας λαϊκός ήρωας του 19ου αιώνα στην τουρκοκρατούμενη Ήπειρο. Γεννημένος στην Κονίσπολη (λίγο πάνω από τη Σαγιάδα, στη σημερινή νότια Αλβανία) το 1848, μάλλον αρβανίτικης καταγωγής και γόνος εύπορης οικογένειας, ήταν αρχηγός και εμπνευστής αντικαθεστωτικής εξέγερσης στην περιοχή. Μαζί του πλήθος λαϊκών αγωνιστών (ελλήνων και αλβανών) δώσανε σκληρές μάχες εναντίον των κοινών δυναστών τους: των τσιφλικάδων (ασχέτως καταγωγής) και του φεουδαρχικού τουρκικού κράτους και σε συνεννόηση με άλλα βαλκανικά κινήματα.
Το 1875 το κίνημά τους ηττάται κοντά στην Πρέβεζα και ο Σιαμαντάκας συλλαμβάνεται και οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα... Ο ήρωάς μας είχε λεβέντικη κορμοστασιά και ήταν ξακουστός χορευτής, έτσι σαν τελευταία του επιθυμία ζητάει να χορέψει. Ο χορός του όμως τραβάει σε μάκρος, αυτοσχεδιάζει στα βήματά του, πότε αργά πότε πιο γρήγορα, οι κλαριντζήδες αλλάζουν βάρδιες αλλά αυτός εκεί να χορεύει και να μη λέει να σταματήσει. Πλήθος κόσμου τώρα τον συντρέχει και τον επευφημεί, ακόμα και οι τούρκοι έχουν βαλθεί να τον χαζεύουν! Ο Σιαμαντάκας καθώς περνούν οι ώρες προσπαθεί να μην κοιμηθεί και καταφέρνει να μένει ορθός και με τη σκέψη της αγαπημένης του να τον συντροφεύει! Το πρωί της επομένης ο πασάς του Μαργαριτίου (κεφαλοχώρι της περιοχής) εντυπωσιασμένος από το ήθος και το τόλμημα του παληκαριού, του χαρίζει τη ζωή και τον αφήνει ελεύθερο!
Ο Σιαμαντάκας όμως δεν καταθέτει τα όπλα, ξαναβγαίνει στο βουνό και οργανώνει νέα αντίσταση! Πολλοί κολίγοι και βασανισμένοι τον ακολουθούν (γνωρίζοντας και τον άθλο του), οπλισμένοι με δικράνια, τσαπιά και δρεπάνια αντιπαλεύοντας όλον πλέον το στρατό του πασαλικιού της Ηπείρου. Ο αντίπαλος όμως είναι υπέρτερος και σε δυνάμεις και σε όπλα, τον συνδράμουν και οι τσιφλικάδες με τους "μπιστικούς" τους και στο τέλος κατορθώνουν να νικήσουν το "ασκέρι των ατάκτων"... Οι επικεφαλής, μαζί κι ο Σιαμαντάκας, οδηγούνται σιδηροδέσμιοι στα Γιάννενα όπου βρίσκουν φριχτό θάνατο μετά από βασανιστήρια...
Όμως ο μύθος δεν έσβησε. Στοίχειωσε τους ραγιάδες της Ηπείρου και όλων των Βαλκανίων και τότε γεννήθηκε το δημώδες "Σιαμαντάκας", που σε παραλλαγές τραγουδιέται κυρίως στην Ήπειρο και στη Θεσσαλία καθώς και στην Αλβανία. Ο τρόπος που χορεύεται είναι ιδιότυπος και μοναδικός και φέρνει στο νου τους αυτοσχεδιασμούς του παληκαριού όταν χόρευε με τις ώρες! Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα έλληνες και αλβανοί εθνικιστές ερρίζουν για την καταγωγή και τους σκοπούς του Σιαμαντάκα, αποσιωπώντας ότι είναι ένας από τους πολλούς βαλκάνιους λαϊκούς ήρωες που αγωνίστηκε για την αποδυνάστευση από την κυριαρχία του κεφαλαίου και της γεοκτησίας και έπεσε μαχόμενος για τα πιστεύω του, παρόλη την ευκαιρία του "να κάτσει ήσυχος". Η στάση του και ο χαμός του ενέπνευσε νέες εξεγέρσεις στην πολύπαθη περιοχή. Έβαψε με το αίμα του πιο έντονα τα γράμματα των λέξεων: ΑΝΥΠΑΚΟΗ και ΑΠΕΙΘΑΡΧΙΑ, που και σήμερα έχουν "βαριά" σημασία στη ζωή μας...
Το χορευτικό, που βρήκα στο youtube, αποδίδει πολύ καλά το χορό με ελληνικούς στίχους, στην Πρεμετή της Αλβανίας το 2008. Δε γνωρίζω αν οι χορευτές είναι έλληνες ή αλβανοί. Στα μέρη μου πάντως χορεύεται στα πανηγύρια από τους "μερακλήδες".
Μωρέ γειά σου Σιαμαντάκα, την λεβεντιά σου να ΄χα,
την λεβεντιά σου να 'χα, γειά σου Σιαμαντάκα.
Άϊντε εσύ κοιμάσαι, αχ κι εγώ νυστάζω,
σε συλλογιούμαι κι αναστενάζω.
Εσυ κοιμάσαι μωρε στα σεντονάκια,
κι εγώ γυρίζω στα έρημα σοκάκια.
Ξύπνα Σιαμαντάκα, και φόρα τα τσαρούχια,
στρίψε τη μουστάκα, γεια σου μωρε Σιαμαντάκα.
την λεβεντιά σου να 'χα, γειά σου Σιαμαντάκα.
Άϊντε εσύ κοιμάσαι, αχ κι εγώ νυστάζω,
σε συλλογιούμαι κι αναστενάζω.
Εσυ κοιμάσαι μωρε στα σεντονάκια,
κι εγώ γυρίζω στα έρημα σοκάκια.
Ξύπνα Σιαμαντάκα, και φόρα τα τσαρούχια,
στρίψε τη μουστάκα, γεια σου μωρε Σιαμαντάκα.
Υ.Γ. Φίλοι μου, εδώ είμαστε και αγωνιζόμαστε "τοις κείνων (των λαϊκών ηρώων) ρήμασι πειθόμενοι"... Με μεγάλες "απουσίες" ίσως από το ίντερνετ αλλά συνεχείς "παρουσίες" στην πραγματική ζωή. Μετά τα τελευταία γεγονότα και το χαμό του Δημήτρη Κοτζαρίδη δεν θα μπορούσα άλλο να "σιωπώ". Βαστάτε γερά και να'στε όλοι σας καλά!
