Συνοδική Διακήρυξη κατά της Θρησκευτικής Βίας

Τον τελευταίο καιρό η ανθρωπότητα γίνεται μάρτυς αλυσιδωτών εκρήξεων θρησκευτικής βίας, καταλυτικών της  κοινωνικής ειρήνης, υπό τη μορφή εκφοβισμού, διώξεων, αναγκαστικών εκπατρισμών, βασανισμών, ή και θανατώσεων.

Οι αποτρόπαιες αυτές πράξεις, πέρα και έξω από κάθε όριο λογικής και συνέσεως, ανακαλούν στην συλλογική μνήμη εικόνες από σκοτεινές περιόδους, που όλοι ελπίζαμε ότι είχαν οριστικά και αμετάκλητα περάσει στη λήθη της ιστορίας.

Η υποδαυλιζόμενη εκδήλωση φαινομένων θρησκευτικής βίας, πέραν των εξαιρετικά αρνητικών κοινωνικών και ψυχολογικών συνεπειών σε τοπικό επίπεδο, αμαυρώνει, μέσω της ταχύτατα διαδραστικής κοινωνίας της πληροφορίας, την εικόνα πολιτισμών και θρησκειών σε παγκόσμιο επίπεδο, ανοίγοντας, μέσω της ανεξέλεγκτης ψυχολογικής εξάψεως και της αλόγου συναισθηματικής κινητοποιήσεως των μαζών, χάσματα αγεφύρωτα και τείχη αδιαπέραστα μεταξύ ανθρώπων διαφορετικής ομολογιακής ταυτότητας.

Η χρήση βίας υπό τον μανδύα της πίστεως αποτελεί καθ’ ολοκληρία διαστροφὴ της έννοιας της οιασδήποτε θρησκευτικής παραδόσεως, καθὼς οι θρησκείες στο σύνολό τους οφείλουν να λειτουργούν ως φορέας καταλλαγής μεταξὺ των ανθρώπων. Ειδικότερα δε, απάδει εντελώς προς τους πιστεύοντες στον Χριστό, όχι μόνο η χρήση βίας, αλλὰ και η ανοχὴ προς αυτήν.

Είναι αναγκαίο να τονιστεί ότι η βία ως πρακτικὴ δεν είναι μόνο ακυρωτικὴ του Ευαγγελίου έννοια, αλλὰ συνιστά κατ’ ουσίαν τελεία άρνηση του Χριστού ο Οποίος υποστασιάζει στο Θεανθρώπινό Του Πρόσωπο την αγάπη κατὰ την ιωάννεια ρήση «ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν» (Ιωάν. 4, 8), την ειρήνη ως «ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν» (Φιλιπ. 4, 7), και εν τέλει την ίδια την ζωή κατὰ τον αψευδέστατο ευαγγελικὸ λόγο «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή», (Ιωάν. 11, 25).

Η Ορθοδοξία, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, έχει υποστεί αμέτρητες φορές τη βία των διώξεων από καθεστώτα αλλογενή, αλλόθρησκα, αντιχριστιανικά, με μάρτυρα αψευδή το αγιολόγιό της, το κοσμούμενο από μορφές ηρωικές Μαρτύρων και Ομολογητών που προσέφεραν την ίδια τους τη ζωή τους από αγάπη προς το Χριστό.

Ούτως ή άλλως κορυφαίο παράδειγμα αγάπης και θυσίας για την υπαρκτική γνησιότητα και την σωτηρία του ανθρώπου συνιστά ο ίδιος ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός, ο οποίος προσέφερε τη ζωή Του ως αθώο θύμα προς ένωση του ανθρωπίνου γένους με το Θεό.

Με αλάνθαστο δείκτη πορείας τη συγκατάβαση του Θεού, ο οποίος "οὓτω ἠγάπησεν τόν κόσμον, ὣστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἒδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ΄ ἒχῃ ζωήν αἰώνιον (Ιω. 3,16), επιθυμούμε να απευθυνθούμε προς τους αδελφούς μας χριστιανούς σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο και όπου γης που υποφέρουν για την πίστη τους.

Τους καλούμε να μείνουν αναλλοτρίωτα πιστοί στην ομολογία αγάπης της πίστεώς μας, μη λησμονούντες ότι ο Κύριος μας διαβεβαίωσε αφενός μεν για το ολέθριο της βίας, τονίζοντας ότι "πάντες οἱ λαβόντες μάχαιραν ἐν μαχαίρᾳ ἀποθανοῦνται" (Ματθ. κστ,52), αφετέρου δε για το αξιόμισθο της αυτοθυσιαστικής ευσεβείας, επισημαίνοντας ότι: "πᾶς ὃστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοί ἒμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγώ ἐν αὐτῷ ἒμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς" (Ματθ. ι, 32-33).

Καλούμε όλους εκείνους που διαπράττουν απάνθρωπες πράξεις θρησκευτικής βίας ή δείχνουν ανοχή προς αυτές, να αναλογιστούν ότι ο Θεός, ως Δημιουργός, Αρχή και Πηγή του κόσμου, είναι Θεός όλων των εθνών και των ανθρώπων, Θεός της Αγάπης, της Πρόνοιας και της Σωτηρίας "κατά τό πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν" Του για όλα τα δημιουργήματά Του.

Καλούμε εθνικούς και διεθνείς πολιτικούς, ειρηνευτικούς και ανθρωπιστικούς φορείς να ασκήσουν ενεργητικές πολιτικές ανασχέσεως του παραλογισμού της θρησκευτικής βίας με γνώμονα η εκμετάλλευση του θρησκευτικού συναισθήματος και η αδυναμία κατανοήσεως και ανοχής της θρησκευτικής διαφορετικότητας να παύσουν να λειτουργούν ως ο δούρειος ίππος καθαγιάσεως της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και του θρησκευτικού φανατισμού.

Είναι καιρός οι άνθρωποι να παύσουν να επικαλούνται τον Θεό προς εξυπηρέτηση διχαστικών ή τρομοκρατικών επιλογών, είτε συλλογικών είτε ατομικών. Είναι καιρός να περιθωριοποιηθούν ψυχοπαθολογικές ιδεοληψίες ζηλωτισμού περί κατ΄ επίφασιν εκ Θεού υψηλών αποστολών, πραγματουμένων με χρήση κάθε δυνατού μέσου, ακό­μη και της επιθετικής ή εκδικητικής βίας. Είναι καιρός οι άνθρωποι να παύσουν να πολιτικοποιούν την θρησκεία, να θρησκειοποιούν την πολιτική και να παραχαράσσουν την θρησκευτική πίστη συνάπτοντάς την με τάσεις ολοκληρωτισμού, σωβινισμού και φυλετισμού προς εξύφανση πολέμων ψευδεπίγραφα ιερών.

Στο κατώφλι της τρίτης χιλιετίας από της σωτηριώδους ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού, η ανθρωπότητα αντιλαβάνεται αφενός μεν την διαχρονική εφαρμογή του αξιώματος "ἀνιέρου δέ πόλεως καί ἀθέου ... οὐδείς ἒστι, οὐδ’ ἒσται γεγονώς θεατής"(Πλουτ. Προς Κολώτην Επικούρειον 31), αφετέρου δε την αυτονόητη αρχή ότι ειρήνη δεν είναι δυνατόν να υπάρξει χωρίς ειρήνη μεταξύ των θρησκειών.

Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, ως ο αρχαιότερος φορέας του Ευαγγελικού λόγου στην Αφρική, αγωνίζεται και αγωνιά καθημερινά, για την υπαρκτικὴ μεταλαμπάδευση του λόγου του Χριστού ως οδού προς την αγιότητα και τη θέωση.

Απὸ της θέσεως αυτής ρηξικέλευθα απορρίπτει και κατηγορηματικά αποκυρήσσει κάθε μορφή θρησκευτικής βίας ως αδιέξοδη έκφραση ηθικής συναυτουργίας της πίστεως με τη βία, ως απευκταία έκφραση ευτελισμού και πτώσεως της κορωνίδας της θεϊκής δημιουργίας, του ανθρώπου.

Προς τούτο φιλανθρώπως, διακονικώς και θυσιαστικώς εργάζεται προς ενστερνισμό συνειδότος αγαπητικού και καταλλακτικού, απάδοντος ενστίκτων τυφλών· συνειδότος το οποίο, κινούμενο όχι «πρός τό ὁμοεθνές μόνον, ἀλλά πρός πᾶν τό ὁμογενές» (Κύριλλος Αλεξ. ΡG. 72,686), δύναται να εκβάλλει το παράλογο της βίας και να μεταχαλκευθεί σε κατοικητήριο Θεού· συνειδότος προσωρινώς μεν συναπτομένου προς την γηίνη πατρίδα, παντοτινώς δε αποβλέποντος προς την αληθινή πατρίδα, την Αιώνια Βασιλεία του Θεού. 

Μεγάλη Πόλει της Αλεξανδρείας, 23η Νοεμβρίου 2012

†Ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής

Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ  Β΄

†Ο Γέρων Αξώμης Πέτρος

†Ο Γέρων Πηλουσίου Καλλίνικος                           
†Ο Καμπάλας Ιωνάς                                               
†Ο Ζιμπάμπουε και Αγκόλας Σεραφείμ

†Ο Νιγηρίας Αλέξανδρος                                        
†Ο Καλής Ελπίδος Σέργιος

†Ο Κυρήνης Αθανάσιος                                         
†Ο Καρθαγένης Αλέξιος                                         
†Ο Μουάνζας Ιερώνυμος                                      
†Ο Πτολεμαίδος Προτέριος                                   
†Ο Γουϊνέας Γεώργιος                                      
†Ο Ερμουπόλεως Νικόλαος                                   
†Ο Ειρηνουπόλεως Δημήτριος                                 
†Ο Ζάμπιας και Μαλάουι Ιωακείμ

†Ο Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας Δαμασκηνός

†Ο Μαδαγασκάρης Ιγνάτιος 

†Ο Χαρτούμ Εμμανουήλ                                           

†Ο Καμερούν Γρηγόριος   

†Ο Λεοντοπόλεως Γαβριήλ

†Ο Άκκρας Σάββας 

†Ο Κεντρώας Αφρικής Νικηφόρος

†Ο Κατάγκας Μελέτιος

†Ο Μοζαμβίκης Ιωάννης