Rattle, one-knocker of silent?

Vissen hebben geen oren in de vorm zoals mensen en dieren die hebben, maar vissen horen prima. Vissen kunnen horen middels een complex systeem van organen en zintuigen, waarbij via onder meer het binnenoor, zwemblaas en de zijlijn, trillingen (geluiden) in het water worden omgezet in voor een vis bruikbare signalen. Als je hier bij op telt dat water een erg goed medium is voor geluid (geluid reist circa 5x sneller door water dan door de lucht), dan zal het snel duidelijk zijn dat geluid een belangrijk element is voor vrijwel iedere vorm van de sportvisserij. En dat geldt zeker voor zeebaars, die zonder meer gevoelig is voor geluid. Iedere visser zal daarom zijn stek behoedzaam benaderen om geen onnodig lawaai te maken, en hoe stiller de omstandigheden hoe belangrijker dit is.

Ook pluggen maken geluid, en de verschillen in het geluid dat door pluggen wordt voortgebracht is dermate groot, dat het zonder meer een factor van belang is die mede bepaalt of een zeebaars sessie succesvol is of niet. Met name voor oppervlakte pluggen is dit belangrijk, en hier richt ik me dan ook op in deze blog post.

Ik ben van mening dat naast de actie en snelheid (zie ook hier), de geluidsdrager een tweede belangrijke factor is voor een succesvolle zeebaars oppervlakte visserij. Ook kleur speelt nog een rol, maar die laat ik hier buiten beschouwing. Geluidsdragers in oppervlakte pluggen hebben een doel, en wel om het geluid van een vluchtend of stervend visje te simuleren,  dat vervolgens de aandacht van de zeebaars trekt. Geluidsdragers in oppervlakte pluggen vind je in allerlei soorten en maten, maar zijn naar mijn mening grotendeels in te delen in 4 groepen.

Vele soorten en maten

Ten eerste de categorie ‘rattle’, een aantal kleine kogeltjes van glas, kunststof of metaal, die een rammelend geluid voortbrengen. De bekendste plug waarbij dit principe is toegepast is de Sammy van Lucky Craft, een plug die iedere pluggende zeebaars visser wel in zijn bezit heeft. In de Sammy zitten een drietal kleine glazen kogeltjes in de kop van de plug die voor het typische geluid zorgen. Maar er zijn vele andere varianten, zo is bijvoorbeeld een Z-Claw uitvoering van Zenith, die  voorzien is van maar liefst 15 kleine metalen kogeltjes, welke zich in een kamer over de bijna hele lengte van de rug van de plug bevinden. En zo zijn er nog vele andere voorbeelden, in alle soorten en maten.

Z-Claw

De tweede groep zijn de ‘single-knockers’; pluggen waarbij het geluid wordt gemaakt door een enkele kogel. Dit geluid is meestal wat doffer van klank, een lagere geluidstoon, die overigens zowel relatief luid (zoals bijvoorbeeld bij de SuperSpook) als zacht kan zijn (zoals bij de Patchinko 100). Er zijn zelfs pluggen vernoemd naar deze geluidssoort, zoals de “one-knocker Spook” van Heddon.

Ten derde de ‘silent’ pluggen, dit zijn pluggen zonder geluidsdragers, er kunnen wel kogels in zitten, maar die zitten dan vast en hebben alleen een functie voor gewicht, balans en actie van de plug. Ze zijn vaak wat lastiger te verkrijgen, loop maar eens een willekeurige hengelsportzaak binnen en probeer het maar eens uit. Vrijwel alle oppervlaktepluggen die je vastpakt maken wel geluid. Toch kunnen ‘silent ‘pluggen op sommige dagen het verschil maken. Een voorbeeld van een volledig stil plugje is de RiskBait van Jackson, ook bestaat er een stille Sammy variant, een ‘hard to get’ plug, vrijwel niet aan te komen. Als je zoals in mijn geval wat veel Sammy’s in je bezit hebt (een gevolg van de oppervlakte hype in 2006 en 2007 waarbij je simpelweg teveel aanschafte), dan loont het de moeite om er zelf een paar stil te maken. Ik kom hier verderop nog even op terug.

Zeebaars op Giant Dog-X

De laatste categorie vormt een groep die zowel ‘rattle’ als ‘knocker’ geluidsdragers bezitten. Een soort mengvorm dus van de eerste twee genoemde groepen, waarbij een, maar meestal meerdere kleine kogeltje zorgen voor de hogere tonen en een of enkele grote kogels zorgt voor de lage tonen. Zoals bijvoorbeeld de Chihuahua 110 van MegaBait, die 3 kleine kogeltjes heeft in een voorkamer voor de hoge geluidstonen en een grote kogel in de buik van de plug die lage tonen produceert. Maar er zijn vele andere voorbeelden, ook bijvoorbeeld de Patchinko 140 en de Giant Dog-X behoren tot deze categorie. Sommige pluggen zijn regelrechte rammelaars, die –zonder haken uiteraard- zo in een kinderwagen kunnen en het niet slecht zouden doen tegen babyrammelaars, naar mijn mening is dat vaak allemaal wat teveel van het goede, zeker voor relatief rustige stekken.

Kogels in oppervlakte pluggen hebben overigens niet alleen een geluidsproducerende functie, maar bepalen/beïnvloeden ook de typische actie van de plug. Bijvoorbeeld, een relatief grote kogel in de buik van de plug die zich van links naar rechts kan bewegen, zal een doffe klank produceren, maar zorgt ook - mits goed binnen gevist - voor een rollende zig-zag van de plug door het water. Pluggen zijn dan ook vaak ware technisch uitgekiende meesterwerkjes, waarin geluid, balans en actie van de plug door de fabrikant is vormgegeven.

Wat werkt het beste?

Tja, mooi allemaal, maar wanneer wat inzetten, en wat werkt het beste? Een eenvoudig antwoord is er eerlijk gezegd niet. Soms maakt het helemaal niets uit, met name in de beginjaren van de oppervlaktevisserij op zeebaars werkte alles wel zo’n beetje. Na de introductie van de oppervlaktevisserij op zeebaars in Nederland ontstond er een enorme hype rondom de Sammy 100. En als je de techniek enigszins onder de knie had, dan wist die Sammy vele mooie baarzen te verleiden tot een aanbeet. Maar ook ander oppervlakte kunstaas scoorde, soms leek het wel of de baarzen zaten te wachten tot iemand een stukje oppervlakte kunstaas in het water gooide, om dat dan massaal aan te vallen. Maar die periode is voorbij, en ik denk voorgoed voorbij. Om te beginnen zitten er minder baarzen, en de baarzen die er zitten lijken bovendien argwanender geworden, dus zomaar een Sammy in het water werpen en dan verwachten dat de baarzen er op af schieten is er vaak niet meer bij.

Zeebaars op Sammy 100

Uitzonderingen daargelaten, maar wat –althans bij mij- het meest succesvol is, is mijn kunstaas aan te passen aan de omstandigheden. Rustig weer, kalm water, kleinere plugjes met subtiele geluidsdragers , dan kan zowel een ‘rattle’ of ‘one-knocker’ zijn, maar ook een silent plug. Als het allemaal wat ruiger is, dan loont het vaak om pluggen te gebruiken die meer geluid/kabaal maken in het water. Het lijkt vrij simpel, maar hoeveel mensen zijn er niet die na een succesvolle sessie met een bepaalde plug, vervolgens met die plug keer na keer blijven vissen, onder vaak vele andere omstandigheden; naar mijn ervaring werkt dat meestal niet, althans niet de laatste jaren. Mijn logboek, waarin iedere zeebaarssessie van de afgelopen 10 jaren kort staat beschreven, bevestigt deze simpele theorie.

Zelf stil maken

Silent pluggen kunnen succesvol zijn, zeker op stille stekken, of, op stekken waar heel veel wordt gevist en de baarzen erg argwanend geworden zijn. En omdat de meeste pluggen geluid maken, kan een stille plug op zo’n stek net het verschil maken en dressuur doorbrekend zijn.Voor degenen die geen ‘silent’ pluggen in hun bezit hebben, maar hier wel eens mee willen experimenteren; een geluidsdragende plug is eenvoudig stil te maken. 

Wat je nodig hebt is een of twee pluggen die je hier voor wilt ‘opofferen’, bijvoorbeeld een Sammy die je teveel hebt. Kijk waar de geluidsdragers zitten en boor met een klein boortje (maatje 2 of 3) een gaatje in de kamer(s) waar de kogels zitten. Doe hier vervolgens voorzichtig een paar druppels seconden lijm in. Als je de lijm er in doet, zorg dan- door de plug schuin te houden- dat de kogels zich zover mogelijk richting het midden van de plug bevinden, zodat de actie van de plug niet veranderd. Vervolgens een aantal uren goed laten drogen, en daarna de gaatjes dicht smeren met een in elke bouwmarkt verkrijgbare waterbestendige kit. Wederom goed laten drogen en uitharden en je hebt een stille plug. 

Zeebaars op stil gemaakte Sammy 100

Ik heb op deze manier van 2 reguliere Sammy 100 pluggen ‘silent Sammy’s’ gemaakt, en dat werkt erg goed. De actie van de pluggen is niet veranderd, en de afgelopen 3 jaren heb ik met originele Sammy’s geen baars kunnen vangen, maar met deze stil gemaakte pluggen wel. Inmiddels heb ik ook een Sammy 85 op deze manier gemodificeerd.

Het meest succesvol?

Zoals gezegd, het is lastig, zo niet onmogelijk, om uitspraken te doen over welke type geluid nou het meest succesvol is. Bovendien kan het ook nog uitmaken op welke stekken e.d. je meestal vist. Maar als ik simpelweg naar mijn statistieken kijk, dan zijn voor mij de ‘single-knockers’ door de jaren heen het meest effectief. Met name de Ima Skimmer en de laatste twee jaren ook de Patchinko 100, doen het wel heel erg goed. Dat heeft met meer factoren te maken dan alleen de geluidsdrager, maar die geluidsdrager heeft wel een belangrijke invloed op de totaal presentatie van de plug in het water. 

Zeebaars op Ima Skimmer

Enfin, het mooie is dat het volgend seizoen weer helemaal anders kan zijn, ‘successen uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst’ gaat zeker ook op voor de zeebaarsvisserij. En wat voor mij geldt hoeft voor iemand anders niet te gelden, daarom, probeer alles gewoon zelf uit, de voldoening als dat leidt tot succes is enorm groot. Maar hoe dan ook, de variatie aan mogelijkheden voor de oppervlakte visserij is en blijft een fascinerend aspect van de zeebaarsvisserij.