Για τον Καντ είναι πολύ σημαντικό ότι δεν πρέπει να ξεχνάς ότι η ροπή
για το κακό είναι πάντα εκεί. Τρόπον τινά, δεν μπορείς να την αποτινάξεις, πρέπει
συνέχεια να υψώνεις ένα φράγμα, ένα τείχος απέναντι της. Και πώς θα το επιτύχεις αυτό;
Θα το επιτύχεις όταν συνέχεια έχεις στο μυαλό σου τρεις σκέψεις, τρεις νοοτροπίες, τρεις
τρόπους να σκέφτεσαι.
▪ Ο ένας είναι: Ποτέ δεν είμαι πλήρως αγαθός, βρίσκομαι συνεχώς σε μία
πρόοδο προς την αγαθότητα. Δεν την έχω επιτύχει ακόμα, την επιτυγχάνω
σιγά-σιγά με προσπάθεια. Η αγαθότητα είναι ένας αγώνας, δεν είναι μια
κατάκτηση. Γιατί είναι αγώνας; Επειδή πάντα η ροπή για το κακό, είπαμε,
είναι καθολική στους ανθρώπους, είναι πάντα εκεί, άρα είναι ένας αγώνας
εναντίον της.
▪ Δεύτερη σκέψη: Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι κάποια στιγμή ο χαρακτήρας
ή, όπως λέει ο Καντ, το φρόνημά σου –δηλαδή ο τρόπος που επιλέγεις
τους γνώμονές σου– είναι ενάρετος, τίποτα δεν εξασφαλίζει ότι θα
παραμείνει ενάρετος. Δηλαδή και να νιώθεις κάποια στιγμή, τρόπον τινά,
σε μία καθαρότητα ψυχής, τίποτα δεν εξασφαλίζει ότι θα την έχεις και
αύριο. Και να νιώθεις ότι έχεις γλιτώσει την φαυλότητα για την οποία
μιλάγαμε προηγουμένως, τίποτα δεν σημαίνει ότι θα την γλυτώσεις και
αύριο.
▪ Τρίτη σκέψη: Ακόμα και αν μπορούσες να την γλιτώσεις για αύριο, υπήρχε
κάποια στιγμή που δεν την είχες γλιτώσει, και είσαι υπεύθυνος για εκείνη,
και αυτή η ευθύνη σου ποτέ δεν μπορεί να σβηστεί επειδή τώρα είσαι
αγαθός.
