ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΚΟΥΛΗΚΙ ΤΟΥ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

Εφέτος σε πολλά μέρη της Κεντρικής Μακεδονίας το αδηφάγο πράσινο σκουλήκι κυριολεκτικά καταστρέφει τις βαμβακοκαλλιέργειες. Στην περιοχή μου στο Πλατύ Ημαθίας οι απεγνωσμένοι βαμβακοκαλλιεργητές έχουν ρίξει εκατομμύρια λίτρα δηλητηρίων, χωρίς να καταφέρουν να αναχαιτίσουν την επέλαση του σκουληκιού, το οποίο κατέτρωγε το λουλούδι της βαμβακιάς. Για αδιευκρίνιστους μέχρι σήμερα λόγους το πράσινο σκουλήκι έδειξε τρομερή ανθεκτικότητα στα κυκλοφορούντα δηλητήρια – εντομοκτόνα. Για πρώτη φορά τα καταστήματα πώλησης γεωργικών φαρμάκων ξέμειναν κυριολεκτικά από δηλητήρια που χρησιμοποιούνται για την συγκεκριμένη περίπτωση.

Τώρα το κτύπημα που δέχεται η μελισσοκομία είναι ολέθριο και κυρίως η στατική μελισσοκομία της οποίας ένθερμος υποστηρικτής και υλοποιητής είμαι και εγώ. Η ενασχολούμενοι με την νομαδική μελισσοκομία μόλις αντιληφθούν επικίνδυνους ψεκασμούς μπορούν να αναλάβουν τα μελίσσια τους και να τα μεταφέρουν σε ασφαλή τοποθεσία αποφεύγοντας τα χειρότερα. Είναι ολοφάνερο ότι η στατική μελισσοκομία θα πληρώσει το τίμημα έχοντας μεγάλο αριθμό απωλειών ή και ολοσχερών καταρρεύσεων των μελισσοσμηνών.
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες το πράσινο σκουλήκι έκανε θραύση. Το όριο ψεκασμού σύμφωνα με οδηγία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης είναι το ένα ζωντανό σκουλήκι ανά μέτρο καλλιέργειας. Με τους ελέγχους που πραγματοποιούσαν οι βαμβακοκαλλιεργητές εντόπιζαν 5 – 6 σκουλήκια ανά μέτρο. Προ της καταστροφής λοιπόν επικράτησε πανικός και τα δηλητήρια «πήγαν σύννεφο» όπως λέει και ο λαός μας.
Τα τρακτέρ ένφορτα με τις ψεκαστικές συσκευές πήγαιναν και έρχονταν δίκην στρατιωτικών φαλάγγων ρίχνοντας το ζημιογόνο για την ύπαρξη εν γένει δηλητήριο. Τώρα τι να υποθέσει και τι να πει κανείς; Οι αγρότες βλέπουν περαιτέρω καταστροφή του ήδη κατεστραμμένου εισοδήματός τους και εναγωνίως προσπαθούν να σώσουν ότι μπορούν. Έτσι πάνω στην απόγνωσή τους συμμετέχουν στην καταστροφή του περιβάλλοντος δηλητηριάζοντας βαρύτατα το σήμερα και το μέλλον των επόμενων γενεών.

Πανίσχυρο ραντιστικό σε βαμβακοκαλλιέργεια.

Για την καταπολέμηση του πράσινου σκουληκιού η πλειονότητα των γεωπόνων πρότεινε εντομοκτόνα που περιέχουν την δραστική ουσία χλωρπύριφο ή πυρεθρίνες. Αυτού του είδους τα εντομοκτόνα είναι επαφής, δρούνε στο νευρικό σύστημα των εντόμων και φυσικό είναι η μέλισσα να μην αποτελεί εξαίρεση. Αρχικά προκαλείται κατάρρευση του νευρικού συστήματος και αμέσως μετά επέρχεται ο θάνατος. Μεταξύ των βλαβερών εντόμων θανατώνονται και εκατομμύρια ωφέλιμα γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα να τύχουν οι καλλιέργειες μεγαλύτερης έκτασης προσβολές, επειδή θα εξαφανιστούν οι φυσικοί εχθροί του σκουληκιού. Υπάρχει βέβαια και η δυνατότητα να ραντίσουν οι γεωργοί με εντομοκτόνα λιγότερο βλαβερά προς τα ωφέλιμα αλλά που τέτοια πολυτέλεια….

ΤΟ ΒΑΜΒΑΚΟΜΕΛΟ

Το μέλι του βαμβακιού είναι ένα ανοιχτόχρωμο μέλι πολύ ελαφρύ που κρυσταλλώνει σε διάστημα δύο μηνών περίπου μετατρεπόμενο σε χρώμα κάπως ασπριδερό. Είναι πλούσιο σε υπεροξείδιο του υδρογόνου κατατασσόμενο έτσι στο μέλι που έχει την υψηλότερη βακτηριοκτόνο δράση. Εκτός της διατροφικής του αξίας το μέλι ντου βαμβακιού χρησιμοποιείται και στην καλλυντική βιομηχανία σαν πρόσθετο σε διάφορα προϊόντα ομορφιάς, περιποίησης και ανακούφισης.
Πολλοί εξαπέλυσαν μια αδικαιολόγητη επίθεση στο μέλι του βαμβακιού ισχυριζόμενοι ότι περιέχει υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Έρχεται όμως μια έρευνα από το εργαστήριο Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε μεγάλο αριθμό δειγμάτων βαμβακόμελου,

η οποία κατέδειξε ότι το εν λόγο μέλι δεν επηρεάζεται από τα διάφορα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις βαμβακοκαλλιέργειες. Τελικά η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν οι μέλισσες πραγματοποιήσουν περισυλλογή δηλητηριασμένου νέκταρος, τις περισσότερες φορές πεθαίνουν στην καλλιέργεια, ενώ τις υπόλοιπες φορές κατά την προσκυψέλωσή τους δεν γίνονται δεκτές με αποτέλεσμα το μέλι να παραμένει καθαρό και ασφαλές για ανθρώπινη κατανάλωση.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗ ΑΠΟΙΚΙΩΝ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ

Όπως προανέφερα είμαι ένθερμος υποστηρικτής της στατικής μελισσοκομίας και γι΄ αυτόν τον λόγο φροντίζω αδιάλειπτα να λαμβάνω διάφορα μέτρα για να προστατεύω τις αποικίες μελισσών μου. Τα προστατευτικά μέτρα δεν τα λαμβάνω τυχαία αλλά έπειτα από παρατήρηση - μελέτη – πειραματισμό και έρευνα. Είμαι από τους ανθρώπους που θέλω να έχω επαφή με την φύση και τα πλάσματά της, αποδεχόμενος τους κανόνες που θέτει και που την διέπουν, χωρίς να χρησιμοποιώ το έλλογο για να προβαίνω σε φθορές και κανιβαλισμούς των προαναφερομένων। Υλοποιώντας λοιπόν αυτό το πιστεύω μου προσπαθώ να βρίσκονται όσο το δυνατόν σε καλύτερη κατάσταση τα μελίσσια μου βρίσκοντας άφθονη τροφή και κυρίως να μην τους κλέβω στραγγιστικά για οποιοδήποτε κέρδος την πολύτιμη τροφή τους το μέλι.

Άποψη του μελισσώνα

Σχέδιο – διάταξη του μελισσοκομείου

Ενασχολούμενος λοιπόν με την στατική μελισσοκομία και ευρισκόμενος σε περιοχή όπου οι βαμβακοκαλλιέργειες αποτελούν το 65% - 70% περίπου της καλλιεργήσιμης γης, αλλά και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη μου την νοοτροπία της πλειονότητας των βαμβακοκαλλιεργητών και όχι μόνο, προέβηκα στις παρακάτω ενέργειες για να προστατέψω τα μελισσοσμήνη μου:
1ον: Καλλιέργησα 10 στρέμματα τριφύλλι δίπλα στις αποικίες μελισσών μου. Οι συλλέκτριες μέλισσες προτιμούν το τριφύλλι περισσότερο από το βαμβάκι και από πολλά άλλα φυτά.

2ον: Σπέρνω εναλλάξ 6 στρέμματα φακελωτής 2 φορές τον χρόνο. Η ανθοφορία της φακελωτής διαρκεί περίπου 60 μέρες και οι μέλισσες το προτιμούν μανιωδώς.

3ον: Φύτεψα πολλά δέντρα ακακίας του είδους acacia pseudoacacia εντός των εκτάσεών μου αλλά και εκτός πέριξ των αποικιών. Όλοι γνωρίζουμε το υπέροχο μέλι της ακακίας.

4ον: Φύτεψα αρκετά δέντρα σοφόρας. Συνεχίζω να φυτεύω αυτό το δέντρο το οποίο ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο και οι μέλισσες δεν μένουν καθόλου αδιάφορες, αντιθέτως μάλιστα τις βλέπεις κατά σμήνη στα άνθη του.
5ον: Σπέρνω κάθε χρόνο 1 στρέμμα βασιλικού. Σε άλλο άρθρο θα εξηγήσω τα οφέλη στην αποικία από αυτό το απίθανο φυτό.

Μέλισσα σε άνθος βασιλικού

6ον: Φύτεψα αρκετά φυτά του είδους λανγκερστρέμια η ινδική (Lagerstroemia Indica). Στην χώρα μας οι περισσότεροι ονομάζουν αυτό το είδος (στρατηγό). Οι συλλέκτριες μέλισσες τρελαίνονται για τα άνθη του στρατηγού.

7ον: Έλαβα μέριμνα για την φύτευση 60 – 80 δενδρυλλίων ακακίας Κωνσταντινουπόλεως (Albizia julibrissin) και 15 – 20 δενδρύλλια του είδους παυλώνια (Paulownia tomentosa) . Οι μέλισσες τα επισκέπτονται κατά σμήνη.

Ακακία Κωνσταντινουπόλεως

8ον: Εφέτος θα σπείρω και 1,5 με 2 περίπου στρέμματα σπαθόχορτο (Hypericum perforatum). Αργότερα θα σπαρθούν 10 στρέμματα στα οποία θα τοποθετηθούν πέντε κυψέλες για να είναι το μέλι αποκλειστικά από σπαθόχορτο. Κατόπιν θα δοκιμαστεί συνεπικουρικά σε διάφορες παθήσεις.


9ον: Αφήνω την γλιστρίδα (portulaka oleracea) άγγιχτη για να ανθίσει. Οι μέλισσες αγαπούν ιδιαίτερα αυτό το φυτό. Επίσης φύτεψα 25 δένδρα ιτιάς δένδρο που το προτιμούν οι μέλισσες.

10ον : Τίποτα από την άγρια χλωρίδα δεν ραντίζεται και δεν αποψιλώνεται μέχρι να τελειώσει η ανθοφορία εκάστου είδους όπως γαϊδουράγκαθα, αγριομολόχες κ.α..

11ον : Μερίμνησα για την κατασκευή ειδικού υδραγωγείου από όπου παραλαμβάνουν νερό οι μέλισσες για τις ανάγκες τους.

12ον : Σπάρθηκαν περιμετρικά του μελισσοκομείου δένδρα λέιλαντ για την συγκράτηση της σκόνης και των ανέμων.
Με την παρατήρηση και την μελέτη συνεχώς προσπαθώ να βελτιώνω την κατάσταση και να βρίσκω νέους τρόπους για την καλύτερη διαβίωση των μελισσοσμηνών μου.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ – ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Όπως ανέφερα πιο πάνω την φετινή χρονιά οι βαμβακοπαραγωγοί έριξαν τα περισσότερα φυτοφάρμακα από οποιαδήποτε άλλη χρονιά. Η απελπισία ανάγκασε τους αγρότες, μη έχοντας και σωστή ενημέρωση, να προβούν σε αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, χωρίς να καταφέρουν στο επιθυμητό επίπεδο να εξαλείψουν το πράσινο σκουλήκι. Ποιοι παράγοντες όμως ευνόησαν την παρουσία του πράσινου σκουληκιού; Αναμφίβολα οι ήπιοι χειμώνες της τελευταίας πενταετίας και η εξολόθρευση των ωφελίμων φυσικών εχθρών του πράσινου σκουληκιού εξαιτίας της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων.
Όταν λοιπόν η χρήση των φυτοφαρμάκων γίνεται αλόγιστη, τότε όπως λέει και ο θυμόσοφος λαός μας «κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά». Δηλαδή ένα πλήθος ωφέλιμων εντόμων και μη θανατώνονται, ενώ ένας μεγάλος αριθμός βλαβερών αποκτά ανθεκτικότητα. Είναι ηλίου φαεινότερο, ότι στις περιοχές που έγινε καταπολέμηση του πράσινου σκουληκιού με υπερβολική και ανεξέλεγκτη χρήση τοξικών φυτοφαρμάκων να έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα και η μελισσοκομία.
Τι έγινε όμως με τα μέτρα που έλαβα και απαρίθμησα ανωτέρω; Με έναν καλό προγραμματισμό κατάφερα να είναι ανθισμένο το τριφύλλι παράλληλα με την ανθοφορία του βαμβακιού. Οι μέλισσες κατά 95% προτιμούσαν να εργάζονται στα άνθη του τριφυλλιού. Επίσης προτιμούσαν τα άνθη της γλιστρίδας και των υπολοίπων ανθέων της χλωρίδας που ήταν κοντά τους. Κατά συνέπεια από τις 75 κυψέλες του στατικού μελισσοκομείου δεν υπήρξε καμία απώλεια αποικίας. Παρατηρήθηκαν μόνο μικρός αριθμός απωλειών ο οποίος εντάσσεται περισσότερο στη φυσική λειτουργία της κάθε αποικίας.

Απώλειες όμως σίγουρα υπήρξαν κατά την διάρκεια των ψεκασμών οι οποίοι γινόταν καθ΄ όλη την διάρκεια της μέρας. Δεν ήταν όμως σημαντικές εξαιτίας της μικρής επισκεψημότητας στα άνθη του βαμβακιού. Όσες μέλισσες κατά την διάρκεια των ψεκασμών βρίσκονταν μέσα στην καλλιέργεια πέθαιναν επί τόπου. Όπως ανέφερα όμως ο αριθμός ήταν πολύ μικρός.
Βέβαια γίνεται μελέτη να καλλιεργηθούν και άλλα φυτά των οποίων η ανθοφορία συμπίπτει με αυτή του βαμβακιού. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό οι αποικίες και σχεδόν εκμηδενίζονται οι απώλειες σε περιόδους ψεκασμών.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ ΜΕΛΙΣΣΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ

Την τελευταία δεκαετία μερικοί επιτήδειοι αφού αγόρασαν ένα αλυσοπρίονο όρμησαν στα δέντρα πετσοκόβοντάς τα. Στην περιοχή μου το Πλατύ Ημαθίας η πλειονότητα των δέντρων που υλοτομήθηκαν παράνομα ήταν οι ακακίες (Robinia Pseudoacacia). Μέσα σε μια δεκαετία το 90% των ακακιών έγιναν ξυλεία θέρμανσης.
Τα άνθη της ακακίας δίνουν πολύ καλής ποιότητας ανθόμελο και πολλοί καταναλωτές το ζητούν με μανία. Επειδή το μέλι της ακακίας σε συνδυασμό με το μέλι τριφυλλιού και φακελωτής αποτελούν για μένα τουλάχιστον το κορυφαίο μέλι, αποφάσισα με δικές μου δαπάνες να προχωρήσω στη φύτευση 1300 δέντρων ακακίας (Robinia Pseudoacacia) και άλλων 350 δέντρων σοφόρας. Σοφόρα
Τα δέντρα τα παράγω ο ίδιος από σπόρους. Η σοφόρα ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο σε δύσκολη δηλαδή περίοδο για την μελισσοκομία στην περιοχή μου.

Άνθη σοφόρας

The last decade unfortunately some presumed adroit persons, after they had bought a chainsaw, attacked the trees and cut them brutally off. In my area, Platy Imathias, Greece, the majority of the trees that have been cut off illegally was the acacia (Robinia Pseudoacacia). Within a decade, 90% of the acacia trees were used for firewood.
The acacia flowers provide a very good quality honey and many of the consumers demand exactly that। Because the honey that is coming from the combination of acacia flowers, fourleaf clover and the phacelia tanacetifolia is at least for me the best honey, I have decided to proceed in planting 1300 acacia trees (Robinia Pseudoacacia) as well as 350 Sophora Japonica trees, for which all the expenses I will cover myself।
I raise the trees myself from seeds. The Sophora tree blooms from July until September, which is one of the most difficult time periods for Apiculture in my region.

ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Καταμεσήμερο ορισμένοι ανεγκέφαλοι βαμβακοκαλλιεργητές ραντίζουν τα βαμβάκια αδιαφορώντας για την ζημιά που προκαλούν.