Cotlliure, diada deus Morts de 2007...Milèrs de victimas deu fascisme non son totjorn pas estat identificadas ni enterradas de manièra decenta dens las tèrras d'au delà deus Pirinèus. la Glèisa catolica romana, qui estó d'un supòrt tant complasent e tan actiu tà la la dictatura franquista, que's vòu beatificar los religiós victimas de las exaccions deus "roges". Jo, normaument, no'm senti pas guaire concernit per las decisions papaus. Soi un non-violent de natura com de conviccion, e los crimes, tots los crimes, inclosa la pena judiciària de mort, a jo que'm hèn hasti. Totun, que i a plan quauqu'arren qui'm disgosta de la part d'aquesta Glèisa. N'an pas jamei dat nada mòstra de contricion ni quitament hèit cap aumenatge tà las autas victimas, las deu fascisme, que sian cristianas o non.
Quina civilizacion digna d'aqueth nom e pòt persecutar un poèta ? Federico Garcia Lorca, matat per las balas falangistas dens un barranc de Viznar, Miguel Hernández mort de malautia a la prison d'Alacant, Antonio Machado, que's deishó morir a Cotlliure, e totas las autas victimas deu fascisme franquista, conegudas o non, no'us poderam pas jamei oblidar. Nosautes que junham las nostas votz a las qui demandan justícia e que sia hèit un aumenatge tà TOTAS las victimas de la guerra espanhòla. Tà jo, son totas aqueras personas que'ns cau onorar.
Donc, a Cotlliure, pèrla de la còsta rocassósa de Rosselhon, a uas paucas lègas deu men ostau rosselhonés, que m'i caló hèr un pelegrinatge com tà assajar de'm hèr passar lo gost d'amarum.
La hugida dramatica de don Antonio, qui devó quitar precipitament Barcelona lo dimenge 22 de genèr de 1939, acompanhat per sa mair Ana Ruiz (88 ans), son hrair José dab sa hemna Matea e las lors tres hilhas, que ns'ei contada en detalh per
don Felipe Sérvulo en un
messatge hòrt plan documentat, seguit per un aute
messatge contant los sos darrèrs dias a Cotlliure on lo poèta's moriscó au cap d' un mes, dia per dia, après sa partença deu capdulh catalan. Sa mair Ana Ruiz que'u subreviscó sonque tres dias. Los dus qu'estón inumats dens lo petit cementèri de Cotlliure on i repausan enqüèra au dia de uei. Que cau absolutament léger los racontes que nse'n hè don Felipe, son deus hèra ben documentats e esmavents !
La Casa Quintana (autes còps hôtel Bougnol-Quintana) ei l'ostau on lo poèta va sojornar a Cotlliure las darrèras setmanas de sa vita, sens jamès sortir dehòra-lhevada ua sola vegada tà contemplar la mar un darrèr cop abans de morí's-, de tan deprimit e malaut qu'èra. I moriscó, en aqueth medish ostau, lo 22 de febrèr de 1939. Aqueth edifici bordeja l'arriulet (en cat. riera) deu Duí (a la dreta sus la fòto) qui demora sec la màger part de l'annada e serveish ordinariament de carrèra. La municipalitat de Cotlliure, peu mejan de
"la Fondation Antonio Machado", qu' a lo projècte de transformar la Casa Quintana en musèu dedicat au Gran Poèta. Çò qui hèn hrèita son...los sòus (dinèrs), com tostemps.
Aquí qu'avetz quauquas fòtos d'archius sus l'enterrament deu Poèta.
La prumèra nos mòstra la demonstracion de l'aunor hèit au poèta per los soldats de la República Espanhola refugiats au castèth deus Reis de Malhòrca.
La segonda immortaliza la procession de la casa Quintana cap tau cementèri. Se pòt notar que i avèva aiga dens la "riera" deu Duí. La passada de l'Albèra peu Còth deus (Coll dels) Belitres dinc a Pòrt-Bou, los refugiats l'avèvan devut hèr a pè, a maugrat de las plujas torrenciaus que s'i cadón sens estancà's durant oras. Lo Poèta que's moriscó de pneumonia, qu'avèva 63 ans.
La carrèra deu costat esquèr de l'ostau (sus la fòto en color, ací-dessús) qu'estó arrebatejat deu nom deu Poèta.
Ua visiteta au cementèri vielh de Cotlliure tà aunorejar lo Poèta:
Que cau destacar
lo libe parescut recentament que Leonor Machado a consacrat aus sons oncles Manuel e Antonio.
Si passatz per Cotlliure, no'vs desbrembetz pas deu Poèta !
