Μακροθυμία

«Θα ρωτήσουν πολλοί: γιατί βλέπουμε τους εκπροσώπους του Χριστού, την ορατή διοίκηση της Εκκλησίας, να εκτρέπεται πολλές φορές και να προβαίνει σε ενέργειες ολοφάνερα αντίθετες προς το θέλημα του Θεού; Αν πράγματι κυβερνά ο Χριστός την Εκκλησία, γιατί επιτρέπει τέτοιες εκτροπές; Γιατί δεν την απαλλάσσει από τους κακούς ποιμένες, οι οποίοι κατά τον προφητικό λόγο «διέφθειραν τον αμπελώνα» του; Ας μη ταρασσόμαστε κι ας μη βιαζόμαστε στις κρίσεις μας. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο Κύριος συμπεριφέρεται πάντοτε με μακροθυμία προς όλους μας, και χάρις στη μακροθυμία του ανέχεται τις εκτροπές μας, για να μας δώσει καιρό μετανοίας, αλλά και για να μας διδάξει όχι μόνο θετικά, αλλά και αρνητικά. Ανέχεται λοιπόν και των ποιμένων τις εκτροπές, εφόσον κρίνει ότι αυτό εξυπηρετεί το γενικώτερο σχέδιό του. Αλλά δεν θα τις ανέχεται βέβαια επ’ άπειρον. Στις επιστολές που απευθύνει στις Εκκλησίες, θα ιδούμε να διατυπώνει τρομερές απειλές για κείνους που λησμονούν τη θέση και τις ευθύνες τους, απειλές που πολλές φορές στη ροή της ιστορίας έχει πραγματοποιήσει και θα πραγματοποιήσει. Από την πραγματοποίηση όμως των απειλών του Θεού απείρως προτιμότερη είναι η μετάνοια και η διόρθωση. Σ’ αυτήν αποβλέπει ο Θεός με τη μακροθυμία του, αυτήν κι εμείς πρέπει να ευχόμαστε για όλους».

[π. Κων. Παπαγιάννη. Ομιλίες στην Αποκάλυψι του Ιωάννου.

Εκδόσεις Λυδία 2008, σελ. 49]

Θλίψις, βασιλεία, υπομονή

«Θλίψις, βασιλεία, υπομονή. Ας προσέξουμε την έννοια και τη σχέση των τριών αυτών λέξεων. Θλίψις είναι γενικά η κατάστασις, στην οποία βρίσκεται στην παρούσα ζωή ο Χριστιανός. Ο Κύριος μας προειδοποίησε ξεκάθαρα γι’ αυτό: «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε». Εν αντιθέσει όμως προς την κατάσταση αυτή , η κατάστασις στην οποία θα βρεθεί στη μέλλουσα ζωή είναι βασιλεία. Αφετηρία λοιπόν η θλίψις, τέρμα η βασιλεία, οδός δε που οδηγεί από τις θλίψεις στη βασιλεία είναι η υπομονή. Είναι όρος απαραίτητος και αναγκαίος να δεχόμαστε τις θλίψεις με υπομονή. Αν έχουμε θλίψεις στην παρούσα ζωή, δεν έχουμε όμως υπομονή, αλλά δυσφορούμε και γογγύζουμε και αγανακτούμε γι’ αυτές, ίσως δε και να εκτρεπόμαστε σε απρεπείς και βλάσφημες εκφράσεις εναντίον του Θεού, ασφαλώς δεν θα μπούμε στη βασιλεία του εξ αιτίας των θλίψεών μας. Αντίθετα, αν δεχόμαστε τις θλίψεις με ακλόνητη υπομονή, με σταθερή ελπίδα στην αγάπη του Θεού και με απόλυτη εμπιστοσύνη στην πανσοφία του, τότε ασφαλώς θα γίνουμε συμμέτοχοι της βασιλείας του».

[π. Κων. Παπαγιάννη. Ομιλίες στην Αποκάλυψι του Ιωάννου. 

Εκδόσεις Λυδία 2008, σελ. 41]

Προσευχή, όχι κριτική

"Ἰδιαιτέρως ἂς μὴ λησμονοῦν οἱ Χριστιανοὶ νὰ προσεύχωνται γιὰ τοὺς ποιμένες των, τοὺς κληρικούς των. Ὅπως ὁ Παῦλος καὶ οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι, ἔτσι καὶ οἱ ποιμένες κάθε ἐποχῆς ἔχουν ἀνάγκη τῆς προσευχῆς ὅλων τῶν Χριστιανῶν γιὰ τὴν ἐκπλήρωσι τῆς ἀποστολῆς των. Ἂς μὴν παραλείπουμε λοιπὸν τὸ καθῆκον αὐτό. Ἂντὶ νὰ κατακρίνουμε τοὺς κληρικοὺς γιὰ τὶς παραλείψεις ἢ τὰ σφάλματα, στὰ ὁποῖα σὰν ἄνθρωποι εἶναι δυνατὸν νὰ πέσουν, ἂς προσευχώμαστε, γιὰ νὰ τοὺς προστατεύη ὁ Θεὸς ἀπὸ αὐτὰ καὶ ἀπὸ ὅλες τὶς ἐπιθέσεις τοῦ πονηροῦ καὶ νὰ κατευθύνη τὶς ἐνέργειές τους γιὰ τὸ καλὸ τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ καρποὶ τῆς προσευχῆς αὐτῆς θὰ εἶναι καλύτεροι καὶ πλουσιώτεροι ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματα μιᾶς στείρας κριτικῆς."

[π. Κων. Παπαγιάννη. Ομιλίες στην προς Ρωμαίους επιστολή 
(ομιλία 47η). Υπό έκδοση]

Συγχώρηση και θεραπεία

"Τήν ὥρα πού συγχωρεῖς τόν ὅποιο ἐχθρό σου, τόν ἀγαπᾶς· συγχρόνως ὅμως γλιτώνεις ἀπό τόν δικό σου ἐχθρό πού ἔχεις μέσα σου, καί πού εἶναι ὁ παλαιός ἄνθρωπος μέ τά πάθη του (μίσος, κακία, μνησικακία, ἐκδικητικότητα).
      Μαθαίνεις ἐπίσης καί τί σημαίνει τό ὅτι ἔρχεται ὁ Χριστός καί σέ σώζει ἀπό αὐτό τό μίασμα, ἀπό τόν μολυσμό τῆς ἁμαρτίας.
      Καί δέχεσαι ἑπομένως μέ εὐγνωμοσύνη ὅ,τι κι ἄν σοῦ συμβαίνει, ὅσο κι ἄν σοῦ στοιχίζει αὐτό: τήν ὅποια ἀδικία, τήν παραθεώρηση, τή μή καλή συμπεριφορά, τή συκοφαντία, τήν ἀπόρριψη.
      Δέν εἶναι ὁ καημός σου μετά νά διορθωθεῖ τάχα ὁ ἀδελφός πού σέ δυσκολεύει, ἁπλῶς γιά νά περνᾶς ἐσύ καλά καί νά ἔχεις ἥσυχο τό κεφάλι σου, ἀλλά τό νά θεραπευθεῖς ἐσύ ἀπό ὅλα αὐτά πού φωλιάζουν ὕπουλα μέσα σου καί σέ καθιστοῦν ἀκάθαρτο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ."

[π. Συμεών Κραγιόπουλος]

Χριστιανοί και έθνος

"Τὰ λόγια τοῦ Παύλου καὶ τὰ συναισθήματά του γιὰ τὸ ἔθνος του [Ρωμ. θ΄ 2] ὑποδεικνύουν καὶ καθορίζουν τὴ στάσι τοῦ κάθε πιστοῦ ἀπέναντι τοῦ ἔθνους, στὸ ὁποῖο ἀνήκει. Βέβαια ὁ Χριστιανός, σὲ ὅποιο ἔθνος καὶ ἂν ἀνήκη, δὲν ξεχνᾶ ὅτι ἀνήκει πρῶτα-πρῶτα στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ, τὸν νέο Ἰσραήλ. Αὐτὸ ὅμως δὲν τὸν κάνει ἀδιάφορο γιὰ τὸ ἔθνος, ἀπὸ τὸ ὁποῖο προέρχεται κατὰ σάρκα. Ὁ Χριστιανὸς ἀγαπᾶ τὸ ἔθνος του καὶ τὸ πονεῖ. Χαίρεται γιὰ τὶς προόδους του καὶ λυπᾶται γιὰ τὶς ἀτυχίες του, χωρὶς ὅμως νὰ ἐπαίρεται γι᾿ αὐτὸ ἀλαζονικὰ οὔτε νὰ περιφρονῆ καὶ νὰ μισῆ τὰ ἄλλα ἔθνη. Ἐκεῖνο δὲ ποὺ τὸν ἐνδιαφέρει ἰδιαιτέρως εἶναι ἡ πνευματικὴ κατάστασις τοῦ ἔθνους του. Ὁ Χριστιανὸς ποὺ πίστεψε ἀκλόνητα ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ μόνη ἐλπίδα καὶ σωτηρία, θέλει νὰ τὸν γνωρίσουν ὅλοι οἱ ὁμοεθνεῖς του καὶ νὰ τὸν κάνουν προσωπικό τους σωτῆρα. Χαίρεται λοιπόν, ὅταν βλέπη νὰ πιστεύουν ὁλοένα καὶ περισσότεροι συμπατριῶται του καὶ νὰ γίνωνται ἀγωνισταὶ τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς· γιατὶ τότε καὶ τὸ ἔθνος στὸ σύνολό του συνδέεται στενότερα μὲ τὸν Θεὸ καὶ προάγεται πνευματικὰ καὶ εὐτυχεῖ. «Μακάριον τὸ ἔθνος οὗ ἐστι Κύριος ὁ Θεὸς αὐτοῦ» (Ψαλμ. λβ΄ 12). Ἀντίθετα λυπᾶται καὶ πονεῖ, ὅταν βλέπη τοὺς ὁμοεθνεῖς του νὰ ἀπορρίπτουν τὸν Θεό, νὰ ἀποστατοῦν ἀπὸ τὸν νόμο του καὶ νὰ ποδοπατοῦν τὶς ἐντολές του· γιατὶ ξέρει ὅτι τὸ ἔθνος ποὺ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν Θεό, βαδίζει πρὸς τὸν ἀφανισμὸ καὶ τὴν καταστροφή. Ἀλλὰ δὲν μένει σὲ αὐτὴ τὴ θεωρητικὴ καὶ συναισθηματικὴ στάσι ὁ Χριστιανός. Προχωρεῖ καὶ σὲ ἔργα. Κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ τὴ διάδοσι τῆς χριστιανικῆς πίστεως μεταξὺ τῶν ὁμοεθνῶν του· καὶ προσεύχεται θερμὰ γιὰ τὴν πρόοδο τῶν πιστῶν καὶ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν πεπλανημένων καὶ ἀδιαφόρων, ὥστε τὸ ἔθνος νὰ γίνη «λαὸς Θεοῦ»."

[π. Κων. Παπαγιάννη. Ομιλίες στην προς Ρωμαίους επιστολή. Υπό έκδοση]  

Πνευματική υγεία και αρρώστια

«Η ηθική και πνευματική κατάσταση της ανθρωπότητος αντικατοπτρίζονται στη δομή της κοινωνίας και τα πολιτικά γεγονότα. Τα ορατά ιστορικά γεγονότα είναι συμπτώματα πνευματικής υγείας ή αρρώστιας, με άλλα λόγια προέκταση ή αντανάκλαση όσων διαδραματίζονται στον πνευματικό κόσμο. Για τον λόγο αυτό είναι φυσικό στους χριστιανούς να διακονούν την ανθρωπότητα πρωτίστως πνευματικά. Με τη θεραπεία των ανθρώπων στο πνεύμα, εισάγεται ταυτόχρονα τάξη και ειρήνη στο επίπεδο της οικογένειας, της κοινωνίας, της πολιτείας».

 [Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ. Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής.

Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ 2011, σελ. 245]

Η σιωπή του Θεού

«Συχνά ο Θεός δεν απαντά στις προσευχές μας. Σιωπά. Πολλοί εκλαμβάνουν τη σιωπή Του ως ένδειξη του ότι ο Θεός «δεν υπάρχει», «πέθανε». Αν όμως σκεφτόμασταν  σε ποια θέση φέρνουμε τον Θεό με τα πάθη μας, τότε θα βλέπαμε ότι Αυτός δεν έχει άλλη επιλογή, παρά μόνο να σιωπήσει. Ζητάμε από Αυτόν να μας υποστηρίξει στις αδικίες μας. Δεν μας ενοχοποιεί φανερά. Μας αφήνει να πορευθούμε στους πονηρούς δρόμους μας και να θερίσουμε τους καρπούς των προσωπικών μας αμαρτιών. Αν όμως στραφούμε προς Αυτόν με μετάνοια, τότε έρχεται γρήγορα, γρηγορότερα από όσο περιμέναμε.
     Συνεπώς η σιωπή του Θεού είναι απάντηση στις αδικίες μας, η πιο εύγλωττη, η πιο ευγενική. Διώξαμε από τη ζωή μας τον Θεό-Λόγο, τον λόγο του Θεού. Παραμελήσαμε τον λόγο αυτό, και να, θερίζουμε τις συνέπειες του έργου μας». 

[Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ. Το μυστήριο της Χριστιανικής ζωής. 

Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ 2011, σελ. 156]

Θεομητορικό

«Η Τριαδική Θεότης μπορεί να κάνει τα πάντα. Μπορούσε επομένως να δημιουργήσει για τον Ιησού σάρκα εκ του μηδενός, όπως ‘εποίησε δερματίνους χιτώνας’ για τους Πρωτοπλάστους. Στην περίπτωση όμως της Ενσαρκώσεως ο Θεός χρησιμοποιεί και τον άνθρωπο σαν εργαλείο Του. Υψώνει τον άνθρωπο στην τιμή και την αξία του συνεργού. Η συνεργία της Θεοτόκου επομένως είναι υψίστη τιμή για τον άνθρωπο, αλλά και ακατάληπτη συγκατάβαση του Θεού. ‘Τον Θεό, για να φανερώσει την χρηστότητά Του, μόνη από όλα τα όντα τον εβοήθησε η Παρθένος... Ο Θεός... δεν βρήκε απλώς ένα όργανο που ταίριαζε κατά πάντα στο σκοπό Του, αλλά έναν ικανώτατο συνεργάτη, την μακαρία Παρθένο, κι έτσι εφανέρωσε τον εαυτό Του’. Η Θεοτόκος κατέχει την πρώτη θέση στην τιμητική παράταξη των συνεργών της Τριαδικής Θεότητος στο σχέδιο και το έργο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου και την ανακαίνιση του σύμπαντος κόσμου».

[Επισκόπου Ευθυμίου Στυλίου. Η Πρώτη, Θεομητορικό ημερολόγιο.

Εκδόσεις Σήμαντρο, Αθήνα 1980, σελ. 192-193]

Απιστία

«Τα θηρία είναι απόδειξη της πίστης μας. Πιστεύεις στον Κύριο; «Επί ασπίδα και βασιλίσκον επιβήση και καταπατήσεις λέοντα και δράκοντα» [Ψ. 90, 13], λέγει ο Θεός δια του ψαλμωδού. Και έχεις την εξουσία να πατείς δια της πίστεως πάνω σε όφεις και σκορπιούς. Ή δεν βλέπεις ότι, ενώ ο Παύλος μάζευε φρύγανα και τον δάγκασε η έχιδνα, δεν του προξένησε καμιά βλάβη διότι ο άγιος ήταν πλήρης πίστεως; [Πραξ. 28, 3-6]. Αν όμως είσαι άπιστος, να μη φοβάσαι περισσότερο το θηρίο αλλά την απιστία σου, με την οποία έκανες τον εαυτό σου υποχείριο σε κάθε καταστροφή».

[Μ. Βασιλείου, Ομιλία θ΄ εις την Εξαήμερον]

Αρετές και ψυχή

«Όπως κανένας λόγος δεν μας διδάσκει να μισούμε την ασθένεια, αλλά αυθόρμητα αποφεύγουμε όσα μας λυπούν, έτσι και στην ψυχή υπάρχει κάποια αδίδακτη τάση να αποφεύγει το κακό. Κάθε κακία είναι ασθένεια της ψυχής, ενώ η αρετή είναι κατάσταση υγείας. Καλώς όρισαν κάποιοι ότι η υγεία είναι η ευστάθεια των φυσικών ενεργειών. Και δεν θα απομακρυνθεί κανείς από την αλήθεια, αν ειπεί το ίδιο και για την ψυχική υγεία. Συνεπώς και η ψυχή, ακόμη και χωρίς να διδαχθεί, επιθυμεί εκείνο που της αρμόζει και της είναι φυσικό. Γι’ αυτό και όλοι επαινούν την σωφροσύνη, και αποδέχονται την δικαιοσύνη, και θαυμάζουν την ανδρεία, και θεωρούν περισπούδαστη τη φρόνηση. Οι αρετές δε αυτές είναι περισσότερο οικείες στην ψυχή απ’ ό,τι η υγεία στο σώμα».

[Μ. Βασιλείου. Ομιλία θ΄ εις την Εξαήμερον]