Ἡ φυγή ἀπό τήν πόλη μπορεῖ νά βοηθήσει στήν πνευματική μας πρόοδο; , Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου

 

Ἡ μή ἀποφυγή τῶν ἀφορμῶν τῶν ἀρετῶν, Ἁγ. Νικοδήμου Ἁγιορείτου- Ἀόρατος πόλεμος Α΄ μέρος, Κεφ. Λή΄, Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου

Ἡ μή ἀποφυγή τῶν ἀφορμῶν τῶν ἀρετῶν, Ἁγ. Νικοδήμου Ἁγιορείτου- Ἀόρατος πόλεμος Α΄ μέρος,  Κεφ.  Λή΄, Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου, 8-12-2024 Ἱ.Μ. Ἁγίας Τριάδος Ἐδέσσης http://hristospanagia3.blogspot.com 

Ἡ μή ἐμπιστοσύνη στήν σύνεσή μας, Ἁββᾶ Δωρόθεου-Ἀσκητικά (5η Διδασκαλία), Ὁμιλία ΚΑ΄, Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου, Ἐδέσσης

Ἡ μή ἐμπιστοσύνη στήν σύνεσή μας, Ἁββᾶ Δωρόθεου-Ἀσκητικά (5η Διδασκαλία), Ὁμιλία ΚΑ΄, Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου, 8-12-2024 Ἱ.Μ. Ἁγίας Τριάδος Ἐδέσσης 

http://hristospanagia3.blogspot.com,

 

Ἡ ἀντιμετώπιση τῆς μνησικακίας ὅταν μᾶς κάνουν κακό, Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου

 

Ἡ ὑποκρισία- ἡ θεραπεία τῆς συγκύπτουσας (Κυριακή Ι' Λουκᾶ)/ Ἡ ὑποκρισία αὐτῶν πού ἀποκαλοῦν ὑποκριτές τούς ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας, Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου

 

Ἡ θεία λειτουργία ὡς θυσία-προσφορά τοῦ ἑαυτοῦ μας καί ὅλης τῆς κτίσεως στόν Θεό

Ἡ θεία λειτουργία ὡς θυσία-προσφορά τοῦ ἑαυτοῦ μας καί ὅλης τῆς κτίσεως στόν Θεό, 8-12-2024

 

Γιατί πρέπει νά εἴμαστε βέβαιοι γιά τήν πίστη μας, Προκοπίου Μεγαλοσπηλαιώτου, (Κυριακή Ι' Λουκᾶ), Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου

Γιατί πρέπει νά εἴμαστε βέβαιοι γιά τήν πίστη μας, Προκοπίου Μεγαλοσπηλαιώτου, 7-12-2024 (Κυριακή Ι' Λουκᾶ), Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου Ἱ.Μ. Ἁγίας Τριάδος Ἐδέσσης 

http://hristospanagia3.blogspot.com

 

Ὁ ἐρημίτης παπα-Τύχων

Ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ἀπὸ τὴν ἀσκητικὴ καὶ ἡσυχαστικὴ Ἁγιορειτικὴ Παράδοση», Ἅγιον Ὅρος, 2011.

 

Ὁ παπα-Τύχων, κατὰ κόσμον Τιμόθεος Γκολεγκὼφ τοῦ Παύλου καὶ τῆς Ἑλένης γεννήθηκε τὸ ἔτος 1884 στὴ Νόβα Μιχαλόσκα της Ρωσσίας. Ἀπὸ μικρὸς αἰσθάνθηκε τὴν μοναχικὴ κλήση. Μέχρι νὰ ἐνηλικιωθῇ γύρισε ὡς προσκυνητῆς πολλὰ ρωσσικὰ Μοναστήρια. Κατόπιν πῆγε, προσκύνησε στοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ ἐν συνεχείᾳ ἦρθε στὸ Ἅγιον Ὅρος ὅπου ἐκάρη μοναχὸς στὸ Κελλὶ Ἁγίου Νικολάου Μπουραζέρη μὲ τὸ ὄνομα Τύχων.

Μετὰ ἀπὸ πέντε χρόνια ἐπεθύμησε ἀνώτερη πνευματικὴ ζωὴ καὶ πῆγε γιὰ 15 χρόνια στὰ Καρούλια. Ἔμενε σὲ μία σπηλιά, ἔτρωγε κάθε τρεῖς μέρες μία φορὰ καὶ δαπανοῦσε ὅλον τὸν χρόνο του στὴν προσευχή, στὴν μελέτη καὶ στὶς μετάνοιες. Τὸν καθωδηγοῦσε ἕνας σοφὸς καὶ πρακτικὸς Γέροντας.

Ὅταν ἀσκήτευε στὰ Καρούλια, γνώρισε δύο μοναχοὺς ποὺ νήστευαν πολύ, ἔκαναν ἀπὸ χίλιες μετάνοιες καὶ πέθαναν πρόωρα.

Ὕστερα ἦρθε καὶ ἔμενε σ’ ἕνα Σταυρονικητιανὸ Κελλί της Καψάλας στὴν ὑπακοὴ Γέροντος, τὸν ὁποῖον γηροκόμησε. Μετὰ ἀπὸ παροτρύνσεις ἔγινε Ἱερέας καὶ Πνευματικὸς· ἔκτισε Ἐκκλησάκι τὸ ὁποῖο ἀφιέρωσε στὴν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

Ἡ ἐμφάνιση τῆς Θεοτόκου στὸν δύσπιστο ἱερέα

Απόσπασμα από το βιβλίο «Θαύματα και αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία». Ιερά Μονή Παρακλήτου Ωροπός Αττικής 2022, σελ.46-48.

Ζούσε στή χώρα τῶν Ἀλαμανῶν* ἕνας ἱερέας πολύ ἐνάρετος, ὁ Πελάγιος, πού ἔτρεφε ξεχω­ριστή εὐλάβεια στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο.

Ὁ διάβολος ὅμως τόν φθόνησε καί τοῦ ἔσπειρε λογισμό ἀπιστίας γιά τή θεία Κοινωνία. «Πῶς εἶναι δυνατόν», σκεφτόταν, «νά γίνονται τό ψωμί Σῶμα καί τό κρασί Αἶμα Χριστοῦ!»

Ἀπ’ τούς λογισμούς αὐτούς ἔπεφτε σέ μεγάλη θλίψη, ἀλλά δέν τολμοῦσε νά συμβουλευθεῖ κανέναν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτό πρόστρεξε στήν ἴδια τήν Παναγία καί τήν παρακάλεσε νά τόν πληροφορήσει σχετικά.

Κάποια μέρα λοιπόν, ἐνῶ λειτουργοῦσε, ὅταν ἔφτασε στό «Ἐξαιρέτως τῆς Παναγίας ἀχράντου...», ἐξαφανίστηκε ἀπό τό δισκάριο ὁ ἅγιος Ἄρτος. Ἐρεύνησε ὁ Πελάγιος τριγύρω, ἀλλά δέν Τόν βρῆκε.

– Παναγία μου! φώναξε τρομαγμένος, γνωρίζω ὅτι γιά τήν ὀλιγοπιστία... καί τήν ἀμφιβολία μου μέ σιχάθηκε ὁ Χριστός κι ἔφυγε ἀπό μπροστά μου γιά νά μην κοινωνήσω, ὁ ἀνάξιος. Ἐσύ ὅμως παρακάλεσέ Τον νά μέ συγχωρήσει!

Ἡ μή ἐμπιστοσύνη στήν σύνεσή μας 2, Ἁββᾶ Δωρόθεου-Ἀσκητικά (5η Διδ.), Ὁμ...

«Οἱ καυχώμενοι ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ» (Μ. Βασίλειος – Εἰς τὸν ΜΔ Ψαλμόν) - MΕΡΟΣ Β΄

«Οι καυχώμενοι εν τω σταυρώ του Χριστού»

(Μ. Βασίλειος – Εις τον ΜΔ Ψαλμόν)

MΕΡΟΣ Β΄ ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ Α΄ΜΕΡΟΣ

Νίκος Σακαλάκης,Μαθηματικός

Ο Σεβασμιώτατος Περιστερίου, για την απομάκρυνση του Εσταυρωμένου από την Αγία Τράπεζα, επιχειρηματολογεί – ερείδεται σε «υψηλό οικουμενιστικό γούστο», προσκολλημένο επίμονα στις ιδέες – επιδιώξεις της πανθρησκείας, που εκφράζουν Χριστιανισμό διαθλασμένο μέσ’ από το πρίσμα πολλαπλών αιρετικών επιπέδων. Θα παραθέσουμε συλλήψεις του Πατερικού οφθαλμού∙ μάτι που συλλαμβάνει τους ορθοδόξους ιριδισμούς της θεολογίας του Πάθους του Χριστού (Σταύρωσις – Ανάστασις).

Χωρίς την αυταπάτη ότι εξαντλώ ερμηνευτικά το Σήμα του Σταυρού, να θυμηθούμε (πρώτα εισαγωγικά) το Θείο (Άγιο) Βάπτισμα:

«ή αγνοείτε ότι όσοι εβαπτίσθημεν εις Χριστόν Ιησούν, εις τον θάνατον αυτού εβαπτίσθημεν; Συνετάφημεν ουν αυτώ δια του βαπτίσματος, εις τον θάνατον, ίνα ώσπερ ηγέρθη Χριστός εκ νεκρών δια της δόξης του Πατρός, ούτω και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν. Ει γαρ σύμφυτοι γεγόναμεν τω ομοιώματι του θανάτου αυτού, αλλά και της αναστάσεως εσόμεθα…» (Ρωμ. Στ. 3 – 5).

1ο Σχόλιο: Θεολογικά μιλώντας ο Απόστολος φανερώνει την διαλεκτική διαμόρφωση – σχέση Τιμίου σταυρού (περί θανάτου αυτού) με την (δια της δόξης του Πατρός) Ανάστασι του Κυρίου.

Ο Απόστολος δεν αντιδιαστέλει Σταυρό και Ανάσταση∙ επιστρατεύει μια πανίσχυρη θεολογική συνείδηση Σταυρού και Αναστάσεως, που εκδηλώνεται περίτρανα, κυρίαρχη, στο Μυστήριο του Βαπτίσματος.

Δεν εκδηλώνει «Υπερονοματισμό – υπερπαγίωση» στο Σταυρό ή στην Ανάσταση. Τελικά οι οικουμενιστές επίσκοποι βρίσκουν αποκορύφωση σε ρεύμα σκέψης, το οποίο προωθεί σχάση, ρήξη με τη Γραφή, μια ριζική αναθεώρηση – καινοτομία στην παράδοση που αντανακλάται ως προβολή, στην σημερινή εχθρική διαμόρφωση των σχέσεων επισκόπου και ποιμνίου.

Ὁ Προσανατολισμὸς ἐν τῇ Λατρείᾳ

Ὁ Προσανατολισμός ἐν τῇ Λατρείᾳ

Ἀρχιμανδρίτου Νικοδήμου Μπαρούση, ἡγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Χρυσοποδαριτίσσης-Νεζερῶν, ( 250 08 Πάτραι)

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ τῆς θέσεως τοῦ λειτουργοῦ καὶ τῶν πιστῶν κατὰ τὴν τέλεσιν τῆς θείας Εὐχαριστίας δύναται νὰ εὕρῃ ἱκανοποιητικὴν ἀπάντησιν, ὅταν αὐτὸ τεθῇ ἐντὸς τοῦ γενικωτέρου πλαισίου τῆς λατρευτικῆς τοποθετήσεως τῶν χριστιανῶν.

Ὁ προσανατολισμὸς ἐν τῇ λατρείᾳ εἶναι θρησκευτικὸν γεγονὸς μαρτυρούμενον παγκοσμίως. Ἀναλόγως τῆς κατευθύνσεως τὴν ὁποίαν υἱοθετοῦν οἱ θρησκεῖες, διακρίνονται δύο περιπτώσεις: Εἰς τὴν πρώτην περιλαμβάνονται οἱ λατρευτικὲς ἐκδηλώσεις, οἱ ὁποῖες πραγματοποιοῦν ἕνα προσανατολισμὸν «γεωγραφικοῦ» τύπου, ὁ ὁποῖος, κατὰ συνέπειαν, ποικίλλει, ἀναλόγως τῆς θρησκείας: εἰς τὸ Ἰσλάμ, ἡ κατεύθυνσις ὁρίζεται πρὸς τὸν λίθον Κααβὰ τῆς Μέκκας, καὶ εἰς τὸν Ἰουδαϊσμόν, διὰ τοὺς πιστοὺς ὁποὺ εὑρίσκονται ἐκτὸς τοῦ Ναοῦ, ὁρίζεται ἡ στροφὴ πρὸς τὴν πόλιν τῶν Ἱεροσολύμων. Εἰς τὴν δευτέραν περίπτωσιν ἀνήκουν οἱ λατρευτικὲς ἐκδηλώσεις, οἱ ὁποῖες δέχονται ἕνα προσανατολισμὸν «ἀστρονομικοῦ» τύπου, δηλαδὴ πρὸς τὸν ἀνατέλλοντα ἥλιον· ἐδῶ ἀνήκει ὁ Χριστιανισμός 1.

Ὁ μετασχηματισμὸς τῆς Συναγωγῆς πρὸς ἐξυπηρέτησιν τῶν λειτουργικῶν ἀναγκῶν τῶν χριστιανῶν θέτει προφανῶς τὸ θέμα τῆς συνεχίσεως ἢ τῆς ἀνανεώσεως τῆς «νομικῆς» λατρείας ἐντὸς τῶν κόλπων τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἐπὶ ἀρχιτεκτονικοῦ ἐπιπέδου, οἱ μεταβολές αὐτὲς ἀναφέρονται εἰς τὶς βάσεις πρὸς δημιουργίαν ἑνὸς λειτουργικοῦ χώρου ἀμιγῶς χριστιανικοῦ 2. Οἱ κυριώτεροι μετασχηματισμοὶ προέκυψαν ὡς συνέπεια τῆς ἐπιτελέσεως τῶν ἱερῶν μυστηρίων τοῦ Βαπτίσματος καὶ τῆς θείας Εὐχαριστίας. Ἀσφαλῶς, δὲν ἦτο πάντοτε ἐφικτὴ ἡ ἀνταπόκρισις πρὸς ὅλες τὶς λειτουργικὲς ἀπαιτήσεις τῆς Ἐκκλησίας, δι’ αὐτὸ καὶ ἡ διάταξις τῆς Λειτουργίας δὲν ἦτο ἐξ ἀρχῆς ἀπολύτως ἄκαμπτος. Ἐν τούτοις, εἰς ἑκάστην προσαρμογὴν τὸ ἐρώτημα παρέμενεν τὸ αὐτό: τί ἀνταποκρίνεται εἰς τὸ πνεῦμα τῆς Λειτουργίας καὶ τί δὲν μᾶς ἀπομακρύνει ἐξ αὐτοῦ; Ἔτσι ἡ Ἐκκλησία, καθορίζουσα τὴν μορφὴν τῶν λειτουργικῶν χώρων της, κατέστησε κριτήρια, τὰ ὁποῖα εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀγνοηθοῦν 3 .

Πλούσιοι εἰς τούς λόγους καί πτωχοί εἰς τάς πράξεις

Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

Πάντα οἱ πιστοὶ ἐπιθυμοῦν οἱ κληρικοὶ καὶ οἱ κήρυκες τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι ἄξιοι τῆς μεγάλης τους ἀποστολῆς καὶ καθαροὶ ἀπὸ τὸ φοβερὸ πάθος τῆς ὑποκρισίας. Τοὺς θέλουν νὰ εἶναι εὐθεῖς ἀπέναντί τους καὶ νὰ μὴ τοὺς ἀπογοητεύουν μὲ τὶς πράξεις τους. Ὅμως συχνὰ αὐτὸ δὲν συμβαίνει καὶ οἱ πιστοὶ βρίσκονται ἐνώπιον ἑνὸς ἀδιεξόδου τοῦ τί πρέπει νὰ κάνουν. Δὲν μποροῦν νὰ τοὺς ἀνέχονται διαρκῶς καὶ νὰ σκανδαλίζονται ἀπὸ τὸ ἀρνητικὸ καὶ ἁμαρτωλὸ παράδειγμά τους. Οὔτε εἶναι στὴν ἁρμοδιότητά τους νὰ τοὺς ἀλλάξουν. Ἡ εὔκολη συμβουλὴ εἶναι νὰ κάνουν ὑπακοὴ καὶ νὰ ἔχουν ὑπομονή. Ἀλλὰ μέχρι πότε; Τὸ πρόβλημα αὐτὸ τὸ γνώριζε ὁ Χριστὸς καὶ γι’ αὐτὸ ἔλεγε στὰ πλήθη... τοῦ λαοῦ καὶ τοὺς μαθητές του: «Τὴ θέση τοῦ Μωυσῆ ὡς δασκάλου τὴν πῆραν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι. Ὅσα λοιπὸν σᾶς λένε νὰ τὰ τηρεῖτε καὶ νὰ τὰ πράττετε· νὰ μὴ κάνετε ὅμως κατὰ τὰ ἔργα τους, γιατί λένε μόνο καὶ δὲν πράττουν. Φτιάχνουν φορτία βαριά, ποὺ δύσκολα σηκώνονται, καὶ τὰ φορτώνουν στοὺς ὤμους τῶν ἀνθρώπων, ἐνῶ οἱ ἴδιοι δὲν θέλουν οὔτε μὲ τὸ δάκτυλό τους νὰ τὰ κινήσουν. Ὅλα τὰ ἔργα τους τὰ πράττουν, γιὰ νὰ κάνουν καλὴ ἐντύπωση στοὺς ἀνθρώπους».

Οἱ ὑποκριτὲς ἀποφεύγουν τὴ δημόσια διαστρέβλωση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μὴ προκαλοῦν ἀντιδράσεις εἰς βάρος τους. Στὴν πράξη ὅμως ἀρνοῦνται νὰ τηρήσουν τὶς ἐντολές, ἐνῶ στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους διδάσκουν μὲ αὐστηρότητα τὴν ἀκρίβεια τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ!

1η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΡΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΔΑΙΑΣ κ.κ. ΕΙΡΗΝΑΙΟ ΤΟΝ «ΧΑΛΑΣΤΗ», ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟ ΚΑΚΟΔΟΞΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ (ΣΤΟ True Story Radio 14/11/2024)

ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»

1η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΡΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΔΑΙΑΣ κ.κ. ΕΙΡΗΝΑΙΟ ΤΟΝ «ΧΑΛΑΣΤΗ», ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟ ΚΑΚΟΔΟΞΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ (ΣΤΟ True Story Radio 14/11/2024)

«Όποιος λέει ότι «όποιος κόβει τη Μνημόνευση είναι σχισματικός και εκτός της Εκκλησίας», αυτός είναι αιρετικός. Γιατί είναι αιρετικός; Γιατί τη διακοπή του Μνημοσύνου τη θέσπισε ο ΙΕ΄Κανόνας της Πρωτοδευτέρας Συνόδου. Επομένως κατηγορεί την Εκκλησία ότι είναι πλανεμένη που θέσπισε αυτό τον Κανόνα. Γι’ αυτό είναι αιρετικός.» (Γέροντας Γαβριήλ, ο Αγιορείτης)[1]

Η Αγία Γραφή μάς πληροφορεί πως πολλοί αντίχριστοι (=αιρετικοί) έχουν έρθει μέχρι σήμερα και επιπλέον ότι ο έσχατος και ασεβέστερος όλων, πρόκειται να υβρίσει αυτήν την σκηνή των Αγίων. Επίσης για τους ψευδοπροφήτες όλων των εποχών (αλλά και για τον ψευδοπροφήτη των εσχάτων) γνωρίζουμε ότι κύριος σκοπός τους είναι να παρασύρουν όλους τους πιστούς (ενν. όλων των θρησκειών) αλλά και τους εκλεκτούς (ενν. αποκλειστικά τους Ορθοδόξους Χριστιανούς) στην προσκύνηση της εικόνας του πρώτου θηρίου. Βασικό δε, γνώρισμα αυτών - σύμφωνα με τον άγιο Εφραίμ τον Σύρο - είναι το «εξαπατούσαν το λαό λέγοντας στον καθένα αυτό που του άρεσε» [2].

Περί Ὀνείρων

 ❈ Τί λέει ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία γιά τά ὄνειρα; Καμία προσοχή, ποτέ, σέ κανένα ὄνειρο! Δέν πρέπει νά προσέχουμε ποτέ σέ κανένα ὄνειρο, γιατί τά ὄνειρα κατά βάση εἶναι προϊόντα εἴτε τῆς φύσεως, εἴτε τῶν δαιμόνων. Ὁ διάβολος μᾶς ἐξαπατᾶ μέ τά ὄνειρα καί πολλοί - πολλές πλανήθηκαν μέ τά ὄνειρα. 

Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου (Ὁμιλία 12 - 03 - 2016)

9 Δεκεμβρίου. Ἡ σύλληψις τῆς ἁγίας Ἄννης τῆς μητρὸς τῆς Θεοτόκου· ἀνάμνησις τῶν ἐγκαινίων ἱ. ναοῦ. Ἄννης τῆς μητρὸς Σαμουὴλ τοῦ προφήτου (1160 π.Χ.). Ἁγιογραφικό ἀνάγνωσμα.

Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Τῆς ἁγίας, 23 Σεπτεμβρίου (Γαλ. δ´ 22-27).

Γαλ. 4,22           γέγραπται γὰρ ὅτι Ἀβραὰμ δύο υἱοὺς ἔσχεν, ἕνα ἐκ τῆς παιδίσκης καὶ ἕνα ἐκ τῆς ἐλευθέρας.

Γαλ. 4,22                  Διότι εκεί έχει γραφή, ότι ο Αβραάμ απέκτησε δύο παιδιά, ένα παιδί από την δούλην του, την Αγαρ, και ένα παιδί από την ελευθέραν, από την Σαρραν.

Γαλ. 4,23           ἀλλ᾿ ὁ μὲν ἐκ τῆς παιδίσκης κατὰ σάρκα γεγέννηται, ὁ δὲ ἐκ τῆς ἐλευθέρας διὰ τῆς ἐπαγγελίας.

Γαλ. 4,23                  Αλλ' ο μεν πρώτος υιός, ο από την δούλην, έχει γεννηθή, όπως συνήθως, κατά τους βιολογικούς νόμους της σαρκός, χωρίς καμμίαν ειδικήν εύνοιαν και υπόσχεσιν του Θεού. Ο δε άλλος, από την ελευθέραν, την Σαρραν, εγεννήθη σύμφωνα με την υπόσχεσιν, που έδωκεν ο Θεός στον Αβραάμ.