Λιμάνι της Ραιδεστού.
Από την εκκένωση της περιοχής της Τσατάλτζας στις αρχές του 1924.
Οι πρόσφυγες της περιφέρειας της Ραιδεστού περιμένουν τα πλοία κατασκηνωμένοι στην αποβάθρα της Ραιδεστού ( Αρχές Οκτωβρίου 1922 ).
Πρόχειρες κατασκηνώσεις προσφύγων στην Ψαραγορά της Ραιδεστού.Ένα μέρος προσφύγων αποχώρησε από το λιμάνι της Ραιδεστού. Ομάδες πληθυσμού αναχώρησαν με πλοία από τη Σηλύβρια, την Περίσταση, το Μυριόφυτο, τη Μήδεια και αλλού.
Μαρτυρία Δωροθέας Δημητρίου Μαυρίδη, 93 ἐτῶν, ἀπό τή Ραιδεστό, Ἀθήνα 1984
ΑπάντησηΔιαγραφήἝνα πρωϊνό, ὁ πατέρας μᾶς εἶπε ὅτι ἔσπασε τό μέτωπο. Γινόταν πολύ μεγάλο κακό στή Μικρά Ἀσία. Σέ μερικές μέρες γέμισε τό λιμάνι τῆς Ραιδεστοῦ μέ πλοῖα πού ξεφόρτωναν στήν παραλία χιλιάδες στρατιῶτες καί πρόσφυγες. Τόσοι πολλοί ἦταν, πού στήν παραλία δέν μποροῦσες νά περπατήσεις. Ὅλοι ἦταν σέ κακή κατάσταση, σέρνονταν στά σοκάκια καί ἀνέβαιναν στό ὕψωμα μέχρι τό σπίτι μας. Ἡ μητέρα ἄνοιξε τήν πόρτα μας καί ὁ μικρός μας κῆπος γέμισε ἀνθρώπους πού ζητοῦσαν νερό. Ἀπό τό πηγάδι μας ἀνεβάζαμε κουβάδες μέ νερό καί τούς τό δίναμε νά ξεδιψάσουν. Στό σπίτι μας τό βράδυ ἔμειναν ἀξιωματικοί. Ἦταν παραζαλισμένοι καί μουδιασμένοι.
Ἐκεῖνες τίς μέρες ἀκούγαμε ἕνα σωρό φοβερά πράγματα. Ἄλλοτε λέγαν πώς θά πᾶμε στήν Κωνσταντινούπολη, ἄλλοτε ὅτι ἔρχονται οἱ Τσέτες τοῦ Κεμάλ νά μᾶς σφάξουν. Εὐτυχῶς, ὁ μεγάλος μου ἀδελφός ἦρθε ἀπό τήν Ἀδριανούπολη πού ἦταν στρατιώτης καί εἴμαστε ὅλοι μαζί.
Τέλος, μία μέρα ἔγινε γνωστό πώς ἔπρεπε νά φύγουμε. Ἀπό τά γύρω χωριά ἄρχισαν οἱ χωριάτες νά καταφθάνουν στή Ραιδεστό μέ τά κάρα του γεμᾶτα μέ τά πράγματά τους.
Ἐπικράτησε τό ἀδιαχώρητο. Ἐμεῖς μαζεύαμε τά πράγματά μας σέ δέματα. Δέν ξέραμε ποῦ νά πᾶμε. Ὁ πατέρας, πού ἦταν ἔμπορος, εἶπε στήν ἀρχή νά πᾶμε μέ καράβι στήν Κωνστάντζα τῆς Ρουμανίας. Ἐκεῖ, ἡ δουλειά του, τοῦ εἶπαν, πώς εἶχε πέραση. Τά δύο ἀδέλφια μου θέλαν νά πᾶμε στήν Ἑλλάδα, στήν Ἀθήνα. Ἀκούσαμε, ὅμως, ὅτι Ἀθήνα ἦταν γεμάτη πρόσφυγες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Τί θά γινόμαστε; Στό τέλος ὁ θεῖος μας, πού θά πήγαινε στή Δράμα, μᾶς ἔπεισε καί πήραμε τό καράβι γιά τήν Καβάλα. Εἶχε δουλειές στή Δράμα καί γνώριζε τόν τόπο καί ὅπως μᾶς εἶπε ἡ Καβάλα ἦταν καλή πόλη καί ἔμοιαζε μέ τή Ραιδεστό. Ἐγώ σκέφθηκα ὅτι ἦταν κοντά καί θά μπορούσαμε νά γυρίσουμε.
Φορτώσαμε τά πράγματά μας καί κλείσαμε θέσεις στό καράβι. Τά κοσμήματά μας καί τίς λίρες πού εἴχαμε, τά ράψαμε σέ ζῶνες καί τά φορέσαμε πάνω μας. Κατεβαίνοντας πρός τήν παραλία, ὅπως φεύγαμε ἀπό τό σπίτι μας, μ' ἔπιασαν τά κλάματα. Γύρισα πίσω στόν δρόμο μέσα ἀπό τήν Παναγία τή Φανερωμένη καί κοίταξα τό σπίτι μας. Κάποιος εἶχε μπεῖ μέσα καί ξήλωνε τούς μουσαμάδες. Ὁ μικρός μου ἀδελφός ἔτρεξε καί μέ πῆρε.
Ὁ οὐρανός ἦταν γεμᾶτος σύννεφα καί ἡ θάλασσα ταραγμένη. Τά πλοῖα στό λιμάνι σκαμπανεύαζαν καί χτυποῦσαν τό ἕνα τό ἄλλο. Τό ταξίδι μας ἦταν δύσκολο.
Στήν Καβάλα μᾶς βγάλαν στήν παραλία στό λιμάνι, πού ἦταν γεμᾶτο κόσμο σάν καί μᾶς. Καθήσαμε δίπλα στά πράγματά μας καί περιμέναμε. Τ' ἀδέλφια μου φύγαν νά βροῦν τόπο νά κοιμηθοῦμε. Ποῦ θά μέναμε; Τί θά γινόμαστε στό ξένο αὐτό μέρος; Ὁ θεῖος μου πῆρε ἅμαξα καί τράβηξε γιά τή Δράμα.
Μετά ἀπό πολλές ὧρες ἕνας καθώς πρέπει κύριος μᾶς πῆρε στό σπίτι του στόν Ἅι-Γιάννη. Εἶχαν ἐπιτάξει τό σπίτι του. Μᾶς εἶδε σχετικά καλοντυμένους καί μᾶς διάλεξε λέγοντας ὅτι εἴμαστε συγγενεῖς του, γιά νά ἀποφύγει νά τοῦ βάλουν στό σπίτι κανένα χωριάτη ἤ ἄξεστο.
Ἀπό τήν ἄλλη μέρα τά ἀδέλφια μου ἄρχισαν νά προσπαθοῦν νά βροῦν δουλειά. Μέ τά λεφτά πού εἴχαμε μαζί μας ἔκαναν ἐμπόριο. Τά χρόνια ὅμως ἦταν δύσκολα καί ἀναγκάστηκαν νά γίνουν ὑπάλληλοι. Κανείς δέν χάνεται.
Μετά ἀπό μερικά χρόνια μᾶς διώξαν πάλι οἱ Βούλγαροι. Εὔχομαι αὐτά πού τραβήξαμε νά μήν τά περάσει κανείς. Ἀπό μωρό παιδί θυμᾶμαι τή μάνα μας νά ἔχει ἕτοιμο κάθε βράδυ ἕνα τορβά μέ κάλτσες, ἐσώρουχα καί τά ἀναγκαῖα μή τύχει καί τή νύχτα μᾶς πάρουν. Ἀπό τά τέσσερα ἀδέλφια μου ἔζησαν καί ἦρθαν στήν Ἑλλάδα τά δύο. Ἐγώ δέν παντρεύτηκα. Ὁ μεγάλος μου ἀδελφός ἔμεινε κι αὐτός ἄγαμος γιά νά μέ προστατεύσει. Μόνο ὁ μικρός παντρεύτηκε, ἀλλά κι αὐτός ἄργησε. Ἔτσι ἡ οἰκογένειά μας συνεχίστηκε.
Καλησπέρα,
ΑπάντησηΔιαγραφήμήπως γνωρίζετε τα ονόματα των πλοίων που συμμετείχαν στην εκκένωση της Ραιδεστού;
Ευχαριστώ πολύ για κάθε βοήθεια.
DG