Ένα παραμύθι...

Αυτή την ιστορία την έχω διαβάσει και ακούσει πολλές φορές, από διάφορους με διάφορα ονόματα. Το επιμύθιο είναι πάντα το ίδιο.

Την ξαναλέω τώρα εγώ, με δικά μου λόγια:

Ο Γιουσούφ ελ Μπιρ ήταν άνθρωπος σοφός. Χρόνια μελετώντας και μοχθώντας είχε μάθει θαυμαστά πράγματα. Να ερμηνεύει τον ψίθυρο του ανέμου, τον παφλασμό των κυμάτων, τις ανάσες των φυτών και την γλώσσα των πουλιών.

Χαράματα βγήκε ένα πρωί να χαρεί την δροσιά του κήπου του. Σούσουρο μεγάλο κάναν τα πουλιά, σαν αλαφιασμένα. Κάποτε ξεχώρισε δύο φωνές:

• Τον είδες στ’ αλήθεια;


• Ναι – με την μαύρη κελεμπία και το δρεπάνι. Τρύπες σκοτεινές τα μάτια του!


• Ήταν ο Χάροντας;


• Ο ίδιος, ο ίδιος. Δεν τον βλέπω καλά τον αφέντη μας.

Ο Γιουσούφ φώναξε γρήγορα τον πιστό του υπηρέτη και του είπε: «σέλωσε αμέσως το πιο γρήγορο αραβικό μου φαρί. Φεύγω τώρα μακριά, στα όρια του κόσμου, στην Σαμαρκάνδη!»

Έτσι κι έγινε. Έφυγε καλπάζοντας μέσα σε σύννεφο σκόνης. Πιο γρήγορος κι από τον άνεμο.

Λίγο αργότερα, ο Χάροντας με την μαύρη κελεμπία χτυπάει την πόρτα του σπιτιού. Ανοίγει ο υπηρέτης, τρομάζει. «Ακόμα εδώ είναι ο αφέντης;» ρωτάει ο Χάρος.

«Όχι έφυγε, τρέχει καλπάζοντας!» απαντάει ο υπηρέτης.

«Α, μπράβο», λέει ο Χάροντας. «Τον είδα πριν να τριγυρίζει εδώ και απόρησα. Γιατί το βράδυ είναι γραμμένο να τον πάρω από την Σαμαρκάνδη...».

                                                                *

Ο πιο σκληρός μύθος για την Μοίρα που έχω διαβάσει. Όταν ο ήρωας, αποφεύγοντάς την, τρέχει να συναντήσει την τύχη του.

Η Μοίρα. Την πίστευαν οι Αρχαίοι Έλληνες. «Μόρος» στα Ομηρικά ποιήματα. Οι ήρωες της Ιλιάδας συναντάνε την μοίρα τους και χάνονται στο σκοτάδι. Ο Αχιλλέας στο σοφό άλογο Ξάνθο που προφητεύει, απαντάει: «εύ νυ το οίδα και αυτός ό μοι μόρος ενθαδ’ ολέσθαι» (Κι εγώ καλά γνωρίζω ότι είναι η μοίρα μου να χαθώ εδώ πέρα).

Στις τραγωδίες – η ειμαρμένη είναι το τείχος επάνω στο οποίο συντρίβεται ο τραγικός ήρωας. Είτε επειδή τόλμησε να τα βάλει μαζί της («υπέρ μόρον» λεει ο Δίας στην Οδύσσεια) είτε όταν αποφασίζει να παίξει φοβερά παιχνίδια στον ανίδεο – βλέπε το θύμα Οιδίποδας.

Οι τρεις Μοίρες της μυθολογίας, οι τρεις προαιώνιες γριές, κρυφά καθορίζουν το πεπρωμένο κάθε ανθρώπου: Η Κλωθώ υφαίνει το νήμα της τύχης μας, η Λάχεσις το μοιράζει και η Άτροπος το κόβει.

Στο Λάτιο ήταν οι τρεις Parcae (Nona, Decuma et Morta) που προσωποποιούσαν τις ίδιες θεές. Τις έτρεμαν και οι πιο γενναίοι Ρωμαίοι.

Στην Αραβία το «κισμά», που έγινε κισμάτ στα Περσικά και κισμέτ στα Τούρκικα. Η θέληση του Αλλάχ – η μοίρα του ανθρώπου.

Ναι – όλοι οι ορθολογιστές πιστεύουμε στο τυχαίο. Αλλά μερικές φορές οι συμπτώσεις είναι τέτοιες, που ξετινάζουν το νόμο των μεγάλων αριθμών. Υπάρχει νήμα πίσω από τα πράγματα; (Νήμα – όχι νόημα. Η Μοίρα, όπως την βλέπουν οι μύθοι και οι ιστορίες, δεν έχει λογική).

Πιθανότητες ή πεπρωμένο;

Συζήτηση για τα ΑΕΙ

Πήρα το εξής email και το αναδημοσιεύω ως έχει:

Νικο Δημου καλημερα,

Ειμαι φοιτητης στη Θεσσαλονικη, και τις τελευταιες βδομαδες κατι εχει αρχισει να κινειται μεσα στα πανεπιστημια. Αφορμη και στοχος ειναι το νομοσχεδιο που θα κατεβει προς ψηφιση μεσα του Ιουλη-οπως παντα νομοσχεδιο για την παιδεια κατεβαινει στο θερινο,χτυπημενο απο την καλοκαιρινη ραστωνη και τα μπανια λαου και βουλευτων, τμημα της Βουλης. Η πρωτοτυπια βεβαια του συγκεκριμενου νομοσχεδιου ειναι οτι ενω φερνει πολυ σοβαρες και βασικες αλλαγες στη λειτουργια των πανεπιστημιακων ιδρυματων, δεν προηγηθηκε κανενος ειδους συζητηση με τους αμεσα ενδιαφερομενους και γνωστες των προβληματων: καθηγητες,μελη ΔΕΠ, φοιτητες.

Αποτελεσμα: οι φοιτητες αρχισαν να ξυπνανε. Με ψηφισματα περα απο κομματα και συμμαχιες, 200+ σχολες (απο τις 360 σε ολη την χωρα) σημερα τελουν υπο καταληψη. Ανεξαρτητοι φοιτητες ζωντανευουν τα πανεπιστημια και διαμαρτυρονται, ενω καποιοι αρχιζουν να μιλανε ακομα και για φοιτητικο κινημα.

Απεναντι μας βεβαια πρωτα απ' ολα τα μεσα ενημερωσης. Κανεις δεν αναμεταδιδει τιποτε. Δεκαδες χιλιαδες φοιτητες στις καταληψεις, και στα δελτια να παιζει η καταληψη στα γραφεια του ΠΑΟΚ. Πανω απο 10000 φοιτητες στην Αθηνα την Πεμπτη διαδηλωναν, ουτε κουβεντα στην ΕΡΤ. Το καλυτερο βεβαια πρεπει να εγινε στο τμημα μας: θυληκη δημοσιογραφος απο το MEGA, ήρθε, είδε, και ενικησε: μας δηλωσε οτι δεν συμφωνει με τις αποψεις μας(!), δεν τις προβαλει(!) και το μονο που θελει να μαθει ειναι τι γινεται με την εξεταστικη(!).

Μιας και απ' οτι θυμαμαι δεν εχεις κανει καποιο post για την παιδεια(αν και τα σεντονια με τις επιστολες αναγνωστων περι παιδειας στις πισω σελιδες του RAM δεν δυσκολα ξεχνιουνται), θα σου ειμασταν υποχρεοι αν ανοιγες καποιο θεμα. Δεν ξερω αν θα συμφωνησεις με τις αποψεις μας, αν θα μας υποστηριξεις ή οχι, αλλα οποιδηποτε αναφορα θα εδινε την ευκαιρια σε πολυ κοσμο να μαθει οτι στα πανεπιστημια εχει αρχισει να διαμορφωνεται μια κινηματικη δυναμικη, οτι τα πολυτεχνεια βραζουν, οτι ΠΚΣ,ΔΑΠ,ΠΑΣΠ καταψηφιστηκαν και ανενταχτοι φοιτητες προσπαθουν επιτελουν να ακουστουν, να αποκτησουν και αυτοι λογο για το μελλον τους και το μελλον της Δημοσιας Εκπαιδευσης. Το Διαδικτυο ειναι το μονο μας μεσο και οπως εχεις πει και ο ιδιος, το blog σου(αν και βεβαια εχει αλλαξει καπως χαρακτηρα) εχει μεγαλυτερη απηχηση απο τις περισσοτερες εφημεριδες. Αργα ή γρηγορα θα ακουστουμε, με τον ενα ή τον αλλο τροπο. Ελπιζω να μας βοηθησεις.

Με αγωνιστικους χαιρετισμους στον Γατο Don,

Οι θεσεις μας, εδω : http://genesis.ee.auth.gr/student/apofaseis/2005-2006/Apofasi_23-5-06.pdf

Διαβάστε τις θέσεις των φοιτητών – και ας τις συζητήσουμε. Δηλώνω, προκαταβολικά ότι διαφωνώ σχεδόν με όλες (εκτός από αυτές που ζητάνε περισσότερη και καλύτερη χρηματοδότηση για τα ΑΕΙ). Θεωρώ την λεγόμενη «δωρεάν» παιδεία σκέτη απάτη (και λαϊκισμό) και είμαι υπέρ του να πληρώνουν όλοι – εκτός από τους μη-έχοντες και τους διαπρέποντες. (Αλλιώς και οι φτωχοί, μέσω των φόρων, πληρώνουν για τους πλούσιους). Τα υπόλοιπα στην συζήτηση.

Στιγμιότυπα 3

Λοιπόν η χθεσινή ημέρα ήταν για μένα η καλύτερη του blog, από την καταβολή του.

Δήλωσα από την αρχή ότι δεν πρόκειται να εμπλακώ στην συζήτηση και ηρέμησε το μέσα μου.

Διάβαζα κατά καιρούς τα σχόλια (μερικά από τα οποία, σε άλλες περιπτώσεις, θα με έβγαζαν από τα ρούχα μου) και χάζευα τα δρώμενα σαν περαστικός, άσχετος, θεατής. Όπως θα έλεγε κάποιος τρίτος: «Βρε, για δες τι γίνεται στο blog του Δήμου!».

Κατάλαβα τώρα την αξία του να είσαι αμέτοχος. Κατάλαβα το πόσο καλύτερα ζούνε (και κοιμούνται το βράδυ) αυτοί που δεν βάζουνε συνεχώς το κεφάλι τους στον ντορβά.

Μπας και έζησα λάθος, μία ολόκληρη ζωή;


********************************

Αλίμονο – είναι αργά για να αλλάξω. Σύντομα πάλι θα αφήσω τις κερκίδες και θα κατέβω στον στίβο.

Πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι.

Αλλά πήρα ένα μάθημα: μικρότερη εμπλοκή, περισσότερη απόσταση: καλύτερη κρίση. (Και ποιότητα ζωής...)


*****************************************


Κι ένα επιμύθιο στα χθεσινά:

Κατηγορήθηκα κι εγώ (για το post) και πολλοί σχολιαστές για «συναισθηματική προσέγγιση». (+ αφέλεια, παιδικότητα, ρομαντισμό, μελό, κλπ.)

Όσοι τα έγραψαν αυτά δεν καταλαβαίνουν ότι το πρόβλημα Ελλάδα-Τουρκία είναι κυρίως συναισθηματικό.

Μίσος, φόβος, καχυποψία, πάθος, φανατισμός: όλα αυτά είναι συναισθήματα και θολώνουν το βλέμμα και την κρίση..

Σε καθαρά ορθολογικό επίπεδο, τα προβλήματα θα μπορούσαν να λυθούν πολύ εύκολα. Μια ψύχραιμη διαπραγμάτευση εξωγήινων (ή Σουηδών) ορθολογιστών, θα καθόριζε τα σημεία με το μεγαλύτερο κοινό όφελος – win-win – και τέρμα.

Αφού λοιπόν το πρόβλημα είναι συναισθηματικό – σωστά αντιμετωπίζεται με συναισθηματικό τρόπο.


*************************************************

Ο εισαγγελέας της έδρας ξαναχτύπησε. Τώρα με κατηγορεί ότι αναδημοσιεύω παλιά μου κείμενα.

Παλιά για ποιους; Οι περισσότεροι σε αυτό το blog είτε δεν είχαν καν γεννηθεί – είτε ήταν στην πέμπτη Δημοτικού πριν 30 και 25 χρόνια. Μόνο ένας από τους σχολιαστές δήλωσε πως θυμόταν το άρθρο για την 29η Μαΐου.

Τα βιβλία που περιέχουν αυτά τα κείμενα δεν κυκλοφορούν πια. Μερικά βέβαια είναι στο site μου – χαμένα ανάμεσα σε 2000 σελίδες.

Αλλά ακόμα και αυτά, όταν ανεβαίνουν στο blog, ξανα-ζωντανεύουν χάρη στον διάλογο και τα σχόλια.

Άλλωστε αυτό ήταν το μόνιμο παράπονο των επισκεπτών του site, δέκα χρόνια τώρα. «Γιατί δεν βάζετε και ένα φόρουμ μέσα στο site;».

Ε, νάτο τώρα.  

****************************

Και για να μη δημιουργούμε εντυπώσεις – από τα 14 posts αυτού του blog μόνο δύο ήταν αναδημοσιεύσεις παλιών. Ποσοστό 15%.

Το ίδιο περίπου ποσοστό και στο παλιό blog. Αλλά προσέξτε: αυτά τα posts μάζευαν τα περισσότερα σχόλια!

Κι αυτό έχει σημασία: όχι αν είναι παλιά ή νέα, αλλά αν είναι δραστικά.

Η κατηγορία του εισαγγελέα θα είχε αντικείμενο μόνο αν επρόκειτο για κείμενα «ληγμένα», που δεν ενδιέφεραν και δεν αφορούσαν κανένα.


********************************

Πάντως αυτό που ζω ως blogger είναι ένα περίεργο συναίσθημα. Νιώθω ως μόνιμος στόχος.

Σαν να βρίσκομαι στο τέρμα ενός πεδίου βολής και όλοι να μαθαίνουν σκοποβολή επάνω μου. Οποιαδήποτε κίνηση κάνω, θα τραβήξω επάνω μου δεκάδες σφαίρες.

Κινούμαι προς τα δεξιά πυροβολούν οι μεν. Κάνω αριστερά – καραδοκούν και ακροβολίζονται οι δε.

Ό,τι και να πράξω, είναι λάθος.

Αλλά και αν δεν κάνω καμία κίνηση (όπως εχθές) πάλι βροχή πέφτουν τα βόλια.

Είναι αυτό που λένε: δίνεις στόχο.


*******************************
΄
Καλύτερα λοιπόν το λάθε βιώσας;

Είναι εκεί, δεν μπορώ πια ν’ αλλάξω
..........................................................
Μήπως άλλαξε κανείς ποτέ του;

Γιώργος Σεφέρης – Αλληλεγγύη

29 Μαΐου

Ανάθεμα σε όποιον πρωτοβρήκε τις αφηρημένες έννοιες !

1957, στο Μόναχο. Στο καφενείο όπου μαζευόμασταν συχνά, ερχόταν ένα ήσυχο παιδί, μελαχρινό, με την κοπέλα του, μια Γερμανίδα κοκκινομάλλα, κεφάτη. Ήταν του Πολυτεχνείου (οι πολυτεχνίτες θυμήθηκαν να τον έχουν δει στις παραδόσεις). Με τον καιρό πιάσαμε κουβέντα, παίζαμε και καμιά σειρά στα μηχανάκια. Μιλούσε καλά γερμανικά με ακαθόριστη προφορά. Το όνομα του δεν το είχαμε μάθει. Δεν μας το 'πε... δεν ρωτήσαμε; Που να θυμάμαι τώρα! Ένα βράδυ ήρθαν δύο πολυτεχνίτες και είπαν πως είναι Τούρκος!

Τούρκος; Την άλλη μέρα κανείς δεν του ξαναμίλησε. Μάλιστα κάπου νιώσαμε και μια κρυφή αγανάκτηση. Σαν να μας είχε εξαπατήσει. Όχι μόνον επειδή δεν μας το είπε, αλλά επειδή δεν το έγραφε στο μέτωπο του. Τουλάχιστον αν είχε άλλη συμπεριφορά —βάναυση, βάρβαρη, χυδαία— όπως οι Τούρκοι που φανταζόμαστε! Τι δουλειά έχει να είναι ευγενικός, συμπαθητικός, πολιτισμένος και... Τούρκος! Εξοργιστικό!

Έστω. Από την επόμενη μέρα δεν ήταν πια άνθρωπος — ήταν Τούρκος. Η αφηρημένη έννοια θριάμβευσε πάνω στη συγκεκριμένη πραγματικότητα.

1971, στην Κύπρο. Πάνω από τα τούρκικα χωριά ανεμίζει η ημισέληνος. Τη μέρα οι Τούρκοι κατεβαίνουν, δουλεύουν στις δουλειές των Ελλήνων. Είναι άνθρωποι, συνεργάτες, φίλοι. Τη νύχτα, ταμπουρώνονται στα χωριά τους. Τη νύχτα δεν είναι άνθρωποι. Είναι Τούρκοι.

Ανάθεμα σ' όλα αυτά τα ονόματα! Τι θα πει Τούρκοι, Έλληνες, Γερμανοί, Βούλγαροι; Άνθρωποι θα πει, τίποτε άλλο. Ανάθεμα στις γενικεύσεις: Όλοι οι Αμερικανοί είναι... Όλοι οι Εβραίοι είναι... Όλοι οι Τούρκοι είναι... Όλες οι γενικεύσεις είναι... ψεύτικες!

Το 1954, όταν πρωτοπήγα στη Γερμανία, κάθισα κι έγραψα μερικά άρθρα για τους Γερμανούς. Τα ξαναβρήκα σε κάποιο συρτάρι, έξι χρόνια μετά — όταν μάζευα τα πράγματα μου για να φύγω. Πόσο γέλασα με την αφέλεια μου ! Τα άρθρα μου ήσαν γεμάτα γενικότητες. Οι Γερμανοί είναι έτσι, οι Γερμανοί σκέφτονται έτσι... Έξι χρόνια μετά, όλα αυτά έμοιαζαν γελοία. Τώρα, που ήξερα τους Γερμανούς, δεν υπήρχαν πια “οι Γερμανοί”. Υπήρχε ο Γιόχαν και ο Πέτερ, ο Κρίστιαν και ο Έντγκαρ, η Μπρούνι και η Μαρλέν — αλλά "Γερμανοί" δεν υπήρχαν.

1963, Ζυρίχη: πίνω έναν εξαίσιο τούρκικο καφέ (τέτοιο δεν έχω ξαναπιεί) στο σπίτι μιας ευγενικής και καλλιεργημένης δέσποινας. Μουσείο ήταν το σπίτι από παλιά ανατολίτικη τέχνη. Με την κόρη της (μία καλλονή με αλαβάστρινο διάφανο δέρμα, κατάμαυρα μαλλιά και πράσινα ιριδίζοντα μάτια) και το γιο της (πανέξυπνο διπλωμάτη της Υψηλής Πύλης) καθόμαστε μέχρι αργά το βράδυ μιλώντας για τέχνη, για σκέψη, για σοφία της Δύσης και της Ανατολής. Ήταν η εποχή που είχα αποφασίσει να μάθω τούρκικα, για να γνωρίσω καλύτερα το χώρο που με περιβάλλει. Ο ανατολικός και βαλκανικός περίγυρος περιέχουν τις άμεσες ρίζες μας. Παράλληλα με τους αρχαίους μας προγόνους, δεν θα 'πρεπε να μελετάμε κι αυτόν;

Α! ξέχασα να πω πως η ευγενική δέσποινα ήταν Τουρκάλα. Με όλη την αριστοκρατική φινέτσα των Τούρκων του Πιέρ Λοτί.

1969, Άμστερνταμ. Βλέπω στο απέναντι πεζοδρόμιο ένα “πηγαδάκι” από μελαχρινούς ανθρώπους που συζητούν με ζωηρές κινήσεις. Ανάμεσα στους χαμηλόφωνους βόρειους, οι φωνές τους καμπάνιζαν: Έλληνες είναι, σκέφθηκα. Όταν πλησίασα και διαπίστωσα πως ήσαν Τούρκοι, ένιωσα μέσα μου ένα σφίξιμο αποστροφής. Προσπάθησα να αναλύσω —αμέσως— γιατί το ένιωσα. Και κατάλαβα πως με ενόχλησαν επειδή μου μοιάζουν.

Τίποτα δεν απωθεί περισσότερο από το όμοιο (και τίποτα δεν έλκει... αν τύχει). Για τον Έλληνα, η διαπίστωση πως μοιάζει με Τούρκο είναι μία ύβρις. (Αντίθετα, δεν προσβάλλεται αν τον παρομοιάσεις με Ιταλό). Κι όμως αυτοί είναι οι γείτονες μας, μ' αυτούς (και κάτω απ' αυτούς) ζήσαμε. Πήραμε από τη γλώσσα τους, το φαγητό τους, τις σκέψεις τους, τη νοοτροπία τους. Πήραμε ίσως πιο πολλά από όσα δώσαμε. Όμως ένα μέρος από την ιστορία μας το καταπιέζουμε μέσα μας και το απωθούμε. Δικαιολογημένη αντίδραση — αλλά πόσο υγιής;

Κι έτσι φθάνω να πιστεύω πως δεν μισούμε τόσο πολύ τους Τούρκους της Τουρκίας, όσο τον Τούρκο μέσα μας. Είναι ο φτωχός συγγενής από την επαρχία, το σκοτεινό παρελθόν μας, αυτό που αφήσαμε πίσω μας στο δρόμο για τον “εξευρωπαϊσμό μας”.

Κι ενώ εμείς ντρεπόμαστε για την ομοιότητα μας με τον Τούρκο, νομίζουμε, παράλληλα, πως εκείνος μας ζηλεύει. Γιατί (προβάλλοντας τη δική μας άποψη στη δική του σκέψη) λέμε πως είμαστε γι' αυτόν οι επιτυχημένοι πλούσιοι συγγενείς, που προχώρησαν περισσότερο στο δρόμο της Ευρώπης.

Πόσο αλήθεια είναι αυτό; Και πόσο δίκιο έχουμε να κρίνουμε με “ευρωπαϊκά” κριτήρια τους δικούς μας πολιτισμούς; (Ναι, έχουν και οι Τούρκοι πολιτισμό, τον Οθωμανικό — μη σας ενοχλεί αυτό). Και πόσο σωστό είναι που προσπαθούμε και οι δύο να γίνουμε “Ευρωπαίοι”; Και δεν μοιάζουμε ακόμη και στην προσπάθεια μας αυτή, να αλλάξουμε, να αρνηθούμε τις ρίζες μας;

Υπάρχει όμως το “προαιώνιον μίσος”. Τι απάτη ! Μιλάμε γι' αυτό σαν να ήταν κληρονομικό. Σαν να τροποποιήθηκε κάποιο γονίδιο στα κύτταρα μας και γεννιόμαστε Τουρκοφάγοι (ή Έλληνοφάγοι)!

Το μίσος, εμείς και οι δύο είμαστε που το συντηρούμε και το καλλιεργούμε. Με τις μονόπλευρες και μονοδιάστατες ερμηνείες της Ιστορίας που διδάσκουμε, με τις εθνικές επετείους και τους πανηγυρικούς, με τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα, με την άρνηση να δεχθούμε το πρόσωπο μας και τους άλλους όπως είναι.

Ποιος κερδίζει απ' αυτή τη διαιώνιση; Κανείς. Ποιος χάνει; Και οι δύο. Το μίσος ποτέ δεν έφερε καρπό. Ο φανατισμός δεν έχει φυτέψει ούτε ένα δέντρο στον κόσμο. Οι απλοί άνθρωποι, θύματα της προπαγάνδας, των συμφερόντων, των προκαταλήψεων, άγονται και φέρονται από ηγέτες με πολιτικά κίνητρα. Κι ο σοσιαλιστής Μπουλέντ Ετσεβίτ, που κάποτε έγραψε ένα ωραίο ποίημα για τον “αδερφό του τον Έλληνα”, το ξεχνάει, όταν μαζεύει ψήφους...

Κάποιος πρέπει να κάνει μια νέα αρχή. Που θα πρέπει να βασίζεται στην επικοινωνία, τη γνωριμία, τη γνώση της πραγματικής ιστορίας. Που δεν θα αφορά αφηρημένες ιδέες αλλά ανθρώπους. Που δεν θα προβάλλει στερεότυπα, αλλά την πραγματικότητα. Κάποιος πρέπει να τολμήσει, έστω κι αν πληρώσει στην αρχή για την τόλμη του. Δεν είναι δυνατόν το πιο όμορφο πέλαγος του κόσμου να δηλητηριάζεται κάθε μέρα από ποταμούς μίσους!

Το κείμενο αυτό δημοσιεύεται στις 29 Μαΐου. Πρώτη προσπάθεια για τη διαφορετική αντιμετώπιση μιας επετείου.


(Βραβεύθηκε με το πρώτο βραβείο, στην πρώτη απονομή του Βραβείου Ελληνοτουρκικής Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί, 1980. Λόγω επετείου, και επειδή είναι ντοκουμέντο, το δημοσιεύω παραβαίνοντας τον κανόνα. Δεν θα απαντήσω σε σχόλια.)

Είκοσι ενοχλήσεις

Με ενοχλούν:

1. Οι «επαγγελματίες» στο χώρο της ηθικής (επαγγελματίες φιλάνθρωποι, ειρηνιστές, οικολόγοι, δημοκράτες, χριστιανοί, κτλ.).

2. Οι κυρίες με γούνες - και προπάντων αυτές που κουβαλάνε ολόκληρο γδαρμένο ζώο γύρω στο λαιμό τους (εύχομαι να τις δαγκώσει!).

3. Οι «κοσμικοί καλλιτέχνες». Αντίφασις εν εαυτή: Ή είσαι κοσμικός ή καλλιτέχνης...

4. Οι δημοσιογράφοι που μνημονεύουν (και προβάλλουν) τα δικά τους βιβλία μέσα στις ίδιες τους τις στήλες...

5. Οι απόλυτα συνεπείς στις ιδέες τους, που δεν υποψιάζονται πως η συνέπειά τους δείχνει μόνο ανασφάλεια, έλλειψη φαντασίας ή και βλακεία.

6. Οι άνθρωποι που λένε: «Εγώ βέβαια δεν είμαι ρατσιστής, αλλά πρέπει να ομολογήσουμε ότι οι Εβραίοι...»

7. Με ενοχλούν ακόμη: Αυτοί που έρχονται μια ώρα αργότερα σε πρόσκληση για τραπέζι (ναι - και δύο ώρες ενίοτε... ενώ το σουφλέ έγινε πίτσα...).

8. Αυτοί, που νιώθουν σημαντικοί επειδή είναι αριστεροί, ή Ολυμπιακοί, ή χειμερινοί κολυμβητές...

9. Αυτοί που σε φιλάνε σταυρωτά - ενώ προσπαθείς να θυμηθείς ποιοι είναι...

10. Τα βιβλία που δεν έχω διαβάσει...

11. Οι παλιοί συμμαθητές, που με κάνουν να βλέπω τα χρόνια μου.

12. Οι παρουσιάστριες της τηλεοράσεως που χαμογελάνε χωρίς λόγο.

13. Οι οδηγοί που μπαίνουν στη λωρίδα στροφής για να σου βγούνε μπροστά στο φανάρι...

14. Αυτοί που σε παίρνουν τηλέφωνο και σου διηγούνται την ιστορία της ζωής τους χωρίς να σε ρωτήσουν αν μπορείς να τους ακούσεις (κι εσύ με τα νερά απ' το μπάνιο...).

15. Όλοι οι (παντός είδους) οπαδοί...

16. Αυτοί που καπνίζουν μέσα σε ασανσέρ...

17. Οι άνθρωποι που, ενώ ξέρουν ότι δεν πίνεις, σου ξαναγεμίζουν επίμονα το ποτήρι...

18. Οι άγνωστοι, που σου κάνουνε κουίζ: Δεν με θυμάσαι αλλά θα σου πω κάτι να με θυμηθείς...

19. Ακόμα – οι καχύποπτοι που βγάζουν τον καθένα μασόνο, χουντικό η ομοφυλόφιλο...

20. Και τέλος, όσοι διαβάζουν αυτό το κείμενο, νομίζοντας ότι δεν γράφω γι' αυτούς αλλά για άλλους...



Το είχα γράψει πριν 25 χρόνια. Είναι απίθανο – αλλά έκανα μόνο μία αλλαγή.

Στιγμιότυπα 2

Διαβάζοντας χτές τα σχόλια, θυμήθηκα σκηνές από βουβές κωμωδίες του Max Sennet.

Κόσμος πολύς σε μεγάλο μπαρ. Ξεκινάει κάποιος να ρητορεύει, του επιτίθεται ένας άλλος, έρχονται στα χέρια, ο καυγάς γενικεύεται, πλακώνονται δεκάδες άνθρωποι, και κάτω από την μάζα που χτυπιέται, φεύγει, έρποντας αθόρυβα, ο αρχικός δράστης. Στέκεται παράμερα και παρακολουθεί τους άλλους να δέρνονται. Έτσι και εγώ. Στεκόμουνα απέξω και σας έβλεπα να ανταλλάσσετε μηνύματα (εντελώς άσχετα με το post) να τσακώνεστε, να αγαπιέστε, να πειράζεστε.

Ένιωθα εντελώς άσχετος. Σαν να μην ήταν το δικό μου blog – ή έστω του κολλητού μου, του Don. Σκέφθηκα πως δεν με χρειάζεστε. Παράγετε μόνοι σας υλικό για συζήτηση.

Και θυμήθηκα την πρόταση που έκανε εχτές ο badlydrawnboy: «Το ζητούμενο είναι να μην κλείσει ποτέ το παρόν μπλογκ. Ακόμη και αν συμβεί το μοιραίο (χτύπα ξύλο) μέσα στα επόμενα 130 χρόνια, θα πρέπει να δημιουργηθεί διάδοχη κατάσταση».

Διάδοχες καταστάσεις θα δημιουργηθούν έτσι κι αλλιώς – ξεπηδάνε κάθε μέρα. Εμείς μοιάζει να την έχουμε δημιουργήσει ήδη.


*******************************

Μόνο να θυμάστε μία αρχή: Το χαζό σχόλιο διώχνει το καλό. Νόστιμα είναι τα τσατ και οι χαριτωμενιές αλλά αν συνεχιστούν θα τις βαρεθούν και αυτοί που τις κάνουν. Δεν είμαι εναντίον του χιούμορ (όταν είναι χιούμορ) αλλά εναντίον της σαχλαμάρας. Κι εφόσον θέλετε κι εσείς «να μην κλείσει ποτέ το παρόν μπλογκ», ξανασκεφθείτε το. Το μέλλον του εξαρτάται περισσότερο από σας και λιγότερο από μένα.

Την χθεσινή βραδυά (έλειπε και η Αφροδίτη) την έσωσε «Το τρένο της μικρής φυγής (Κανείς δεν ξέρει που πάει. Ούτε ο οδηγός!)» του Andy. Διαβάστε το στα τελευταία χθεσινά σχόλια. Το καλύτερο.

******************************

Αφιέρωμα της σημερινής Καθημερινής στα New Media (με βάση σχετικό του Economist) ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με τα blogs. Υπάρχουν και σελίδες αφιερωμένες στα Ελληνικά blogs όπου σχεδόν όλοι γράφουν ότι ...δεν υπάρχουν. Αναφέρεται (μόνο σε ένα άρθρο) ο «Πιτσιρίκος» και τα blogs μερικών από αυτούς που συνεργάζονται στο τεύχος...

******************************

Κάθε φορά που παρακολουθώ συζήτηση των πολιτικών αρχηγών στην Βουλή βάζω στον εαυτό μου το εξής ερώτημα: «Αν είχα μία μεγάλη επιχείρηση και ήθελα να προσλάβω έναν ικανό μάνατζερ για να την διευθύνει, θα εμπιστευόμουν κάποιον από αυτούς; Θα τον προσλάμβανα – και με ποια κριτήρια;»

Δεν σας γράφω τώρα την δική μου απάντηση – ίσως αργότερα, στα σχόλια. Αλλά μπορείτε να γράψετε τις δικές σας. Προσοχή όμως: μιλάω για άτομα, όχι για κόμματα. Άσχετα με τις πολιτικές σας πεποιθήσεις, με την παράταξη που ψηφίζετε – θα προσλαμβάνατε κάποιον από αυτούς;

Το Κοινόβιο

Όχι, δεν θα γράψω για το ωραίο βιβλίο του Μάριου Χάκκα – αλλά για το δικό μας κοινόβιο. Έστω κι αν πολλοί αμφισβητούν την «απάνθρωπη τεχνολογία» και οικτίρουν την «μοναξιά του Internet». Εγώ στο Δίκτυο βρήκα την παρέα της ζωής μου.

Μετά από μερικές εβδομάδες, κάθε ένα από τα μέλη αυτής της παρέας άρχισε να αποκτά ένα καθαρά δικό του προφίλ. Συνδυάζοντας τα σχόλια που έκανε, ακόμα κι αν δεν είχε δικό του blog (πολύ περισσότερο όταν είχε) η προσωπικότητά του αναδυόταν όλο και πιο σαφής. Έτσι που όταν αργότερα γνώρισα μερικούς in vivo δεν ένιωσα καμία έκπληξη. Ήταν ακριβώς όπως τους περίμενα – όπως τους είχα φανταστεί.

Μη μου πείτε ότι δεν θα μπορούσατε να ξεχωρίσετε ένα σχόλιο του harry (reloaded ή μη) από ένα της paragrafos; ή ένα της blade runner από άλλο της georgia m.; Θα ήταν δυνατόν να μπερδέψει κανείς τον Guerrero762 με τον takis vassilopoulos; Και δεν φωνάζει ένα κείμενο του αρχιπόντικα την προέλευσή του;

Καμιά φορά διαβάζω τα σχόλια από το τέλος στην αρχή: πριν αποκαλυφθεί το όνομα το έχω ήδη μαντέψει.

Μερικοί και μέσα στο blog αμφισβήτησαν ότι μπορεί να υπάρξει ανθρώπινη επικοινωνία μέσω Διαδικτύου. Όπως η Jane E, προχθές. Έγραψε: «ΝΔ, δε βρίσκετε λίγο επικίνδυνο το να δημιουργείτε σχέσεις εξάρτησης με σάιμπερ προσωπικότητες; Γιατί κακά τα ψέματα κανείς εδώ μέσα δεν είναι αυτό που γράφει. Πώς μπορείτε να πιστέψετε στη φιλία ή στο σ' αγαπώ ενός commenter; Αποδέχομαι την φιλοσοφία της ΝΕΤ επικοινωνίας, των μπλογκς, των φόρουμς, αλλά μόνο σαν απασχόληση, σαν διαφυγή από τη ρουτίνα, σαν παιχνίδι... Μα οι σχέσεις στοργής δε χτίζονται through screen...»

Όμως κάθε μέρα, κάθε ώρα, η άποψή της αποδεικνύεται λανθασμένη. Περιέργως, ο καθένας είναι αυτό που γράφει. Έχουν ήδη χτιστεί πολλές σχέσεις μέσα από την οθόνη – ακόμα και εδώ, σε μας. Όπως και στη ζωή, έτσι και στο Δίκτυο, παρελαύνουν όλα τα συναισθήματα, γίνονται όλων των ειδών οι επαφές (ΟΚ – πλην μίας...) συμβαίνουν κάθε είδους ψυχικά δρώμενα: Φλερτ, διαφωνία, γοητεία, καυγάς, οργή, γαλήνη, διάλογος, παραμύθιασμα...

Τουλάχιστον 60 ξεκαθαρισμένες προσωπικότητες κατοικούν μόνιμα σε αυτό το κοινόβιο. Γύρω τους άλλες τόσες που μπαινοβγαίνουν τακτικά – κι αυτές όμως με τα σαφέστατα χαρακτηριστικά τους. Είναι και οι επισκέπτες που περνάνε σαν διάττοντες, αφήνουν ένα ή τρία μηνύματα και χάνονται. Η τελευταία έρευνα είχε δείξει ότι 1100 ξεχωριστά πρόσωπα συχνάζουν εδώ.

Η συχνότητα δεν έχει να κάνει με την ποιότητα. Θεωρώ έναν από τους πιο σοβαρούς και αξιόλογους σχολιαστές τον ιώτα σίγμα (το Word μετατρέπει αυτόματα το σίγμα στο ID του σε τελικό: ις). Κι όχι μόνο στα θέματα της ειδικότητάς του (ακόμα και από το avatar του φαίνεται) αλλά και στα πιο απρόσμενα: π. χ. προχθές, στην μπάντα, μας έδωσε μία θαυμάσια εικόνα εκ των έσω.

Εδώ έχουν αναδειχθεί ταλέντα μεγάλης εμβέλειας. Τα «σεντόνια» της Aphrodite (μας είχαν λείψει τελευταία, αλλά την χθεσινή νύχτα μας αποζημίωσε...) έκαναν το blog διάσημο πανελληνίως – και μάλιστα δημιούργησαν τη φήμη πως πίσω από την Αφροδίτη κρύβομαι εγώ και τα γράφω ιδιοχείρως. Πέρα του ότι ποτέ δεν θα μπορούσα να γράψω σαν την Αφροδίτη – δεν είναι το ύφος μου – υπάρχει μία ακόμα συντριπτική απόδειξη: την ώρα που ανεβαίνουν τα σεντόνια, εγώ είμαι τυλιγμένος στα δικά μου. Πολύ σπάνια ξενυχτάω.

Στο δικό μας κοινόβιο, υπαρχουν όλα τα φρούτα. Δεν θα αναφέρω περισσότερα ονόματα γιατί είμαι σίγουρος ότι θα ξεχάσω μερικούς και θα παρεξηγηθώ. Κάνετε όμως μία βόλτα στα σχόλια και κόψτε προσωπικότητες. Τόσους πολλούς διαφορετικούς και ενδιαφέροντες ανθρώπους μαζί, δεν έχω συναντήσει σε όλη μου τη ζωή!

Κι έρχονται και μου λένε ότι είμαι εξαρτημένος από το blog. Νομίζουν ότι μου αρέσει να γράφω ένα ποστ κάθε μέρα, να περνάω ώρες μπροστά στην οθόνη διαβάζοντας και γράφοντας σχόλια... Λάθος. Αυτά μπορεί κατά καιρούς να γίνονται και αγγαρείες.

Αυτό από το οποίο είμαι εξαρτημένος, είναι αυτός ο υπέροχος κόσμος, αυτοί οι τόσο άμεσοι, αυθόρμητοι και ζωντανοί άνθρωποι. Γι αυτό υπαναχώρησα, γι αυτό ξαναγύρισα και ας με κατηγόρησαν για ασυνέπεια και παλινωδία. Άμα ζήσεις σε αυτό το κοινόβιο και το εγκαταλείψεις, θα αισθάνεσαι πολύ μόνος...

Η Elinor χθες τη νύχτα ρωτούσε: «Δεδομένου του στενού δεσίματος που έχει δημιουργηθεί με τους περισσότερους συν-σχολιαστές σας και φυσικά με τον Νίκο Δήμου... πως καθορίζετε τη σχέση αυτή; μπορεί κατά την άποψη σας να μιλήσουμε για φιλία ή κάτι πιο ειδικό;»

Να απαντήσω για μένα: ναι, είναι μία μορφή φιλίας, μία φιλική διάθεση, μία δυνητική φιλία. Μπορεί να εξελιχθεί (κατά περίπτωση) σε μία πραγματική φιλία – μπορεί και όχι. Εφόσον μιλάμε για άτομα, όλοι οι συνδυασμοί σχέσεων είναι πιθανοί: από τους πλέον ανταγωνιστικούς μέχρι ερωτικούς. Προσωπικά νιώθω για όλους μία τρυφερότητα: «Ήταν όλοι τους παιδιά μου», ονομάζεται ένα θεατρικό έργο. Ακόμα και αυτοί που με πληγώνουν ή με προσβάλλουν. Όσο περνάει ο χρόνος παύω να αισθάνομαι ανταγωνιστικά με αυτούς που με προκαλούν.

Αλλά κυρίως υπάρχουν οι άλλοι, οι ζεστοί, οι άμεσοι – που ήδη έγιναν φίλοι. Έτσι κι εγώ, ο χρόνια μοναχικός και μονήρης, απέκτησα παρέα, κολλητούς, οικογένεια. Και τόσο στενή! Με πόσους άλλους ανθρώπους ξυπνάς το πρωί και κοιμάσαι το βράδυ, μιλάς 50 ή 100 φορές την ημέρα; Και κάθε μέρα; Με αυτούς χαίρεσαι, λυπάσαι, γελάς, συζητάς. Κάθε μέρα!

Εγώ, που αν αντάλλαζα δύο φράσεις την εβδομάδα, ήταν πολλές!

Ναι το δέχομαι. Είμαι εξαρτημένος από αυτό το κοινόβιο.


Y. Γ. Μερικοί δεν κατάλαβαν ότι η απόφαση να αποκλείσουμε μερικά θέματα από την συζήτηση ήταν κοινή – συμφώνησε δημοκρατικά η πλειοψηφία των μπλόγκερς. Δεν πρόκειται για λογοκρισία, ούτε για φασισμό. Άλλωστε τα έχουμε συζητήσει πολλές φορές – τα ξανασυζητήσαμε, τα εξαντλήσαμε. Περίπτωση να συμφωνήσουμε δεν υπάρχει, αφού μπαίνουν στην μέση φανατισμοί. Επειδή λοιπόν υπάρχουν ένα σωρό άλλα πράγματα που μας ενδιαφέρουν, αποφασίσαμε να στραφούμε σε αυτά.

Amitié amoureuse

Η φιλία είναι για μένα το υψηλότερο είδος ανθρώπινης σχέσης. Πάνω από τον έρωτα και το πάθος, πάνω ακόμα και από την μητρική αγάπη, η φιλία ισοζυγίζει την δέσμευση με την ελευθερία. Γιατί και ο έρωτας και η μητρική αγάπη μπορούν να κατασπαράξουν το αντικείμενό τους – συχνά με τις καλύτερες προθέσεις.

Ακριβώς επειδή είναι το πιο σημαντικό είδος ανθρώπινης σχέσης, είναι και το πιο δύσκολο – και σπάνιο. Εμείς οι Έλληνες έχουμε την τάση να χαρακτηρίζουμε όλους του γνωστούς, ως φίλους. Το κατάλαβα αυτό πρώτη φορά στην Γερμανία όπου μιλούσα συνεχώς για τον τάδε και δείνα φίλο – ώσπου κάποιος Γερμανός (φίλος;) με ρώτησε: «Μα πόσους φίλους έχεις;» «Ουουου!». Και μου είπε σοβαρά: «Εννοείς γνωστούς (Bekannten). Φίλους (Freunde) αν είσαι τυχερός στη ζωή σου, μπορείς να αποκτήσεις δύο ή τρεις».

Προφητικό ήταν. Μόλις που πέρασα τους τρεις – κι αυτούς όχι ταυτόχρονα. Ο Αριστοτέλης γράφει ότι ο νομοθέτης πρέπει να υπολογίζει την φιλία πάνω κι από την δικαιοσύνη. Αυτό το αναφέρει ο Michel de Montaigne στο πιο ωραία κείμενο που γράφτηκε ποτέ για την φιλία. Πριν 430 χρόνια, περιγράφοντας την φιλία του με τον ποιητή Etienne de la Boëtie λεει (σε πρόχειρη μετάφραση): «Αν με πιέσουν να πω γιατί τον αγαπώ, νιώθω πως αυτό δεν μπορεί να εκφραστεί παρά με την απάντηση: γιατί είναι αυτός – γιατί είμαι εγώ».

Ωστόσο δεν είχα σκοπό εδώ να μιλήσω για την φιλία γενικά (έχουν γράψει τόσοι και τόσο ωραία) αλλά για μια ειδική σχέση που συνδυάζει την φιλία με τον έρωτα. Οι Γάλλοι την ονομάζουν: Amitié amoureuse, ερωτική φιλία. Συνδυάζει την ελευθερία, την εμπιστοσύνη και την ισότητα της φιλίας, αλλά προσθέτει σαν καρύκευμα την ερωτική επιθυμία – εκπληρωμένη ή ανεκπλήρωτη. Έχω ζήσει και τους δύο τύπους και πρέπει να πω ότι ήταν από τις κορυφαίες εμπειρίες της ζωής μου.

Είναι δύσκολο να γίνεις φιλαράκι με μία γυναίκα, αλλά αν το πετύχεις είναι η πιο ωραία σχέση. Καθαρή, τίμια, ειλικρινής – ούτε παιχνίδια, ούτε κόνξες, ούτε ζήλιες. Οι καλύτεροι φίλοι μου, οι πιο έμπιστοι, οι πιο εντάξει, ήταν γυναίκες.

Κι αν τύχει και συνδυαστεί αυτό με σεξ (όχι ερωτική σχέση, όχι αποκλειστικότητες) μπορεί να είναι και το καλύτερο σεξ της ζωής σας. Γιατί το πολύ πάθος σκοτώνει το σεξ, ενώ η φιλία το απελευθερώνει.

Αλλά και χωρίς το σεξ, η επιθυμία που πάντα υποφώσκει ανάμεσα σε γυναίκα και άνδρα, δίνει στην φιλία ένα ωραίο μπαχάρι. Βέβαια, για να πετύχει μία τέτοια σχέση χρειάζονται δύο πολύ ώριμοι και σωστοί άνθρωποι.

Σας εύχομαι να ζήσετε κάποτε μία τέτοια ερωτική φιλία – αν δεν το έχετε ήδη κάνει...

Περνάει η μουσική

Η ΜΠΑΝΤΑ ξεκίνησε. Άκου!

Ξεχωρίζεις πρώτα τους ακραίους ήχους - πίφερα και γκρανκάσα. Τριλλίτ-τριλλίτ κελαηδάνε τα πίφερα. Ουγκ-ουγκ χτυπάει η γκρανκάσα.

Η μπάντα πλησιάζει. Σε στενούς δρόμους ελίσσεται τώρα η μελωδία.

Α! σας χαρίζω όλες τις συμφωνικές σας ορχήστρες - με τα βιολιά και τα κοντραμπάσα. Οι ορχήστρες δεν περπατούν. Δεν περνάνε κάτω από τα παράθυρά σου.

Και τίποτα δεν είναι πιο τρυφερό από ένα χαμηλόφωνο λυρικό χάλκινο.

Η μπάντα περνάει. Κάτω από δεντροστοιχίες. Μέσα από πλατείες. Σε ανθισμένα πάρκα. Σε μεγάλες λεωφόρους.

Και γύρω κόσμος και πίσω παιδιά, πολλά παιδιά. Κι ένας αέρας γιορτής και χαράς και σχόλης.

Τριλλίτ - τριλλίτ πάνε τα πίφερα. Ουγκ - ουγκ βροντάει η γκρανκάσα.

Με μια μπάντα να παίζει, πηγαίνουν στον πόλεμο. Με μια μπάντα γιορτάζουν τη νίκη ή θρηνούνε το θάνατο. Τα πιο πένθιμα εμβατήρια και τους πιο χαρούμενους χορούς, τα χάλκινα τους παίζουν.

Με μια μπάντα πίνουν την μπύρα. Με μια μπάντα χορεύουν το βαλς και την πόλκα.

Και η τζαζ από μια περιπατητική μπάντα ξεκίνησε.

Η μπάντα περνάει. Δεν ακούς μόνο, βλέπεις! Λάμψεις μελένιες από τα χάλκινα, λάμψεις ασημένιες από τα κλαρινέτα και το ψηλό γκλόκενσπηλ. Κόκκινες οι στολές, χρυσά τα γαλόνια, άσπρα τα λοφία. Ανοίγουν και κλείνουν όλα μαζί τα τρομπόνια και η τούμπα θεμελιώνει τη μελωδία με τα βαριά της πατήματα.

Είναι η μουσική των ανοιχτών χώρων και της ανοιχτής καρδιάς. Είναι η μουσική που σε κάνει ή να γελάς ή να κλαις. Είτε που εγκαρδιώνεσαι ρυθμικά με το νεύρο της ή που λιώνεις απαλά με τη μελωδία της.

Όποιος δεν έχει ακούσει ιταλική μπάντα να παίζει Τραβιάτα σε ανοιξιάτικο κήπο, δεν έχει κλάψει ποτέ από μουσικό έρωτα. Όποιος δεν έχει ακούσει γερμανική μπάντα να παίζει τη Δόξα της Πρωσίας, δεν έχει ποτέ περπατήσει χαρούμενος προς το θάνατο.

Όποιος δεν έχει ακούσει - τριπλή - αμερικάνικη μπάντα να παιανίζει τα μαρς του Σούσα, δεν έχει νιώσει πόσο εφηβικά νέα ήταν η Αμερική του 1890. Όποιος δεν έχει ακούσει τον Αμλέτο στη Σπιανάδα δεν έχει ακούσει τίποτα!

Ναι, ξέρω, τα πνευστά είναι του πολέμου - αλλά και του χορού. Είναι της μάχης - αλλά και της έκστασης. Σάλπιγγα κι όχι βιολί θα σημάνει τη Δευτέρα Παρουσία.

Η μπάντα περνάει. Και χωρίς να το θέλεις σηκώνεσαι, περπατάς. Θα την ακολουθούσες ως το τέλος του κόσμου. Τέτοιο μαγνητισμό έχουν τα μέταλλά της!

Σέβομαι τα έγχορδα, αγαπώ το πιάνο. Μα τα πνευστά τα ζωντανεύει η ίδια η αναπνοή του ανθρώπου - η ανάσα του, η ψυχή του. Και τα κρουστά είναι ανθρώπινος σφυγμός.

Η μπάντα περνάει. Τρομπέτες, τύμπανα, τρομπόνια και πίφερα. Κυλάει σαν ποτάμι, σαν ζωή. Στους δρόμους ο ήχος της αντανακλάει σε σπίτια και ανθρώπους. Κοπέλες κρέμονται στα μπαλκόνια να δούνε τους λεβέντες, γέροντες θυμούνται τα νιάτα τους, οι νέοι μετράνε την αντρειά τους. Α! ποια ορχήστρα αξιώθηκε τέτοια δόξα; Ποια ορχήστρα, θαμμένη σε μια σκοτεινή βελούδινη αίθουσα, με εκατό ή και χίλιους ακροατές, δεν θα ζήλευε τα χαρούμενα πλήθη, τον καθαρό αέρα και τον αρραβώνα της μπάντας με το λαό;

Ως και οι κλασικοί συνθέτες τη ζήλεψαν. Ο Χάυντν έβαλε το πέρασμά της στην πιο ωραία του συμφωνία. Ο Μπετόβεν έγραψε μουσική γι' αυτήν. Και στην πιο δυνατή παραλλαγή της Ενάτης, μεταμορφώνει την ορχήστρα του σε μπάντα.

Ωστόσο, εκείνη δεν παίρνει από τους μεγαλοφυείς τη σημασία της. Ξέρει να αντλεί τη δύναμή της από την απλή μουσική του λαού. Αυτή που περιφρονούν οι διανοούμενοι - αυτή που αγαπάει ο κοσμάκης. Παίζει σε τρία τέταρτα και σε τέσσερα τέταρτα.

Παίζει στο τσίρκο και στο πανηγύρι, στην παρέλαση και στις γιορτές. Έχει δύναμη, ποίηση, μα και χιούμορ!

(Αλήθεια, πώς θα ήταν ένα τσίρκο με ορχήστρα εγχόρδων;)

Η μπάντα σταμάτησε. Ο μαέστρος (τα πιο πολλά χρυσά, το πιο ψηλό λοφίο) γυρίζει και κοιτάζει τους μουσικούς.

Τώρα ξέρουν όλοι πως η μπάντα θα παίξει το πιο ωραίο της κομμάτι. Κι αλήθεια (πόσο δύσκολη είναι η τέχνη του πνευστού), τώρα τα τρομπόνια ακούγονται πιο απαλά και από βιολοντσέλα. Και οι σάλπιγγες σαν χαμηλές φωνές ανθρώπων.

Αλλά από το βάθος, βροντή πλησιάζει ο ρόλος του τύμπανου και η τούμπα φέρνει κραδασμούς υποχθόνιους.

Και ξαφνικά οι σάλπιγγες τρυπάνε τον ουρανό και η γκρανκάσα γκρεμίζει και ξαναχτίζει τον κόσμο.

Η μπάντα τώρα μιλάει με το Θεό - και ο λαός αφουγκράζεται.

Αλλά πάλι ξαναγυρίζει η μελωδία και μαλακώνει τον πόνο της ζωής.

Και είναι απόγευμα λαμπρό - ήλιος, γιορτινή πλατεία, δέντρα πολύχρωμα σαν πάρκο του Ρενουάρ και η μπάντα παίζει με μια γλύκα που δεν αντέχεται.

Κι όταν θα τελειώσει, θα γυρίσει πίσω σκορπίζοντας μουσική σ' όλη την πόλη.

Α, πως αγαπάω τα θεόπνευστα χάλκινα που περπατάνε και χορεύουν! Α, τι νοσταλγία που έχει ο απόηχος της μπάντας μέσα στους δρόμους!...

Η μπάντα χάνεται. Ακούς τώρα μόνο τους ακραίους ήχους. Τριλλίτ - τριλλίτ τα πίφερα. Ουγκ - ουγκ η γκρανκάσα.

Ημέρα-νύχτα, ευχάριστα-θλιβερά

Τα ευχάριστα: Η παρουσίαση πέτυχε. Πολύς κόσμος, καλός κόσμος, ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, ζωντανή και υψηλού επιπέδου συζήτηση. Τελικά ίσως και να μην είναι τόσο άχρηστα πράγματα αυτές οι βιβλιοπαρουσιάσεις (οι εμπειρίες μου των τελευταίων ετών ήταν απογοητευτικές). Ο Ιανός στην Σταδίου είναι υπέροχος και σαν βιβλιοπωλείο και σαν φιλολογικό καφενείο.

Από πλευράς blog παραβρέθηκαν αρκετοί. Μερικοί ταξίδεψαν από μακριά όπως ο Αντώνης Λιόλιος που ήρθε ειδικά από την Κω και ο Τάκης Βασιλόπουλος από την Κρήτη. (Αναφέρω ειδικά αυτούς που δεν έχουν nicknames). Ο Andy ήταν εκεί κι όπως είδα έκανε και μερικές ανταποκρίσεις. Για τους υπόλοιπους δεν θα γράψω (σεβόμενος το απόρρητο των blogs). Αν θέλουν οι ίδιοι να αποκαλύψουν την παρουσία τους και να μας πουν τις εντυπώσεις τους – τους παρακαλώ να το κάνουν.

Τα πιο ευχάριστα: Μετά πήγαμε, η παρέα των bloggers και φάγαμε στις «Γιάντες», στα Εξάρχεια. Πολύ κέφι που (από ότι έμαθα) συνεχίστηκε και μετά την δική μου αποχώρηση (άντεξα μέχρι την 1 – ρεκόρ ξενυχτιού για μένα).

Τα θλιβερά 1: έχασα το μικρό USB disk – στο οποίο κρατάω όλα τα αντίγραφα ασφαλείας της δουλειάς μου. Πρέπει να έπεσε από την τσάντα μου, ενώ έβγαζα κάτι άλλο, μάλλον στις Γιάντες. Αν το βρήκε κάποιος από τους bloggers της παρέας να με ειδοποιήσει. Είναι μάρκας Sony.

Τα θλιβερά 2: Άνοιξα σήμερα το πρωί τα σχόλια του blog και δεν πίστευα τα μάτια μου. Σαν να μην άλλαξε τίποτα. Εβραίοι και Τούρκοι. Άγονες αντιπαραθέσεις, διασταυρούμενοι μονόλογοι, επαναλήψεις των ίδιων επιχειρημάτων, κανείς δεν πείθει κανένα. 340 μηνύματα, χωρίς νόημα.

Προχθές ήταν το troll. Εχθές γίναμε οι ίδιοι trolls.

Περίμενα σχόλια για τον Botero και το κοινό των εκθέσεων, για τους μηχανισμούς της συκοφαντίας και την τεχνική τους... αυτά τουλάχιστον είχα γράψει στο post.

Καταλαβαίνω πως έγινε το ελληνοτουρκικό επεισόδιο και εξέτρεψε την συζήτηση... αλλά δεν καταλαβαίνω πώς από εκεί βρεθήκαμε στο Κρυφό Σχολειό – ένα θέμα άσχετο (αφήστε που έχει πια λήξει για τους ιστορικούς).

Τελικά η πληγή του blog εκτός από τα trolls και τον «σαλτάρω» (νυν πιο σεμνός ως «φιλιά και κέρματα») είναι και οι φανατικοί παντός είδους: ελληνάρες, φονταμεταλιστές ορθόδοξοι, αντισημίτες κλπ. Αν πρόκειται να κρατάω ένα blog για να διαβάζουμε τα ίδια και τα ίδια – δεν έχει νόημα.

Προτείνω, σε πρώτη φάση, να κηρύξουμε, με κοινή συμφωνία, δύο θέματα ως απαγορευμένα: Τούρκοι (και ελληνοτουρκικά) και Εβραίοι. Υπάρχουν τόσα άλλα πράγματα για να συζητήσουμε: τέχνη, έρωτας, βιβλία, ταξίδια, άνθρωποι...

Θα επανέλθουμε και στο παλιό σύστημα εμφάνισης των σχολίων... το ζήτησαν οι περισσότεροι.

Συκοφαντίες και Botero

Με το επαναληπτικό σεντονο-σχόλιό του, ο troll Isaac 85 με γύρισε πίσω στις μέρες της Κατοχής.

Όταν δεν είχαμε να φαμε. Όταν πουλήσαμε ό,τι πολύτιμο υπήρχε στο σπίτι (από το πιάνο Bechstein της μητέρας μέχρι τα παλιά προγονικά κοσμήματα) για λίγο λάδι. Όταν ο πατέρας έπρεπε να πηγαίνει κάθε μέρα στο Παλιό Φάληρο (με ή χωρίς συγκοινωνία) γιατί είχε πάρει δυσμενή μετάθεση από τον κατοχικό υπουργό. Μετά την απελευθέρωση ξαναπήρε την θέση του στην διεύθυνση της πρώτης οικονομικής εφορίας Αθηνών (που είχε από το 1938). Τόσο δοσίλογος ήτανε...

Στο Κολέγιο σπούδασα με υποτροφία, λόγω καλών επιδόσεων και οικονομικής αδυναμίας της οικογένειας. Στην Γερμανία δεν είχα καμία υποστήριξη από το Γερμανικό κράτος – αλλά από ένα σημείο και πέρα εργαζόμουνα.

Αυτά για να μην δημιουργούνται εντυπώσεις. Διότι, όπως είπε και ο Δόκτωρ Bartolo (στους «Γάμους του Figaro»): “Calomniez, calomniez, il en reste toujours quelque chose”. (Συκοφαντείτε, συκοφαντείτε – πάντα κάτι θα μείνει).

Είναι περίεργο πως οι συκοφάντες δεν βρίσκουν καν κάτι το πιθανοφανές για να λερώσουν – αλλά ισχυρίζονται πράγματα που εύκολα αποδεικνύονται ψευδή.

Πρέπει να φύγω. Σε δεύτερο edit, οι εντυπώσεις από τα χθεσινά ειρωνικά εγκαίνια.


BOTERO RULEZ!

Σπάνια έχω δει πίνακες να ειρωνεύονται ανθρώπους. Όμως οι χυμώδεις και μυθικοί ήρωες του Botero φαίνονταν να καγχάζουν με την κοσμοσύναξη των τεχνόφιλων σνομπ, πολιτικάντηδων και lifestyle idiots, που είχαν μαζευτεί εχθές στα εγκαίνια.

Δεν πάω ποτέ σε τέτοιες τελετές. Δεν έχει νόημα – δεν βλέπεις τα έργα αλλά όλους τους ανθρώπους που δεν θέλεις να δεις. Ειδικά εχθές πήγα για να συναντήσω ένα φίλο από τα φοιτητικά μου χρόνια, τον σκηνοθέτη Peter Schamoni που ήταν εδώ με το συνεργείο του επειδή γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για τον καλλιτέχνη.

Ο Schamoni έχει σχεδόν ειδικευτεί σε τέτοια δουλειά: έχει κάνει παρόμοιες ταινίες, δίωρης διάρκειας, για τους Max Ernst, Hundertwasser, Niki de Saint Phalle και άλλους. Για κάθε τέτοιο έργο δουλεύει ένα με δύο χρόνια, ζει μαζί με τον καλλιτέχνη και δημιουργεί μία πλήρη φιλμική βιογραφία του.

Ούτε με τον φίλο μου μίλησα – ήταν τέτοια η κοσμοσυρροή, που τον έβλεπα από μακριά να δίνει οδηγίες στον κάμεραμαν, αλλά ήταν αδύνατο να τον πλησιάσω.

Αυτό που μου έμεινε, εκτός από τους παντοδύναμους πίνακες, ήταν η αντίθεση ανάμεσα σε αυτούς, που αντιπροσώπευαν την γυμνή φυσική ισχύ, την ζωική ορμή του πρωτόγονου – και το κοινό. Ναι υπήρχαν και μερικοί εύσωμοι επισκέπτες – αλλά ήταν απλώς χοντροί, όχι πρωταρχικές δυνάμεις όπως αυτοί του Botero…

Στιγμιότυπα 1

Αξιοπρέπεια.

Ο γηραιός κύριος πρέπει να ήταν πάνω από ογδόντα. Έβγαινε από τον «Θανόπουλο» στην Κηφισιά, με ασταθές και συρτό βήμα. Όμως το κορμί του όρθιο – κι ας κρατούσε δύο βαριές σακούλες.

Το σημαντικό σε αυτόν ήταν το ντύσιμό του. Σκούρο – πολύ σκούρο – μπλε κοστούμι, άσπρο πουκάμισο, μαντηλάκι και γραβάτα σιέλ με λεπτά καρό. Καλοραμμένα ρούχα έπεφταν επάνω του άψογα.

Ήταν ντάλα μεσημέρι με 34 βαθμούς. Προσφέρθηκα, όπως περνούσε δίπλα στο παρκαρισμένο αυτοκίνητό μου, να τον πάω. «Όχι, δίπλα μένω». «Θα είχατε πάει κάπου;» τόλμησα να ρωτήσω δείχνοντας το κοστούμι. «Όχι, από το σπίτι έρχομαι».

Ο γηραιός κύριος είχε ντυθεί σαν executive (ή σαν γαμπρός) μόνο για να ψωνίσει.


Ουλι-ακι-τιδα

Με ενοχλούν αφάνταστα τα υποκοριστικά που συνεχώς ακούω από τις πωλήτριες. Φαίνεται πως τους τα διδάσκουν σαν συστατικά ευγένειας και οικειότητας. «Να σας πω την τιμούλα...» μου έλεγε προχθές μία. Στο ταμείο με ρώτησαν να θα πληρώσω με καρτούλα κι αν έχω μία ταυτοτητούλα να τους δείξω. Η συναλλαγή έκλεισε με το: «Βάλτε μία υπογραφούλα».

Μετά έρχονται τα –άκι και οι ακκισμοί. Θέλετε αυτό το παντελονάκι (στα μεγέθη μου μόνο -άκι δεν είναι). Το τι-σερτάκι;

Αλλά δεν είναι μόνο οι πωλήτριες. Προ ημερών άκουσα από το ραδιόφωνο για κάποιο δίσκο ότι είναι «το καλύτερο σινγκλάκι του γκρουπ».

Το τελεσίδικο ήταν πάλι στο ραδιόφωνο: «Στείλτε μας ένα SMS! Γράψτε την λέξη τάδε – κενάκι – και τον αριθμό».

Α – το κενό, το φοβερό κενό, που το τρέμει η φύση, (horror vacui) έγινε κενάκι.

Το mod or not to mod

Καλημέρα!

Χθες μετά τα μεσάνυχτα, ενέσκηψαν στο blog οι γνωστοί άγνωστοι και έριξαν τις υβριστικές τους μολότωφ. Τις έσβησα.

Για να μην ξαγρυπνήσω και τρίτη νύχτα παριστάνοντας το μπάτσο, έβαλα μπροστά την comment moderation. Ήδη ισχύει για το παλιό μπλογκ, που θέλω να το προστατεύσω από επισκέψεις βανδάλων.

Καταλαβαίνω πως δεν είναι λύση. Ακυρώνει εντελώς την συζήτηση. Στερεί από τα σχόλια την αμεσότητα και τον αυθορμητισμό. Απαντάω σήμερα, δημοσιεύεται αύριο.

Γι αυτό και θα την ξαναβγάλω. Ήταν ένα προσωρινό μέτρο, μήπως και ηρεμήσω λίγο. (Μπα, πάλι δεν κοιμήθηκα. Μοιάζω με ζόμπι). Ψυχοφθόρο μπλογκ.

Θα προχωρήσουμε λοιπόν και πάλι ελεύθερα. Και βλέπουμε.

Όσο για την απορία του Harry: την έχω κι εγώ. Τρέχω από το ένα ποστ στο αλλο να δω τα σχόλια. Ας καθιερώσουμε λοιπόν ένα κανόνα: σχολιάζουμε πάντα στο τελευταίο ποστ.

Έτσι κι αλλιώς εδώ δεν έχουμε χωριστές θεματικές ενότητες.

Και κάτι ακόμα - για να μην δυσκολεύω τον σχολιασμό θα παραμένω στο ένα ποστ την ημέρα. Αν έχω κάτι να προσθέσω θα κάνω edit - και θα το προσθέτω στο ίδιο ποστ.

Άλλωστε όλα τα λεφτά είναι στα σχόλια!

Επαναλαμβάνω πως αυτό το νέο μπλογκ είναι ένα πείραμα στο οποίο συμμετέχετε κι εσείς. Δεν ξέρουμε που και πώς θα πάει - το ψάχνουμε. Το βλέπω σαν συλλογικό εγχείρημα: όλη η παρέα του nikosdimou μετακόμισε και στήνει ένα νέο κοινόβιο. Οι κριτικές βοηθάνε για να βρούμε την τελική μορφή του - αλλά μην φτάνετε ήδη στο συμπέρασμα (δεν μου κάνει, είναι το ίδιο με το παλιό) πριν να βρούμε το δρόμο μας. Αντίθετα βοηθήστε να τον βρούμε.

Αυτά τα διαδικαστικά. Και πάλι, καλημέρα!

Οι πίσω μου σελίδες...

Σκέπτομαι ότι, τελικά, τώρα κάνω αυτό που από την αρχή είχα επιθυμήσει. Αν διαβάσετε τα πρώτα post του nikosdimou blog (link δεξιά σας) θα δείτε ότι ξεκίνησε σαν ατομικό ημερολόγιο. Με εντελώς προσωπικές καταγραφές. Παρασύρθηκε και έγινε κάτι σαν φόρουμ.

Τώρα λοιπόν ξαναγυρίζω στις πηγές.

Αυτό που θα ήθελα τώρα, είναι να μην διαλυθεί η παρέα που δημιουργήθηκε στο προηγούμενο blog. Τόσο πολλούς αξιόλογους και χαρισματικούς ανθρώπους μαζί, δεν είχα ποτέ μου ονειρευτεί. Αυτοί έδιναν την αξία στο blog και ήταν το κίνητρο για να του αφιερώνω όλες μου τις ώρες...

Νυχτερινή σκοπιά

Δεύτερη άυπνη νύχτα.

Εχθές, λόγω μπλογκ και κρίσης στομάχου.

Σήμερα λόγω της εξαφάνισης ενός γάτου. Το Τάκι βγήκε χθες το πρωί και δεν ξαναγύρισε. Κάθομαι άυπνος και τον περιμένω. Και τρέμω για την τύχη του.

Ο πόνος στο στομάχι συνεχίζεται.


*****************************************


Κάτι που με πίκρανε:

Ακόμα και οι φίλοι δεν κατάλαβαν τι με ενόχλησε τόσο με την υπόθεση του Ολοκαυτώματος.

Κι όμως είναι απλό. Όποιος συνδυάζει δύο άσχετα γεγονότα, λέγοντας: «ναι μεν το Ολοκαύτωμα συνέβη – αλλά το Ισραήλ σήμερα σφάζει...», (άρα ότι δίκιο είχε – το έχασε) έστω κι αν δεν το κάνει συνειδητά, απαξιώνει το Ολοκαύτωμα. Αυτή η μέθοδος αναίρεσης του παρελθόντος είναι συνηθισμένη στην χώρα μας – αλλά αποτελεί σαφώς κρυμμένο αντισημιτισμό.

Το έγκλημα και η οδύνη δεν πατσίζονται. Συλλογική (αντίστροφη) κληρονομική ευθύνη δεν υπάρχει. Άλλα τα θύματα του Ολοκαυτώματος κι άλλοι οι θύτες του Ισραήλ.


*****************************************************


Έξη το πρωί και κανένα ίχνος του Τάκι.

Εδώ, στο σπίτι του Ψυχικού, υπάρχουν πέντε «ένδον» γάτοι. (Και άλλοι τόσοι εκτός).

Κατά σειρά ηλικίας: Αλ, Ντον, Σατανάκι, Γκνάκι και Τάκι.

Γύρω από το σπίτι υπάρχει κήπος.

Μία βασική διαφωνία ανάμεσα στην σύζυγο κι εμένα είναι αν οι ένδον γάτοι πρέπει να βγαίνουν στον κήπο.

Εγώ φοβάμαι.

Πριν δύο χρόνια το Τάκι είχε εξαφανιστεί για τέσσερις μέρες. (Ας σημειωθεί πως είναι όλοι στειρωμένοι – άρα δεν έχουν ερωτικούς λόγους περιπλάνησης).

Μετά από αυτό περιορίστηκαν οι έξοδοι.


***************************************


Θητεία στην σκοπιά της μπαλκονόπορτας. (Πρέπει να είναι κλειστή γιατί αλλιώς θα φύγουν και οι άλλοι).

Με ένα στομάχι σκέτη πληγή.

Όχι, δεν παρακολούθησα την Eurovision. Ματιές έριχνα που και που.

Χάρηκα όμως που κέρδισαν τα «τέρατα». Άρα ο κόσμος έχει αρκετό χιούμορ για να παρωδήσει τον «θεσμό».


**************************************************


Από όλα τα γατιά μου το Τάκι ήταν το πιο τρυφερό.

Είπα «ήταν»; Απαίσια λέξη! Είναι – είναι!


*********************************************


ΗΡΘΕ! Στις οχτώμιση το πρωί. Πεινασμένο και τρομαγμένο.

Άντε να χαλαρώσω λίγο. Τρεις μέρες είμαι στην τσίτα.

Κι εχω και την παρουσίαση μεθαύριο.

Δεν αισθάνομαι καλά σε τέτοιες εκδηλώσεις. Δεν τις κάνω πια για τα δικά μου βιβλία. Εδώ όμως είναι συλλογική υπόθεση.

Μηδενίζω το κοντέρ

Ξεκινάω πάλι από την αρχή. Από το μηδέν.
Σαν να γράφω για πρώτη φορά.
Σαν να μην έχω γράψει τίποτα ως τώρα.

Αυτό είναι ένα ημερολόγιο.
Δεν έχει «θέματα προς συζήτησιν».
Ούτε θέματα για Εκθέσεις Ιδεών.
Περιέχει μόνο σκόρπιες στιγμές.

Ζεστές. Όπως έρχονται στο μυαλό. Χωρίς επεξεργασία. Και χωρίς βιβλιογραφία.

Ένα πραγματικό ημερολόγιο, σαν εκείνα του παλιού καιρού.

Που τα βρίσκουν οι απόγονοι, με κιτρινισμένες σελίδες, και απορούν: «Για κοίτα – και τότε ένιωθαν σαν κι εμάς!»


***************************************************


Πρώτη φορά από τότε που άρχισα το blog κατάφερα να τελειώσω ένα βιβλίο.

Το σπίτι είναι γεμάτο από αρχινισμένα βιβλία με σελιδοδείκτες να τεκμηριώνουν που τα παράτησα.

Άλλο στην σελίδα 30 και άλλο στην 100.

Με βαραίνουν όπως οι αμαρτίες τις κολασμένες ψυχές.

Το αγαπημένο μου περιοδικό, το TLS (είμαι συνδρομητής του 35 χρόνια) στοιβάζεται, ανέγγιχτο. Κάποτε το ξεκοκάλιζα μέχρι τις Μικρές Αγγελίες.

Τα μειονεκτήματα της Δημόσιας Ζωής.


***************************************************

Τώρα, ελεύθερες σημειώσεις – χωρίς πρόγραμμα (όπως έλεγε η Μαρία Ρεζάν).

Την μία μέρα τρεις, την άλλη πέντε – την άλλη, καμία.

Όσοι περιμένουν βαθυστόχαστες σκέψεις, θα απογοητευθούν.

Νοστάλγησα την σοφία της επιφάνειας.

Τα πράγματα όπως συμβαίνουν και όπως φαίνονται.


***************************************************


Σήμερα το πρωί στο Mall. Shopping therapy.

Πήρα ένα ζευγάρι μαγικά παπούτσια. Με αυτά έχω την αίσθηση πως πετάω.

Άραγε έτσι νιώθουν οι μακάριοι όταν βολτάρουν στα συννεφάκια του Παραδείσου;


**********************************************


Αυτή είναι μία δοκιμή.

Δεν ξέρω αν και πότε θα συνεχιστεί.

Ψάχνω έναν άλλο δρόμο επικοινωνίας, πιο ανθρώπινο και λιγότερο θεαματικό.

Πιο καθημερινό και λιγότερο λόγιο.

Χωρίς αυθεντία - αλλά με αυθεντικότητα.

Θα δούμε.